Tíminn - 09.03.1977, Blaðsíða 8

Tíminn - 09.03.1977, Blaðsíða 8
8 Miðvikudagur 9. marz 1977 Staðarval fyrir stóriðju Miklar umræður um þingsályktunartillögu á Alþingi og þingmenn yfirleitt andvigir þvi, að fleiri stóriðjufyrirtæki verði reist Mó-Rvik — Miklar umræö- ur uröu um stóriöju á Alþingi i gær þegar Eyjólfur Konráö Jónsson (S) mælti fyrir tillögu til þingsályktunar, sem hann flytur ásamt Sverri Hermanns- syni (S) um aö athugaö veröi um staöarval fyrir stóriöju á Noröur- eöa Austurlandi. 1 framsöguræöu Eyjólfs kom fram aö hann telur timabært aö athugaö veröi um staöarval fyr- irstóriöjuá Noröur-eöa Austur- landi, burtséö frá þvi hvort á- kvöröun veröi tekin um aö reisa fleiri slik fyrirtæki hér á landi. Hann kvaöst vera á móti þvi aö fleiri stóriöjuver yröu reist á Suövesturlandi og þvi ætti aö vera búiö aö kanna staöarval á öörum landssvæöum, ef ákvörö- un um byggingu slikra verk- smiöju yröi siöar tekin. Ingvar Gislason (F) kvaöst vera á móti tillögu Eyjólfs, enda væri hann á móti þvi aö fleiri stóriöjufyrirtæki væru reist hér á landi. Taldi þingmaöurinn aö nú vissum viö meira um stór- iöju, en viö vissum fyrir 10-15 árum. Þá heföu margir lifaö i þeirri trú aö hægt væri aö rifa Island upp efnahagslega séö, meö þvi aö reisa stór iönfyrir- tæki, og jafnframt var taliö aö slikt gæti stuölaö aö jafnvægi i byggö landsins. En nú væri ljóst aö hvorugt af þessu væri hægt og þvi kvaöst þingmaöurinn vera á móti fleiri stóriöjuver- um. Stefán Vaigeirsson (F) taldi aö þaö væri kominn timi til aö kanna hvernig atvinnulif lands- menn vildu byggja hér upp. Hann taldi aö ekki ætti skil- yröislaust aö hafna stóriöju, en fyrst ætti aö athuga alla aöra möguleika til þessaö byggja hér upp fjölbreyttara og betra at- vinnulif. Halldór Ásgrfmsson (F)sagöi aö hugmyndir manna um hvaö átt væri viö meö stóriöju væru nokkuö á reiki. Væri þvi nauö- syn aö menn kæmu sér niöur á viö hvaö væri átt. Þingmaöurinn sagöi aö menn þyrftu aö gera sér grein fyrir hvaö vantaöi á Noröur- og Aust- urlandi og haga aögeröum sin- um i samræmi viö þaö. Þar vantar orku og þar þarf fjöl- breyttara atvinnulif. I báöum þessum landshlutum væru miklir virkjunarmögu- leikar, en ekki ætti aö byggja orkuver sérstaklega fyrir stór- iöju. I sambandi viö atvinnuaukn- ingu sagöi þingmaöurinn aö Ieggja ætti áherzlu á þær at- vinnugreinar, sem fyrir væru og byggja upp smærri fyrirtæki, sem hentuöu þeirri byggö, sem fyrir væri. Þingmaöurinn taldi aö ekki kæmi til greina aö setja upp stóriöjufyrirtæki á Noröur- eöa Austurlandi, sem heföi 5-700 manns i vinnu. Hins vegar gæti vel komiö til greina aö reisa þar fyrirtæki sem heföi 70-100 manns i vinnu. En áöur en slik fyrirtæki væru reist þyrfti aö gera könnun á félagslegum á- hrifum stóriöju á mannlif og þá atvinnuvegi, sem fyrir eru i landshlutunum. Eyjólfur K. Jónsson (S) kvaöst tilbúinn aö breyta tillög- unni þannig aö oröalag hennar kvæöi skýrt á um aö félagslegi þátturinn yröi kannaöur, enda væri þaö vilji flutningsmanna. Undirstrikaöi þingmaöurinn aö tillagan væri flutt vegna þess aö flutningsmenn væru andvigir frekari stóriöjuframkvæmdum á Suövesturlandi. Stefnumörkunin, sem i tillög- unni fælist væri þvi sú,aö næsta stóriöja, sem reist yröi hér á landi yröi ekki á Suövestur- landi. Páll Pétursson (F) sagöi aö viöa væri andstaöa gegn stór- iöju og taldi aö hér á landi væri virkjaö of stórt og sú virkjunar- stefna, sem fylgt heföi veriö væri röng. Einblint heföi veriö á hagsmuni stæröarinnar, og siöan heföi raforkan veriö seld stóriöju á allt of vægu veröi. Þá benti þingmaöurinn á aö fyrsti flutningsmaður tillögunn- ar Eýjólfur Konráö, heföi lýst þeirri skoöun sinni aö Samband islenzkra samvinnufélaga væri háskalegur auöhringur. Þvi til áréttingar las þingmaöurinn upp úr leiöara Morgunblaösins daginn, sem StS átti afmæli og var þar tekiö mjög í sama streng, enda sagöi þingmaöur- inn aö andi Eyjólfs svifi yfir vötnum i Morgunblaöshöllinni, og þar heföi hann alizt upp.'.En samkvæmt brunabótamati eru eignir SÍS ekki nema um 4 milljaröar kr. sagöi þingmaöur- inn og væru eignir þess þvi ekki nema litill biti af eignum álvers- ins I Straumsvik. Hlyti þvi skoö- un fyrsta flutningsmanns tillög- unnar aö slikir auöhringar, sem Álveriö i Straumsvik væru hættulegir islenzku þjóðfélagi hvaö þá ef fleiri slik bættust i þann flokk. Sverrir Hermannsson (S) annar flutningsmaöur tillög- unnar kvaðst fyrrum hafa haft þá trú að ekki væri unnt aö reisa hér stórvirkjanir án þess aö stóriöja fylgdi i kjölfariö. Nú væri þessi skoðun sin breytt og hann teldi ekki lengur aö for- senda stórvirkjana væri stór- iðja. Aherzlu ætti hins vegar aö leggja á aö tengja virkjunar- svæöin saman og þannig væri hægt að miöla orkunni um allt land. Og virkjanir væri nauö- synlegt aö reisa utan jaröelda- svæöa til þessaö tryggja öryggi landsins i orkuöflun. Fjölmargir fleiri þingmenn tóku til máls. Viðhalds- og viðgerðaraðstaða flugvéla á Keflavikurflugvelli: Byggja þarf flugskýli til að bæta aðstöðuna — nefnd kannar, hver á að byggja skýlið Jón Skaftasonlspuröist nýlega fyrir um hvíaö llöi framkvæmd tillögu til þingsályktunar, um viögeröar- og viöhaldsaöstööu flugvéla á Keflayikurflugvelli, sem samþykkt var á Alþingi 11. marz. sl. Einar Agústsson utanrikis- ráöherra sagöi I svari sinu, aö á siöasta sumri heföi utanrikis- ráöuneytiö og samgönguráöu- neytiö tilnefnt sinn manninn hvort I nefnd til þess aö annast gagnasöfnun i þessu máli. Verk- efni þessarar nefndar var þó gert nokkru viötækara en gert haföi veriö ráö fyrir I þings- ályktunartillögunni, og heföi gagnasöf.nun lokiö 1 nóvember s.l. Siöan hafa gögnin verib tii athugunar f ráöuneytunum. Ráöherra greindi frá þeirri aöstöðu, sem er til viöhalds og viögerða flugvéla á Keflavikur- flugvelli, en sagöi siöan: Ljóst er, aö aðstaöa til viögeröa og viöhalds Islenzkra flugvéla er vart fyrir hendi á Keflavikurflugvelli. Veröur svo aö óbreyttum aðstæöum, nema byggö veröi flugskýli. Hvort þaö er hlutverk isienzka rikisins er önnur saga. Þaö hefur oröiö aö ráöi, aö utanrikisráöuneytiö, sam- gönguráöuneytiö og aörir viökomandi aöilar tilnefni nefnd, sem formlega gangi frá áliti um þaö má| og fleiri þessu aö lútandi. Sú nefnd mun væntanlega hefja störf á næst- unni. M.ó. I fyrradag flutti mennta- málaráöherra Vilhjálmur Hjálmarsson ræöu á Alþingi I tilefni umræöna utan dag- skrár um framkvæmd grunn- skólaprófa. 1 upphafi skýrbi ráöherra frá þvi aö mennta- málaráöuneytiö heföi sent frá sér greinargerö um grunn- skólaprófin 1977 og rakti ráö- herra meginatriði þessarar greinargeröar. Þar segirm.a.: — 1 fréttabréfi menntamálaráðuneytisins, er Itarleg greinar- gerö um grunnskólapróf 1977, en þaö próf hefur mikiö veriö til umræöu aö undanförnu. 1 bréfinu kemur m.a. fram aö i grunnskólalögunum hafi veriö mörkuö ný stefna i skólahaldi, kennslu og námi. Augljóst sé aö þeim skilyrðum, sem þar eru fram sett, veröi ekki unnt að fullnægja, nema meö mun sveigjanlegri kennsluháttum en veriö hefur og aukinni einstakl- ingsbundinnikennslu. Jafnmikil samræming lokaprófa og veriö hefur er þvi útilokuö þar sem hún vinnur gegn nauösynlegum sveigjanleika I námi. Hins veg- ar sé einhver samræming nauösynleg, t.d. vegna inntöku nemenda i framhaldssköla. Þá segir I greinargeröinni, aö hver nemandi taki samræmd próf I f jórum greinum. Allar úr- , lausnir úr þessum prófum koma beint til prófnefndar aö loknu prófi og eru metnar á vegum nefndarinnar. Þar eru fyrst gefin stig fyrir hverja prófúr- lausn á heföbundinn hátt. Siðan eru gefnar fimm einkunnir, A, B, C, D og E. 7% þeirra nemenda, sem leystu prófin bezt i hverri námsgrein fá A, næstu 24% fá B næstu 38% fá C, næstu 24% fá D og lægstu 7% fá einkunnina E. Þessar einkunnir sýna stööu nemandans i náms- greininni miöað viö alla þá nemendur, sem þreyttu prófiö. Þær sýna hins vegar ekki hversu mikinn hluta prófsins nemandinn hefur leyst rétt. Siöar i greinargerðinni segir aö I þeirri gagnrýni, sem fram hafi komið á þetta próffyrir- komulag hafi gleymzt aö skoða einn mikilvægasta þáttinn, þ.e. hvernig ætlunin sé að nota niðurstöður prófanna. Gleymzt hefur hve stóraukinn rétt hin nýja skipan veitir nemendum til þess að hef ja nám i framhalds- skóla. Þaö skýrist nánar af þeim ákvörðunum, sem ráðu- neytiö hefur tekiö um inntöku nemenda i framhaldsskóla. En reglurnar eru á þá leið að nem- andi, sem lýkur námi i grunn- skóla hefur rétt til þess að hefja nám i framhaldsskóla, ef hann hefur hlotiö einkunnina A, B, eba C I samræmdum prófum og einkunnina 4 eða hærri I skóla- prófsgreinum. Þetta þýöir aö um 75-80% af hverjum árgangi fullnægiraðlikindum skilyrðum til aö öölast rétt til framhalds- náms. I lok greinargeröar mennta- málaráöuneytisins er f jallaö um þau mistök, sem urðu viö fram- hald ■ samræmdu prófanna og viöbrögö viö þeim. Þar segir aö svo viröist sem athygli sumra hafi beinzt frá kjarna málsins i þessari nýju prófskipan, þ.e. auknum rétti nemendanna og auknu sjálfræði kennara og skóla, vegna þeirra mistaka, sem urbu við framkvæmdina. Siðan er greint frá þvi hvaö ákveöiö hafi veriö til þess aö draga úr hugsanlegum áhrifum þessara mistaka á niðurstöður prófanna og árangur einhverra nemenda. Það sem gagnrýnt hef- ur verið Þessu næst vék ráöherra aö þeim atriðum, sem einkum hafa verið gagnrýnd i þeim umræö- um sem oröið hafa um tilhögun hinna samræmdu prófa. Þá sagöi hann m.a.: „Það er m.a. gagnrýnt, aö ekki hafi verið búiö aö fram- kvæma eldri fræöslulög að fullu, þegar grunnskólalögin voru sett og þvi hafi setning hinna nýju laga verið óþörf. Þetta er aö minu mati reginmisskilningur og raunar algerlega út I hött. Fráleitt er aö hugsa sér fram- kvæmd fræðslu- og skólamála þannig, aö lokið sé viö aö fram- kvæma sérhvert atriði i þeirri löggjöf, sem gildir þá og þá, og þá fyrst, þegar svo væri komið, kæmi til greina endurskoðun og breytingar. Hitt er vitanlega miklu æskilegra og raunar þaö sem hlýtur aö veröa I reynd, aö slik löggjöf sé endurskoöuö ööru hverju og aö ný löggjöf tengist meö margvislegu móti þeirri lagasetningu, sem hún leysir af hólmi. Þaö veröur vitanlega ævin- lega matsatriði, hvort magn nýjunga er hæfilega mikiö. Um hitt veröur ekki deilt, aö i grunnskólalöggjöfinni felást margar nýjungar og vil ég nefna dæmi. Meginmunurinn á gamalli og nýrrilöggjöfhygg ég felist 1 þvi, aö I nýju lögunum er meginá- herzla á þaö lögö, aö nemendum sékennt aö nema og starfa, auk þess sem þeir fá fræðslu, sem áöur, um margvisleg efni. En i hinum eldri lögum er e.t.v. megináherzlan á þaö lögö aö kenna nemendunum tiltekiö magn gagnlegrar vitneskju og Vilhjálmur Hjálmarss NÝJA NEMI svo auövitaö jafnframt að kenna þeim að vinna og starfa. I annarri grein grunnskólalag- anna segir svo: „Grunnskólinn skal veita nemendum tækifæri til aö afla sér þekkingar og leikni og temja sér vinnubrögö, sem stuöli að stööugri viðleitni til menntunar og þroska. Skóla- starfiö skal þvi leggja grundvöll að sjálfstæöri hugsun nemenda og þjálfa hæfni þeirra til sam- starfs viö aðra.” Þarna er meginmarkmið grunnskólalaganna formaö i fáum oröum. Og endurskoöun námsefnis, ný námsskrárgerö o.s.frv. er viö þaö miöuð að stuöla aö þvi að framfylgja þessari meginstefnu. Hlutverk fræðsluskrif- stofanna Þá minni ég næst á það veiga- mikla atriöi grunnskólalag- anna, sem aö þvi lýtur, aö færa stjórnun og þjónustustarf menntamálaráöuneytisins aö hluta út i byggðimar, en að þvi stefna ákvæöin um fræöslu- dæmi, fræðsluráö og skrifstofur og fræðslustjóra. Þetta atriöi er mjög þýöingarmikið og störfum fræösluumdæmanna og fræðslu- stjóranna hefir veriö ákaflega vel tekið út um hinar dreiföu byggöir. Hefir hvarvetna tekizt gott samstarf meö skólafólki og sveitarstjórnum og fræðslu- skrifstofum. Ég legg þunga á- herzlu á þaö, aö fræösluskrif- stofunum er ætlað aö vinna hluta af þeim störfum, sem áöur voru unnin i menntamálaráöu- neytinu. Þeim er ekki ætla aö vera milliliður nema aö litlu leyti heldur er hlutverk þeirra að fullvinna ýmsa þætti, svo sem endurskoöun á samræm- ingu kostnaöaráætlana og reikninga, og aö veita margvis- lega kennslufræðilega og skipu- lagslega aöstoö og leiöbeining- ar. Ég minni á þaö í þessu sam- bandi, að hliðstæö starfsemi hjá öörum rikisfyrirtækjum t.d. hjá vegageröinni, Hafrannsókna- stofnuninni, Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins o.s.frv. hefir þegar gefiö mjög góöa raun og myndi enginn vilja án hennar vera. En ég minni jafnframt á þaö, aö starfsemi fræðsluskrifstof- anna og fræðslustjóranna til þessa hefir veriö I gifurlegri fjársveltu. Stafar þaö bæöi af

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.