Tíminn - 04.05.1977, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 4. mai 1977
11
i’líi'l'i'i!!
Þjóðleikhúsið:
100 þúsund leikhúsgestir
— það sem af er leikárinu
gébé Reykjavik — Gestir Þjóðleikhússins á þessu leikári eru orðnir
100.000 að tölu, en þessi unga stúlka, Stefania Valgeirsdóttir, náöi i
hundrað þúsundasta miðann fyrir yfirmann sinn, Helga Eysteinsson,
forstjóra i Geysi, á mánudaginn. Fékk Helgi fria tvo miða á frumsýn-
ingu færeyska leikritsins SKIPIÐ, þriðjudagskvöldið 3. mai.
Timamynd: Róbert
O, þetta er indælt strið
Vel heppnuð
skólasýning
Að lokinni sýningu á ballettinum Ys og þys útaf engu á sunnudags-
kvöldið afhenti Sveinn Einarsson, Þjóðleikhússtjóri styrki úr Menn-
ingarsjóði leikhússins, en sjóður þessi var stofnaður á vigsludegi
Þjóðleikhússins 20. april 1950 og hefur verið veitt úr sjóðnum árlega
siðustu árin. Að þessu sinni hlutu styrkinn Auður Bjarnadóttir, ballett-
dansari og Þorgrimur Einarsson, leikari og sýningarstjóri.
Leikfélag Menntaskólans á Ak-
ureyri:
Ó, þetta er indælt strið
Leiksmiðja undir
stjórn
Charles Chilton og
Joan Litlewood.
Þýöandi:
Indriði G. Þorsteinsson
Leikstjóri:
Þórhildur Þorleifsdóttir.
Leikmynd og búningar:
Messina Tómasdóttir.
Tónlist annaðist:
Thomas Jackman
Indælt strið
Það kann riú að þykja talsvert
ábyrgðarleysi af Leikfélagi
Menntaskólans á Akureyri aö
fara suöur meö söngleik, þegar
timanum væri ef til vill betur
varið til þess aö lesa undir
próf:, — en þegar á allt er litið
þá er söngleikur þessi dálitið sér
á parti, hann er lærdómur út af
fyrir sig — ætti raunar að yera
inngróinn i skyldunám: Sann-
leikurinn um striöið.
Ég veit ekki hvor styrjöldin
1914-18 var eitthvaö fáránlegri
slátrunar
Þvi skal ekki neitaö hér, aö
maöur skyldi raunverulega ekki
fyrst hvaða erindi þetta fólk átti
suður, en svona góö sýning á er-
indi til allra.
Viö brjótum ekki þá venju
hér, að geta ekki um frammi-
stöðu einstakra leikenda þegar
um skólaleiki er aö ræöa, en
þessi fóru meö hlutverk:
Arni Sigurösson, Asgeröur B.
Bjarnadóttir, Birna Gunnlaugs-
dóttir, Elva Aöalsteinsdóttir,
Elfa Agústsdóttir, Geirþrúöur
Pálsdóttir, Gisli Heimirsson,
Guörún Marinósdóttir, Hjörleif-
ur Hjartarson, Ingibjörg Ara-
dóttir, Jóhanna Gisladóttir, Jón
Haukur Ingimundarson, Jón S.
Kristjánsson, Kristján Þór
Júllusson, Leifur Arnason,
Magnús Loftsson, ölöf Sig Kon-
ráösdóttir, en aö sjálfsögöu
unnu margir fleiri aö þessari
skemmtilegu sýningu meö
smiöum, saumaskap og ööru er
til þarf.
Þaö er erfitt, nema aö undan-
gengnum viöamiklum rann-
sóknum, aö skilgreina menn-
ingaráhrif skólastofnana.
Menntaskólinn á Akureyri hefur
haft gifurleg áhrif á islenzkt
þjóðlif. Þaö getum viö fullyrt.
Siguröur Guömundsson, skóla-
meistari var óþreytandi aö inn-
ræta nemendum sinum viröingu
fyrir menningarlegum arfi. Þá
sér I lagi bókmenntum og list-
um, og margir ungir menn sáu i
fyrsta skipti raunveruleg mál-
verk, þegar þeir komu I skólann
svo eitthvaö sé nefnt. A Akur-
eyri var og er starfandi ágætt
leikhús. í sýningu Leikfélags
MA þykjumst viö greina eitt og
annaö úr þessari norölenzku
menningarstefnu, og ef til vill
ekki sizt Alþýöuleikhúsiö, lika
margt annaö.
Sýning þeirra nú hvilir þvi á
undirstöðu, og þaö er krafizt
gæöa, þegar listin er annars
vegar. Þaö gerir muninn.
Jónas Guömundsson
en önnur striö I veröldinni, en
mannfalliö var ægilegt, og striö-
iö sem sllkt batt endi á þá ægi-
legu hernaöarlist, sem kennd er
viö skotgrafir. Skotgrafahern-
aöur hefur slðan veriö aflagöur
ásamt gasi.
Þvi miöur höfum viö ekki af-
lagt striöin eins og skotgrafirn-
ar, og þvi er manni sama þótt
unga fólkiö fyrir noröan kasti
frá sér latneskum særingum og
stæröfræöi til þess aö syngja á
móti striöi.
Leikfélag Menntaskólans á
Akureyri mun hafa veriö stofn-
aö fyrir fjörutiu árum, og sýndi
fyrst Andbýlingana eftir Ho-
strup og siöan hefur þaö sýnt
fjölmörg leikrit, og nú siöast Ó,
þetta er indælt striö, sem þaö
kemur me6 suöur, þar sem
haldnar veröa tvær sýningar.
Þaö má segja þaö strax, þetta
er, frábær sýning, lifandi og
frjáls, og hún er laus viö flesta
þá hnökra sem eru á svonefndu
skólaleikhúsi. Undirritaöur hef-
ur átt þess kost aö sjá þó nokkr-
ar, þessi er efalaust sú bezta i
ár.
Franski herinn býst til áhiaups —
Þórhildur Þorleifsdóttir kann
vel til verka. Hún stilfærir verk-
iö, færir þaö I einfaldan frjálsan
búning og leggur upp úr hópatr-
iöum. Skipulag og vinnuhraöi er
fyrir öllu og hreyfingar, eöa
kóreografian, fellur skemmti-
lega aö efninu, og veröur sýn-
ingin áhrifamikil og skemmti-
leg.
Þetta er 'glæsileg æska, sem
núkemuraönoröan, ber sig vel,
syngur vel og hefur góöan tal-
anda, en þegar þess er gætt, aö
ef til vill hefur enginn þeirra
komiö áöur upp á leiksviö, verö-
ur þaö aö teljast undraveröur
árangur sem þarna hefur náöst.
Mér er hreinlega til efs aö aörir
geröu betur.
Verkiö er flutt i ágætri þýö-
ingu Indriöa G. Þorsteinssonar,
enhann mun á slnum tima hafa
þýtt verkiö fyrir Þjóöleikhúsiö,
en þaö er mikilvægt atriöi aö
þýöingar eöa málfar sé eölileg
Islenzka, þegar óvanir fara meö
orö uppi á sviöi.
Kristján Fridriksson:
Þinsf
og
þjóð
Þaö hefur orðið að sam-
komulagi að ég skrifaði
nokkra smápistia, er munu
birtast hér i blaðinu á hverj-
um fimmtudegi næstu vik-
urnar undir sameiginlegri
yfirskrift, ÞING OG ÞJÓÐ.
Að hluta til mun hér verða
um að ræða upprifjun á
sumu af þvi sem ég hef ritað
og rætt um á undanförnum
misserum — en ekkert af þvi
hefur birzt hér i blaðinu
áður. En að verulegu leyti
mun ég ræða efnisatriði, sem
ég áður hef ekki fjallað um.
K.F.
Kórvilla í
ef nahagskerf inu
Fullkomin sannfæring
Astæöan fyrir þvi aö ég er aö
ónáöa lesendur meö þessum
skrifum — er sú ákveöna sann-
færing mln, aö auöveldlega væri
hægt aö haga efnahagsmálum
þannig, að 60 til 100 milljöröum
meira heföist upp úr þjóöarbú-
skapnum árlega en nú fæst.
Einnig sú sannfæring, aö
miklu auöveldara sé aö koma
þessari breytingu i fram-
kvæmd heldur en almennt er
álitiö.
Tekjuaukinn nemur um 1
milljón á fjölskyldu.
Hvernig er áðurnefnd
tala fundin? (60 til 100
milljarðar)
1)
Meö þvi aö nota aðeins hæfi-
lega stóran fiskiflota til botn-
fiskveiöanna mætti spara út-
gerðarkostnaö 20 þúsund smá-
lesta flota.
Breytt tilhögun veiöanna (sjá
slöar) er hluti af þessari spörun.
Þessi minnkaöi útgeröarkostn-
aöur tel ég muni vera um tlu
milljaröar, eöa um 500 þús. á
veiöilest sem gera 10 milljaröa.
2)
Meö þvi aö breyta veiðitilhög-
uninni þannig, aö svo sem 100
milljónir fiskar yrðu veiddir
sem 6-7 ára fiskar, þá orðnir 4-4
1/2 kg I staö þess aö gera eins og
nú er gert, aö veiöa þessa 100 til
120 milljón fiska sem þriggja
ára fisk og fjögurra ára fisk,
þá aö meöalþyngd um 1 1/2 kg.
Meö þessu má áætla aö frá-
lagsþungi þessara fiska yröi um
tvö til tvö og hálft kg meirifyrir
hvern fisk. Náttúrlegur dauði á
þrem árum, ásamt raunvöxtum
af þvi fjármagni, sem reikna
þarf inn I dæmiö, vegna þess aö
afurð þriggja ára fisks kemur
fyrr til nota en þess fisks, sem
er látinn lifa tveim til þrem ár-
um lengur, en hvort tveggja
tekiö til greina i þessum út-
reikningi.
Þessir þættir eru teknir inn i
dæmiö meö þvi aö láta þá mæta
þeim dauösföllum á eins og
tveggja ára fiski, sem ætið eru
samfara veiöum á uppeldis-
svæöum — hvort sem um er ab
ræða veiðar meö linu eöa botn-
vörpu.
2 kg á hvern fisk 100 milljón
fiska, gerir 200 milljón kg. Full-
verkað gerir hvert kg i þjóðar-
búið um 170 krónur. Þetta gerir
þvi um.... 34 milljarða.
3. )
Þessir 34 milljaröar taka á sig
þjóðhagslegt margfeldi. Þetta
margfeldi tel ég vera 2,7, en af
varfærnisástæöum reikna ég
meö aöeins 2,5.
Þessar þjóöhagslegu tekjubót
má þvi áætla varlega á 2,5x34,
sem gera 85 milljarða
85 4-34 = 51.
Þjóöhagslega margfeldiö eitt
gerir þvl.... 51 milljarö.
4. )
Of mikill mannafli er nú
bundinn viö fiskveiöar. Þá tölu
má áætla sem a.m.k. 1000
mannár. Hér er um aö ræöa
áhafnir 20 þúsund lesta veiði-
flota, þaö er umframflotans.
Vinnu þessara 1000 manna
ásamt vinnuframlagi fólks-
fjölgunar næstu árin, má meta
talsvert hátt. Mikill hluti fólks-
fjölgunarinnar mundi veröa at-
vinnulaus, lenda i litt arðbærum
störfum, eða flýja land, ef nú-
verandi stefnu yrði framhaldið.
Ef sú tilhögun efnahags-
stefnu, sem ég sting uppá, yröi
valin, mundi veröa hægt aö
byggja upp iðnað fyrir báöa
þessá hópa. Erfitt er aö áætla
hvaö slikur iönaöur mundi
raunverulega gefa af sér i
þjóðarbúið. Ef áætlað væri aö
hér yröi um 3000 manns aö ræöa
eftir fáein ár, er mjög varlega
áætlaö aö tekjuvirði vinnufram-
lags þessa hóps yröi 2 til 4
milljónir á mann, sem mundi þá
gera 6 til 12 milljaröa.
Ef þessi tala færðist út sem.... 8
milljaröar
Þá verður samtala ofan-
greindra'fjögurra liöa
10+34+51 + 8, samtals.... 103
milljarbar.
Þetta er talsvert há tala, þeg-
ar haft er I huga, að samanlagð-
ar þjóöartekjur 1976 (miöaö viö
sams konar peningaverögildi og
þaö sem notað er viö útreikning-
ana hér) voru aöeins um 200
milljarðar. (Vergar þjóöartekj-
ur á markaðsveröi talsvert
hærri.)
Nánari grein verður gerö fyr-
ir ýmsum þessara liöa I fram-
haldspistlunum.