Tíminn - 09.06.1977, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 9. júni 1977
11
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindar-
götu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi
26500 — afgreiðslusimi 12323 — auglýsingaslmi 19523. Verð
i iausasölu kr. 70.00. Áskriftargjald kr. 1.300.00 á mánuði.
Blaðaprent h.f.
Þjóðviljinn er áfram
á „gömlu linimni”
Á siðustu árum hefur orðið mikil breyting á ut-
anrikisstefnu flestra stærstu kommúnistaflokk-
anna i Vestur-Evrópu. Þeir beittu sér áður ein-
dregið gegn vestrænu samstarfi og fordæmdu
bæði Atlantshafsbandalagið og Efnahagsbanda-
lagið, einkum þó hið fyrrnefnda. Þeir höfðu náin
tengsl við Sovétrikin og túlkuðu afstöðu sina til
alþjóðamála mjög á sömu leið og rússneskir fjöl-
miðlar. Þá beindu þeir áróðri sinum alveg sér-
staklega gegn Bandarikjunum. Nú er þetta mjög
breytt. Stærstu kommúnistaflokkarnir i Vestur-
Evrópu, eins og italski kommúnistaflokkurinn og
franski kommúnistaflokkurinn, hafa lýst yfir þvi,
að þeir geti bæði sætt sig við þátttöku i Atlants-
hafsbandalaginu og Efnahagsbandalaginuog
muni alls ekki gera það að skilyrði fyrir stjórnar-
þátttöku að lönd þeirra verði ekki aðilar áfram að
umræddum bandalögum. Jafnframt hafa þeir
dregið úr áróðrinum gegn Bandarikjunum og
taka ekki lengur undir með rússnesku f jölmiðlun-
um i þeim efnum. Þeir skrifa og tala um Atlants-
hafsbandalagið frá allt öðru sjónarmiði en áður
og fylgja þvi ekki lengur fordæmi Rússa i þeim
efnum. Á þennan og annan hátt sýna þeir i verki,
að þeir stjórnast ekki einhliða frá Moskvu, likt og
áður var. Breytingin á afstöðu þeirra er augljós,
þótt menn séu ekki sammála um, hvort hér sé á
ferðinni tilraun til að villa á sér heimildir eða
raunveruleg hugarfarsbreyting.
Sú var tiðin, að Alþýðubandalagið, sem hét þá
að visu öðru nafni, hafði mjög svipuð tengsl við
ráðamenn i Moskvu og kommúnistaflokkarnir i
Vestur-Evrópu. Afstaða þess til alþjóðamála var
hin sama og Sovétrikjanna. Þannig varði Þjóð-
viljinn af kappi, þegar Rússar bældu niður upp-
reisnina i Ungverjalandi 1956. Nú telja leiðtogar
Alþýðubandalagsins sig hafa slitið tengslin við
ráðamenn Sovétrikjanna. Vel má vera, að það sé
rétt. En málflutningur málgagna Alþýðubanda-
lagsins ber þess ekki merki. Sú breyting, sem
hefur orðið á afstöðu kommúnistaflokkanna i
Vestur-Evrópu til alþjóðamála, hefur alveg farið
framhjá Alþýðubandalaginu. Blöð þess skrifa t.d.
enn um Atlantshafsbandalagið á sama veg og
rússnesku fjölmiðlamirÞau haga lika málflutn-
ingi sinum um Bandarikin á sama veg og þeir.
Forustugreinar rússneskra blaða og Þjóðviljans
em enn oft furðulega keimlikar, þegar t.d. At-
lantshafsbandalagið og Bandarikin eiga i hlut.
Málgögn kommúnistaflokkanna i Vestur-Evrópu
taka aðra og óháðari afstöðu.
Svo virtist sem nokkur breyting ætlaði að verða
á þessu eftir Rómarför Ragnars Arnalds á
siðastl. sumri. Hann virtist hafa hrifizt af stefnu-
breytingu italskra kommúnista. En það stóð ekki
nema stutta stund. Þjóðviljinn hóf aftur að skrifa
um Atlantshafsbandalagið og Bandarikin i sama
anda og rússnesku fjölmiðlarnir. Hann er enn á
„gömlu linunni”. Breytt afstaða kommúnista-
flokkanna i Vestur-Evrópu til alþjóðamála hefur
ekki náð til hans. Alþýðubandalagið afneitar að
visu eins og þeir öllum beinum tengslum við
Moskvu, en andinn þaðan hefur samt augljóslega
svipuð áhrif og áður.
Þ.Þ.

ERLENT YFIRLIT
Fá Palestínumenn
eigið heimaland?
Hvernig semur Carter og Begin um það?
Carter forseti
ÞAÐ þykir nú ljúst, að Begin
leiðtoga Likud-flokksins,
muni takast aö mynda næstu
stjórn Israels, enda þótt til-
raun hans til að koma á þjóö-
stjórn fari út um þúfur. Sam-
kvæmt ágizkun þeirra, sem
þekkja bezt til, mun Begin
alltaf geta tryggt sér stuðning
63 þingmanna af 120 alls, en
hann mun leggja kapp á að fá
meiri stuöning. Nokkurn
veginn er þó talið vist, að hann
muni ekki fá stuðning Verka-
mannaflokksins, sem telur
það rétta ályktun af þeim
mikla ósigri, sem hann beið,
að vera utan stjórnar aö sinni.
Sama gildir um ýmsa smá-
flokka, sem eru til vinstri við
•Verkamannaflokkinn. Þvi
virðist fyrirsjáanlegt, að
meira en þriðjungur þing-
manna verði I stjórnarand-
stööu. Þegar þess er gætt, að
vandamálin eru mikil, jafnt út
á við og inn á við, veröur þetta
ekki sterk stjórn. Inn á við eru
vandamálin jafnvel meiri, þvi
að efnahagsörðugleikar eru
miklir og fara vaxandi. Marg-
ir telja, að það hafi verið
óánægja vegna versnandi lifs-
kjara, sem varð Verkamanna-
flokknum mest að falli.
MARGIR virðast óttast, að
stjórnarforusta Begins verði
til þess, að örðugra verði að
koma á samningum milli isra-
elsmanna og Araba. Hann
hefur frá upphafi verið sá leið-
togi israelsmanna, sem
skemmst hefur viljaö ganga
til móts við Araba. Vafalaust
mun hann sem forsætisráð-
herra fylgja fram þeirri stefnu
sinni. Þessari stefnu hefði
hann þó sennilega haldið enn
fastara fram, ef hann hefði
verið áfram leiðtogi stjórnar-
andstööunnar. Raunverulega
er ekki heldur mikill munur á
stefnu hans og Verkamanna-
flokksins I þessum efnum.
Fyrir kosningarnar var meira
um blæmun en efnismun aö
ræöa á afstöðu þeirra Begins
og Peres, hins nýja formanns
Verkamannaflokksins. Þetta
þótti koma vel I ljós I sjón-
varpseinvigi, sem þeir háðu
fyrir kosningarnar. Það þótti
jafnframt ljóst, að rikisstjórn
Verkamannaflokksins, ef hún
sæti áfram, myndi ekki geta
samið um afhendingu her-
teknu svæðanna, nema
Likud-flokkurinn væri þvi
einnig fylgjandi. Hann hefði
m.ö.o. haft stöðvunarvald.
Það er ekki óllklegt, að Begin
verði fúsari til einhverra
tilslakana eftir að hann hefur
fengið ábyrgðina og annast
samningagerðina af hálfu
tsraels. Frá þessu sjónar-
miði geta samningar ekki
verið neitt slöur llklegir undir
forustu Begins en Peres,
heldur jafnvel llklegri. Stjórn-
arskiptin I Israel eru þvl ekki
llkleg til að gera samninga viö
Araba neitt torveldari, þótt
svo virðist mörgum I fyrstu,
sökum afstöðu Begins. Allt
veltur þetta á þvl hvernig
hann beitir valdi sinu, eða
hvort aukin ábyrgö gerir hann
ábyrgari eöa hið gagnstæða.
Reynslan ein getur skorið úr
þvl, hvort Begin á eftir að
reynast jafn snjall stjórn-
málamaður og hann var
óragur skæruliði á slnum
tlma.
I ÞESSUM efnum veltur
vafalaust mjög eða mest á þvl,
hvernig sambúð hans og
Carters Bandarlkjaforseta
verður háttað. Eins og málin
standa nú, eru þeir mjög
ósammála um meginatriðið,
sem er afstaðan til þess, hvort
Palestlnumenn eiga að fá svo-
kallað heimaland eða ekki.
Carter forseti hefur aö loknum
viðræðum sinum við leiðtoga
Arabarikjanna, hvaö eftir
annað látið i ljós þá skoðun
sina, aö deila Araba og tsra-
elsmanna verði ekki leyst,
nema palestinsku flóttamenn-
irnir fái sitt eigið heimaland.
Undir þetta hafa leiðtogar
Araba tekiö. Það hefur hins
vegar aldrei verið nákvæm-
lega skilgreint, hvað átt er við,
þegar talað er um heimaland I
þessu sambandi. Er ef til vill
átt viö sjálfstætt rlki eöa
heimastjórnarrlki? Og hvar á
þetta heimaland Palestinu-
manna aö vera? Flestir láta
sér þá koma I hug hinn svo-
nefndi vesturbakki Jórdanár,
sem Israelsmenn hertóku af
Jórdanlu i styrjöldinni 1967, og
Gazasvæðið. Þetta eru hins
vegar þau hernumdu svæðin,
sem Begin og fylgismenn hans
segja ísraelsmenn slzt geta af
hendi látið, þar sem t.d.
vesturbakkinn hafi veriö
kjarni hins gamla Gyðinga-
rlkis. Hins vegar segir hann,
að frekar geti komiö til greina
að láta Golanhæðir og Sinal-
skagann af hendi. Þótt ráða-
menn Israelsmanna hafi
aldrei opinberlega tekið undir
tillöguna um sérstakt heima-
land fyrir Palestfnu, telja
fréttaskýrendur sig hafa
heimildir fyrir því, að þeir geti
hugsaö sér að Jórdania yröi
heimaland Palestlnumanna,
en við það myndu þó Arabar
vart sætta sig, nema vestur-
bakkinn yrði aftur sameinað-
ur Jórdaniu.
Það getur þvl orðið næsta
erfitt að leysa þann hnút að
tryggja Palestlnumönnum
heimaland, en án þess er lítil
von um sættir Araba og Isra-
elsmanna. Það mun ekki slzt I
þessu sambandi reyna á, hvor
má sín meira Carter eða
Begin, þegar þeir fara að ræð-
ast við, en það verður eitt
fyrsta verk Begins sem for-
sætisráðherra aö heimsækja
Carter. Þá reynir raunveru-
lega fyrst á það á forsetaferli
Carters hvort hann er eins
einbeittur, þegar á reynir, og
af hefur verið látið af fylgis- ..
mönnum hans.
Þ.Þ.
Begin með konu sinni að unnum kosningasigri.