Tíminn - 14.06.1977, Qupperneq 17

Þri&judagur 14. júni 1977

17
mönnum aöstoö viö aö koma upp
orlofshúsum.
Á s.l. ári uröu þau timamót I
samskiptum stjórnar og starfs-
fólks, aö tveir fulltrúar starfs-
manna eiga nú sæti á Sambands
stjórnarfundum meö málfrelsi og
tillögurétti. Varöandi aukiö fé-
lagsstarf i kaupfélögunum og hjá
Sambandinu, veröur á aöal-
fundinum, sem hefst á morgun ,
tekiö fyrir sem sérmál: Fræöslu-
og félagsmál samvinnuhreyfing-
arinnar. A nú aö gera tilraun til
þess aö blása nýjum anda í fé-
lagsstarfiö og bind ég miklar von-
ir viö þaö aö nýtt skipulag í
þessum málum veröi til þess aö
stórauka félagsmálastarfiö innan
samvinnuhreyfingarinnar.
Horft fram á
leið
Góöir hátiöargestir:
Ég er nú kominn aö lokaþættin-
um I ávarpi minu á þessum
hátiöarfundi. Þessi þáttur snýr aö
framtiöinni. Þegar horft er fram,
kann aö vera eölilegt aö varpa
fram þeirri spurningu, hverjar
séu nú helztu hugsjónir I sam-
vinnuhreyfingunni. Hvert skal
stefna i samvinnustarfinu?
Hvaöa stakk vill samvinnuhreyf-
ingin sniöa sér I þjóöfélagi
framtlöarinnar?
Þessum og þvilikum spurn-
ingum hefur áöur veriö varpaö
fram á merkisafmælum og svörin
hafa ekki legiö svo létt á reiöum
höndum. Framtiöin er óráöin
gáta, þess vegna fer þaö oft svo,
bæöi I samvinnuhreyfingunni og
annars staöar, aö menn spila oft
eftir eyra i timans rás. Kannski
veröur framtiöarstefna sam-
vinnuhreyfingarinnar óskaiisti,
óskalisti ekki bara þeirra, sem
eru I forystusveitinni, heldur
óskalisti félagsmannanna, þeirra
tugi þúsunda, sem vilja vera meö
I samvinnustarfinu.
Og kannski veröur stefnan
bergmál af hugmyndum Jakobs
Hálfdánarsonar frá árinu 1892 aö
samkeppnin væri miöflóttaafliö
og þess vegna heföi samvinnu-
hreyfingin tvöföldu hlutverki aö
gegna, aö skapa og viöhalda sam-
keppni og siöan aö standa sig I
samkeppninni, ná stærri hlut-
deiid. Eöa aö stefnan veröi mótuö
af hugsjón Benedikts á Auönum:
Aö þaö sé léttara aö berjast fyrir
lifinu meö sameinuöum kröftum
en aö bauka sér.
Trúlega rúmast þetta hvort
tveggja i framtiöarstefnunni.
Þaö er auövelt aö smiöa um-
gjörö, en erfiöara aö fylla I hana á
réttan hátt. Umgjörö samvinnu-
starfs hlýtur i framtiöimú sem
hingaö til aö veröa jákvætt afl I
þjóöfélaginu á sem flestum
sviöum, vegna þess aö undiralda
samvinnuhreyfingarinnar eru
framfarir — óskir fólks um betra
lif. Og betra lif er hugtak, sem er
sibreytilegt. Nýtt verömætamat
viröist nú I deiglunni. — Rammi
samvinnustarfsins byggist á lýö-
ræöi, — frelsi — frelsi fólks aö
ganga I samvinnufélög, lýöræöis-
legri stjórn I hverju félagi. Frelsi
til þess aö keppa viö önnur félags-
form á jafnréttisgrundvelli. En
hreyfingin hefir sterka tilfinningu
fyrir þvl aö hjálpa þeim sem
mega sln minna, styöja þann sem
erfiöara á I llfsbaráttunni. Og
hvaö sem talaö og skrifaö er um
völd forystumanna I samvinnufé-
lögunum, aö þeir noti aöstööu
slna til þess aö skara eld aö eigin
köku, þá skal á þaö bent aö þeir
eigá ekki hlutdeild I eignum sam-
vinnufélaganna, frekar en hinn
almenni félagsmaöur. Stjórnar
menn og framkvæmdastjórnar-
menn Sambandsins eiga engu
meiri eignarhlut I hreinni eign
Sambandsins en hver og einn fé-
lagsmaöur. Ef eign safnast I sam-
vinnufélagi, þá er þaö sameign
fólksins I kaupfélögunum og sam-
eign þjóöarinnar.
En svo ég komi aftur aö
framtlöarstefnunni þá hefi ég
ekki hér vald aö boöa hana, ööru
visi en frá eigin brjósti bera fram
óskir og hugmyndir, sem eru þó
fæstar ný sannindi.
Samvinnuhreyfingin hlýtur I
framtlöinni aö leggja mikla
áherzlu á aö þróa og efla þær
rekstrargreinar, sem nú eru
starfræktar á vegum samvinnfé-
laganna.
Almennt taliö hiýtur framtlöar-
stefnan aö miöast viö þaö aö efla
þjónustu viö félagsmenn, reyna
aö uppfylla skynsamlegar óskir
þeirra á sem fiestum sviöum
innan ramma samvinnustarfsins.
Vera jákvætt afl I hverju byggö-
arlagi, „taka á meö fólkinu.”
Efla atvinnuuppbyggingu i
landinu, efla Islenzkt framtak á
þeim sviöum, sem samvinnustarf
getur oröiö aö gagni.
Gera stórt átak á þvi marg-
þætta sviöi aö gera vörudreif-
inguna hagkvæmari, — þar meö
aö auka hagkvæmni I vöruflutn-
ingum á sjó landi og I lofti. Gera
samvinnufélögin fjárhagslega
sjálfstæö. Hjálpa landbúnaöinum
aö yfirstlga erfiöleikana, sem þar
steöja aö.
Auka þátttöku samvinnufé-
laganna I sjávarútvegi. Efla Is-
lenzkan iönaö og I þvl sambandi
finna störf fyrir vinnufúsar
hendur, sem vlöast á landinu.
Hafa I huga, aö maöurinn lifir
ekki af brauöi einu saman. Auka
framlag til menningarmála.
Styöja islenzka listsköpun meö
kaupum listaverka til sýnis fyrir
starfsmenn og félagsmenn. Taka
þátt I norrænu samvinustarfi og
koma á fót samnorrænum iönaöi
hér á landi á vegum samvinnufé-
laganna á Noröurlöndum.
Vera virkur þátttakandi I
alþjóöa samvinnustarfi og leggja
af mörkum fé til styrktar sam-
vinnustarfi i þróunarlöndunum.
Allt þetta kann aö vera gamall
óskalisti. En samvinnuhreyfingin
þarf ætlö aö leita nýrra leiöa til
þess aö veröa aö liöi.
Þar mætti nefna tilraun meö
framleiöslu — samvinnufélög, en
menn i byggingariönaöi hafa nú
hafiö rekstur samvinnufélaga. Ég
tel aö Sambandiö ætti aö styrkja
tilraunir meö samvinnufram-
leiöslufélög. Viö þurfum stööugt
aö leita leiöa til þess a ö sætta
fjármagn og vinnu. Þá tel ég
tlmabært aö gerö veröi tilraun I
samvinnuhreyfingunni aö stofna
framleiöslusamvinnufélög fyrir
aldraö fólk, sem oröiö hefur aö
hætta störfum til þess aö skapa
þvi starfsgrundvöll viö sitt hæfi.
Þá er veröugt verkefni aö styöja
fólk til þess aö eyöa fristundum
sinum á skynsamlegan hátt.
Samvinnuhreyfingin vill eiga
gott samstarf og góö samskipti
viö önnur félagasamtök i þjóöfé-
laginu. Má þar nefna verkalýös-
hreyfingu, bændasamtök, starfs-
mannafélög rikis og bæja, kven-
félagasamtök, Iþróttahreyf-
inguna, ungmennafélögin og önn-
ur félagasamtök. Fólk úr þessum
samtökum fyllir hóp félags-
manna I samvinnuhreyfingunni.
Samvinnuhreyfingin vill eiga
góö samskipti viö stjórnvöld, viö
þá sem á hverjum tima fara meö
stjórn, á vegum rikis, borgar og
bæjar- og sveitarfélaga.
Framtiöarstefnan hlýtur aö
veröa sú, aö samvinnuhreyfingin
verði jákvætt afl i þjóöfélaginu á
sem flestum sviðum. — Taki á
meö fólkinu.
En þaö er auöveldara aö gera
fallega stefnuskrá en aö fram-
fylgja henni. Þess vegna snýst
gæfa samvinnuhreyfingarinnar I
framtlðinni um þaö fyrst og
fremst, aö láta hugsjónir rætast.
Hugsjónir duga skammt, ef þær
veröa ekki aö veruleika. Þá ryk-
falla þær á skammri stund og
veröa dauöur bókstafur I timans
rás.
Til þess aö láta hugsjónir ræt-
ast þarf framtak, atorku og
manndóm. Að skapa atorku og
manndóm og viöhalda honum
innan samvinnuhreyfingarinnar
kann aö reynast þýöingarmesta
hugsjónin I sam vinnuhreyf-
ingunni, þegar litiö er til fram-
tlöarinnar á 75 ára afmælisári
Sambandsins.
Ég lýk máli minu meö þvl, I
nafni samvinnuhreyfingarinnar,
aö votta frumherjunum, sem
stofnuöu Sambandiö virðingu og
þökk. Viö minnumst einnig þeirra
mörgu, I forystusveit Sambands-
ins og I kaupfélögunum og starfs-
mannanna sem hafa á liönum 75
árum boriö hita og þunga
starfsins, hafandi þó i huga, aö
þaö eru félagsmennirnir, — fólkiö
I landinu — sem hefur veriö afl
samtakanna. Aö geta virkjaö þaö
afl á hverjum tima fyrir jákvætt
starf er hiö stóra framtföarmark-
miö fyrir samvinnuhreyfinguna
að keppa aö.
Deilt um hross
Halldór Sigurösson gullsmiöur
rekur sem mörgum mun kunnugt
hrossaræktarbú á Stokkhólma I
Skagafiröi og hefur hann stundaö
þar kynbætur á hrossum. Þykir
honum mjög vegiö aö starfsemi
sinni meö fyrrgreindum kvööum
um afréttinn þvi, aö þvl er hann
skýröi Tlmanum frá, er Stokk-
hólmi lftil jörö á bökkum Héraös-
vatna, og hefur hann þvi þurft aö
reka hross sin á afrétti á sumrin,
auk þess aö vera upp á aöra
kominn meö fóöur fyrir
skepnurnar á veturna, þar eö
landið fer undir Is. Segir hann, ab
hross séu litin hornauga af
ýmsum og hafi hann ekki af þeim
sökum getaö fengiö keypt land
þrátt fyrir margitrekaöar til-
raunir. Annars fórust Halldóri
orð á þessa leið: „Mér finnst
þessar aögeröir afskaplega óeðli-
legar, þvi aö grundvöllurinn fyrir
þvl aö hægt sé aö reka svona
hrossabú ersá, að við getum rek-
ið hrossiná afrétt. Nú má þaö rétt
vera að heiðarnar séu ofsetnar, ef
svo er, þykir mér réttlátara aö
setja Itölu á þær, fremur en aö
útiloka eina búgrein, eins og gert
er meö þessum aögeröum. Þaö
hefur hvergi komiö fram aö hross
biti meira en sauöfé, en samt sem
áöur er ekkert gert til aö hamla
gegn fjölgun fjárins og ásókn á
þessar heiöar. Hins vegar hefur
komiö fram, aö hross og fé fari
mjög vel saman i haga. Þaö hefur
t.d. sýnt sig, að þar sem hross
hafa verið tekin úr högum hefur
fallþungi dilka minnkaö. Þvi er
þannig variö, aö hrossin bita
ofan af gróörinum, sinuna
o.þ.h., en féö étur nýgræöinginn.
Varðandi sauöfjárræktina má
segja þaö, aö þarna er búgrein,
sem fé er variö til aö greiöa niöur
bæöi til neyzlu innanlands og til
útflutnings, en ef hross hins vegar
eru flutt út, skiptir ágóöinn af
þeim milljónum. Meö þvl aö
hleypa eingöngu sauöfé á
heiðarnar er verið að ýta undir
enn meiri fjárútlát. Þaö veröur
aö gera öllum búgreinum jafn
hátt undir höföi, og tel ég, aö
árangurinn, sem oröiö hefur I
hrossarækt.sanni hvaö bezt, aö
hrossarækt á engu siöur rétt á
sér en sauöfárræktin. Þessu til
sönnunar má benda á þaö, aö I úr-
tökumóti, sem haldiö var fyrir
nokkru fyrir landskeppni
Islenzkra hesta I Evrópu, en þaö
fer fram i Danmörku I ágúst, voru
þrjú hross af þeim, sem valin
voru I Islenzku sveitina I fjór- og
fimmgangi annaö hvort fædd á
Stokkhólma eöa undan hesti, sem
ég átti. Stokkhólma-Blesi, sem ég
á sjálfur, varö efstur I þessu móti.
Aö auki var einn I viöbót I þessari
keppni, undan hesti sem ég átti.
Þá er eitt hross, sem ég seldi til
Þýzkalands, Baldur, kominn I
þýzku keppnissveitina og annar,
þ.e. Faxi, mun mæta fyrir Noreg.
Aö undanförnu hafa um fimm
hundruð hross veriö seld úr landi
hér árlega og aö meöaltali fariö á
um tvö hundruð þúsund krónur,
sem margir telja of litiö. Mér hef-
ur llka verið sagt, að fyrir gæö-
inga eins og Stokkhólma-Blesa
fáist á aðra milljón kr. erlendis. 1
þessu sambandi má lika geta
þess, aö hrossin eru ekki greidd
niöur. Ég held, aö menn geri sér
almennt ekki grein fyrir þvi hvaö
þetta getur þýtt aö hrossin geti
ekki gengið á afrétt. Þvl hefur
verið haldiö fram, aö þaö sem
gerir Islenzka hestinn aö þvi sem
hann er, sé éinmitt fjallaloftiö og
fjallagróöurinn. Islenzkir hestar,
sem aldir eru upp erlendis, fá
ekki þessa reisn og kraft sem þeir
sem aldir upp heima, hafa til aö
bera. Þá er hesturinn einn albezti
fulltrúi fyrir landiö, sem hægt er
aö hugsa sér. Sé ég ekki fram á
annaö en aö meö þessum
aögeröum sé verið aö þrengja svo
aö þessari búgrein, aö fyrirsjáan-
legt sé, aö hrossaræktarbændur
veröi aö leiöa hrossin I sláturhús I
haust.”
EINS ÁRS ÁBYRGÐ
Við tökum nú eins árs ábyrgð á hinum
þekktu Grohe blöndunartækjum — sem
keypt eru hjá okkur.
Fjórða hvert blöndunartæki sem selt er i
Evrópu er frá Grohe.
Grohe = vatn + velliðan.
++ BYGGINGAVÖRUVERZLUIM
BYKO
KÚPAVOGS sími 4iooo
Ríó
KEJ-Reykjavik — Nýlega
boöaöi hiö landsfræga Rió
Trió, fjölmennasta trió I heimi
eins og Heigi Pé.oröaöi þaö, til
bla&amannafundar I tilefni út-
komu nýrrar plötu þeirra,
þeirrar þrettándu I rö&inni, og
vegna væntanlegrar landreisu
þeirra Rló-bræöra.
Hin nýja plata frá RIó ber
nafniö „Fólk”, einfaldlega
vegna þess aö textarnir fjalla
um fólk, en þeir eru allir eftir
Jónas Friörik. Fimm lög af 12
á plötunni eru frumsamin af
meölimum RIó og er þaö
nokkuð hátt hlutfall þegar RIó
er annars vegar. Hljómplatan
var hljóðrituö I Hafnarfiröi og
Gunnar Þóröarson stjórnaöi
upptökunni auk þess sem hann
leikur á flest hljóöfæri og út-
setur öll lögin.
Eins og flestum mun kur.n-
ugt,hefur RIó trió ekki komið
fram opinberlega nema I sjón-
varpi slðan á kveöjutónleikun-
um I Austurbæjarbiói foröum
daga. Þessu hyggjast þeir nú
kippa I lag meö mikilli yfirreiö
um landiö og ekki aöeins
Laugarveginn aö þessu sinni.
Þeir munu koma fram á ein-
um 20 stööum vlös vegar um
landiö og halda tveggja tima
söngskemmtanir „fyrir alla
fjölskylduna”.
Nýkomin styrktarblöð og augablöð
1 eftirtaldar bifreiðir
Bedford 5 og 7 tonn augablöð aftan
Datsun diesel 70-77 augablöð aftan
Mercedes Bens 1413 augablöð aftan og framan
Mercedes Bens 1413 krókblöð aftan og framan
Mercedes Bens 322 og 1113 augablöð aftan oe
framan
Scania Vabis L76 augablöð aftan og framan
Volvo 375 augablöð framan
2 1/4” og 2 l/2”styrktarblöð i fólksbila.
Mikið úrval af miðfjaðraboltum og fjaðraklemmum.
Smíðum einnig fjaðraklemmur eftir móli.'
Sendum í póstkröfu hvert á land sem er.
BÍLAVÓRUBÚÐIN FJÖÐRIN H.F.
Skeifan 2, simi 82944.