Tíminn - 05.08.1977, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 5. ágúst 1977
Kristinn Snæland:
Borgarfj arðarbrú
og lýðræði
t útvarpi er ágætur þáttur,
sem nefnist Um daginn og veg-
inn. Nýveriö ræddi Helgi Hall-
grímsson við landsmenn i þess-
um þætti og fjallaði um marg-
visleg mál. Þar sem Helgi hafði
aðminu áliti rangar hugmyndir
um tvö veigamikil mál, langar
mig að draga fram þau sjónar-
mið, sem ég tel vera rétt.
Borgarfjarðarbrúin
Helgi taldi Borgarfjarðar-
brúna óþarfa, byggða á röngum
tima og auk þess of dýra. Þessi
sjónarmið munu vera sjónar-
mið margra og i flestum tilfell-
um þeirra, sem ekki hafa kynnt
sér málið nógu vel.
Þvi skal leggja áherzlu á, að i
fyrsta lagi stóð valið um tvö eða
tvenns konar óhjákvæmileg
verkefni. Annars vegar endur-
bygging allra brúa frá Seleyri
undir Hafnarfjalli að Borgar-
nesvegamótum (á þeirri leið
eru 5 meiriháttar brýr). Auk
þess þurfti að endurbyggja
allan þann vegarkafla. Hins
vegar bygging Borgarfjarðar-
brúar. Meö þvi að velja Borgar-
fjarðarbrú var stigið beint skref
i byggingu varanlegs vegar frá
Reykjavik til Vesturlands,
Vestfjarða, Norðurlands og
Norðausturlands. Borgar-
fjarðarbrúin styttir verulega
vegalengd til alls þessa svæðis.
Sá vegur, sem t.d. ve.bur
framtiðarvegur til Vestfjarða
(þ.e.a.s. vegurinn um Heydal)
er nú mun lengri en leiðin um
Bröttubrekku. Með Borgar-
fjarðarbrúnni mun Vestfjarða-
vegur liggja vestur Mýrar um
Heydal, og þannig erða ámóta
langur og nú um Bröttubrekku,
en mun léttari og betri.
Það eru lika léttvæg rök hjá
Helga, að lélegur vegur og erfitt
land til vegagerðar um Mýrar
eigi að hamla gegn byggingu
Borgarfjarðarbrúar.
Með byggingu hennar kemur
að sjálfsögðu að þvi, að sá vegur
verður endurnýjaður og með til-
liti til snjóalaga mun hann
væntanlega lagöur á svipuöum
slóðum og nú er (Þó erfitt sé á
köflum), enda liggur hann þá
um byggð miðja.
Sií hugmynd, sem liggur i loft-
inu hjá Helga, aö vegurinn
kæmimeð fjöllum ofan við Mýr-
arnar er fráleit, vegna
snjóþyngsla og vegna þess, að
þá væri hann á mörkum byggð-
ar, i stað þess að liggja um
byggö þvera eins og nú er.
Þvi er þetta greinarkorn rit-
að, að alltof margir gera sig
seka um að fella dóma um
Borgarfjarðarbrú, byggða á of
litilli þekkingu eins og Helgi
Hallgrimsson gerði i fyrrnefnd-
um þætti, þó með ólikindum sé.
Lýðræðið
Þá ræddi Helgi lýðræðið og
taldi það i hættuá íslandi vegna
mismunandi vægis atkvæða á
Stór-Reykjavikur-svæðinu og 1
öörum kjördæmum landsins.
Helgi komst að sömu vitlausu
niðurstöðunni og ungir fram-
sóknarmann og ungir sjálf-
stæðismenn, að vinna veröi

bráðan bug að þvi að lagfæra
þennan mun Reykjavikursvæð-
inu i vil.
Það er rétt, að vægi atkvæöa
er mjög mismunandi eftir kjör-
dæmum og vega atkvæði Reyk-
vikinga hvað minnst enda
hvergi fleiri atkvæði á hvern al-
þingismann en þar. Það er hins
vegar mikil einföldun stað-
reynda, að telja það aukið lýð-
ræði, að öll atkvæði vegi jafnt.
Það er lýðræði, að allir geti
haft áhrif á ákvarðanatöku
stjórnvalda og framkvæmdir.
Það er lýðræði, að þær ákvarð-
anir og framkvæmdir, séu i
samræmi við hagsmuni þjóðar-
innar. Nú vill svo tilað við búum
við þingbundið lýðræði, en hug-
myndir Helga, SUF og SUS
virðastvera þær, að koma hér á
múgbundnu lýðræöi eða að öll
atkvæði vegi jafnt um alla
ákvarðanatöku.
, Við framkvæmum lýðræöi
okkar i mörgum þrepum eða
með margskonar valdi.
Það er nauðsynlegt að gera
sér nokkra grein fyrir þeirri
skiptingu, sem þar er um að
ræða. 1 fyrsta lagi er vald kjós-
andans eða atkvæðið, þá vald
þingmannsins og atkvæði hans,
þá vald ráðherra og atkvæði
hans.
Jafnframt þessu er svo vald
sérfræðinga, nefnda, ráða og
embættismanna. Sú „lýðræðis-
lega” ákvöröun, sem oft er
ávöxtur allsþessa valds getur
allt eins orðiö, eins og nú er
ástatt, ákvörðuii Reykjavikur-
valdsinsoger það raunar oftast.
Reykjavikurvaldið er sem sé
sérf ræöingarnir, embættis-
mennirnir, hluti nefnda og ráða
og hluti þingmanna og ráð-
herra.
Hið gifurlega Reykjavik-
urvald er það, sem réttlætir það
fyllilega að atkvæði vegi með
mismiklum þunga eftir kjör-
dæmum.
Þá má benda á að „Reykja-
vikuratkvæði” getur grasserað
dag eftír dag i þingsölum, i
ráðuneytum, og i rikisstofnun-
um til þess að knýja á um „lýð-
ræðislegan” vilja sinn.
Allt það, sem tint hefur verið
hér lauslega til ætti að vera nóg
undirstaöa umhugsunar um
vægi atkvæða.
Hvert vægið skal vera, vil ég
ekki dæma um, en tel þó, að með
tilliti til vaxandi Reykjavikur-
valds ætti fremur að stefna að
léttvægari atkvæðum i Reykja-
vik.
*
„Þið eigið stórkostlega vísindamenn á sviði
jarðvísinda og haffræði”
— segir aðalframkvæmdastjóri UNESCO
r 'F.I. Reykjavik — Þið eigið stór-
kostlega visindamenn á sviði
jarðvisinda og haffræði, og mun
ég gera mitt til þess að sam-
vinna við þá megi enn aukast.
Hugmynd sérfræðinga ykkar
uin stofnun jarðvarmadeildar á
tslandi i tengslum við háskóla
Sameinuðu þjóðanna styð ég
einnig cindregið, enda þótt
UNESCO hafi þvi miður ekki sið
asta orðið i þvi máli. Ég átti
mjög gagnlegur viðræður við
Vilhjálm Hjálmarsson, mennta-
málaráðhera og Birgi Thorla-
cius, ráðuneytisstjóra. Mesta
ævintýrið var þó ef til vill, að
hafa fyrirhitt unga þjóð sem
stendur á gömlum merg, —
þjóð, sem ber virðingu íyrir
menningararfleið sinni og gerir
allt til þess aö vernda hana.
A þessa leið fórust aðalfram-
kvæmdastjóra UNESCO Kr.
Amadou-Mathar M’Bow orð I
samtali viö Tímann s.l. mið-
vikudagskvöld, en eins og áður
hefur verið skýrt frá hér i blað-
inu, kom aðalframkvæmda-
stjórinn hingað til lands I tilefni
af alþjóðaþingi esperantista I
-
Reykjavik og notaði hann tæki-
færið til þess að ræöa við
islenzka ráðamenn og visinda-
menn.
Dr. M’Bow gat þess serstak-
lega, að UNESCO hefði veitt
styrki til þess að stuðla að út-
breiðslu islenzkra fornbók-
mennta iheiminumog islenzkra
bókmennta almennt. Nú stæði
til dæmis til að gefa íslands-
klukku Laxness út á frönsku.
Hann sagði, að stuðningur við
bókaútgáfu væri einmitt i verka
hring UNESCO, sem leitaðist
við að auka skilning á þekkingu
þjóða I milli. Það væri örugg-
asta leiðin til þess að friður
héldist I heiminum.
Þeir, sem tóku þátt i við-
ræðum við Dr. Amadou-Mathar
M’Bow, auk embættismanna
rikisstjórnarinnar, voru Guð-
laugur Þorvaldsson, háskóla-
rektor, Jakob Björnsson, orku-
málastjóri, Jónas Kristjánsson,
forstöðumaður Arnasafns, dr.
Unnsteinn Stefánsson, prófessor
i haffræði við H.I. og próf. Sig-
urður Þórarinsson, jarðfræð-
ingur.
h rá blaðamannafundi a Hótel Sögu með Dr. Amadou-Mathar M’Bow. Birgir Thorlacius
ráðuneytisstjóri i menntamálaráöu neytinu er fyrir miðri mynd. (Timamynd: Róbert)