Tíminn - 13.10.1977, Síða 9

Tíminn - 13.10.1977, Síða 9
Fimmtudagur 13. október 1977. 9 (Jtgefandi Framsóknarflokkurinn. Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson (ábm.), og Jón Helgason. Rit- stjórnarfulitrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Stein- grimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmda- stjórn og auglýsingar Siðumúla 15. Simi 86300. Kvöldsimar biaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00: 86387. Verð i lausasöiu kr. 80.00. Áskriftargjald kr. 1.500 á mánuði. Blaðaprent h.f. Hækkun framlagsins til vegamála í fjárlagafrumvarpinu fyrir árið 1978, sem var lagt fram á Alþingi i fyrradag, er gert ráð fyrir að hækka svokölluð framkvæmdaframlög til jafnaðar um34.5%, eða sem svarar rúmlega meðaltalshækk- un byggingarkostnaðar frá siðustu fjárlagagerð, sem telst um 33%. Framlög til verklegra fram- kvæmda i vegamálum hækka hins vegar um 56.7 % önnur framkvæmdaframlög hækka ekki nema um 27.4%. Þannig er greinilega mörkuð sú stefna, að framlög til vegamála skuli hafa forgangsrétt á komandi ári. Vegagerðin verður með hæsta fjár- veitingu allra framkvæmdaflokka og fer upp fyrir raforkuframkvæmdir, sem hafa haft hæstu fjár- veitingu á undanförnum árum. Til þess að tryggja þannig stóraukið framlag til vegaframkvæmda er lagt til að bensinlitrinn hækki um 15 krónur og þungaskatturinn tilsvarandi. Siðustu ár hefur nokkuð dregið úr vegafram- kvæmdum, en þá er miðað við framkvæmdir i tið vinstri stjórnarinnar, en þær voru miklu meiri en i tið viðreisnarstjórnarinnar. Ástæðan til sam- dráttarins siðustu árin var fyrst og fremst sú, að megináherzla var lögð á framkvæmdir i raforku- málum eftir að oliuverðhækkunin kom til sögunnar. Nú hefur vissu marki verið náð i þeim efnum og þvi eðlilegt, að vegagerðin fái það bætt, að heldur hefur dregið úr framkvæmdum hennar undanfarin ár. Hér er þvi ekki um það að ræða, að hækkun fram- laga til vegaframkvæmda stafi af þvi, að kosningar fari i hönd, heldur er verið að bæta samdrátt, sem stafaði af sérstökum ástæðum. Jafnframt er verið að árétta þá stefnu, að vegamálin eru svo mikilvæg, að þeim ber að skipa i fremstu röð meðal fram- kvæmda rikisins undir venjulegum kringumstæð- um. Halldór E. Sigurðsson samgöngumálaráðherra hefur beitt sér fyrir þvi, að vegamálin skipuðu þannig forgangssess við fjárlagagerðina og hefur fjármálaráðherra fallizt á sjónarmið hans. Ýmsum kann aö vaxa i augum sú hækkun bensin- skattsins, sem er ráðgerð i þessu sambandi. Vissu- lega er hún allmikil. 1 staðinn kemur hins vegar bætt þjónusta við vegfarendur. Þannig fá menn þetta fé aftur. Menn geta ekki krafizt bættrar þjón- ustu, nema að greiða eitthvað fyrir hana. Á undanförnum þingum hafa komið fram nokkuð mismunandi tillögur um forgangsframkvæmdir i vegamálum. 1 sumum hefur verið lögð áherzla á að koma vegum upp úr snjónum, eins og það er kallað, og treysta þannig samgöngur að vetrarlagi. í öðr- um hefur verið lögð áherzla á að leggja vegi með góðu slitlagi. Hvort tveggja hefur mikið til sins máls. Við gerð vegaáætlunarinnar þarf að taka tillit til beggja þessara sjónarmiða. Sérkröfurnar Þegar slitnaði upp úr samningaviðræðunum milli fulltrúa rikisvaldsins og rikisstarfsmanna siðastl. mánudag, virðist ekki hafa borið mikið á milli varð- andi þær þrjár aðalkröfur BSRB, að lægstu launin væru hækkuð, miðju launin væru lagfærð og endur- skoðunarréttur tryggður. Hins vegar virðist hafa verið að mestu eða öllu órætt um svonefndar sér- kröfur einstakra félaga,sem ekki hefur verið upplýst um hverjar eru eða hversu umfangsmiklar. Góðar horfur ættu þvi að geta verið á samkomulagi, án langs verkfalls, ef sérkröfurnar þvælast ekki fyrir. Eðlilegt virðist,- að þeim verði sem mest vikið til hliðar, en aðaláherzla lögð á aðalkröfurnar þrjár. ERLENT YFIRLIT Reynt að komast hjá deilum í Belgrad Hvarfið á konu Títós vekur athygli Goldberg og Vorontsov ÞAÐ verður ekki sagt um öryggismálaráðstefnuna I Belgrad, sem hófst 3. þ.m., að hún hafi verið tiðindamikil til þessa. Hinar hörðu deilur, sem ýmsir áttu von á, hafa enn ekki komið til sögu. Tónn- inn í ræðum flestra fulltrú- anna hefur bent til þess, að þeir vilji komast hjá miklum deilum. Af þvi má ráða, að sá skilningur sé rikjandi, að slökunarstefnan og mann- réttindastefnan eigi að þvi leyti samleið, að þeim verði bezt komið fram með hægfara þróun, en ekki hávaða og deil- um. Vafalaust er sá skilningur réttur. Ráðstefna þessi er skipuð fulltrúum þrjátiu og þriggja Evrópurikja, Bandarikjanna og Kanada. Verkefni hennar er að ræða um framkvæmd Helsinkisáttmálans, sem var undirritaður af þessum rikj- um sumarið 1975, og ætlað var að tryggja frið og öryggi I Evrópu. Það tók allíangan tima, að ná samkomulagi um sáttmálann, enda er hann mjög efnismikillog fjallar um sambúð umræddra þjdða á nær öllum sviðum mannlegra samskipta. Mest var þófið um mannréttindaákvæði hans. Vestrænu rikin lögðu áherzlu á, að þau væru sem nákvæm- ust, en kom múnistarikin mættu þessu með sem skýrustum ákvæðum um, að ekki yrði hlutazt til um innan- rikismál einstakra rikja. Hér var að lokum mætzt á miöri leið og fengu báðir sitt fram, en þó með þeim takmörkum, að oft getur verið erfitt að samrýma framangreind sjónarmið. Fundurinn i Belgrad hófst mánudaginn 3. þ.m. og fóru umræður fram fyrir opnum tjöldum fyrstu vikuna. Full- trúar einstakra rikja fluttu þá eins konar yfirlitsræður. Flestum kom saman um, að heldur hefði þokað í rétta átt á undanförnum tveimur árum, en margir töldu árangurinn þó vera of lltinn. Fulltrúar vest- rænu landanna, m.a. Sviþjóð- ar, létu i ljós, að sérstaklega hefði árangurinn orðið lítill á sviði mannréttindamála, þótt benda mætti á einstök dæmi um framför á þvi sviði. Aug- ljóstvar,að þessari gagnrýni var einkum beint að kommún- istarikjunum, þótt þau væru ekki nefnd. Þannig kom það ótvirætt fram i ræðu fulltrúa Bandarikjanna, Arthurs Gold- berg, fyrrv. hæstaréttardóm- ara og sendiherra hjá S.Þ., að hann sveigði óbeint að . kommúnistarikjunum, þegar hann geröist allharðorður um 'vissan seinagang á ýmsum sviðum mannréttinda, sér- staklega i skiptum milli þjóða. Fulltrúar kommúnistarikj- anna vöruðust hins vegar að taka þessa gagnrýni sem ádeilu á þau, þar sem þau voru ekki sérstaklega nefnd. Þeir lögðu áherzlu á þann þátt Helsinkisáttmálans, að forð- ast bæri ihlutun i innri málefni annarra rikja, enda væri það nauðsynlegt til aö styrkja framgang slökunarstefnunn- ar. Athygli vakti, að aðalfull- trúi Rússa, Yuri Vorontsov, svaraði hinni óbeinu gagnrýni Goldbergs ekki neinu, enda þótt hann væri búinn aö sjá handrit af ræöu Goldbergs áð- ur en hann talaði. ÞEGAR þessari inngangs- umræöu lauk i lok siðustu viku, hófust lokaðir fundir á ráðstefnunni og er búizt við, að menn verði bersöglari á þeim. Sumt af þvi, er látið hlerast út. Þannig lét einn af fulltrúum Bandarikjanna það berast út, að hann hefði gagn- rýnt Sovétrikin og Tékkó- slóvakiu fyrir að leyfa ekki óhindruð bréfaskipti. Yfirleitt er þó búizt við, að litið fréttist af þvi, sem gerist á þessum lokuðu fundum. Tilgangur þeirra er að gera eins konar heildarúttekt á framkvæmd Helsinkisáttmálans fyrstu tvö árin og draga ályktanir af þvi varðandi framtiðina. Búizt er við, að mikið málþóf geti orðið um ýmis atriði og fundurinn muni þvi standa fram undir jól. Hafi þá ekki náðst árang- ur, er heimilt að fresta fundin- um fram yfir áramót, en sam- komulag er um, að hann standi þá ekki lengur en i einn mánuð. Eins og málin horfa nú, virðist sá andi rikja á fundin- um, að reynt sé að forðast harðar deilur, en innan þeirra marka haldi fulltrúar vest- rænu rikjanna uppi áróðri fyr- ir mannréttindastefnunni, en fulltrúar kommúnistarikjanna haldi fram nauðsyn þess, að ekki sé hlutazt til um innri málefnieinstakra rikja, þvi að það getiskaðað slökunarstefn- una. Sennilega á þaö svo sinn þátt i þvi að draga úr deilum, að menn eru nú vonbetri en áður um að viðræður Banda- rikjanna og Sovétrikjanna um takmörkun kjarnorkuvopna beri einhvern árangur. Sérstaka athygli vakti það, að stjórnarvöld Júgóslaviu gerðu upptækt blaö af Herald Tribune, þar sem sagt var frá alls konar sögum til skýringar á þvi, að Jovanka Broz, eigin- kona Titós, hefði ekki komið fram opinberlega siðan 14. júni. Upptakan á blaðinu þótti benda til þess,að talsvert væri bogið við ritfrelsið i Júgó- slaviu. Þ.Þ. Jovanka Broz

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.