Fréttablaðið - 14.08.2006, Page 20

14. ágúst 2006 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
AUGL†SINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLA‹INU ALLA MI‹VIKUDAGA
Sögurnar, tölurnar, fólki›.
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir, Sigríður
Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Björgvin Guðmundsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á
FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING:
Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
ALLT SEM fiIG VANTAR
ER Á VISIR.IS/ALLT
n‡ vöru- & fljónustu-
skrá á visir.is
Segja má að föst hefð sé nú orðin fyrir því að á áliðnu sumri setji menn á nokkra þrætu um hvort birta eigi skrár yfir skattgreiðslur manna. Að þessu sinni hafa hins vegar orðið
meiri umræður um innihald og efni þessara talnaupplýsinga en
jafnan áður.
Hvað sem líður röksemdum með og á móti opinberun á slíkum
persónuupplýsingum er ljóst að umræða um þessi efni hefur verið
bæði holl og nauðsynleg. Og hún getur sannarlega haft gildi án
þess að af henni megi leiða skýra niðurstöðu.
Einhverju sinni var ort um lautinant í Hernum sem vitnaði um
veginn að drottins náð. Í þessari umræðu hefur hins vegar verið
kallað á stjórnmálamenn til að vitna um veginn að pólitískum rétt-
trúnaði.
Landbúnaðarráðherrann og Vinstrihreyfingin - grænt framboð
vitna um hærri skatta. Talsmenn Sjálfstæðisflokksins tala þar á
móti af meiri gætni en þó skilningi á því að ekki megi skilja með
öllu í sundur með þeim sem mynda samfélagið.
Formaður Samfylkingarinnar kallar á lífeyrissjóðina um að
gera siðferðilegar kröfur um takmarkaðan launamismun við val á
fjárfestingarkostum. Þó að óvíst sé að slíkar hugmyndir breyti
miklu í þessu efni eru þær gildar fyrir þá sök að þeir sem fjár-
magninu ráða bera eins og aðrir siðferðilegar skyldur.
Kjarni málsins er þó sá að þær miklu tekjur einstakra manna
sem nú stinga í stúf við það sem er venjulegt sýna einfaldlega
hina hliðina á þeim miklu umskiptum sem hafa orðið í efnahags-
og fjármálalífi þjóðarinnar. Ísland er ekki lengur efnahagslegt
eyland. Það er virkur hluti af alþjóðlegum markaði.
Allir stjórnmálaflokkar nema Vinstrihreyfingin - grænt fram-
boð hafa talið sér til álitsauka að eiga hlut að þessum umskiptum.
Án þessara umskipta hefði Ísland dregist aftur úr öðrum þjóðum
og efnin væru minni. Einhverjir trúa því að réttlætið væri meira
við svo búið. En er það svo?
Ísland er þannig í sveit sett í heimi alþjóðaviðskipta að það þarf
að nota skatta til þess að styrkja samkeppnisstöðu sína. Þó að ein-
hverjum sýnist í sviphendingu aukið réttlæti í skattahækkunum
er vísast að slík ráð snúist upp í andhverfu sína.
Hitt væri nær að leiða umræðuna að skoðun á möguleikum á
dýpri grundvallarbreytingum á skattkerfinu. Þær leiðir eru að
vísu vandrataðar. Einföldun skattkerfisins er flókið verkefni.
Á síðasta ári vakti Viðskiptaráð athygli á þeirri staðreynd að
ýmis ríki sem hafa verið að styrkja samkeppnisstöðu sína gagn-
vart stærri og rótgrónari efnahagsveldum hafa innleitt lágan
flatan tekjuskatt. Svipaðar hugmyndir voru einig ræddar á vett-
vangi BSRB fyrir ekki löngu.
Mismunandi skattlagning eftir því hvernig tekjur verða til
stríðir gegn skynsamlegum hugmyndum um hlutleysi skatt-
kerfisins. Óánægja með þá skipan mála er að því leyti skiljanleg.
En miklu hærri fjármagnstekjuskattur væri hins vegar óraun-
hæfur. Hann myndi ef öllu er á botninn hvolft skila minni tekjum
í ríkissjóð. Það væri ekki réttlætisbót.
Vel má vera að hugmyndir Viðskiptaráðsins um flatan
undanþágusnauðan fimmtán prósenta skatt gangi ef til vill ekki
upp í einu og öllu. En tillögur af þessu tagi eru eigi að síður þess
virði að þær séu virtar betur.
Umræðan um efni skattskrárinnar gæti þannig orðið hvort
tveggja í senn jákvæð og uppbyggileg ef hún mætti verða til að
beina sjónum manna að nýjum lausnum.
SJÓNARMIÐ
ÞORSTEINN PÁLSSON
Tekjur og skattar í alþjóðlegu
samkeppnisumhverfi:
Nýjar lausnir
Fyrir þremur árum þustu Banda-
ríkjamenn og Bretar inn í Bagdad,
með stuðningi okkar Íslendinga og
fleiri staðfastra þjóða. Írak var
hernumið á nokkrum dögum,
Saddam steypt af stóli og herinn
leystur upp. Allt var það liður í
heimsvíðu stríði Bush gegn
hryðjuverkastarfsemi, hefnd fyrir
árásina á New York. Samt var ekki
hægt að tengja þá aðgerð við Írak.
Samt var vitað að vonlaust yrði að
„frelsa“ Írak, líkt og nú hefur
komið á daginn. Og samt var það
líka alveg pottþétt að innrásin
myndi geta af sér enn frekari
hryðjuverk. Líkt og einnig hefur
komið á daginn.
Sem betur fer tókst lögreglu að
komast fyrir plönuð sprengjutil-
ræði í flugvélum yfir Atlantshafi í
liðinni viku. Sem betur fer dó eng-
inn. Fólk þurfti bara að bíða. Á
flugvöllum og hótelum. Okkar
vestræni háhraðaheimur tafðist
um stund. Samt voru fregnir af
þeim óþægindum nálægt því að
vera fleiri en fregnir af illri áætl-
un hryðjuverkamanna og því
hvernig lögreglu og stjórnvöldum
tókst að komast fyrir hana, hvað
þá að hún væri sett í samhengi við
ástandið í Írak og Líbanon. Í Ríkis-
útvarpinu var rætt við Íslendinga
í Leifsstöð sem voru sársvekktir
yfir því að þurfa að bíða þar heilan
dag en gátu þó huggað sig við það
að flugfélagið hafði boðið þeim
upp á „einn heitan drykk og einn
kaldan drykk“. Í hinu stóra sam-
hengi hlutanna eru alltaf einhverj-
ir til í að sötra af því smáa.
Þetta minnti nokkuð á frétta-
flutning okkar ágætu miðla af
fyrstu sólahringunum í innrás
Ísreala í Líbanon í liðnum mánuði.
Fókusinn var allur á okkar fólk,
Íslendinga búsetta í Líbanon, og
óþægilegar rútuferðir þeirra inn í
Sýrland, bið á landamærum og
vonda Norðmenn. Við mættum
stundum hugsa aðeins stærra og
hugsa meira til þeirra sem líða
raunverulega kvalir; fólks sem er
að deyja úr öðru en leiðindum.
En gott og vel. Þegar svo fyrstu
vélar fóru á loft frá Heathrow á
fimmtudaginn var talað um óþæg-
indin fylgjandi því að þurfa að
skilja við handfarangur sinn, far-
tölvur og síma. Á bak við þær
fréttamyndir dóu tíu manns í
sprengjutilræðum í Bagdad. Enn
ein líkin á dauðahaug stríðsins
okkar í Írak sem á hverri stundu
getur komið í okkar koll þar sem
við sitjum í vélum og lestum okkar
skjólgóða heimshluta.
„Af hverju þarf fólk að skaða
annað fólk?“ hljómaði ein fyrir-
sögn föstudagsins. Leigubílstjóri í
London skildi ekkert í því hvers
vegna múslimar búsettir á Bret-
landseyjum vilji sprengja heima-
menn í loft upp. Samt er breski
herinn búinn að vera í opnu stríði
við múslima í yfir þrjú ár. Ættum
við ekki að reyna að sjá heimsvið-
burðina í hnattrænu ljósi? Höld-
um við í alvörunni að við getum
farið í stríð án óþæginda? Fórnar-
laust? Að sitja kyrr á sama stað en
samt vera að berjast...
Segjum sem svo að í stað Íraks
hefðu Bretar og Bandaríkjamenn
ráðist inn í Ísland til að hefna fyrir
9-11, hernumið landið á nokkrum
klukkustundum, steypt Davíð af
stóli og leyst upp landhelgisgæsl-
una. Útvarpshúsinu í Efstaleiti
hefði verið breytt í herfangelsi
þar sem löndum okkar hefði verið
nauðgað af amerískum herkonum
og niðurlægðir af amerískum her-
mönnum, ljósmyndaðir naktir með
íslenska fánann í rassinum og Jón
Sigurðsson í munninum, og látnir
míga yfir eintök af Eglu og Njálu.
Brúðkaupsveisla í Kópavogi hefði
í misgáningi verið sprengd í loft
upp af bandarískum skriðdreka og
heill bekkur í barnaskóla borgar-
innar myrtur í misgripum þar sem
hann sat í rútu á leið í sund.
Varla myndum við þá hugsa
hlýlega til Bush og Blairs. Og vart
myndum við hlæjandi lesa listann
yfir þær þjóðir sem studdu inn-
rásina. Sjálfsagt væru einhverjir
á meðal okkar sem myndu þá
hyggja á hefndir. Sjálfsagt ein-
hverjir sem myndu ná sambandi
við landa okkur á Vesturheimi í
von um stuðning. Sjálfsagt myndu
einhverjir meðal Vestur-Íslend-
inga þá hugsa upp aðgerðir í sinni
sveit. Sjálfsagt yrðu þeir kallaðir
hryðjuverkamenn af kanadískum
og bandarískum stjórnvöldum. En
sjálfsagt myndu einhver okkar
kalla þá þjóðhetjur.
Sjaldan veldur einn þá tveir
deila.
Við skulum vona að við Íslend-
ingar þurfum ekki að súpa seyðið
af stuðningi okkar við þetta stríð
sem nánast allir hugsandi menn
hafa nú viðurkennt að var mistök.
En við sitjum engu að síður uppi
með skömmina. Við ættum því
ekki að væla yfir seinkunum á
flugi og handteknum handfar-
angri. Á meðan aðrir bíða bana
höfum við gott af því að bíða. Bíða
og hugsa. Hvernig við getum bætt
fyrir stuðning okkar við stríðsóð-
an Bush? Eigum við enn á ný að
kjósa það fólk sem kaus að fylgja
honum?
Að bíða og bíða bana
Í DAG
STRÍÐ GEGN
HRYÐJUVERKUM
HALLGRÍMUR
HELGASON
Við mættum stundum hugsa
aðeins stærra og hugsa meira
til þeirra sem líða raunveru-
lega kvalir; fólks sem er að
deyja úr öðru en leiðindum.
Ræðum eitthvað annað
Fréttir um að íslensk stjórnvöld séu
að íhuga í alvöru að hefja hvalveiðar í
atvinnuskyni hafa vakið nokkra furðu.
Ekki er vitað til þess að nokkur þjóð
hafi lýst áhuga á að kaupa af okkur
hval- kjöt, og tæpast torgum við
þessu sjálf. Skýr-
ingin á því að
sjávarútvegs-
ráðuneytið vill
koma þessum
fréttum á flot ku
hins vegar vera
sú að beina
sjónum
manna að
öðru en
ólöglegum
lundaveið-
um sjávar-
útvegsráðherra, sem hann varð ber að
á dögunum og bar við þekkingarskorti.
Fer Herdís fram?
Vaxandi titringur gerir nú vart við
sig innan Framsóknarflokksins fyrir
flokksþingið um næstu helgi. Ekki
er talið útilokað að enn komi fram
opinbert framboð til æðstu embætta
og horfa menn einkum til embættis
ritara í þeim efnum. Tveir ungir karl-
menn hafa lýst yfir framboði til starf-
ans, þeir Birkir Jón Jónsson alþingis-
maður og Haukur Logi Karlsson,
fyrrum formaður Sambands ungra
framsóknarmanna. Nú heyrist að
leitað sé að konu til að keppa við þá
félaga og ku nafn Herdísar Sæmundar-
dóttur, varaþingkonu úr Skagafirði og
formanns stjórnar Byggðastofnunar,
vera þar efst á blaði.
Fer Jón norður?
Jón Sigurðsson, formannskandidat í
Framsókn, er ekki bara að sækjast eftir
formannsstólnum heldur verður hann
líka að finna sér öruggt þingsæti ætli
hann sér að halda áfram í pólitík. Sæti
Halldórs Ásgrímssonar í Reykjavík norð-
ur getur engan veginn talist tryggt þing-
sæti og segir sagan að Jón sjái helsta
von í öruggu sæti í Norðausturkjör-
dæminu þar sem
Jón Kristjánsson
er að hætta
og hugsanlega
Valgerður Sverris-
dóttir líka.
ssal@frettabladid.is