Tíminn - 08.07.1978, Blaðsíða 13

Laugardagur 8. jiill 1*78
<m»*.., * .. ..
13
Ntl þegar viB höfum látíB af
störfum viö BæjarútgerB Hafnar-
fjarBar eftir sögulegan aödrag-
anda, viljum viB ekki láta hjá líBa
aö gera nokkra grein fyrir brott-
rekstriokkar úr starfi og aödrag-
anda hans. ViB höfum aB visu
áöur reynt aö skýra þetta mál
opinberlega á hlutdrægnislausan
hátt, en mörgu höfum viö látiB
ósvaraö sem á okkur hefur veriö
boriB, enda er þaö þess eölis aö
hver sómakær maöur veigrar sér
helst viö þvi aö ansa óhróöri sem
þyrlaö hefur veriö upp.
En þaö er fyrst og fremst
tvennt sem dregur okkur tíl þess
aöskrifa þessar linur.Annars veg-
ar viljum viö gera nokkra grein
fyrir skoöun okkar á stööu fisk-
vinnslufyrirtækjanna og hins
vegar vekja athygli á stööu ein-
staklinga sem lenda i andstööu
viö valdakerfi og I þessu tilviki er
átt viö valdakerfi Verkaiyös-
hreyfingarinnar.
Fiskiöjuver B.tl.H. var tekiö i
notkun seint á sjötta áratugnum
og var mest hugsaö til fram-
leiöslu á RUsslandsmarkaö. Siöan
eru liöin um tuttugu ár og lltiö
veriö fylgst meö tækninýjungum
og þróun á freöfiskmörkuöum og
haföi afkoma fyrirtækisins veriö
mjög slæm miöaö viö afkomu
frystiiönaöarins i heild.
Breytingar á fiskiðjuveri
B.tJ.H. til nútimalegs horfs var
fyrst af alvöru fariö aö hugsa um
áriö 1976. Voru þá stjórnendur
fyrirtækisins búnir aö missa eitt
besta góöæristímabil frystiiönaö-
arins árin 1971-1974 fram hjá sér,
þegar frystihús vitt og breitt um
land voru i mikilli uppbyggingu.
Ljóst var aö gripa varö til mjög
róttækra ráöstafanna á sviöi
tæknibúnaöar og vinnubragöa.
Þá ákvað fyrrverandi útgerö-
arráö aö taka upp stórhuga stefnu
I málefnum B.tl.H. til þess
aö gera þetta fyrirtæki af-
kastamikiöog traust, en þaö haföi
veriö rekiö meö stórtapi og var-
um margt Ur sér gengið. Til þess
að gera þaö aö virkilegu nútima-
fyrirtæki var hafist handa um
stórfellda uppbyggingu, kaup
gerö á nýjum vélum og tækjum og
ákveöið aö endurskipuleggja öll
vinnubrögö og færa þau i nUtima-
horf, og hefur i þessu skyni veriö
variö stórfelldum fjármunum.
Þaövar meö öörum orðum stefnt
aö þvi aö B.Ú.H. yröi fyrsta
flokks fyrirtæki sem var aö sjálf-
sögöu hagur fyrir alla, jafnt fyrir
starfsfólkiö, skattgreiðendur i
Hafnarfirði og þjóöina alla. Voru
allir þeir sem um þetta fjölluöu
einhuga um þaö aö framfylgja
markaöri stefnu.
Viö vorum ráönir til B.Ú.H. s.l.
vetur sem verkstjórar og tók ann-
ar okkar til starfa i nóvember en
hinn I desember.
Verkefni þaö sem okkur var
faliö var auk almennrar verk-
stjórnar aö ráöa fólk til starfa, en
þvi hafði verið sagt upp störfum i
frystihúsinu nokkrum mánuöum
áöur vegna lagfæringa og upp-
byggingar og i ööru lagi aö koma
á nýjum vinnubrögöum og vinnu-
tilhögun, þannig aö vinnuafliö
nýttist betur, en á þaö mun tals-
vert hafa skort áöur. Ennfremur
skyldum viö sjá um, aö hráefniö
nýttist til fullnustu og fram-
leiðsluvaran yröi i alla staöi eins
vönduö og framast væri unnt.
En tæknilegar nýjungar duga
skammt ef gott starfeliö er ekki
fyrir hendi. Ollum er kunnugt um
aðlengi hefur sá háttur tfökast aö
visafólkisem hefur skerta starfs-
getueða átt hefur erfittmeöaö fá
vinnu eöa stunda reglubundna
vinnu I frystihúsin og hefur þetta
loöaömjög viö bæjarútgeröir. Nú
er ekki nema sjálfsagt aö þeir fái
vinnu sem vilja vinna og ekki er
hægt aö kasta þeim á dyr sem
vegna aldurs eöa sjúkleika hafa
skerta starfsgetu. En nú er það
svo aö þau störf i frystihúsum,
sem hæfa sliku fólku eru tiltölu-
lega fá og þess vegna skortir mik-
iö á aö vinnuafliö nýtist sem
skyldi. Þött svona hafi gengiö
hingaö til, þá horföi allt ööruvisi
viðnúna. Viö erum i miöri tækni-
byltingu i frysti- og f iskiðnaöinum
og þau tæki og útbúnaöur sem
núna er unniö meö er svo gífur-
lega dýr aö þaö er ekki annað
verjanlegt en nota fyrsta flokks
vinnuafl. Þaö tala allir um þaö aö
þaö þurfi úrvalssjómann á hin
stóru og nýtizkulegu fiskiskip
okkar, en enginn minnist á þaö
einu oröi aö vinnslan úr sjávar-
aflanum þurfi á slíku fólki aö
halda. Sannleikurinn er sá aö i
ÞAD HRÓPUÐU
,REKUM,REKUM’
Fyrri hluti greinargerðar verkstjóranna
Guðna Jónssonar og Leifs Eirikssonar
fiskvinnslunni starfar fólk sem
betra er vinnslunnar vegna aö fái
aö sitja heima á fullu kaupi, en
þaö komi á vinnustaö. Þessu f ólki
þarf aö sjálfsögöu aö útvega
vinnu sem hæfir þvi betur og er
hér verk aö vinna fyrir þær
nefndir kaupstaöanna sem vinna
aö félagsmálum og ættu þær aö
standa aö því i samvinnu viö
verkalýðsfélögin. Þetta er vanda-
mál sem sum frystihús eiga viö
aö striöa en i stórum sveitarfélög-
um meö fjölbreytta atvinnuvegi
eins og Hafnarfiröi ætti aö vera
auövelt aö ráöa fram úr þessu.
Markmiöiö í fiskiönaöinum ætti
aö vera fullkomin fiskvinnsluhús
meö úrvalsstarfsfólki. Þessu fólki
ætti vitanlega aö greiöa hátt
kaup, til muna hærra er gert er.
Þetta er eitt af þeim feimnismál-
um sem margir ræöa um en
aldrei á réttum vettvangi og á
kannski vaninn sinn þátt I þvi.
Svona hefur þetta gengiö hugsa
menn og af hverju getur þaö þá
ekki gengið áfram. En viö viljum
okkur var faliö aö ráöa fólk til
vinnu, er B.Ú.H. tók til starfa aö
nýju. Var þaö gert meö þaö I huga
aö fá gott starfsliö, en aö sjálf-
sögöu var þaö ekki létt verk og
ekki allir á eitt sáttir hvernig til
tókst.
1 ööru lagi var ákveöiö aö
breyta vinnuháttum meö því aö
reyna aö fá upptdiiö bónuskerfi.
Þetta fyrirkomulag gerir kröfu til
vinnusemi og reglusemi og stuöl-
ar aö bættri nýtingu, en verka-
fólki gefst jafnframt tækifæri til
þess aö auka tekjur sinar. Bónus-
kerfiö hefur aö visu veriö nokkuö
umdeilt, en skynsamlega fram-
kvæmt er þaö bæöi fyrirtæki og
verkafólki ti hagsbóta. Þegar
þetta kerfi var boriö upp viö
verkafólk i B.Ú.H. var þaö fellt og
viröist ástæöan helst hafa veriö
sú aö þaö hafi ekki viljaö breyta
um vinnutilhögun heldur halda
sér viö gamla verklagiö. Og ekki
bætti úr skák aö viö, nýju verk-
stjórarnir, sem vorum rétt komn-
ir inn úr dyrunum, mæltum meö
Nýjar kröfur, bætt fyrir-
komuiag
Eftir aö viö tókum viö verk-
stjórn lögöum viö áherslu á ab
starfsfólkiö stundaöi vinnu sina
reglulega og tókum fyrir allar
ónauösynlegar frátafir, þaö væri
ekki aö fara og koma á ýmsum
timum og mæta óreglulega til
vinnu, þvi aö viö töldum betra aö
þeir sem stunduöu vinnu staa af
kostngæfni sæt* aö þessari vinnu.
En þeir sem vildu hafa alla sina
hentisemi var þetta aö sjálfsögöu
ekki aö skapi. Þannig var leitast
viö aö gera frystihúsið aö raun-
verulegum vinnustaö, en ekki aö
einhverju hallærisplani.
Eitraðar örvar
Eins og fyrr segir var stefnt aö
þvi aö gera B.Ú.H. aö fyrsta
flokks fyrirtæki og I þvi skyni
þurfti margar breytingar aö
gera, sem ekki voru vinsælar hjá
sumum, enda var snemma fariö
Bæjarútgerö Hafnarfjaröar, á litlu myndinni eru verkstjórarnir sem reknir voru.frá vinstri Leifur
Eiriksson og Guöni Jónsson. Tlmamyndir: Róbert
hér meö vekja athygli á þessu
máli i þeirri von aö þaö veröi rætt
málefnalega.
--- 0-0 ----
A þaö má minna og veröur seint
ofmetiö hversu geypi mikilvægur
fiskifmaðurinn er þjóöarbúinu.
Um það bil 70% útflutningstekna
koma frá fiskiönaöi. Margt
verkafólk gerir sér ekki ljóst aö
hagur fiskvinnslunnar er þess
eiginn hagur þvi þegar aöilar
vinnumarkaösins setjast viö
samningaboröið eru lagöar, til
grundvallar kröfum verkalýösfé-
laganna tölur frá þjóöhagsstofn-
un og sölufyrirtækjum fiskiönaö-
arins þ.e. SÍS, SH. Ef tölur þessar
gefa til kynna bættan hag fisk-
vinnslu og útgerðar geta verka-
lýðsfélögin frekar gert sér vonir
um aö kröfur þeirra nái fram aö
ganga. Kemurþetta berlega í ljós
nú siðustu daga er skilaverö af-
urðatilfrystihúsann er lækkaö þá
byrjar gamli sultarsöngur at-
vinnurekenda, gengisfelling og
verkafólk fer ekki varhluta af aö
borga brúsann eins og þaö veit
mæta vel best sjálft.
--- 0-0 ----
Astæðan til þess aö,viö fórum
aö ræða um vinnuaflið var sú aö
þvi og áttum að sjá um fram-
kvæmd þess. En undarlegt var
þaö að vilja ekki taka upp þetta
nýja kerfi til reynslu a.m.k. þvi
aö þaö var alltaf hægt siöar ef
starfsfólkinu fannst það illbæri-
legt, aö afnema þaö. En eftir
nokkurn tima og ekki hljóöalaust
fékkst þaö upptekiö.
Strax fyrstu vikuna sem skrán-
ingar hófust sýndi sig aö 80'-90%
starfsfólks fékk einhvern bónus.
Vinnuhraöi stórjókst og nýting
hráefnis batnaöi mikiö. Vitaskuld
komu ýmsir byrjunaröröugleik-
ar, svo sem skekkjur'I skráning-
um o.fl. Reynt var af fyrirtækis-
ins hálfú að bæta úr eins fljótt og
auöiö var og hafa fá frystihús
kostaðjafnmiklutileinsog B.ÚH.
en var það litils metiö af sumu
starfsfólki, og teljum viö þaö
stafa af vanþekkingu þess.
Fá frystihús hafa kostaö jafn
miklu til verkkennslu eins og
B.Ú.H. Snemma i vetur voru
fengnar tvær konur vanar bónus-
vinnu úr einu af vestfjaröar-
frystihúsunum til aö kenna bón-
usvinnubrögð. Þvi var tekiö meö
litlum þökkum og kallaöi sumt
starfsfólk þaö móögun viö hafn-
firskan verkalýð . Mun þorri
starfsmanna nú þykja bónusfyr-
irkomulagiö skárra en þaö sem
fyrir var, þó aö ekki séu allir sátt-
ir viö það.
aö senda okkur eitraðar örvar
einkum I bæjarblööunum I Hafn-
arfiröi.
Viö skulum leyfa ykkur aö
heyra hér eina rödd úr skúma-
skotunum: „Og er það ekki full-
langt gengiö, ef fólk litur upp frá
vinnunni í eina mínútu, aö þaö
skuli vera rekiö áfram meö
fúkyrðum.En kannski er draigj-
unum ekki sjálfrátt, kannski er
stjórnaö I gegnum þá af einhverri
dularfullri persónu, og þeir lipur
verkfæri eins og sönnum Gestapó
drengjum sæmir. — En svo er
lika til þýlyntfólk, og er grátbros-
legt til þess aö vita, þegar þaö er
eins og kviöskriöandi búrtlkur
slefandi utan i verkstjórana og
glefsandi aftan i hæla samverka-
fólksins.” (Alþbl. 22.3.))
Viö létum skrifum sem þessum
algerlega ósvaraö. Viö höföum þá
trú aö starfsfólkiö mundi yfirleitt
veröa ánægt, þegar fram liöu
stundir og starfsfólkiö búiö aö
reyna þaö aö þessar breytingar
væru öllum til hagsbóta. Ekki
viljum viö halda þvi fram aö verk
okkar sé-hafin yfir alla gagnrýni
og viö ekki getaö staöiö aö ýms-
um hlutum betur, en þessi var
einlæg viöleitni okkar. Viö viljum
lika taka þaö fram aö viö kynnt-
umst mörgu duglegu og starfs-
fúsufólki hjá B.Ú.H. Þaö áttisinn
mikla þátt I þeim öru framförum
sem B.Ú.H. tók og fóru vaxandi
meö hverjum mánuöi. En þaö
þarf ekki nema einn gikk I veiöi-
stöö.
Þegar starfsfólk var ráöiö aftur
eftir breytingar var þvi öllu gert
ljóst á umsóknarblaöi aö þaö væri
ráöiö til allrar almennrar vinnu
hjá B.Ú.H. og undirritaöi þaö meö
eiginhandaráritun, og var skoö-
unarfólk ekki þar undanskiliö og
meira segja itrekað viö þaö I viö-
ræöum.
Frá þvi snemma i marz höföum
viöhaftí huga aö breyta til i skoö-
unarhópnum, og setja Huldu
Hermóösdóttur i almenna vinnu,
vegna ósamstarfsvilja hennar og
hins neikvæöa hugsunarháttar
sem viöuröum áþreifanlega var-
ir viö gagnvart fyrirtækinu.
Einnig gætti misræmis milli
skoöana hennar og annarra skoö-
unarkvenna. Þaö má geta þess aö
annar okkar benti Huldu fyrr i
vor á óheyrilegan fjölda veik-
indavottorða hennar og nefndi
þaö viö hana, hvort heilsa hennar
leyföi þaö aö vinna fullt starf, hún
tók þessumjög illa og leit á þetta
sem árás á sig. Fyrir hádegi 31.
maf kölluöum viö Huldu á eintal
viöokkur, og tjáöum henni aö frá
og meö 5. júni, ynni hún almenn
störf i fiskiöjuverinu. Sagöi hún
strax aö hún tæki þetta sem
uppsögn, bentum viö henni þá á
fyrrgreindan samning sem hún
haföi gert viö fyrirtækiö.
Þaö næsta sem gerist, er aö
verkakonurnar fara I ólöglegt
verkfall. Unglingar sem eru viö
vinnu I hliöarsal voru neyddir til
aöleggja niöur vinnu af trúnaöar-
mönnum og trúnaöarmaöur karl-
manna ásamt Hallgrimi Péturs-
syni formanni Hlifar höföu I hót-
unum viö karlmenn sem voru viö
sin störf.
Skömmu siöar lagöi fram-
kvæmdastjórinn fram sáttatil-
lögu um aö hafin yröu störf aö
nýju og verkafólkiö kysi sér
fulltrúa til viöræðna viö stjórn-
endur fyrirtækisins, þar sem
vandamálin yröu rædd.
Sáttatillaga framkvæmdastjór-
ans var ekki borin undir atkvæöi
og átti Hallgrímur Pétursson einn
alla sök á þvi. Viöhaföi hann þau
orö á fundi hjá starfsfólki aö ekki
yröi gengiö að neinu sam-
komulagi fyrr en búiö væri aö
reka verkstjórana. Hallgrimur
Pétursson tók umsvifalaust undir
þá kröfu aö viö yröum þegar
geröir brottrækir og geröist hann
stóroröuriokkargarö: Siöanþeir
tóku viö störfum „hef ég tekiö á
móti fjöldanum öllum af kvörtun-
um vegna þeirra. Þeir veröa bara
að gera sér þaö ljóst, aö menn
haga sér ekki lengur eins og götu-
drengir við starfsfólk sitt. Ég hef
verið alveg undrandi á framferöi
þeirra” lét Haflgrimur hafa eftir
sér (Alþbl. 1. júni) og skömmu
siðar tók Guöriöur Eliasdóttir
undir söng hans.
Þegar svona hlutir gerast á
vinnustöðum og þeir hafa aö und-
anförnu veriö mjög tiöir, hafa
forráöamenn verkalýösfélaganna
leitast viö aö lægja öldurnar og
komaá sáttum.þviaöþeirvita aö
oft er stofhaö til uppþota I bráö-
æöi og reyna aö koma I veg fyrir
aö til stórvandræöa komi. Hafa
þeir þá oft beitt lagni og fengiö
aðila til þess aö ihuga málin og
greitt fram úr þeim af skynsemi.
En þessir menn rjúka ekki upp til
handa og fóta og byrja á þvi aö
gefa út stóroröar yfirlýsingar
ásamt tilheyrandi sviviröingum.
En sakir okkar hlutu aö vera
miklar og ótviræöar fyrst þau
Hallgrimur og Guðrlður tóku
þessa afstööu. En eitthvaö veröa
viöbrögö þeirra kynleg, þegar sú
staöreynd er höfö I huga að
Hallgrimur kom aöeins einu sinni
á okkar fund til aö leysa mál eins
af starfsmönnunum. Sváfu þau
þungum svefni á veröinum eöa
var þetta eitthvert bráöæöi, sem
gripiö er til i tilfinningahita
stundarinnar? Þaö var nú gengiö
eftir þeim Hallgrimi og Guöriöi
aö tiltaka ákveöin og skýr dæmi
um ósæmilega framkomu, en
engin svör fengust. Þau hrópuöu
rekum, rekum.
A þaö má minna aö bæjar-
stjórnarkosningar voru nú af-
staðnar og báöir formenn verka-
mannafélaganna voru I framboöi
og ekki var búiö aö mynda meiri-
hluta bæjarstjórnar. Hallgrimur
Pétursson notaði þetta mál 1
B.Ú.H. óspart innan sin*pólitiska
flokks til aö reyna aö rjúfa gamla
Framhald á bls. 19.