Tíminn - 18.08.1978, Blaðsíða 11

Föstudagur 18. ágiist 1978
11
Ingvar Gíslason alþingismaður:
Launþegahreyfingin á ekki að vera
yfirbjóðandi Alþingis og
ríkisstjórnar
Ég minnist þess aö á sam-
eiginlegum frambo&sfundum
flokkanna i Noröurlandskjör-
dæmi eystra sl. vor endurtók
einn frambjóöenda, Þorsteinn
Jónatansson frá Samtökum
frjálslyndra og vinstri manna,
fund eftir fund þá setningu, aö
..Alþýöubandalagsmenn litu á
það sem sjálfsagöan hlut aö
reka launþegahreyfinguna sem
deild i Alþýöubandalaginu”
Þorsteinn Jónatansson er vel
dómbær um þetta mál, þvi aö
hann á aö baki langt starf hjá
verkalýðshreyfingunni á Akur-
eyri og var lengi einn af öflug-
ustu málsvörum Sósialista-
flokksins og Alþýöubandalags-
ins, fyrst og fremst sem ritstjóri
Verkamannsins, meðan það
blað var og hét.
Óháð samtök
Reyndar féllu þessi orö Þor-
steins upphaflega i sambandi
við gagnrýni frá mér á hinni
pólitisku misnotkun valdaaö-
stööu, sem Alþýðubandalags-
menn hafa lengi haft i frammi i
launþegahreyfingunni. Þaö er
kunnara en frá þurfi aö segja,
að fjölmargir áhrifamiklir
Alþýðubandalagsmenn eru I
trúnaðarstöðum i launþega-
hreyfingunni og eru án efa I
flestum tilfellum vel að þeim
komnir. En þessir ágætu menn
verða að muna þaö, aö laun-
þegahreyfingin er óháö
stjórnmálaflokkum. Hún er
sannarlega ekki „deild 1
Alþýöubandalaginu” og hún á
alls ekki aö tengjast þeim flokki
frekar en hverjum öörum
stjórnmálaflokki i landinu. Þaö
er alger bábilja aö halda þvi
fram aö Alþýöubandalagiö sé
eitt um aö viðunkenna
þjóðfélagslegt mikilvægi laun-
þegahreyfingarinnar. Þaö gera
allir stjórnmálaflokkar, sem
hér starfa. Það er löngu liöin tiö
að flokkar eða einstakir
stjórnmálamenn ellegar hags-
munahópar berjist „gegn”
launþegahreyfingunni og rétti
hennar. Félagafrelsi er i heiöri
haft á Islandi, og þess nýtur
launþegahreyfingin eins og
henni ber. Getur engum bland-
ast hugur um aö fá eöa engin al-
mannasamtök eru fjölmennari
og atkvæðameiri i þjóölifinu en
launþegahreyfingin. Þegar alls
er gætt og sagan er rakin hlut-
lægt, þá mun torvelt að sanna aö
einhver einn stjórnmálaflokkur
eigi öðrum fremur þátt i eflingu
launþegahreyfingarinnar, hvaö
þá rétt til þess að eigna sér þar
öll yfirráð eins og nú er komið.
Aðstæður og almenn viðhorf
nútimans fordæma slika
fyrnsku I pólitiskri hugsun.
Ábyrg
valdastofnun
Launþegahreyfingin er aö
sjálfsögöu baráttutæki launa-
manna, hagsmunasamtök
þeirra, sem vinna hjá öörum og
þiggja laun fyrir. A frumstigi
sinu og við frumstætt lýöræðis-
skipulag var verkalýöshreyf-
ingin eðlilega i andstööu viö
rikjandi valdaöfl i þjóðfélaginu.
Varð hún að berjast með ýmsu
móti fyrir tilverurétti sinum og
viðurkenningu. Allt er þetta al-
kunn saga. Þeir merku menn,
sem ruddu verkalýöshreyfing-
unni braut meðan við eitthvað
var að berjast, eiga aðdáun
skilda sem miklir baráttumenn
fyrir mannréttindum og jöfnuði
i þjóðfélaginu.
En margt er nú breytt
siöan frumherjarnir stóðu i eld:
linunni. Allt þjóðfélagið hefur
breytst og þá ekki sist aöstaða
verkalýöshreyfingarinnar og
staöa hennar i þjóðfélaginu.
Hún er ekki lengur aðeins sam-
tök fátækra og réttsmárra dag-
launamanna og sjómanna, sem
lifðu i frumstæðu samfélagi á
mörkum nýs og gamals tima i
þjóðarsögunni. Það er liöin tið,
sem enginn saknar. Eins og nú
er komið er launþegahreyfingin
ábyrg og viðurkennd valda-
stofnun i þjóðfélaginu, hluti af
lýðræðiskerfinu. Hún á sér af-
markaðan reit innan þessa kerf-
is við hliðina á öðrum lýðræðis-
legum valdastofnunum. Sem
valdastofnun hefur verkalýðs-
hreyfingin mikil lagaréttindi og
ræöur yfir eigin valdbeitingar-
tækjum, þ.e. verkföllum, sem
alls ekki er vandalaust aö fara
með i lýöræðis- og þingræðis-
landi
Pólitísk
misbeiting
Sú freisting er fyrir hendi að
beita slikum valdbeitingartækj-
um „pólitiskt”, og þá á ég við aö
þeim sé beitt gegn lögum og lög-
Íegum stjórnvaldsákvörðunum i
þvi skyni að knýja fram ástand,
sem torveldar nauðsynlega
stjórn landsmála ellegar neyöir
rikisstjórn til undanhalds eða
uppgjafar i þeim efnum.
Eitthvaö af þessu eða allt i senn
hefur gerst æ ofan i æ hér I landi
siðustu ár. Verkfallsvopninu er
beitt pólitiskt I einni eða annarri
mynd. A þessu ári hefur t.d. átt
sér staö stöövun útflutnings á
afurðum landsmanna. Þetta
„útflutningsbann”, sem svo er
kallað, er augljóslega pólitisk
aðgérö, liöur i valdabaráttu
vissra pólitiskra afla, fyrst og
fremst Alþýðubandalagsins.
„tJtflutningsbanniö” var hugs-
að sem aöferð til þess aö magna
pólitiska spennu i landinu, tor-
velda rikisvaldinu stjórn efna-
hagsmála og auka sigurhorfur
Alþýöubandalagsins i bæjar-
stjórnar- og alþingiskosningum.
Hér er að sjálfsögðu um mis-
beitingu verkfallsvopnsins að
ræöa. Slik vinnubrögð eru
fáheyrð i nágrannalöndum okk-
ar, t.a.m. á Norðurlöndum. Þar
er verkalýðshreyfingin ábyrg
gerða sinna og tekur sér ekki
meira vald en samrýmist lögum
og stjórnarskrá. Launþega-
hreyfingin á ekki að vera yfir-
bjóðandi Alþingis og rikis-
stjórnar. Hitt er annað mál að
launþegahreyfingin á fullan rétt
á þvi að krefjast samráða um
efnahagsráðstafanir. En hún
hefur engan rétt til þess aö
heimta það aö hún hafi úrslita-
valdiþeim málum. Það vald er
I höndum Alþingis og rikis-
stjórnar. Þetta ætti reyndar að
vera öllum ljóst. Rikisvaldið er
æösta vald i landinu og það sæk-
ir rétt sinn til stjórnarskrárinn-
ar. Meginhlutverk stjórnar-
skrár er einmitt það að ákveöa
valdahlutföll i þjóðfélaginu. Sá,
sem ekki viröir þá útdeilingu
valds, sem stjórnarskráin
ákveður, er yfirtroðslumaður
laga og réttar, og er þá vægt til
oröa tekið.
Sumartónleikum i Skálholts-
kirkju lauk um siðustu helgi (12.
og 13. ágúst) með þvi, að
Sigurður I. Snorrason, öskar
Ingólfsson og Hafsteinn
Guðmundsson fluttu þrjú
divertimenti (K 229) fyrir tvær
klarinettur og fagott eftir
Mozart. ( 1756- 179 1 ) .
„Divertimento” þýðir
skemmtimúsik — þetta er litrik
hljómskálatónlist, sem að sögn
tekursig afar vel út undir beru
lofti. En Skálholtskirkja hentar
þessum verkum illa, vegna þess
hve mikið glymur þar, enda er
alveg óvenjulegur híjómburður
i þvi húsi, að loknum tónleikun
um sagði staðarráðsmaður
Skálholts, Sveinbjörn Finnsson,
fáein orð, þar sem hann flutti
þvi listafólki þakkir, sem að
tónleikum undangenginna vikna
hafði staðið, og svo mikið var
bergmálið, að viðstaddir geröu
ekki betur en að greina orðaskil.
En allt um það voru þetta
ánægjulegir hljómleikar, þvi
blásaratónlist Mózarts er
skemmtileg áheyrnar og tón-
Mozart í
Skálholti
tónlist
Skáiholtsstaður
listarmennirnir hinir prýðileg-
ustu. Þeir Sigurður og óskar
(sem mun vera i framhalds-
námi I klarinettuleik erlendis)
skiptust á að spila 1. klarinett,
þvi að klarinettistar eru allra
manna iýöræðislegastir i seinni
tið. Þeir félagar þyrftu endilega
aö flytja þetta aftur á einhverj-
um góðum staö hér syðra, þar
sem aðstæður eru betri fyrir
svona litrika tónlist, og fleiri
geta notið.
Tónleikarnir i Skálholti hafa
verið allvel sóttir, einkum á
sunnudögum. 1 sumar hafa ver-
iö flutt 4 „prógrömm” á 10 tón-
leikum, en auk þess hefur lista-
fólkið haft aukatónleika i miðri
viku fyrir gesti og gangandi á
hinum sögufræga stað.
Upphafsmaður og aflvaki þess-
arar ánægjulegu listahátíöar i
Skálholti er Helga Ingólfsdóttir
semballeikari; staðarráðsmaö-
ur flutti henni sérstakar þakkir
og kveðjur frá biskupi, og undir
það tökum vér.
17.8Sigurður Steinþórsson
Sameinuðu þjóðirnar:
150-ugasta aðildarríkið
Reuter/Sameinuðu þjóðirnar — eyjar eru fyrrum bresk nýlenda
öryggisráð Sameinuðu þjóðanna og siðan sambandsriki. Eyjarnar
féllst i gær á umsókn Solomon- eru i Kyrrahafi og ibúafjöldinn
eyja um aðild að Sameinuðu þjóö- er innan við 200 þúsund manns.
unura, og er þetta nýsjálfstæða Sjálfstæði fengu eyjarnar hinn 7.
riki 150. aðiidarrikiö. Solomon- júli siðastliðinn.