Tíminn - 29.09.1978, Blaðsíða 13

I'iistuclanui 2». srpleiiibrr l!»7H
Qímxtm
13

'i$d;fuvmjtow »
-mnvð
y>A$A nqýw &fm
V»" dWjtf'
ttf 4j*fbí i
b;M . WS4
Komið við á handritasýn-
ingu i Arnastofnun og nokkr-
ar bækur skoðaðar i fyigd
með Guðna Kolbeinssyni
llör stendur (íuftni Kulbeinsson vift kort, gert eftir uppdrætti i Konungsbókhlöbu, sem sýnir bæjarhlut-
ann, sem brann i Kaupmannahöfn 1728, þegar stór hluti bókasafns Arna Magnússonar fórst.
sinum Þorsteini Þóröarsyni
bónda á Skaröi, tengdasyni
Eggerts Björnssonar. Þóröur var
i Kaupmannahöfn veturinn 1697-8
og ætlaöi sér biskupsembætti I
Skálholti.en varö ekki af. Skarös-
bók hefur Þóröur haft meö sér
utan. Hún kom heim 1975.
Möðruvallabók
Nú eru niilH 6 og 7
hundruð handrit komin
frá Kaupmannahöfn
bókin þannig i hendur Skaröverj-
um og hlaut af nafniö Skarösbók.
Þóröur Jónsson, siöar prestur á
Staöarstaö, fékk Arna Magnús-
syni Skarösbók og hefur Þórður
fengiö bókina hjó móöurbróður
H.
Mest allra handrita aö tslend-
ingasögum er Mööruvallabók og
þykir hún mikill kjörgripur. Þar
kemur til hár aldur bókarinnar,
stæröhennar og söguval. Má telja
sennilegt aö hún sé skrifuö um
miöbik 14. aldar og eru 189 blöö
gömlu bókarinnar varöveitt, en
þau voru mun fleiri i öndveröu.
Aö auki eru 11 blöö frá 17. öld,
sem hefur veriö bætt inn í til fyll-
ingar. 1 Mööruvaliabók eru 11
sögur og væru sumar þeirra aö-
eins til I brotum, ef ekki nyti texta
hennar viö. Fyrstu sjö sögunum
er skipaö eftir héruöum og stend-
ur Njálssaga fremst, þá er Egils-
saga, siöan Finnbogasaga,
Bandamannasaga, Kormáks-
saga, Viga-Glúmssaga og
Droplaugarsona saga. Fjórar siö-
ustu sögurnar eru Olkofraþáttur,
Hallfreöarsaga, Laxdælasaga og
Fóstbræörasaga. Þá kemur fram
af klausu aftan viö Njálssögu aö
þar hefur átt aö rita viö Gauks
sögu Trandilssoar. Af þvi hefur
ekki oröiö og er sagan löngu týnd.
Aftan viö Egilssögu er skrifuö
Arinbjarnarkviöa, sem ekki er til
annars staöar. Þar hefur þó illa
tekist til, þvi aö hún er á blaösiöu,
sem oröiö hefur svo hart úti, aö
kvæöiö er nú allt mjög torlesiö og
hluti þess hefur reynst ólæsilegur
meö öUu.
Ekki erutilfornar heimildir um
uppruna Mööruvallabókar eöa
feril fyrstu aldirnar. Þaö er ekki
fyrr en á krossmessu voriö 1628,
aö vitaö er um hana meö fullri
vissu. Þá var hún stödd I stóru
baöstofunni á MööruvöUum og
Keykjafjarðarbók varö illa úti, eftir aö hún haföi veriö skrifuö upp og
voru blöö úr henni notuð I fatasniö, bókakápur og annaö þess háttar.
Taiiöer aö upphaflega hafi veriö a.m.k. 180 blöö I bókinni, en I byrjun
18. aldar tókst Arna Magnússyni aöeins aö ná saman 30 blööum og
biaöaleifum úr henni. öll hin eru glötuö.
ritaöi Magnús lögmaöur Björns-
son á Munkaþverá I hana nafn
sitt, dag og staö. Eftir þeirri
klausu var bókinni gefiö nafn,
seint á 19. öld. Björn hét sonur
Magnúsar lögmanns og var hann
sýslumaöur og klausturhaldari á
Munkaþverá. Hann sigldi meö
bókina til Kaupmannahafnar áriö
1684, en þáátti hann 1 málastappi
út af embættisrekstri og þurfti aö
rétta hlut sinn erlendis. Thomas
Barttiolin haföi þá nýlega veriö
skipaöur konunglegur fornfræö-
ingur og gaf Björn honum Mööru-
vallabók. Eftir andlát Bartholins
1690 komst hún I eigu Arna
Magnússonar.
islendingabók með
hendi séra Jéns
Erlendssonar
A þessari sýningu getur enn
fremur aö lfta tslendingabók meö
hendi séra Jóns Erlendssonar.
Séra Jón Erlendsson I Villinga-
holti er kunnastur þeirra manna
sem skrifuöu upp fornrit fyrir
Brynjólf biskup Sveinsson. Sum
þeirra handrita, sem hann skrif-
aöi eftir, hafa siöar tapast og hef-
ur hann meö uppskriftum sinum
bjargaö Islendingabók Ara fróöa
frá glötun og einnig Sturlubók
Framhald á bls. 23
(w :íi> uf jíi ,flk (»0«
Myndir úr Heynesbók, Jónsbók frá f.hl. 16. aldar. öldrykkja. ,,Af er,”
segir sá I miöiö og réttir fram könnu. ,,Ég get ekki drukkiö lengur,”
segir á annarri mynd, en Hnan undir er aö hluta skorin burt. „Hér ligg
ég drukkinn,” og „hér ligg ég sofandi og fordrukkinn,” er mönnum á
neöstu myndinni lagt I munn.
,,Til þess legg ég Ragnheiður Brynjólfsdóttir hönd á helga bók.
ar opin á þeim staö, sem I er ritaöur eiöurinn frægi.
" Hér er bréfabók Brynjólfs Sveinsson-
Texti: Atll Magnússon Myndir: Tryggvi Þormóðsson