Tíminn - 07.12.1978, Qupperneq 7

Fimmtudagur 7. desember 1978
7
Bjarní Þór
Kristjánsson
1 gegn um aldirnar hefur sið-
ferðiskennd þjóðanna gengiö i
sveiflum, og halda margir þvi
fram að kynfeðis-siöspillingin
hafi átt stóran þátt i hruni
ýmissa hámenninga og nefna
sem dæmi fall Rómaveldis og
Hellenisku menningarinnar.
Ef við gerum ráð fyrir áð okk-
ar menning standi á hápunkti er
þá ekki ástæða til að láta vitið
verða sér til varnaðar og athuga
okkar gang i þessum málum?
Ég held aö þaö dyljist engum i
dag aö siöferöikenndin er viða á
ansi lágu plani og fer hrað-
versnandi. Jafnvel ísland, sem
lengi vel hefur getað státað sig
af háum siöferðisþroska, er
undirlagt af fyrirbæri sem
kallað hefur verið „klámbylgj-
an”.
Við vitum að þróunin i þessum
efnum siðustu 15 ár hefur veriö
óhugnanlega ör og fæstir gera
sér grein fyrir hvert stefnir. Þvi
þeir sem helst gerðu eitthvað til
að spyrna á móti þessari þróun
forðast sjálfkrafa þessar klám-
uppsprettur. En hinir sem lifa
og hrærast i þessu sjá vitanlega
ekki ástæðu til að spyrna við fót-
um.
Klámblöðí seilingu barna
Ef við litum 15 ár aftur i tim-
ann þá hefði aldrei komið til
greina að bera á borð fyrir fólk
það sem nú er gert i formi
blaða, bóka og kvikmynda. Það
sem þá var talið ósæmilegt og
bannað börnum þykir ekki leng-
ur djarft, og er i seilingu barna
án þess að nokkur sjái neitt at-
hugavert við það.
Þegar ég var aö selja blöð
sem strákur var algengt aö við
færum inn i bókabúöirnar til að
skoða Playboy sem þá var það
djarfasta en þykir nú vera
barnablað i samanburði viö þau
sjá einhverja þessara fallegu
djörfu mynda sem nú tröllriða
öllu i flestum kvikmyndahúsum
— en þar er kynvilla, fram-
hjáhald og ofbeldi i hávegum
höfð.
Áhrifin á fjölskylduna
Þaö segja vafalaust einhverj-
ir, nú eins og áður, að ástandið
sé ekki svo slæmt, og halda þvi
fram aö þaö muni ekki versna.
Eigum viö að láta telja okkur
trú um það þegar við sjáum hið
gagnstæða?
Sem dæmi um hversu slæv-
andi áhrif klámið hefur á sið-
ferðiö, má benda á einkaauglýs-
ingar, sem „Kristinn maöur”
vakti athygli á-i Velvakanda um—
daginn, þar sem auglýst var eft-
ir MAKASKIPTUM og
FRAMHJAHALDI. Þetta heföi
aldrei komið til greina fyrir 5
árum siöan. Þarna stefnir
greinilega i sömu átt og I dönsk-
um klámblööum.
Þaö dylst engum aö það hefur
oröiö gifurleg aukning hjóna-
skilnaða auk þess sem þaö er
ekki óalgengt aö barnungar
stúlkur eignist börn i lausaleik.
Þetta má rekja til breytts
viðhorfs i kynferöismálum en
aðalmálgagn þess nýja
FRJALSA viöhorfs eru einmitt
klámblöð og djarfar kvikmynd-
ir.
Það birtist smágrein i
Morgunblaðinu fimmtudaginn
23. þ.m. þar sem Italir eru sagð-
ir uggandi vegna vaxandi laus-
lætis (en þá er langt gengiö þvi
kaþólsku löndin hafa ætíö haft
sterka siðferðiskennd) og segi
mér einhver aö klámaldan eigi
ekki stóran þátt i þvi.
Klám og kynferöisglæpir
Það má fullyrða að beinn og
óbeinn ávöxtur klámsins séu
Siðferði blóðarinnar
blöðsem hafa bætst viö, jafnvel
þó þaö hafi versnað um allan
helming siöan þá. Og enn skjót-
ast blaðsöludrengir inn til að
hlýja sér á höndunum og skoða
„blöö”.
Það væri sök sér ef blöðin
væru þar sem börn ná ekki til,
en þvi fer viös fjarri. Þau eru
oftast á þeim staö f hillunum að
þeir, sem blöðin eru ætluð,
togna I bakinu við að beygja sig
eftir þeim.
Ég ætla ekki að vera með
neinar útlistingar á þeim sora
sem er hér til sýnis, en skora á
þá sem ekki trúa aö gera sér
ferö í einhverja bókabúöanna,
sem eru yfirfullar af þessu, eða
kynferöisglæpir, og alvarleg-
astir þeirra eru glæpir þar sem
börn eru fórnarlömbin. En
eimmitt nú er vinsælt i klám-
iðnaðinum svokallaö „barna-
sex” þar sem börn á aldrinum 6-
12 ára koma fram I stað eöa
ásamt fullorðnu fólki. Þegar
slikt atferli er viðurkennt
blómstra þessir glæpir. Eigum
viö að risa upp áður en sú alda
siðspillingarinnar skellur yfir
eða biða þar til það er um sein-
an?
Glæpir i þessu sambandi eru
óhugnalega algengir og lætur
nærri aö annaðhvert barn verði
fyriráreitni eða ofbeldi af þessu
tagi. Ætli þeir sem ábata hafa af
kláminu meti i krónum skaðann
og hagnaðinn sem af þvi hlýst?
Þó ekki væri nema þessi eini
þáttur, þ.e. kynferðisglæpir á
börnum, þá er þaö meir en næg
ástæða til að setja hömlur á allt
sem heitir klám. Ég trúi ekki
öðru en að foreldrar sjái ástæöu
til þess að taka höndum saman
áöur en það veru um seinan.
Skóli er vinnustaður
Vakin athygli á ályktunum
framhaldsskólanema
Það eru reiðinnar ósköp af rit-
uðu máli, sem ráöherrar og al-
þingismenn fá upp i hendurnar.
„Bréfin eru oröin mörg”. Bæði
ungir oggamlir eru með í leikn-
um. Bágterhversuoft maður er
seinn til svars.
Ekki alis fyrir löngu fékk ég
sendar tvær samþykktir frá
skólafólki. önnur var frá
Landssambandi nemenda i
mennta- og fjölbrautaskólum.
Iðnnemasambandið sendi hina.
Báðar þykja mér athygli verö-
ar.
Iönnemasamband Islands er
þegar gömul og gróin stofnun og
hefur oft verið mikilvirkt f mál-
efnum iðnnema. Hefur það
vafalaust notið þess, aö i iön-
námi er einatt eldra og þrosk-
aðrafólk, en i sumu öðru fram-
haldsnámi. Þetta samband hef-
ur og lengi haft fastan og all-
drjúgan tekjustofn.
Iönnemasambandiö hélt 36.
þing sitt I október s.l. Ég hef
blaðað i samþykktum þingsins
sem eru allfjölþættar og fyrir-
ferðarmiklar. Leynir sér ekki,
aö mikil vinna hefur verið lögð i
undirbúning þeirra.
Iðnfræðslan sýnist hafa setiö i
fyrirrúmi á þinginu. Alyktunin
um hana er f mörgum liöum og
hin Itarlegasta og veröur ekki
rædd hér i einstökum atriðum.
Lýst er samstööu meö þeirri
stefnu, sem fram var sett i
framhaldsskólafrumvarpinu. —
Inn i þessa myndarlegu yfirferö
þingsins er fléttaö nokkrum
slagorðum um bellibrögö auö-
valdsins og fleira þess háttar.
Sé ég ekki að það fari saman
með svo efnislegri umræðu. En
sinum augum litur hver á
silfrið.
Það er vissulega viröingar-
vert, þegar skólafólkiö fjallar á
hlutlægan hátt um skólastarfið
sjálft I nútfö og framtiö og legg-
ur þannig sitt af mörkum til
þeirrar mótunar framhalds-
skólans, sem nú fer fram.
Sérstök ályktun er um félags-
mál Iðnnemasambandsins. Hún
speglar þau almennu vanda-
mál, sem við er að etja i félags-
lifi um þessar mundir. Jafn-
framt bregöur hún nokkru ljósi
á sérstöðu þessa félagsskapar,
sem er i' senn samband skólafé-
laga og stéttarsamtök.
Landssamband nemenda I
mennta- og fjölbrautaskólum
hefur einnig þingað nýlega.
Alyktanir þessa sambands, sem
i fyrstu náði aðeins yfir mennta-
skólana (LÍM), beinast mjög að
skólunum sjálfum, byggingum,
búnaði og aðstöðu til starfa.
Hefur svo veriö undanfarin ár.
Það er og eftirtektarvert hvaö
þetta unga fólk hefur nú og aö
undanförnu flutt mál sitt skipu-
lega og aö mestu án þeirra
köpuryröa, sem allflest áhuga-
og hagsmunasamtök (þrýsti-
hópar) telja sér jafnan henta að
krydda meö málflutning sinn.
(Þetta er áreiöanlega gert i
góöri meiningu til áhersluauka,
en er oft fremur til óþurftar, ef
ég met áhrifin rétt.)
I siðustu lotu hafa þessi sam-
tök sett mötuneytin i brenni-
punkt og svo húsnæðismál
Menntaskólans i Reykjavik. Ég
kannast við hvort tveggja frá
veru minni i menntamálaráöu-
neytinu. En hvorugt komst
áleiöis aö marki á þeim árum.
Nú er talaö um samdrátt i
opinberum umsvifum, oftast án
skilgreiningar. Og kostnaður
vegna skólamála hefur lengi
þótt allt of mikill.
Fyrirsiðustu mánaðamót var
mikil umræöa af tilefni sem all-
ir þekkja. Samtök fulloröinna
hafa i þeirri umræðu lagt mikla
áherslu á bættan aöbúnað á
vinnustöðum sinum. En hafi
eitthvað verið rætt um
vinnustaöi barna þess fulloröna
fólks, sem nú togast á um af-
f
Vilhjálmur
Hjálmarsson
— fyrrv. ráöherra
rakstur þjóðarbúsins, þá er það
i þá veru að draga úr þjónustu
þar. Þetta þykir mér skrýtiö.
En allt of mörgum gleymist, að
skólinn á aö vera og er vinnu-
staöur tugþúsunda manna.
Vera má aö ég hripi aftur fá-
einar línur um þau efni, sem nú
virðast efst á baugi hjá þeim
samtökum framhaldsskóla-
nema, sem hér er minnt á. En
þau eru vissulega bæði yfir-
gripsmikil og tlnsabær og þvi
áhugaverð.
Að þessu sinni læt ég nægja að
vekja athygli á starfsemi þess-
ara samtaka og þakka jákvætt
innlegg þeirra nú og fyrr og þá
einkum og sér f lagi á þeim
misserum, sem ég starfaði i
mennta málaráðuneytin u.