Fréttablaðið - 06.09.2006, Blaðsíða 46

MARKAÐURINN
Mörg erlend fyrirtæki biðja
starfsmenn að benda á heppilega
umsækjendur eða starfsmenn til
starfa. Þessi aðferð hefur meðal
annars þá kosti að starfsmenn
taka á sig vissa ábyrgð vegna
umsækjenda sem þeir benda á
og ætla má að þeir geri sér enn
fremur góða grein fyrir þeirri
hæfni og kunnáttu sem starfið
krefst.
Einnig má gera ráð fyrir að
þeir starfsmenn sem benda á
mögulega umsækjendur hafi
kynnt þeim helstu þætti í sam-
bandi við starfið, fyrirtækið og
menningu þess og þannig eru
minni líkur á að þeir verði fljótt
viðskila við fyrirtækið. Þessi
aðferðafræði er notuð víða og
er í auknum mæli notuð hjá fyr-
irtækjum sem mörg hver greiða
háar fjárhæðir til starfsmanna
ef ábending þeirra leiðir til ráðn-
ingar.
David E. Terpstra, prófessor
frá Háskólanum í Mississippi í
Bandaríkjunum, gerði könnun
meðal 201 starfsmannastjóra
sem birtist í tímaritinu HR
Focus, með það að markmiði að
kanna hvaða aðferðir við öflun
umsækjenda skiluðu bestum
árangri. Niðurstöður leiddu í
ljós að árangursríkasta aðferð-
in að mati starfsmannastjóranna
var ábending starfsmanna, þá
ráðningar úr skólum og í þriðja
lagi notkun ráðningarfyrirtækja
sem sérhæfa sig í stjórnendaleit.
Athygli vekur að almennar ráðn-
ingarstofur fengu næstlægstu
einkunn í könnuninni.
Terpstra færir rök fyrir því
að ástæður fyrir þessu vali séu
tengdar því að fyrirtæki séu að
taka breytingum í umhverfi sem
einkennist af flatara skipulagi,
meiri hraða og niðurskurði. Í
slíku umhverfi þarf starfsfólkið
að taka á sig fleiri hlutverk og
meiri ábyrgð. Starfsfólkið þarf
að vita meira og vinna meira.
Terpstra telur að aðferðirnar
þrjár sem efstar eru, þ.e. ábend-
ingar starfsmanna, ráðningar
úr skólum og ráðningar í gegn-
um fyrirtæki sem sérhæfa sig í
stjórnendaleit, gefi fyrirtækjum
kost á úrvali umsækjenda sem
passar við þetta nýja
umhverfi. Breytt
og hraðara
umhverfi krefst
f a g l æ r ð s ,
menntaðs eða
þrautreynds
starfsfólks að
mati Terpstra.
Sif Sigfúsdóttir
MA í mann-
auðsstjórnun
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Hafliði Helgason RITSTJÓRN: Eggert Þór Aðalsteinsson, Hólmfríður Helga Sigurðardóttir, Jón Aðalsteinn
Bergsveinsson, Jón Skaftason, Óli Kristján Ármannsson AUGLÝSINGASTJÓRI: Anna Elínborg Gunnarsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000
SÍMBRÉF: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@markadurinn.is og auglysingar@markadurinn.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Markaðinum er dreift ókeypis með Fréttablaðinu á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í
völdum verslunum á landsbyggðinni. Markaðurinn áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
eggert@markadurinn.is l haflidi@markadurinn.is l holmfridur@markadurinn.is l
jonab@markadurinn.is l jsk@markaðurinn.is l olikr@markadurinn.is
Sögurnar... tölurnar... fólkið...
6. SEPTEMBER 2006 MIÐVIKUDAGUR12
S K O Ð U N
S T A R F S M A N N A M Á L
Ráðið eftir
ábendingum
starfsmanna
Forsvarsmenn íslenskra fjár-
málafyrirtækja hafa unnið ötul-
lega að því undanfarna mánuði að
viðhalda áunnu trausti alþjóða-
samfélagsins á starfsemi og
framtíðarhorfur í íslensku efna-
hagslífi. Allt frá því að lánshæf-
isfyrirtækið Fitch birti margum-
rædda skýrslu í febrúar sl. hefur
verið á brattann að sækja en með
skynsemi og yfirvegun að vopni
hefur tekist að kveða niður órök-
studda og ótímabæra gagnrýni úr
ýmsum áttum. Nýleg staðfesting
á lánshæfismati viðskiptabank-
anna er gleggsta merkið um það.
Af allri atburðarásinni má
draga ákveðinn lærdóm og
gagnrýnin var vissulega ekki
öll illa ígrunduð eða öll sprott-
in af annarlegum sjónarmiðum.
Þannig hefur nýleg umfjöll-
un og lakari lánshæfiseinkunn
fyrir Íbúðalánasjóð undirstrikað
brýna þörf fyrir minni afskipti
ríkissjóðs af þeim hluta lána-
markaðarins. Vandséð er hvernig
leysa á tilvistarkreppu sjóðsins
til framtíðar án þess að fórna
að einhverju leyti félagslegum
sjónarmiðum í hlutverki hans, en
það er einmitt þetta síðastnefnda
sem gagnrýnin kristallast í – það
verður því ekki bæði haldið og
sleppt heldur ber að taka meiri
hagsmuni fram yfir minni þegar
verkefnið er í heild sinni lagt í
dóm. Minnugir þess hversu vel
tókst til við afléttingu ríkisaf-
skipta við einkavæðingu bank-
anna, ættu menn að halda sínu
striki ótrauðir.
KREFJANDI VERKEFNI
Hlutverk Seðlabanka Íslands
kann að hafa verið snúið síðast-
liðin rúm tvö ár, sökum mikilla
þenslumerkja í hagkerfinu upp
úr miðju ári 2004 og í ljósi verð-
bólgumælinga á þeim tíma sem
liðinn er, langt umfram það sem
ásættanlegt getur talist. Á hinn
bóginn má segja að seðlabanka-
menn hafi langt því frá lokið þol-
prófinu þar sem í hönd er að fara
enn snúnari tími vaxtaákvarð-
ana og tímabil þar sem áhrifa
utanaðkomandi afla á hagkerfið
kann að gæta áfram í nokkr-
um mæli. Bankinn er því ekki
öfundsverður af hlutverki sínu á
næstu misserum.
Ríki og sveitarfélög hafa bæst
í bandamannahóp bankans sem
hlýtur að taka því fagnandi.
Trúverðugleiki er dyggð sem er
ákaflega mikilvæg seðlabanka
hvers lands eins og öðrum stofn-
unum og fyrirtækjum sem eiga
að leika hlutverk leiðandi afls
í samfélaginu. Í því sambandi
skiptir ekki síður máli það sem
er sagt eða látið ósagt.
Hafi Seðlabanka Íslands skort
trúverðugleika vegna skorts á
samhæfni í aðgerðum og yfir-
lýsingum ættu efasemdarmenn
að taka gleði sína þar sem mun
meiri staðfestu og yfirvegunar
gætir nú í öllum aðgerðum bank-
ans.
SKÚTAN HALLAR
Eftir langt tímabil mikils halla á
viðskiptum við útlönd og verð-
bólgutalna langt umfram við-
miðun og þolmörk Seðlabankans
virðist nú horfa til betri vegar.
Samsetning viðskiptahallans
hefur breyst á stuttum tíma frá
því að eiga uppruna sinn í inn-
flutningi bifreiða og annarra
neysluvara almennings yfir í
að einkennast af miklum fjár-
festingum vegna stóriðju. Hið
fyrrnefnda má rekja til geng-
isstyrkingar ISK og hagstæðs
verðlags á innfluttum vörum.
Hið síðarnefnda eru fjárfesting-
ar sem ætlað er að skila arði í
framtíðinni og það skeið gengur
yfir áður en annað og nýtt tekur
við og er þ.a.l. ekki áhyggju-
efni sem slíkt. Þjóðarskútan þolir
töluverðan halla en það reynir á
alla um borð þegar hann er við-
varandi jafn lengi og raun hefur
orðið á.
Gengi ISK hefur lækkað
umtalsvert frá mesta styrk á sl.
ári en líklegt verður að telja að
því jafnvægisástandi sem leitast
er við að ná í þjóðarbúskapnum
í gegnum lækkun á gengi ISK
og mun minni viðskiptahalla, sé
ekki náð ennþá. Frekari geng-
islækkunar er því að öllum lík-
indum að vænta á næstu mánuð-
um. Verð innfluttra vara mun að
sama skapi verða undir þrýstingi
til hækkunar og verðbólgutölur í
hærri kantinum, a.m.k. um sinn.
HEIMA ER BEST
Snögg umskipti á markaði með
íbúðarhúsnæði undanfarnar
vikur hafa valdið taugatitringi
hjá mörgum sem von er – fjöldi
þeirra sem hagsmuna eiga að
gæta er mikill hér á landi vegna
almennrar eignar á húsnæði til
eigin nota og vægi þess í efna-
hagsreikningi heimilanna og
útlánasöfnum fjármálafyrir-
tækja. Væntingar neytenda hafa
ekki farið varhluta af hárri verð-
bólgu og hækkandi vöxtum. Ef
slík þróun biti ekki á neyslugleði
landans væri illt í efni. Það er
hinsvegar dapurlegt til þess að
hugsa að skammvinnt ójafnvægi
og bakslag í verðþróun íbúðar-
húsnæðis í kjölfar nær samfelldr-
ar hækkunarhrinu undanfarin tíu
ár skuli geta valdið vandræð-
um í fjárhag heimilanna. Ekki
má gleyma þeirri staðreynd að
núverandi hagvaxtarskeið er eitt
það blómlegasta í sögu landsins.
Atvinnustig hérlendis í dag er
með því hæsta sem þekkist og
fyrirséð að það muni breytast
til hins verra þegar nær dregur
lokum núverandi þensluskeiðs, á
síðari hluta næsta árs og því þar-
næsta. Frjáls skammtímasparn-
aður almennings hefur ávallt
verið með minnsta móti og því
minna borð fyrir báru þegar herð-
ir tímabundið að. Lífeyriskerfi
landsmanna stendur afar vel og
gott er að vita til þess en bitnar
klárlega á sparnaði og neyslu í
núinu. Vega og meta þarf þetta
samband gaumgæfilega áður en
heimildir til skattfrestunar með
lífeyrissparnaði og mótframlags
vinnuveitanda eru rýmkaðar frá
því sem tíðkast í dag.
FRESTUN VANDANS
Vöxtur í tekjum ríkis og sveit-
arfélaga í gegnum aukningu í
veltusköttum eins og alþekkt er
á þensluskeiðum hefur a.m.k.
tvær hliðar eins og önnur mál.
Mikill og jafn vöxtur í útgjöld-
um hjá ríki og borg undanfarin
ár er visst áhyggjuefni. Þessi
þróun hefur átt sér stað samhliða
hærra þjónustustigi og mikilli
og hraðri uppbyggingu nýrra
hverfa og bæjarhluta. Hraðari
vöxtur í gjöldum en tekjum veld-
ur aukinni skuldasöfnun. Í því
góðæri sem hefur verið viðvar-
andi undanfarin ár er auðveldara
að slá slíkum vanda á frest en
hann hverfur ekki. Telja verður
afar ólíklegt að möguleikar til
að lækka þjónustustig hratt eða
skera niður stóra útgjaldaflokka
á skömmum tíma séu fyrir hendi
þegar innkoma í veltusköttum
aðlagar sig að breyttum aðstæð-
um í efnahagslífinu. Flutningur
verkefna til einkaaðila sem leysa
þau a.m.k. jafnvel af hendi og
oft á tíðum betur, er afar jákvæð
þróun en hægt er að stíga enn
djarfari skref í þá átt ef brotist
er úr viðjum vanans og horft á
sviðið frá nýju sjónarhorni.
Hámarks yfirvegun
Gunnar Árnason
Sérfræðingur
efnahagsmála, SPV
O R Ð Í B E L G
Davíð Oddsson gegnir æðsta embætti stjórnar peningamála þjóð-
arinnar. Því embætti fylgir heilmikil ábyrgð og honum hefur tekist
að mestu að kasta kápu fortíðar sinnar í embættinu. Slíkt er afar
mikilvægt, sérstaklega í ljósi þess að Seðlabankinn glímir við skort
á trúverðugleika og viðkvæmasti tími peningastjórnarinnar er nú
og næstu mánuði.
Við búum ekki lengur í lokuðu hagkerfi þar sem nánast engum
kemur við hvaða sýn við höfum á stjórn peningamála og efna-
hagslífs. Við erum hluti af alþjóðlegu hagkerfi þar sem gerðir
okkar skipta máli og ekki síður þau orð sem fólk í ábyrgðarstöðum
efnahagsstjórnarinnar láta falla. Misbrestur hefur verið á slíku hjá
ýmsum að undanförnu.
Opið hagkerfi stýrist af væntingum og trúverðugleika. Þannig
geta ótímabærar yfirlýsingar stjórnmálamanna haft áhrif á vænt-
ingar. Markaðurinn hefur hins vegar af
fenginni reynslu tilhneigingu til að taka
stjórnmálamönnum með vissum fyrirvara.
Öðru máli gegnir um æðstu embættis-
menn og stjórnendur fjármálakerfisins.
Orð þeirra geta haft verulegan þunga og
það sem meira er, það getur verið afar
mikilvægt að þau hafi þann þunga. Þannig
er trúverðugleiki æðstu manna í fjármála-
kerfinu afar mikilvægur. Þetta á ekki
síst við um seðlabankastjóra, en í hinum
siðmenntaða heimi forðast þeir sem því
embætti gegna, eins og heitan eldinn að
opna munninn nema að vandlega ígrund-
uðu máli.
Æðsti maður peningamálastjórnarinnar
á Íslandi hefur hins vegar tekið þá afstöðu
að stíga fram og tjá sig um deilumál sam-
tímans. Slík framganga er leikur að eldi
og þjónar ekki á nokkurn hátt þeim hags-
munum sem hann stendur fyrir í embætti
sínu. Maðurinn Davíð Oddsson er litríkur
og margbrotinn og fyrir þær sakir áhuga-
verður fyrir fjölmiðla. Stjórnmálamaðurinn Davíð Oddsson er
umdeildur og afgerandi. Seðlabankastjórinn Davíð Oddsson þarf
hins vegar að stitja á friðarstóli og hugsa einungis um trúverðug-
leika sinn og hagsmuni og markmið Seðlabankans. Það hlutskipti
kaus hann sér sjálfur.
Á þessari stundu er ekki komið í ljós hvort ummæli hans meðal
annars um að íslenskt dómskerfi sé vanmáttugt munu valda bresti
í trúverðugleika kerfisins. Það er til þess fallið að minnka trúverð-
ugleika á fjármálakerfinu ef seðlabankastjóri telur eina af grunn-
stoðum þess að hægt sé að stunda hér viðskipti ekki fullburðuga. Að
taka slíka áhættu með ummælum sínum er eitt og sér ámælisvert.
Það er ekki samrýmanlegt að vera í senn seðlabankastjóri og
stjórnmálamaður með sterkar skoðanir á málefnum líðandi stundar.
Formaður bankastjórnar Seðlabanka Íslands verður að velja á milli
þeirrar skyldu sem starfinu fylgir og þess að þjóna lund sinni og
stjórnmálaskoðunum. Hér verður ekki bæði sleppt og haldið. Til
þess er of mikið í húfi fyrir trúverðugleika efnahagskerfisins og
þar af leiðandi ríkari almannahagsmunir en leyfa að seðlabanka-
stjóri gefi sér lausan taum. Jafnvel þótt um áhugavert skemmtiefni
fyrir þjóðina sé að ræða.
Hlutverk í þjóðfélaginu setja skorður við tjáningu skoðana.
Stjórnmálamaður eða
seðlabankastjóri?
Hafliði Helgason
Þannig er trúverðug-
leiki æðstu manna
í fjármálakerfinu
afar mikilvægur.
Þetta á ekki síst
við um seðlabanka-
stjóra, en í hinum
siðmenntaða heimi
forðast þeir sem því
embætti gegna, eins
og heitan eldinn að
opna munninn nema
að vandlega ígrund-
uðu máli.