Tíminn - 03.01.1979, Blaðsíða 6

6
Miövikudagur 3. janúar 1979
Ctgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Pórarinn Þóararinsson og Jón Sigurósson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöumúla 15. Sfmi
«6300. — Kvöldsímar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verö i lausasölu kr. 125.00. Askriftargjald kr.
2.500.00 á mánuöi. Blaöaprent
Erlent yfirlit
Verða kj arnorkuvopn
framleidd á Taiwan?
Meðalhóf
til farsældar
t ávarpi sinu til þjóðarinnar nú um áramótin
vikur ólafur Jóhannesson forsætisráðherra, að
ýmsum þeim viðfangsefnum sem við þjóðinni
blasa á nýju ári.
Um horfurnar fram undan segir forsætisráð-
herra m.a.:
„Helstu fiskstofnar eru fullnýttir og ráðstafana
virðist þörf til að draga úr búvöruframleiðslu i bili.
Þvi er ljóst, að nýjar atvinnugreinar verða að
koma til ef vaxandi þjóð á að geta vegnað vel i
landinu. Orkulindir eigum við nægar, og orka og
hugvit eru hornsteinar blómlegs iðnaðar. Reynsla
annarra þjóða sannar, að þar sem þetta tvennt er
að finna, þarf skortur á hráefnum ekki að standa
iðnþróun fyrir þrifum.
Það sem máli skiptir er að hugviti og atorku séu
sköpuð skilyrði til að njóta sin. Þeir sem hyggjast
hasla sér völl á heimsmarkaði, þurfa að hafa fast
land undir fótum þar sem eru fjárhagsleg skilyrði
heima fyrir. Vöxtur og viðgangur islensks at-
vinnulifs, sem fært er um að sjá vaxandi þjóð
sómasamlega farborða er þvi öðru fremur undir
þvi kominn, að fjármálastjórn fari vel úr hendi.
En einu skyldu menn aldrei gleyma. Þegar nýir
atvinnuhættir eru upp teknir, þarf að hafa marg-
vislegt gildismat i huga. Það má ekki einblina á
hagvaxtarsjónarmiðið eitt.
í fornum kirkjulegum fræðum átti sér stað tölu-
setning andlegra og siðferðilegra fyrirbæra. Þá
var kennt að sjö væru höfuðsyndir. Þó fylgdi það
með, að viðsjárverðust þeirra og undirrót allra
hinna lastanna væri ofmetnaður.
Hvort sem menn vilja raða ávirðingum i flokka
eða ekki, er það ljóst, að ofsafengin sjálfsupphafn-
ing er hvimleiður og skaðlegur þáttur i mannlegu
samfélagi. Á ofmetnaði strandar einatt ef svo
tekst til, að þörf áform og góður ásetningur renna
út i sandinn, af þvi að þeir. sem um hljóta að fjalla,
verða ekki á eitt sáttir.
Einstaklingar og þjóðfélagshópar þurfa að
kunna sér hóf, ef vel á að fara, þekkja sin takmörk
og viðurkenna rétt og þarfir annarra. Einhugur og
samstilltur þjóðarvilji er það sem mest á riður.
Við höfum ekki efni á nýrri Sturlungaöld með
öllum hennar óþurftarmönnum og óhæfuverkum.
Við þurfum ekki öfgar og orðagjálfur oflátunga
heldur málamiðlun og meðalhóf.”
Ekki leikur minnsti vafi á þvi að vaxandi far-
sæld og velmegun þjóðarinnar á hinu nýja ári hvil-
ir á þeirri forsendu að málamiðlunin, meðalhófið
og samvinnuhugurinn verði meiri á næstu
mánuðum en var lengst af á liðnu ári. Og sjálfsagt
er það besta nýársóskin nú að mönnum takist að
læra af mistökum hins liðna.
JS
Taiwan veldur Kina og Bandaríkjunum áhy
VladivostoiSí?
KOREA
{S ty TAIVAN
ílongkongy~..:zjTc £ A /V
BURMAp*
MAL^YSIA,
Singápor?1
OPINBERLEGA hefur enn
ekki veriö skýrt frá því hver
urðu erindislok bandariska aö-
stoöarutanrikisráöherrans,
Warren Miner Christopher, til
Taiwan i siöastl. viku, en erindi
hans þangaö var að semja fyrir
hönd Bandarikjastjórnar viö
stjórnina á Taiwan um fram-
tiöarfyrirkomulag á samskipt-
um landanna eftir aö Bandarik-
in slitu beinu stjórnmálasam-
bandi við Taiwan um áramótin
og tækju i staöinn upp stjórn-
málasamband við Kina. Af
hálfu almennings á Taiwan var
komu Christopher illa tekiö og
munaöi minnstu að hann yröi
fyrir alvarlegum meiöslum. Af
hálfu stjórnarvalda á Taiwan
hlaut hann einnig þurrlegar
móttökur, en vera má að betur
hafi samizt bak viö tjöldin.
Fyrir Bandarikin skiptir
miklu, aö sæmileg sambúö geti
haldizt áfram viö stjórnina á
Taiwan og treystir hún þar á, aö
Taiwan er verulega háð verzl-
unarviðskiptum viö Bandarikin.
Taiwanstjórn hefur hins vegar
þá stöðu, aö hún getur sett
Bandarikjunum verulega kosti.
Það yrði t.d. aukiö áfall fyrir
Bandarikin, ef það yröi almennt
álit, að þau heföu ekki aðeins
unnið það til vináttu viö Peking-
stjórnina aö rjúfa stjórnmála-
sambandið við Taiwan og segja
upp varnarsáttmálanum heldur
til viöbótar beitt efnahagslegum
þvingunum til að koma Taiwan
undir yfirráö Pekingstjórnar-
STAÐA Taiwans er annars
þannig, að stjórnendurnir þar
eiga ýmsa áhrifamikla leiki i
taflinu við Bandarikin. Ef
Bandarikjamenn láta þeim t.d.
ekki i té þann vopnabúnað, sem
þeir fara fram á, geta þeir grip-
ið til þess leiks að hefja fram-
leiðslu á kjarnorkuvopnum.
Talið er, að sérfræðingar á
Taiwan ráöi þegar yfir þeirri
vitneskju, að það myndi ekki
taka nema tvö ár, að hægt yrði
að hefja þar framleiðslu á
kjarnorkusprengjum. Fyrir
Bandarikin yrði það mikið áfall,
þar sem þau hafa beitt sér mjög
Chiang Ching-kuo, forseti Taiwan-stjórnarinnar
eindregiö gegn þvi, að fleiri ríki
hæfu framleiðslu á slikum vopn-
um en þau, sem þegar gera þaö.
Ef Taiwan færi inn á þessa
braut, myndu vafalaust fleiri
koma á eftir. Kinverjum kynni
að þykja slikt varhugavert og
skærust þvi ef til vill i leikinn
með vopnavaldi fyrr en ella.
Fyrir Bandarikin væri örðugt aö
horfa á Taiwan innlimaða i
Kinaveldi á þann hátt. Það er
heldur ekki ósennilegt, að Rúss-
ar kynnu þá að gripa tækifærið
og gera upp sakirnar við Kina.
Taiwanir stæðu þvi þá ekki einir
uppi og eftir það yrði erfitt fyrir
Bandarikjamenn að vera hlut-
lausir.
Eins og er láta stjórnarvöld
á Taiwan ekki neitt i það skina,
að þau ætli að leita á náðir
Rússa. Slikt væri lika óklókt af
þeim eins og sakir standa. En
Kinverjar geta gefiö þeim tæki-
færi til aö snúa sér i þá átt. Eftir
sliku tækifæri eru þau að biöa.
Trkutsk<
1—'r'T\
MONGOLI A
^ r
Peking*
CHINA
Nang-
AM RaNH A
Bay r

—
Philippine
IsLandsc
Landabréf, sem sýnir hina hernaðarlega miKÍu
þýöingu, sem Taiwan getur haft
En Kinverjar gera sér þaö
einnig ljóst. Þess vegna munu
þeir vafalitið fara að með allri
gát i náinni framtið. t raun og
veru er taflstaðan á þessum
stöðum nú orðin þannig, að
Rússar og Taiwanir eru orönir
óbeinir bandamenn, þótt engin
formleg tengsli séu enn þar á
milli. Þetta getur haft veruleg
áhrif á þaö, sem skeður i fram-
tiðinni.
EINS og áður segir, gera Kin-
verjar sér þetta bersýnilega
ljóst, og fara sér þvi hægt. Þeir
tala um, að Taiwan eigi að
tengjast Kina á friðsamlegan
hátt. Þeir gefa undir fótinn með
það, að Taiwan myndi fá að
hafa ýmsa sérstööu innan Kina-
veldis. Þeir hafa þegar boðið
stjórninni á Taiwan til viðræðna
um þessi mál. Slikum viðræöum
hefur hún eindregið hafnað.
Ýmsir Bandarikjamenn virö-
ast gera sér vonir um, aö
Taiwan geti fengið ekki ósvip-
aöa stöðu og Hong Kong, sem
Pekingstjórnin hefur látiö af-
skiptalausa, þótt Bretar fari þar
með nýlendustjórn. Hér er hins
vegar óliku saman að jafna.
Bretarleigðuþaðland, þar sem
Hong Kong ernú.til 99 ára og
fellur sá samningur úr gildi
1997, eða eftir 18 ár.og taka Kin-
verjar þá við stjórninni i Hong
Kong átakalaust, ef þeir þá
kæra sig um það. Enginn her er
i Hong Kong, sem Kinverjar
telja sér stafa hætta frá. Taiwan
og Hong Kong er ekki hægt að
likja saman á neinn hátt.
Eins og er, eru varnir á
Taiwan taldar það öflugar, að
Kinverjar hafi tæpast getu til
sigursællar innrásar ar. Stjórn-
endur Taiwan lýsa þvi yfir, að
þeir ætli enn að efla varnirnar.
Oll ástæða er til aö ætla, að i
skjóli þessara varna geti
Taiwan haldið sjálfstæði sinu i
náinni framtið. En þetta getur
breytzt þegar. Kinverjar eru
búnir að auka vigbúnað sinn,
eins og þeir stefna nú markvist
að. En meðan Taiwan heldur
sjálfstæði sinu, mun hún valda
Kina og Bandarikjunum veru-
legum vanda og torvelda sam-
búö þeirra. Jafnframt gerir hún
Rússum taflið auðveldara aust-
ur þar. Þetta er ein skýringin á
þvi, að Rússar hafa tekiö stjórn-
málasambandinu milli Kina og
Bandarikjanna mun betur en
ýmsir fréttaskýrendur áttu von
á. Þ.Þ.