Fréttablaðið - 27.11.2006, Blaðsíða 20

greinar@frettabladid.is
M
iðstjórnarfundur Framsóknarflokksins sem hald-
inn var um helgina verður talinn eftirminnilegur
fyrir margra hluta sakir. Þar flutti Jón Sigurðsson,
nýr formaður flokksins, sína fyrstu meiriháttar
ræðu á vettvangi flokksins og kvað þar við annan
tón á ýmsum sviðum, en hjá forvera hans. Reyndar nefndi Jón
hann hvergi í opnunarræðu sinni og var hann þó handvalinn í
núverandi embætti af honum.
Það sem mesta athygli vakti í ræðu Jóns Sigurðssonar var að
sjálfsögðu það sem hann sagði um ákvarðanir íslenskra stjórn-
valda á sínum tíma um málefni Íraks: „Þær byggðust á röngum
upplýsingum. Forsendur voru rangar og ákvarðanaferlinu ábóta-
vant. Þessar ákvarðanir voru því rangar eða mistök. Svonefndur
listi um „staðfastar þjóðir“ var einhliða framsetning Bandaríkja-
stjórnar og hluti af þessari hörmulegu atburðarás,“ sagði formað-
urinn í ræðu sinni.
Hann er reyndar ekki eini stjórnmálamaðurinn í heiminum sem
segir þetta um þessar mundir, því sífellt fleiri stjórnmálamenn
hafa viðhaft svipuð eða sömu ummæli, og einkum þó í aðdraganda
kosninga í viðkomandi löndum. Menn vilja gjarnan skella skuld-
inni á rangar upplýsingar hjá leyniþjónustum, en það er alveg
ljóst að það þarf að komast til botns í þessu máli bæði hér heima
og erlendis. Það er ekki síst nauðsynlegt vegna ástandsins í Írak
um þessar mundir. Það kann að hafa verið of dýru verði keypt að
koma höndum yfir Saddam Hussein, þann ófyrirleitna einræðis-
herra, með innrásinni og menn hafa í blindni trúað öllu sem ráða-
menn í Bandaríkjunum sögðu um málið í aðdraganda hennar.
Jón Sigurðsson sýnir kjark og dirfsku með því að tala hreint út
um þetta mál á þann hátt sem allir skilja. En það er ekki nóg að
hann tali hreint út, forystumenn hins stjórnarflokksins verða líka
að tala hreint út um málið. Það var undir forystu þeirra manns í
ríkisstjórn sem þetta mál kom upp, þeir þurfa því líka, ekki síður
en Framsóknarmenn, að taka til máls.
Að undanförnu í aðdraganda prófkjara Sjálfstæðisflokksins,
hefur Fréttablaðið beint spurningum um Íraksstríðið og aðdrag-
anda þess til prófkjörskandídata Sjálfstæðisflokksins og fengið
ýmis svör – sum mjög loðin svo ekki sé meira sagt.
Það væri hreinlegast og best fyrir alla, að öll spilin í þessu
máli væru lögð á borðið og að fyrrverandi forsætisráðherra og
utanríkisráðherra skýrðu frá því opinberlega í smáatriðum hver
aðdragandi þessa máls var og gangur þess í stjórnkerfinu. Það
væri öllum til góðs.
Þetta uppgjör Jóns Sigurðssonar, formanns Framsóknarflokks-
ins, um helgina eitt og sér verður varla til þess að rétta hlut
flokksins í þeirri baráttu sem framundan er fyrir kosningarnar
næsta vor. Því eins og hann sagði í ræðu sinni verður baráttan
hörð: „Hún verður þrekvinna og langhlaup.“
Uppgjör Jóns
Forystumenn hins stjórnarflokksins verða líka að tala
hreint út um málið. Það var undir forystu þeirra manns
í ríkisstjórn sem þetta mál kom upp. Þeir þurfa því líka
ekki síður en framsóknarmenn að taka til máls.
GADDAVÍR
SIGURJÓN MAGNÚSSON
„Frábærlega skrifuð og áleitin saga …“
Fréttablaðið
„Gaddavír er látlaus, hefðbundin, vel
skrifuð skáldsaga sem gefur tilefni til
þess að velta fyrir sér mannlegu eðli…
Í stærra samhengi og táknsögulega
fjallar Gaddavír um erfðasyndina,
þjáningu, jafnvel píslarvætti.“
- Geir Svansson, Morgunblaðið, 3. nóv. 2006
ÁHRIFAMIKIL SKÁLDSAGA
SEM HELDUR LESANDANUM
Í HELJARGREIPUM
Ofuráherslu Sjálfstæðisflokks-ins á að gera Ríkisútvarpið að
hlutafélagi er erfitt að skilja út frá
öðru en marglýstum vilja öflugra
þingmanna til að selja það að
lokum – að hluta eða öllu leyti.
Einstakir þingmenn flokksins hafa
beinlínis fagnað frumvarpinu á
þeim forsendum að það sé fyrsta
skrefið að sölu. Ég lít hins vegar
svo á að öflugt almannaútvarp sé
tryggasta vörnin gegn því að
sterkir fjármagnseigendur einoki
skoðanamyndun í landinu gegnum
ofurtök á fjölmiðlamarkaðnum.
Þess vegna vil ég efla ríkisútvarp,
treysta innlenda dagskrárgerð
einsog prýðileg drög Þorgerðar
Katrínar menntamálaráðherra að
þjónustusamningi gera ráð fyrir –
en ég er andsnúinn hlutafélaga-
væðingu og sölu.
Innan Sjálfstæðisflokksins hafa
raddir um að selja RÚV verið
háværar. Hugmyndamótor
flokksins, Samband ungra
sjálfstæðismanna, hefur árum
saman boðað það fagnaðarerindi.
Því hefur skolað inn á þing í
frumvarpi um einkavæðingu RÚV,
sem nokkrir þingmenn hafa flutt
með leyfi þingflokks Sjálfstæðis-
manna. Í þeim hópi er til dæmis
formaður menntamálanefndar.
Hann hefur marglýst yfir á
Alþingi að æskilegast sé að selja
stofnunina. Hinum ungu tyrkjum
frjálshyggjunnar mun berast
öflugur liðsauki þegar yfirlýstir
fylgjendur sölu á RÚV koma í
raðir þingmanna flokksins eftir
kosningar í vor.
Árið 1995 rak Sjálfstæðisflokk-
urinn heila kosningabaráttu sem af
þeirra hálfu snérist aðallega um að
selja Rás 2. Mér er ekki kunnugt
um að flokkurinn hafi nokkru sinni
kastað þeirri stefnu fyrir róða. Í
því ljósi er athyglisvert, að í
frumvarpi ríkisstjórnarinnar segir
hreint út, að eftir að stofnunin
verði gerð að hlutafélagi beri
henni ekki skylda til að reka nema
eina útvarpsrás. Hvers vegna er
þetta tekið sérstaklega fram – ef
ætlunin er ekki að selja Rás 2?
Rás 2 hefur verið vagga nýgildrar
tónlistar. Þar hefur hún gegnt
mikilvægu hlutverki sem engin
einkareknu rásanna hefur sinnt
með viðlíka hætti. Ég hef ekki tölu
á því efnilega tónlistarfólki sem
Rásin hefur fleytt fram – og sumt í
kjölfarið borið hróður Íslands vítt
um veröld. Hví ætti að selja hana?
Stofnanir ríkisins, sem hafa beinan
aðgang að opinberu fé lúta ekki
sömu lögmálum og opinber
fyrirtæki sem afla sér tekna á
markaði. Færa má rök fyrir því að
hlutafélagaformið henti þeim
fyrirtækjum í ríkiseigu, sem ekki
nota skattpeninga í rekstur. Það
gegnir öðru máli um stofnanir sem
alfarið eða að meginhluta eru
reknar fyrir peninga skattborgar-
anna – einsog RÚV. Fyrrverandi
formaður Sjálfstæðisflokksins,
Þorsteinn Pálsson, sagði í athyglis-
verðum leiðara að þess vegna væri
frumvarpið „frávik frá almennum
leikreglum.“ Hann taldi það líklegt
til að setja „í uppnám framtíðar-
sátt um ríkisrekið útvarp.“ Dómur
Þorsteins var að hlutafélagavæð-
ing RÚV fæli í sér „öfugsnúna
hugmyndafræði.“
Samfylkingin hefur talað fyrir
því að RÚV verði gert að sjálfs-
eignarstofnun í atvinnurekstri. Það
form er einkaréttarlegs eðlis líkt
og hlutafélög og gæfi stofnuninni
aukið sjálfstæði og svigrúmið, sem
Páll Magnússon útvarpsstjóri telur
svo nauðsynlegt. Það er þekkt
rekstrarform í almannaþjónustu
sem situr að opinberu fé eða
afmörkuðum tekjustofnum. Síðast
en ekki síst gæti sjálfseignarform-
ið skapað mikilvæga sátt um RÚV.
Það gerir hins vegar illkleift að
selja RÚV – sem skýrir andstöðu
Sjálfstæðisflokksins.
Framsóknarflokkurinn gerði á
sínum tíma einbeitta samþykkt
gegn því að RÚV yrði gert að
hlutafélagi. Flokkurinn óttaðist,
einsog ég, að það yrði fyrsta
skrefið að sölu. Framsókn
snarsnérist svo í málinu – einsog í
Írak. Nú hefur áhrifamaður í
Framsókn, Björn Ingi Hrafnsson,
borgarfulltrúi, marglýst því yfir
að hann sé eindregið á móti
frumvarpi Sjálfstæðisflokksins.
Hann segir að meirihluti Fram-
sóknarmanna sé andvígur því að
frumvarp Sjálfstæðisflokksins um
hlutafélagavæðingu RÚV verði
samþykkt á Alþingi. Skyldi það
vera einbeittur vilji forystu
Framsóknar að ganga stöðugt gegn
vilja grasrótarinnar eða ætlar hún
loksins að setja sig aftur í jarðsam-
band við sitt eigið fólk? RÚV er
prófsteinn á það.
Sjálfstæðisflokkurinn
vill selja RÚV
Hundruð þúsunda liggja í valnum frá því að „hinar viljugu þjóðir“ og þar með
talið Ísland stóðu að upphafi innrásarinnar í
Írak. Enn fleiri búa nú við örkuml. Milljónir
eru flóttafólk í stöðugum hrylling og ótta.
Landið logar í borgarastyrjöld. Við í Fráls-
lynda flokknum vöruðum mjög við þessari
innrás á sínum tíma. Fyrir lágu nægar vís-
bendingar til að sjá að réttlætingin fyrir
henni væri afar vafasöm. Einsýnt var að innrásin
hleypti af stað voðaverkum sem enginn gæti séð fyrir
endann á. Þrátt fyrir að Saddam væri skelfilegur
harðstjóri sem þyrfti að koma frá, þá væri það verð
sem greiða þyrfti fyrir innrásina í hörmungum alltof
hátt til að hún réttlætti slíkt. Ekki mætti tengja nafn
Íslands með neinum hætti við ólögmæta árás á full-
valda ríki. Nágrannaríki okkar í Evrópu komust mörg
að þeirri niðurstöðu að innrásin væri ekki réttlætan-
leg. Nefna má NATO-ríkin Frakkland, Þýskaland og
Noreg. Frá innrásinni hafa forystumenn ríkisstjórn-
arflokkanna hér á landi staðfastlega neitað að um
mistök hafi verið að ræða þegar þeir lýstu yfir inn-
rásarstuðningi fyrir Íslands hönd að þjóðinni og
Alþingi forspurðu. Á dögunum flutti utanrík-
isráðherra ræðu sína um utanríkismál á
Alþingi. Hún minntist þar hvergi á Íraksmál-
ið. Þegar við í stjórnarandstöðunni tókum
málið upp, var ekki að heyra eftirsjá í svör-
um Valgerðar.
Nú loks þegar um hálft ár er í kosningar
lýsir formaður Framsóknarflokksins því yfir
um helgina, að ákvarðanir stjórnvalda um
innrásina hafi verið mistök. Einn fulltrúi
Sjálfstæðisflokksins í utanríkismálanefnd
þingsins telur að taka hefði mátt ákvörðun
um stuðning við innrásina með lýðræðislegri
hætti en gert var. Það hefur tekið þetta fólk fjögur ár
að sjá hið augljósa sem blasað hefur við frá upphafi.
Spyrja má um einlægnina í þessum yfirlýsingum.
Fjölmargir félagar þeirra neita að viðurkenna mis-
tök. Mennirnir tveir sem eru sekir um ákvörunina um
stuðning hafa síðar horfið úr forystu sinna flokka. En
báðir verið verðlaunaðir af ríkisstjórninni með góðum
stöðum annars staðar. Annar varð æðsti bankastjóri
landins. Hinn er nú einn æðsti yfirmaður norræns
samstarfs. Nei, þeir einu sem geta dregið ríkisstjórn-
arflokkana til ábyrgðar í þessu málið eru kjósendur
og það eiga þeir að gera 12. maí næstkomandi.
Höfundur er þingflokksformaður Frjálslynda
flokksins.
Sjá þau virkilega eftir innrásinni?