Fréttablaðið - 25.01.2007, Side 24

fréttir og fróðleikur
Auka um-
burðarlyndi Um áramótin fjölgaði opin-
berum tungum Evrópusam-
bandsins í 23. Þessi mikli
fjöldi tungumála íþyngir
stjórnsýslu sambandsins og
veldur stöðugri togstreitu.
Þegar Evrópusambandið var
stofnað fyrir fimmtíu árum voru
opinber tungumál þess fjögur –
franska, þýzka, hollenzka og
ítalska. Aðalvinnutungumál ESB-
stjórnsýslunnar var franska. Síðan
Bretland bættist í raðir sambands-
ins á fyrri hluta sjöunda áratugar-
ins hefur enskan síðan rutt sér æ
meir til rúms sem aðalvinnutung-
an, á kostnað frönskunnar. Inn-
ganga tíu nýrra aðildarríkja árið
2004 – átta fyrrverandi austan-
tjaldslanda og Miðjarðarhafs-
eyríkjanna Möltu og Kýpur – fjölg-
aði opinberum tungum
sambandsins úr ellefu í tuttugu og
styrkti enn stöðu enskunnar sem
aðalvinnumálsins.
Nú um áramótin bættust síðan
við rúmenska, búlgarska og írska.
Fyrrnefndu málin tvö vegna inn-
göngu Rúmeníu og Búlgaríu í sam-
bandið, en um áramótin gekk líka í
gildi samkomulag um að írska yrði
eitt opinberra tungumála sam-
bandsins sem öll plögg eru þýdd
á.
Ýmis vandamál fylgja þessari
miklu fjölgun tungumála. Reiknað
er með að þýðing á öllum skrifleg-
um gögnum, þar með talið á 90.000
blaðsíðna lagasafni sambandsins,
á tungur nýjustu aðildarríkjanna
muni kosta sambandið 830 millj-
ónir evra á ári, andvirði yfir 76
milljarða króna.
Við þetta bætist túlkunarkostn-
aður á fundum á vegum sambands-
ins, en á bilinu 700-800 túlkar eru
að öllu jöfnu að störfum í fundar-
sölum Brussel og öðrum aðsetrum
stofnana sambandsins (aðallega
Lúxemborg og Strassborg). Við
fjölgunina nú er gert ráð fyrir að
túlkunarkostnaðurinn hækki í 238
milljónir evra, andvirði hátt í 22
milljarða króna.
„Auðvitað verður kostnaðurinn
meiri, en það er réttur hvers ESB-
borgara að hafa aðgang að öllum
gögnum á sínu eigin tungumáli,“
hefur AP eftir Frederic Vincent,
talsmanni framkvæmdastjórnar
ESB í Brussel.
Sí og æ eru að koma upp mál í ESB-
stjórnkerfinu sem rekja má til
tungumálatogstreitunnar. Í síðustu
viku kvartaði Franco Frattini, sem
fer með dóms- og innanríkis-
öryggismál í framkvæmdastjórn
ESB og er jafnframt varaforseti
hennar, opinberlega yfir því að
þýðingarþjónustan stæði sig ekki í
stykkinu að þýða hátíðarheimasíðu
framkvæmdastjórnarinnar, þar
sem 50 ára afmælis Rómarsátt-
málans er minnzt, á ítölsku.
Í fyrra lýsti forseti þýzka þings-
ins áhyggjum af stöðu þýzkunnar í
ESB-kerfinu. Hann skrifaði for-
seta framkvæmdastjórnar ESB
bréf þar sem hann tilkynnti að
þýzka þingið myndi neita að taka
til umræðu ESB-gögn, sem ekki
lægju fyrir á þýzku, málinu sem
þriðjungur allra ESB-borgara
talar. Auk þess birtu þýzkir þing-
menn, í félagi við þingmenn á
franska þjóðþinginu, sameigin-
lega ályktun um hina „óviðunandi
þróun í átt að eintungukerfi“ í
ESB, þar sem enskan tröllriði
öllu.
Þegar ljóst var að í það stefndi
að opinberum tungum ESB fjölg-
aði svona mikið kom upp sú hug-
mynd um aldamótin að stefna að
því að endurvekja latínu sem sam-
eiginlegt vinnumál sambandsins.
Þegar Finnar gegndu formennsk-
unni í ESB seinni helming ársins
1999 riðu þeir á vaðið með því að
birta vikulega samantekt á latínu
af því sem helzt bar til tíðinda í
sambandinu þá vikuna („conspect-
us rerum latinus“). Fáum þykir
þessi hugmynd þó raunhæf, þótt
latína hafi um aldir verið það mál
sem menntamenn úr allri álfunni
notuðu í samskiptum sínum og
skrifum.
Samkvæmt nýlegri Eurobarometer-
viðhorfskönnun segist hátt í helm-
ingur borgara ESB, 44 prósent,
aðeins kunna sitt eigið móðurmál.
Þetta eru ráðamönnum aðildarríkj-
anna vonbrigði, enda settu þeir sér
það markmið á „Ári tungumálanna
í Evrópu“ árið 2001 að helzt allir
fullorðnir borgarar sambandsins
kynnu að minnsta kosti eitt annað
tungumál en sitt eigið fyrir árið
2010.
Þýðingarþjónusta ESB snaraði
á árinu 2005 um 1,3 milljónum
blaðsíðna á þáverandi 20 tungur
sambandsins.
Fjöltyngin veldur Evrópusam-
bandinu fjölbreyttum vanda
© GRAPHIC NEWS
Babelsturn Evrópusambandsins
Um áramótin bættust rúmenska, búlgarska og írska/gel-
íska í hóp opinberra tungumála Evrópusambandsins,
sem þar með eru orðin 23 talsins. Sumir segja fjöltyngið
endurspegla jákvæða fjölbreytni sameinaðrar Evrópu en aðrir
halda því fram að stjórnsýslan í Brussel sé orðin að Babels-
turni þar sem fjöltyngið stendur ákvarðanatöku fyrir þrifum.
1
2 3
6
7
5
8
9
4
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
22
21
23
Opinber tungumál ESB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Minnihlutamál*
enska
franska
þýska
ítalska
21
Frá 1. janúar 2007
22
23
írska (gelíska)
rúmenska
búlgarska
spænska
hollenska
danska
sænska
finnska
gríska
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
portúgalska
eistneska
lettneska
litháska
pólska
tékkneska
slóvakíska
ungverska
slóvenska
maltverska
velska
katalónska
korníska próvens-
alska
galíska
baskneska
sardínska
korsíska
Occitan
(frönsk mállýska)
retó-
rómanska
samíska
bretónska
lúxemborgíska
sorbíska
frísneska
skosk-gelíska
Meðal annarra
mála sem töluð
eru innan ESB:
albanska
hvítrússneska
makedónska
rússneska
romani (sígaunamál)
serbneska / króatía
tyrkneska
úkraínska
kasjúbíska
Heimild ESB *tekur ekki til mála nýbúa
Flatir pakkar frá Ingvari Kamprad
11. hve
r
vinnur
!
Sendu SMS BTC ABF
á númerið 1900 og þú
gætir unnið DVD myndina!
Vinningar eru Antbully á DVD, DVD myndir Og margt fleira
KemurÍ VERSLANIR25. janúar
Viltu
eintak?
Vin
nin
ga
rv
er
ða
af
he
nd
ir h
já
BT
Sm
ár
ali
nd
. K
óp
av
og
i. M
eð
þv
í a
ð t
ak
a þ
át
t e
rtu
ko
m
inn
í S
MS
kl
úb
b.
14
9 k
r/s
ke
yti
ð.