Fréttablaðið - 20.02.2007, Síða 16

greinar@frettabladid.is
Íslensk börn eru einmana og sakna aukinna samskipta við
foreldra og fjölskyldu. Nýlegar
rannsóknir segja okkur að
samskipti foreldra og barna
skipti höfuðmáli þegar kemur að
líðan barna og áhættu varðandi
neyslu og hvers konar óreglu.
Rannsóknir segja okkur líka að
samskiptin séu harla lítil. Þar að
auki fer tannhirða íslenskra
barna versnandi og margir
kvarta undan því að agi sé á
undanhaldi, reyndar ekki bara
meðal barna og unglinga. En
einmana og agalaus börn með
skemmdar tennur eru ekki falleg
mynd.
Fyrir nokkrum árum var því
haldið fram að það skipti ekki
máli hversu löngum tíma börn og
foreldrar verðu saman á degi
hverjum, gæði samskiptanna
væru miklu mikilvægari. Þá varð
til hugtakið „gæðastund“ og
komst mjög í tísku. Nýjar
rannsóknir benda hinsvegar til
að þótt slíkar gæðastundir séu
vissulega mikilvægar dugi ekki
að setjast niður og ræða ítarlega
við börnin í fimm til tíu mínútur
á dag, lengd samverunnar sé
ekki síður mikilvæg. Foreldrum
finnst stundum lítils virði að
verja tíma með börnum sínum
þegar þau sitja límd við tölvuna
eða sjónvarpið og lítil eða engin
bein samskipti eiga sér stað.
Unglingar bregða gjarna á
ólíkindalæti þegar foreldrar ætla
að efna til samræða, taka lítt eða
ekki undir og segja jafnvel að
þeim sé alveg sama, þeir vilji fá
að vera í friði, vilji helst fara út
o.s.frv. Þetta kannast líklega
flestir foreldrar við. Raunin er
auðvitað sú að æfingin skapar
meistarann og það þýðir ekkert
að gefast upp í uppeldinu, hvort
sem um er að ræða útivistarregl-
ur, tiltekt í herberginu eða
samræður.
Við höfum líka heyrt niður-
stöður úr rannsóknum sem sýna
fram á að Íslendingar vinni
meira eða a.m.k. lengri vinnudag
en gerist og gengur meðal
nágranna okkar. Það er í öllu falli
ljóst að vinnudagur Íslendinga er
langur, ástundun líkamsræktar-
stöðva er mikil og velta í
verslunum gríðarleg svo fá
dæmi séu tekin. Allt tekur þetta
tíma og hverja stund í lífinu er
aðeins hægt að nota einu sinni.
Þess vegna er mikilvægt að velja
vel hvernig tíminn er nýttur og
allar upplýsingar segja okkur að
best sé að sem flestum stundum
sé varið með börnunum okkar til
að þau megi verða hamingjusöm
og góðir þegnar lands og þjóðar.
Við erum öll á eilífu spani að ná
sem flestu og mestu af gæðum
lífsins og hin raunverulegu gæði
mæta því stundum afgangi.
Það er hægt að setja nýlegt
uppátæki nokkurra kennara í
Laugarnesskóla í þetta samhengi
en þeir tóku þá prýðilegu
ákvörðun að kaupa ekkert nema
nauðsynjar í tvo mánuði.
Hvatinn kom úr umhverfisum-
ræðunni og hugmyndin var að
draga úr neyslu og sóun. Ekki
veitir af og við ættum öll að taka
okkur þetta ágæta fordæmi til
eftirbreytni. En það er önnur
skemmtileg hlið á þessum
teningi kennaranna í Laugarnesi.
Með því að draga úr innkaupum
sparast tími sem getur nýst vel
fyrir fjölskylduna. Það er
geysilega tímafrekt að þvælast á
milli verslana að leita að
einhverju sem hugsanlega gæti
komið sér vel eða sem hugsan-
lega er hægt að telja sér trú um
að vanti. Raunin er auðvitað sú
að í flestum tilfellum lendir það
sem keypt var inni í skáp eða
geymslu þar til því verður hent í
næstu flutningum.
En mikilvægur þáttur í þessu
öllu saman er að með því að
draga úr verslunarferðum er
hægt að spara umtalsverðan
tíma sem betur er varið til
samskipta eða samveru með
börnum. Og þá er líka mikilvægt
að muna að lengd samverunnar
skiptir verulegu máli, ekki síður
en það sem gert er í þessari
samveru. Klukkutíma samvera
foreldra og barna án beinna
samskipta getur verið mikilvæg-
ari en fimm mínútna samræður.
Ávinningurinn verður vonandi
glaðari og sjálfsöruggari börn og
þéttari fjölskyldubönd. Og svo
þarf auðvitað að lækka tann-
læknakostnað svo hér verði ekki
tannlaus ungmenni eins og var
ótrúlega algengt fyrir nokkrum
áratugum.
Einmana börn
Með því að draga úr verslun-
arferðum er hægt að spara
umtalsverðan tíma sem betur
er varið til samskipta eða sam-
veru með börnum.
ÁKársnesinu í Kópavogi eru komnar fram mjög vafasamar hugmyndir um
nýja byggð með uppfyllingu í sjó fram.
Við sem byggjum Kársnesið höfum mikl-
ar áhyggjur af þessu máli.
Meirihluti Framsóknar- og Sjálfstæð-
isflokks hefur margoft hundsað mótmæli
íbúa Kópavogs þegar framkvæmdir eru
annars vegar. Þess vegna höfum við
áhyggjur. Ég vil nefna eitt dæmi sérstak-
lega máli mín til stuðnings. Það var þegar
bæjarstjórnin ætlaði með ofbeldi að láta reisa
Digraneskirkju milli Lyngheiðar og Melheiðar (við
hinn svo kallaða Víghól). Þrátt fyrir mótmæli íbúa
ætlaði bæjarstjórnin að virða mótmælin að vettugi.
Í þessu máli átti að valta algjörlega yfir þá íbúa sem
bjuggu í þessum tveimur götum. Með samstilltu
átaki íbúa, ekki bara þeirra sem bjuggu við þessar
tvær götur, heldur og annarra íbúa Kópavogs sem
blöskraði yfirgangur bæjarstjórnar, var málið blás-
ið út af borðinu á aðalfundi sóknarinnar. Allir vita
hvar kirkjan stendur í dag. Á stað sem hún sómir
sér mjög vel. Þó umferð eigi að vera greið á þessu
svæði verður samt á stundum algjör umferðarteppa
í og við kirkjuna. Allir Kópavogsbúar sem muna vel
eftir þeirri staðsetningu sem upphaflega var ráð-
gerð sjá nú hvílíkt feigðarflan það hefði verið út frá
stærð kirkjunnar og umferðarþunga við
hana að staðsetja hana við Víghólinn.
Að mínu mati eru þessi vinnubrögð
dæmigerð fyrir núverandi meirihluta. Ég
nefni úthlutun lóða á Kópavogstúni. Ég
nefni nýjasta dæmið þar sem auðmanni á að
úthluta lóð eftir pöntun. Allt þetta nefni ég
vegna þess að ég hef enga trú á öðru en að
bæjarstjórn ætli sér að koma þessum
óskapnaði sínum á Kársnesinu í fram-
kvæmd með klækjum eins og hún hefur
gert í öðrum málum og reynt í enn öðrum
málum eins og ég hef nefnt.
Vesturbær Kópavogs er ennþá mjög
rólegt og friðsælt svæði. Þar er gott að búa. Ætti
báðum forystumönnum meirihlutans að vera það
ljóst enda búa þeir báðir í þeim bæjarhluta. En
hvernig stendur þá á því að þeir leyfa sér að ganga
fram af alvöru með slíkar hugmyndir sem þessar?
Ég vona að þessir ágætu menn sjái að sér. Ef ekki,
þá þarf að hrekja þá frá völdum í næstu bæjar-
stjórnarkosningum. Haldi núverandi meirihluti
áætlunum sínum til streitu um aukna byggð sem
þýðir aukinn umferðarvanda, umhverfisspjöll og
síðast en ekki síst að breyta vesturbæ Kópavogs úr
þægilegum kyrrlátum bæjarhluta í litla borg þurf-
um við á öllum bæjarbúum að halda til að hrinda
þeim áætlunum.
Höfundur er formaður
Frjálslynda flokksins í Kópavogi.
Kársnesið: Sveit í borg
Í
athyglisverðu viðtali á Stöð 2 liðinn sunnudag tók forseti
Íslands af skarið um sýn hans frá tröppum Bessastaða. Þar
koma þrjú atriði einkum til skoðunar.
Í fyrsta lagi heldur forsetinn því fram að hann sé óbund-
inn af ákvæðum stjórnarskrárinnar um að ráðherrar fram-
kvæmi vald hans og beri ábyrgð á stjórnarathöfnum hans. Þó að
forsetinn hafi um nokkurn tíma gefið þetta viðhorf í skyn markar
það eigi að síður tímamót þegar því er lýst berum orðum.
Færa má gild rök fyrir því að stjórnarskrárákvæðin um þjóð-
höfðingjaembættið séu um margt úrelt enda eru sum þeirra
nánast orðrétt snörun úr dönsku stjórnarskránni frá 1849. En
þessu breytir forsetinn ekki einhliða hvorki með yfirlýsingum né
athöfnum. Það gera Alþingi og þjóðin ef vilji er til þess. Að því
leyti eru ummæli forsetans um þetta með öllu gildislaus.
Í öðru lagi vakti athygli að forsetinn breytti um rökstuðning
fyrir synjun á staðfestingu fjölmiðlalaganna á sínum tíma. Það er
nánast eina stjórnarathöfnin sem hann hefur ótvíræðan rétt til að
ákveða á eigin ábyrgð.
Þegar þeir atburðir gerðust sagðist forsetinn ekki taka efnis-
lega afstöðu til laganna. Um það efni væri hann hlutlaus. En með
því að gjá hefði verið staðfest milli þings og þjóðar þætti honum
rétt að synja um staðfestingu þannig að málið gengi til þjóðarat-
kvæðis. Nú segir forsetinn að ástæðan fyrir synjuninni hafi verið
efnisleg andstaða við lögin.
Fróðlegt væri að fá upplýst hvort forsetinn hélt raunverulegri
forsendu vísvitandi leyndri við ákvörðunina eða hvort hann hefur
síðar skipt um skoðun.
Í þriðja lagi lýsti forsetinn skýrlega skoðunum sínum um helsta
hitamál komandi kosninga. Það er nýmæli. Þó að uppbygging
stjórnarskrárinnar bendi til þess að þjóðhöfðingjanum sé fyrst og
fremst ætlað einingarhlutverk er hvergi berum orðum mælt svo
fyrir. Engin bönd verða því lögð á forsetann varðandi pólitíska
afstöðu til einstakra viðfangsefna eins og um stjórnarathafnir.
Forsetinn lýsti frumkvæði sínu að stofnun alþjóðlegs hring-
borðs um loftslagsbreytingar með tugum stærstu fyrirtækja
heims. Þar á lýðveldið Ísland skráða aðild eitt þjóðríkja ásamt
Landsvirkjun, Orkuveitunni, Alcan og Alcoa. Þetta samstarf er til
marks um merkilegt frumkvæði einkaframtaksins á sviði orku-
nýtingar og umhverfisverndar og er hluti af nýjum straumum
hnattvæðingarinnar.
Hér fellur grundvallarstefna forsetans mjög vel að stóriðju-
stefnu ríkisstjórnarinnar. Hann virðist hins vegar gefa andstöðu
Vinstri græns við frumkvæði og forystuhlutverk alþjóðlegra
stórfyrirtækja á þessu sviði langt nef.
Forsetinn rökstyður nýtingu hreinnar orku hér með því að
þannig megi koma í veg fyrir mengandi orkunýtingu annars stað-
ar. Formaður þingflokks Samfylkingarinnar hefur gert grín að
umhverfisráðherra fyrir sjónarmið af þessu tagi. Um þetta grund-
vallaratriði virðist forsetinn því standa þétt með ríkisstjórninni.
Á móti kemur að forsetinn tekur skýra afstöðu með stjórn-
arandstöðunni varðandi kröfuna um tímabundna frestun fram-
kvæmda við stórvirkjanir og stóriðju. Í baráttu um völdin þykja
þau lóð forsetans vafalaust þyngri á metunum en hin sem hann
leggur með ríkisstjórnarflokkunum varðandi langtíma viðhorf
um orkunýtingu og samstarf við alþjóðleg stórfyrirtæki.
Forsetalóðin