Tíminn - 13.01.1980, Blaðsíða 2

Sunnudagurinn 13. janúar 1980.
Texti: FI
1aré\\arV°9'
paö W"* VnW*"'b<í™»W^£
^SSSgS^SSsS^S í
AsSssS't-lsfeSfes-
•gÍs^ÍSirSÉSlSSl
ss'**sr-^
SSS»*»£r5J ííjSSft "K&iB" ’
t.nnisvarð'- '.x^v\\\ans ’V i grui»3’ wéfttT®**1 1 «3\\borö-
*»!>'«’• ®S vei9« sér

\arn'r
„Gat ekki hugsað
mér að kjósa”
Við verðum að segja
strax. Dr. Gunnlaugur Þórðar
sögulegan atburð að ræða, sem
sjálfsagt á eftir að leiða til góðs.
„Astæðan fyrir þvi, að ég fór á
fundinn,” sagði dr. Gunnlaugur,
runnið til sjávar og breytingar
orðið i þjóðfélaginu á öllum
sviðum. Þess vegna finnst mér
aö konum hafi aldrei verið sýnd
til vill alinn upp af dálitið sér-
stakri konu. Hún hafði afskap-
lega rika réttlætiskennd, sem
aftur mótaði mig.”
„Gerðu lítið annað
en apa eftir
f ory stumönnunum ”
„A heimleið frá fundinum var
ég að hugsa um, hvað konur
ættu langt i land og hvað þær
væru gjörsamlega haldnar af
minnimáttarkennd. Þessar kon-
ur, sem töluöu á fundinum
gerðu litið annað en apa eftir
forystumönnunum. Ein lék Lúð-
vik á þann hátt, að það var eins
og hann væri þarna lifandi kom-
inn.
önnur, sem féll i kosningun-
um eftir að hafa boðaö „Leiftur-
sókn”, skrifar nú i málgagn sitt,
að hún vilji leita leiöa til þess aö
rétta við hlut kvenna á Alþingi.
Þessi kona, Ragnhildur Helga-
dóttir, hefur aldrei veriö hrifin
af jafnréttishugmynd minni.
Hún veröur þaö kannske núna.”
En hver er skýringin á þvi, að
konurnar tóku hugmynd þinni
svo fálega?
„Konur, sem ekki aðhyllast
hugmynd mina, hafa komist inn
úr kuldanum til þess að hæna
aðrar konur að. Þær eru nógu
var kona, sem hafði veriö i
framboði á Snæfellsnesi, Dag-
björt Höskuldsdóttir.. Hún var
kannski allhispurslaus i tali, en
málflutningur hennar var góður
og hún var ein gædd þessum
eldmóði, sem getur veriö stjórn-
málamönnum til prýði. Hinar
voru svo settlegar og lands-
föðurlegar.”
„85% af heiminum
er undir góðri
stjórn kvenna”
Hcfur engin kona tekiö hug-
mynd þinni vel? Viö skulum
gleyma karlmönnunum I bili,
þessum, sem þyrftu aö sam-
þykkja hana.
„Mér dettur i hug Valborg
Bentsdóttir, en ég hitti hana
nokkrum dögum eftir kvenna-
fundinn. Hún sagði við mig aö
fyrra bragði, að hún heföi veriö
aö velta þessu fyrir sér og kom-
ist aö þeirri niðurstööu, að
sennilega væri eina leiðin til
jafnréttis að lögleiða það, að
framboðslistar skuli skipaðir
körlum og konum til skiptis.”
Þú ert haröur á þvi?
son á sér hugmynd um framtið
islenskra kvenna. Lausn hans er
i stuttu máli sú, að Alþingi skuli
með lögum skipaö konum og
körlum jafnt. Slik skipan verði
viðhöfð i vissan aðlögunartima.
En heyrum, hvar dr. Gunn-
laugur hefur aö segja um fund-
inn á Hótel Borg. Aöur má bæta
þvi viö, aö þvi miður hefur verið
allt of hljótt um þennan fund i
Timanum, þvi aö hér er um
„er sú, að ég hef verið baráttu-
maður jafnréttis kynjanna al-
veg frá þvi ég komst til minna
manndómsára. Og á flokksþingi
Alþýöuflokksins árið 1956 setti
ég fram þá hugmynd, að A-list-
inn skyldi skipaður konum og
körlum jafnt i áhrifasætum sem
öðrum, — aö mlnum dómi er
þetta fyrirkomulag mögulegt
við allar kosningar, einnig i
prófkjöri. Siöan þessi hugmynd
kom fram hefur mikið vatn
meiri óvirðing en i skamm-
degiskosningunum. Við erum að
nálgast árið tvö þúsund i þessu
þjóðfélagi, þar sem konur hafa
frá alda öðli haft meiri rétt en
kynsystur þeirra um allan
heim. Samt eru þær svo aftar-
lega á merinni, aö ég gat ekki
einu sinni hugsaö mér að fara og
kjósa. Ég sá engan flokk, sem
sýndi konu þá viröingu, sem
henni ber. Ekki einu sinni Al-
þýðuflokkinn, sem ég nú fylgdi
þar til fyrir átta árum siöan, en
sá flokkur telur sig berjast fyrir
jafnaðarmennsku. Það er algjör
hending, aþ þeir hafa eina
landskjörna konu á Alþingi.”
segir dr. Gunnlaugur
Þórðarson, en í þessu
viðtali er að finna m.a.
lýsingu hans á fundi
kvenframbjóðenda til
Alþingis að Hótel Borg
»»
Dr. Gunnlaugur trúöi okkur fyrir þvi, aö hann heföi ekki haft tima til aö
tala viö blómin undanfariö, en er okkur bar aö garöi, var hann aö
undirbúa fjölskylduboö og var ilmurinn úr eldhúsinu mjög svo lokk-
andi.
Konur ættu að
skipa helming af
öllum þjóðþingum”
„Ég vildi eindregiö sækja
þennan fund, til þess að leggja
fram eina spurningu: Hvaö geta
konur gert til þess að sporna við
þeirri óhæfu, sem þeim er sýnd.
— En fundurinn var illa auglýst-
ur, hátalarinn var ekki góður og
fundarstjórnin i molum. Maður
fór að efast. Það var svo hörmu-
lega að þessu staöið. Þegar
konurnar voru svo búnar aö lesa
upp sin erindi og fyrirspurnum
hafði verið svarað, voru 55
minútur eftir af fundartimanum
og ég einn á mælendaskrá. Ég
ætlaði að fara aö gera grein fyr-
ir spurningu minni i örfáum
oröum, en þá byrjuöu fundar-
stjóri og forystumenn þessa
fundar að æpa á mig: „Spurn-
inguna, spurninguna”. Ég var
nánast piptur niður, að mér
fannst og fékk ekki að tala út.
En ég sá aðeins eitt svar við
spurningu minni og á þaö hef ég
bent á erlendum vettvangi, t.d.
á lögfræöingaþingum i Dan-
mörku, Washington og á Spáni
sl. haust. Svarið er, aö konur
ættu aö skipa helming af öllum
þjóöþingum sem nánast og lika
helming af æðstu dómstólum.
Maður og kona, þetta er
mannkynið. Þau eru ekki eins.
En konum er haldiö utan þjóö-
félagsins. Ég hef lengi verið
haldinn þessari hugmynd. Er ef
góðar til þess, en þær skynja
ekki jafnréttiskröfuna. Jafnvel
Guðrún Helgadóttir, sem talaði
skynsamlega á þessum fundi og
var með minnsta stæla, er ekki
heil i sinni jafnréttisbaráttu.
Eða af hverju getur hún ekki
gert sinar sögupersónur að
stúlkum og látið þær vera
prakkara? Aö visu verður að
játa, að i einni sögunni er sögu-
hetjan stelpa.”
Þú ert óvæginn.
„Já, en það var ein, sem mér
fannst sérstaklega bera af. Það
„Já, konan er að mörgu leyti
aftur úr manninum, en að
mörgu leyti er hún honum
fremri.”
Aö hvaöa leyti er hún aftur úr
manninum?
„Metnaður hennar fær ekki
útrás fyrir hana sjálfa, heldur
makann. Það er eins og hún vilji
ekki trana sér, en frekar ota
manni sinum. Hún hræðist ill-
vigið og umtalið, þvi að þeir
sem eru I stjórnmálum eiga
alltaf á hættu aö einkalif þeirra
séu dregin inn i óliklegustu mál.
./ -.1M
,Ég held, aö Alþingi yröi betra og stjórnin réttlátari.”