Fréttablaðið - 29.04.2007, Blaðsíða 16

G
uðrún var fyrir níu
árum nýflutt í Mos-
fellsbæ ásamt unn-
ustanum, Páli Sæv-
ari Sveinssyni, og
syni þeirra Guð-
mundi Atla. Þau höfðu kynnst í
meðferð hjá SÁÁ og héldu upp á
það um þetta leyti að hafa verið
edrú í eitt og hálft ár. Litli dreng-
urinn var orðinn ellefu mánaða
gamall og móðirin unga naut þess
að annast hann. Þennan örlaga-
ríka morgun í mars ætlaði Páll að
fara á batanámskeið hjá SÁÁ og
Guðrún var með í bílnum. Kald-
hæðni örlaganna réði því að parið
komst aldrei á áfangastað. Á móts
við Keldnaholt mættu þau ölv-
uðum ökumanni. Sá hafði sofnað
undir stýri, rekist utan í annan bíl
og farið yfir á öfugan vegarhelm-
ing þar sem hann hafnaði að lokum
framan á bíl Guðrúnar og Páls.
Áreksturinn var harður og Guðrún
lést samstundis.
„Ég man í raun ekkert eftir þess-
um degi og veit bara það sem ég
hef lesið eða mér hefur verið sagt.
Það þurfti að klippa bílinn utan af
mér og mér skilst að ég hafi verið
með meðvitund allan tímann en ég
man ekki eftir því,“ segir Páll en
honum var haldið sofandi í nokkra
daga eftir slysið. Hann fótbrotnaði
á báðum fótum, mjaðmagrindar-
brotnaði og hnébrotnaði auk þess
sem bakið fór illa. Þá féll einnig
lunga saman og milta sprakk. „Ég
fór gegn læknisráði út af spítalan-
um eftir þrjár vikur því ég vildi
vera hjá syni mínum. Ég var í end-
urhæfingu í heilt ár og þarf ennþá
að passa mig vel,“ segir Páll.
Fljótlega eftir að Páll vaknaði úr
dáinu fékk hann að vita að ökumað-
urinn sem olli slysinu hefði verið
drukkinn. „Á einhvern ótrúleg-
an hátt náði ég að halda ró minni.
Þetta var búið og gert og ekkert
upp úr því að hafa að vera reiður,“
segir Páll.
Sigrún Ragna Sveinsdóttir,
móðir Guðrúnar, fékk fréttirnar
af láti dóttur sinnar um hádegis-
bilið. Hún var að undirbúa barna-
afmæli því sonur hennar átti af-
mæli. „Guðrún og Páll voru nýflutt
svo það tók svolítinn tíma að hafa
uppi á aðstandendunum,“ útskýrir
Sigrún og bætir því við að hún eigi
erfitt með að rifja þennan morgun
upp. Allt hafi gerst svo hratt.
„Við fengum strax að vita að
ökumaðurinn hefði verið ölvað-
ur. Það breytti viðhorfinu vissu-
lega en ég minnist þess ekki að
ég hafi orðið reið. Það hefði verið
auðveldara að sætta sig við orðinn
hlut ef þetta hefði verið venjulegt
slys sem gerðist af óviðráðanleg-
um orsökum. Það er svo auðvelt að
koma í veg fyrir ölvunarakstur og
svona lagað á alls ekki að gerast.
Ég fylltist ekki reiði í garð þessara
drengja sem voru í bílnum. Satt að
segja hef ég ósköp lítið hugsað um
þá,“ segir Sigrún.
Páll hefur ekki snert áfengi í
rúm tíu ár. „Það er kannski hálf-
gert karma að ég skuli hafa lent
í þessu slysi því að sjálfur var
ég einu sinni tekinn af löggunni.
Ég var stoppaður eftir þriggja
mínútna akstur og er glaður yfir
því núna. Það er alltaf óafsakan-
legt að setjast fullur undir stýri,“
segir Páll og bætir því við að hann
beri engan kala til þeirrar mann-
eskju sem lét lögregluna vita.
„Fólk á tvímælalaust að vera á
verði og láta vita ef það veit til
þess að fólk sé að aka undir áhrif-
um. Ég hef sjálfur stoppað menn
sem ætla að setjast fullir undir
stýri. Ég verð mjög reiður við slík-
ar aðstæður og hringi umsvifa-
laust á lögregluna,“ segir Páll og
bendir á að með aukinni vínmenn-
ingu landans telji hann að nú sé
meira um að fólk keyri eftir að
hafa drukkið einn drykk.
Sigrún er á sama máli. Hún seg-
ist oft sjá fólk fá sér vínglas á
veitingahúsi og setjast svo upp í
bíl á eftir.
„Ég verð reið þegar ég sé þetta
en ég hef aldrei hringt á lögregl-
una. Fyrir slysið held ég að mér
hafi þótt þetta allt í lagi, það er að
segja að fá sér kannski einn drykk
og keyra svo heim einhverjum
tímum seinna. Núna kemur það
alls ekki til greina,“ segir Sigrún.
Sigrún og Páll segja að fólk
sem ekur drukkið virðist aldrei
gera sér grein fyrir afleiðingun-
um. „Það er alltaf sama sagan.
Þegar maður talar við fólk í þessu
ástandi hefur það bara áhyggjur
af því að löggan stoppi það. Það
er eins og fólk átti sig ekki á því
að það getur valdið öðrum skaða,“
segir Páll.
„Það er ekki nóg að treysta á
sjálfan sig í umferðinni,“ segir
Sigrún. „Þegar við erum í umferð-
inni erum við aldrei ein. Það er
fullt af fólki í kringum okkur sem
er samferða okkur og það þýðir
ekki að hugsa sem svo að maður
beri einungis ábyrgð á sjálfum
sér. Við berum líka ábyrgð á okkar
samferðamönnum,“ segir Sigrún.
Í vikunni tóku gildi ný og hert við-
urlög við umferðarbrotum. Þeir
ökumenn sem ítrekað brjóta af sér,
til dæmis með því að aka oft undir
áhrifum áfengis, geta átt á hættu
að ökutæki þeirra verði gerð upp-
tæk. Auk þess þurfa ökumenn sem
eru með bráðabirgðaskírteini og
eru sviptir því nú að fara á sér-
stakt námskeið og taka ökupróf að
nýju. Páll er ánægður með þessar
úrbætur.
„Það er ekki spurning um að það
á að taka harðar á þessu. Ölvunar-
akstur er gríðarlegt gáleysi. Ef þú
veifar byssu ertu settur í fangelsi
jafnvel þótt þú drepir engan. Það
er alveg eins að keyra fullur, þú
drepur kannski engan en þú stofn-
ar lífi annarra í hættu,“ segir Páll.
Sigrún segist efast um að harð-
ari refsingar hafi áhrif á þá sem
aka undir áhrifum. „Ég veit ekki
hvort það skilar árangri. Sjálf hef
ég aldrei athugað hvaða dóm þessi
maður fékk sem olli slysinu. Ég er
ekkert að velta mér upp úr því,“
segir Sigrún og bendir á að líklega
þurfi viðhorf manna að breytast.
„Allt of mörgum finnst í lagi að
keyra eftir að hafa drukkið. Það
þarf að gera fólki betur grein fyrir
hugsanlegum afleiðingum ölvunar-
aksturs,“ segir Sigrún.
Páll bendir einnig á mikilvægi
þess að vera á verði gagnvart ölv-
unarakstri og bendir á ábyrgð
samborgara. „Vinkona mín var í
partíi með þessum drukkna öku-
manni nóttina fyrir slysið. Hún
sá hann keyra í burtu á bílnum
um morguninn og sagði mér frá
því með tárin í augunum tveim-
ur árum seinna. Hún skammaðist
sín fyrir að hafa ekki hringt í lögg-
una. Hún vildi ekki skipta sér af,“
segir Páll.
Liðin eru rúm níu ár frá dauða
Guðrúnar. Sigrún segir að sárin
grói en það rífi alltaf í þau. „Ég
fæ alltaf sting í hjartað þegar ég
heyri af banaslysum í umferðinni
og ég hugsa alltaf um slysið þegar
ég ek eftir Vesturlandsveginum
þar sem óhappið varð. Þá hellast
tilfinningarnar yfir mig aftur,“
segir Sigrún.
„Maður jafnar sig aldrei eftir
svona reynslu. Guðrún var ofsa-
lega góð stúlka og hún var tekin í
burt í blóma lífsins. Hún var ný-
orðin móðir og naut þess að hugsa
um strákinn sinn. Það sem mér
hefur alltaf þótt sárast er tilhugs-
unin um að hann skuli hafa verið
sviptur móður sinni. Hann man
ekki einu sinni eftir henni,“ segir
Sigrún.
Guðmundur Atli, sonur Guðrún-
ar og Páls, plumar sig vel og er nú
í ævintýraferð um Taíland með
pabba sínum. Þeir hafa dvalið ytra
í nokkra mánuði og Sigrún fær
reglulega fréttir af ævintýraferð-
um þeirra og segist reyna að verða
ekki hrædd um drenginn. „Fyrst
eftir slysið var ég mjög hrædd um
börnin mín. Hrædd um að eitthvað
kæmi fyrir. Svo áttaði ég mig á því
að maður verður að halda áfram.
Þau eru líka svo sterk og dugleg,“
segir Sigrún og útskýrir að slysið
hafi þjappað fjölskyldunni saman.
„Systkinin misstu pabba sinn fimm
mánuðum fyrir slysið svo það var
mikið á þau lagt. En þau eru sterk
og ég treysti á tölfræðina og vona
að það komi ekkert fyrir aftur,“
segir Sigrún.
Ekki nóg að treysta á sjálfan sig
Í marsmánuði árið 1998 lést Guðrún Björg Andrésdóttir í umferðarslysi á Vesturlandsvegi aðeins 22 ára gömul. Ökumaðurinn
sem olli slysinu var ölvaður. Þórgunnur Oddsdóttir ræddi við Pál Sveinsson, unnusta Guðrúnar sem slasaðist alvarlega í slysinu,
Sigrúnu Sveinsdóttur, móðurina sem syrgir dóttur sína og Ólaf Guðjónsson, ölvaða ökumanninn sem kennir sér enn þá um.
Ó lafur Ingvar Guðjónsson, sem var vald-ur að dauða Guðrúnar, var dæmdur fyrir manndráp af gáleysi. Hann hlaut tveggja
ára skilorðsbundinn dóm og þurfti að greiða
miskabætur upp á eina og hálfa milljón króna.
Hann var 17 ára þegar slysið átti sér stað. Þótt
sektin hafi verið greidd og dómurinn afplánaður
getur Ólafur ekki sagt skilið við fortíðina því að
samviskubitið nagar hann enn.
„Ég sé ekki fram á að jafna mig eftir þetta.
Það eru níu ár síðan þetta gerðist og ég hef ekki
enn fyrirgefið sjálfum mér. Ég geri það líklega
aldrei,“ segir Ólafur.
Ólafur var ekki að keyra fullur í fyrsta skipti
þegar slysið varð. „Ég hafði gert þetta áður. Ein-
hvern veginn pældi ég aldrei í því að ég gæti
skaðað einhvern. Það versta sem gat gerst var að
lögreglan stoppaði mig,“ segir Ólafur og útskýr-
ir að eftir slysið hafi viðhorf hans gjörbreyst. „Í
dag get ég ekki horft upp á menn setjast undir
stýri eftir að hafa fengið sér að drekka. Ég hef
meira að segja löðrungað menn til þess að stoppa
þá,“ segir Ólafur.
En hvers vegna keyra menn undir áhrifum? „Ég
vildi að ég gæti svarað því. Menn eru fullir og vit-
lausir en það er engin afsökun. Ofast eru það ein-
hverjar fáránlegar litlar ástæður sem liggja að baki.
Svona hlutir eins og að tíma ekki að borga 2 .000 kall
í leigubíl eða nenna ekki að sækja bílinn daginn eftir.
Það þarf að gera fólki betri grein fyrir afleiðingun-
um. Það er eins og menn sjái ekki heildarmyndina.
Það er svo miklu meira í húfi og þessi litla ákvörðun
getur fylgt þér alla ævi,“ segir Ólafur.
Ólafur segir mikilvægt að áróðurinn gegn
ölvunarakstri sé alltaf í gangi. „Um daginn var
sýnt í Kastljósinu með aðstoð ökuhermis hvaða
áhrif drykkja hefur á aksturshæfni. Það var gott
framtak. Það þarf að gera meira af því að sýna
afleiðingarnar svona svart á hvítu og það þarf að
halda því stöðugt áfram því fólk er allt of fljótt að
gleyma,“ segir Ólafur.
Ólafur og félagi hans sem var með honum í
bílnum slösuðust töluvert við áreksturinn. „Báðar
hnéskeljarnar á mér fóru í mél og fimm hryggjar-
tindar brotnuðu. Ég er enn að glíma við þetta
og var bara að koma frá lækninum síðast núna
áðan,“ segir Ólafur en bendir á að líkamlegu af-
leiðingarnar séu litlar miðað við þær andlegu.
„Alltaf þegar mig verkjar í hnén er það sársauka-
full áminning um hvað ég hef gert,“ segir Ólafur.
Boðskapurinn verður
að komast til skila