Tíminn - 28.03.1980, Blaðsíða 5

Föstudagur 28. mars 1980
5
Jónas Guðmundsson
Er leikstjóm iðngrein eða
listgrein?
I Þjóðviljanum síðast-
liðinn miðvikudag getur
að lesa eftirfarandi orð í
tilefni af fagdeilu, sem
virðist risin milli leikara
annars vegar og Sjón-
varpsins hins vegar:
„Fullkomin óvissa rikir nú
um æfingar og upptökur á nýju
islensku sjónvarpsleikriti eftir
DaviB Oddsson þar sem sjón-
varpiö hyggst ekki láta leik-
stjóra leikstýra þvi heldur
pródúsent, Andrés Indriöason.
Samkvæmt samþykktum
leikarafélagsins er leikurum
hins vegar óheimilt aö leika
undir stjórn manna sem ekki
eru viöurkenndir af Leikstjóra-
félagi Islands. 1 leikritinu taka
margir leikarar þátt og höföu
undirritaö samninga sina meö
fyrirvara um þetta atriöi. Þegar
svo ljóst var aö enginn leikstjóri
yröi ráöinn varö ekkert úr sam-
lestri.
Deilan um þaö hverjir eigi aö
leikstýra I sjónvarpinu er ekki
ný af nálinni og kemur upp i
hvert sinn, sem Islenska sjón-
varpiö tekur upp leikrit.
Erlingur Gislason formaöur
Leikstjórafélagsins sagöi I sam-
tali viö Þjóöviljann i gær aö
leikstjórar og leikarar heföu
bundist samtökum til þess aö
verja sig fyrir þvi annars vegar
aö áhöfn leikstjóra væri fyllt
meö viövaningum og þvi hins
vegar aö leikarar fengju yfir sig
óvanan leikstjóra.”
„Réttindamenn" i listum
Þaö er út af fyrir sig skilj-
anlegt, aö leikarar reyni aö
halda i atvinnu sina, en þar eö
áöurnefnd yfirlýsing varöar
almennt tjáningarfrelsi I
landinu, veröur ekki hjá þvi
komist aö fleiri tjái sig um svo
afgerandi fagréttindi er þarna
er krafist. Almenningi hlýtur aö
viröast aö þetta jafngildi þvi i
raun og veru, aö sérstök félags-
réttindi hljóti hér eftir aö vera
forsenda þess aö menn fáist viö
listir.
Aö visu skal undirritaöur
viöurkenna þaö oröalaust, aö
vissir hlutir i þessu máli eru
vægast sagt mjög Óljósir, eins
og til aö mynda það hvernig
unnt er aö tryggja þaö til fram-
búðar aö leikarar fái ekki ,,yfir
sig óvanan leikstjóra”, ef aöeins
„vanir” menn mega stjórna
leikjum. Hvernig á aö endur-
nýja leikstjórastéttina, ef byrj-
endur mega ekki stjórna? Og þá
I framhaldi af þvi, hvernig
veröur seinasti leikstjórinn út-
lits og i umgengni og háttum,
áöur en þessi stétt manna er
endanlega farin undir græna
torfu?
Og maöur spyr sig einnig. Viö
hvaö er átt meö oröunum
„samkvæmt samþykktum
leikarafélagsins er leikurum
hins vegar óheimilt aö leika
undir stjórn manna sem ekki
eru viöurkenndir af Leikstjóra-
félagi Islands”?
Getur Leikarafélag lslands
tekiö slikar ákvaröanir fyrir
einsaka listamenn? Höfundar-
réttur er a.m.k. einstaklings-
bundinn, er réttur leikarans þaö
þá ekki einnig?
Erum viö kannski aö sigla inn
i timabil, þar sem enginn má
skrifa bækur, eöa yrkja nema
vera i rithöfundafélagi og aö
stjórnin samþykki yrkingar?
Dregur aö þvi aö einungis þeir
megi syngja á Islandi, sem
stjórn söngvarafélagsins
ákveöur?
Að viðhöfðu nafnakalli?
En vikjum nú ögn frekar aö
„samykktum leikarafélagsins”
um aö vinna aöeins meö „viöur-
kenndum” leikstjórum. Aö visu
skal þaö strax tekiö fram, aö
slikar samþykktir hafa i raun og
veru ekkert gildi, þvi réttur
listamanns til tjáningarfrelsis
er einstaklingsbundinn, en er
ekki i höndum þriöja aöila. 1
ööru lagi er rétt aö þaö komi
fram, aö flestir meöíima i Leik-
stjórafélagi Islands eru einnig
meölimir i leikarafélaginu, og
hafa þannig öflug áhrif, eöa
geta haft, á samþykktir leikara-
félagsins, og ekki sist ef at-
kvæöagreiösla er ekki leynileg.
Leikstjórar ráöa yfir mörgum
atvinnutækifærum. Er þaö lfk-
legt aö atvinnulitlir leikarar
þori á fundi aö greiöa atkvæöi
opinberlega á móti stóru leik-
stjórunum. Þaö er mér til efs
Þaö er þvi liklegt aö „sam-
bvkktir” leikarafélagsins séu
gerör eftir pöntun Leikstjóra-
félags Islands, fram bornar og
samþykktar af leikstjórum er
einnig eru I leikarafélaginu.
Gott væri a.m.k. aö fá aö vita
hver flutti þessa tillögu og eins
hvort atkvæöagreiöslan var
leynileg.
Annars hljótum viö aö ætla aö
þarna hafi veriö fariö ööruvisi
aö, er minnir á kosningar fyrri
alda, er voru I heyranda hljóöi,
aö viöstöddum faktorum, sýslu-
mönnum og öörum frambjóö-
endum er höföu allt i hendi sér.
Ef annaö sannast ekki, er ég
hræddur um aö þessi samþykkt
sé of veikburöa til þess aö hafa
raunverulegt gildi, og viö
spyrjum enn. Hvaö um þá
leikaraer (hugsanlega) greiddu
ekki atkvæöi, eöa voru á móti?
Hvaö meö þá leikara er ekki
sátu fundinn? Fer Leikstjóra-
félag Islands einnig meö þeirra
Framhald á bls 19
Nemendur Hótel- og veitingaskólans
JSS — Um helgina munu nem-
endur Hótel- og veitingaskólans
gangast fyrir myndarlegri sýn-
ingu. Veröur hún haldin I húsnæöi
skólans aö Hótel Esju. Er til-
gangurinn sá aö veita almenningi
tækifæri til aö fræöast um þaö
sem fram fer innan veggja skól-
ans og líta meö eigin augum ár-
angur námsins.
Sýningin hefst á föstudagskvöld
kl. 19.30, en þá veröur veitinga-
salurinn opnaöur. Þar veröa á
boöstólum ljúffengar krásir, sem
nemendur skólans hafa útbúiö. A
matseölinum veröa m.a. síldar-
réttir, kjötseyöi meö eggjahlaupi
gufusoöin smálúöuflök meö
sveppum og lauki, innbakaöur
lambahryggur og ljúffengur
rjómais meöávöxtum. Veröinu er
mjög stillt i hóf, þótt um sann-
kallaöan veislumat sé aö ræöa.
Laugardag og sunnudag veröur
veitingasalurinn opinn frá kl.
19.30-23.30, en ef einhver skyldi
hafa áhuga á aö kynna sér hvern-
ig krásirnar veröa til, þá verður
eldhúsiö opiö almenningi báöa
þessa daga frá kl. 10.00-18.00.
Einnig gefst fólki kostur á aö
kynna sér hinar ýmsu borö-
skreytingar og hvernig útbúa skal
veisluborö.
Herstöðva-
andstæðingar
með samkomu
TÉKKÓSLÓVAKÍA - VÍN - AUSTURRÍKI - UNGVERJALAND
3 ferðir um gamla Habsborgarakeisaradæmið
þar sem list ög menning reis hvað hæst í Evrópu
Kaupmannahöfn
Berlfn
Fyrsta feröin veröur 23. júni. Flogiö tii Kaupmannahafnar meö Flugleiðum en þaöan meö ungverska
flugfélaginu Maiev til Budapest. Vikuferö um Ungverjaland. Siöan siglt meö fljótabdti frá Budapest
til Vfnar, dvalist þar f nokkra daga og borgln skoöuö. Sföan fariö á fijótabdti frd Vin til Bratlslva f
Tékkóslóvakfu og eftir þaö vikuferö um Tékkóslóvakfu. Flogiö veröur til Kaupmannahafnar 14. Júif.
meö tékkneska flugfélaglnu CSA. Hægt aö stoppa f Kaupmannahöfn. Sams konar ferö 18. Júlf til 4.
ágúst.
Enn önnur ferö 14. júll, en þá veröur farlö öfugt viö hinar, þ.e. fyrst til Tékkóslóvakiu. Feröast
veröur f hverju landi meö loftkældum langferöabifreiöum. Gist á 1. fiokks hótelum meö WC og
baöi/sturtu. Fæöi innifaiiö og fslenskur leiösögumaöur.
• Prag
Tékkóslóvakfa
Tekiö á móti bókunum á skrifstofu okkar.
Takmarkaö rými I hverri ferö.
I tengslum viö sýninguna veröa
nokkur fyrirtæki meö kynningar
á framleiðslu sinni. Má þar nefna
Osta- og smjörsöluna, Mjólkur-
samsöluna, Costa Boda, Sól hf.
o.fl. Þá gefst gestum kostur á aö
bragöa óáfenga kokkteila, og
grænmetiskæfu, svo eitthvaö sé
nefnt auk þess sem blómaskreyt-
ingar veröa á staönum, til aö
gleöja augaö.
Hafa sýningar nemenda skól-
ans veriö árlegur viöburöur allt
frá árinu 1973. Hafa þær veriö vel
sóttar og hlotiö góöar undirtektir.
Agóöinn rennur til styrktar þeim
nemendum sem útskrifast I vor,
þar sem þeir halda til útlanda I
skemmti- og fræösluferö.
Þetta vasklega fólk mun ásamt fleirum, sjá um matseid og þjónustu á sýningunni. Tfmamynd Tryggvi
Sýna lístír sínar
um helgina
— I tilefni af 31 árs
afmæli aðildar íslands
að NAT0
Sunnudaginn 30. mars gangast
Samtök herstöövaandstæöinga
fyrir samkomu í félagsheimili
stúdenta viö Hringbraut og hefst
hún kl. 14 meö setningarræöu
Guömundar Georgssonar for-
manns miönefndar herstööva-
Framhald á bls 19
_K-.'
Austurriki
---\
Vfn • '• ,.... I
•Budapest/
Ungverjaland /
FeróaskriNola
KJARTANS
HELGASONAR
Gnoóarvogi 44 — 104 Reykjavík —
Simar 86255 & 29211
;t
Golfferðir — Marianske
Lazne (Marienbad)
í Tékkóslóvakíu 19. maí — 2. júní og 1.
júní —16. júní. Fullkominn golfvöllur.
Hannaður upphaf lega fyrir Játvarð 7.
Bretakonung, í gullfallegu umhverfi.
Gist á Hotel Cristal. Hálft fæði. Tak-
markað framboð. Bókiðstrax.