Tíminn - 30.03.1980, Blaðsíða 8

8
Sunnudagur 30. mars 1980
tJtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Hitstjórar: Þórarinn
Þórarinsson, Jón Helgason og Jón Sigurbsson. Ritstjórnarfull-
trúi: Oddur Óiafsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisiason.
Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmdastjórn og auglýsingar Siðu-
múla 15. Simi 86300. — Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495.
Eftir kl. 20.00: 86387. Verö i iausasölu kr. 230.- Áskriftargjald kr.
4.500 á mánuöi.
^__________________________________ Blaöaprent. ^
f
Verðum að
fylgjast með
r
Nútimaatvinnulif þarf á þvi að halda að stöðugt
séu gerðar tilraunir með nýjar framleiðsluaðferðir,
vörur og markaði. Það er tómt mál að tala um
nokkra kyrrstöðu i þeim efnum. Kyrrstaða er sama
og hnignun, afturför og tap i þeirri miklu sam-
keppni sem á sér stað.
1 atvinnulifi nútimans byggjast þessar nauðsyn-
legu tilraunir á rannsóknum og visindastarfi. Þessi
starfsemierkostnaðarsöm og oft timafrek, og þann
kostnað verður að leggja fram áður en árangur
fæst.
Það er ekki nóg með það, með öðrum orðum, að
bókvitið verði i askana látið. Bókvitið, hugvitið,
rannsóknimar, tilraunimar og fmmkvæðið er skil-
yrði þess að menn standist samkeppnina, og geti
náð undir sig mörkuðum og haldið forskoti sinu eða
markaðarhlutdeild.
Það er alveg sérstaklega brýnt að fslendingar
gerisérgrein fyrir þessum einkennum atvinnulifs
nútimans. Það er beinlinis ein af forsendum þess að
hér verði um batnandi lifskjör og vaxandi
þjóðarauð að ræða, að tekið verði myndarlega á
þessum málum.
Og þvi fyrr, þeim mun betra.
Og það er alls ekki nóg að hið opinbera starfræki
rannsóknastofnanir á sviðum atvinnuveganna.
Starfræksla slikra stofnana er auðvitað óhjákvæmi-
leg, en einar sér nægja þær ekki.
Fyrirtækin sjálf verða að fá aðstöðu, svigrúm og
hvata til þess að leggja áherslu á rannsókna-, til-
rauna- og þróunarstarfsemi. Þetta verður gert með
ýmsu móti, en einkum þó með þvi einfaldlega að
framlög atvinnurekstrarins i þessu skyni séu
undanþegin skatti og fyrirtækin geti i þeirri vissu
lagt fé til hliðar i sérstaka sjóði til þess að standa
undir kostnaðinum sem þessu fylgir.
Hinar opinberu rannsóknastofnanir munu sjálfsagt
vinna bróðurpartinn af þeim rannsóknum sem
nauðsynlegar eru, en þær myndu þá geta ætlast til
endurgjalds af þessu fé atvinnuveganna. Þau fram-
lög sem færu til markaðarleitar og tilrauna með
nýja markaði og sölu nýs varnings yrðu fyrirtækin
sjálf hins vegar að greiða, a.m.k. að langmestum
hluta. Slikt er aðeins eðlilegt, vegna þess að engir
eru betur færir um að taka ákvarðanir um slikt en
einmitt þeir sem að framleiðslu og sölu vinna.
Meginatriðið i þessu efni er að menn geri sér ljóst
að atvinnulif, sem ætlar að standast samkeppni og
vinna sigra á markaðinum, ekki sist erlendis,
verður sifellt að fylgjast með öllum hræringum og
leitauppi alla möguleika og öll sibreytileg tækifæri.
Meginatriðið i öðru lagi er að án þessa munu lifs-
kjör versna, þjóðin mun dragast aftur úr, og það
mun ekki aðeins gerast á markaði erlendis þar sem
íslendingar láta til sin taka, heldur ekki siður hér
innan lands, — vegna þess að aðstaða innflutnings
mun þá jafnt og þétt batna á kostnað innlendrar
íramleiðslu.
Sjálfstæð rannsókna-, tilrauna- og þróunarstarf-
semi islenskra atvinnuvega er þannig liður i þeirri
efnahagslegu sjálfstæðisbaráttu sem íslendingar
verða að heyja.
JS
Kjartan Jónasson:
Erlent yfirlit
AÐ RÆNA STÓR-
VELDI ÆRUNNI
Æfing á hinum nýreista Lenlnleikvelli I olympiuþorpinu f Moskvu.
I
Olympíuleikahaldiö i Moskvu
er um þessar mundir óráönara
en nokkru sinni. A sama tima og
ljóst er oröiö aö fjölmargar
rikisstjórnir munu leggjast
gegn þátttöku Iþróttamanna
sinna, hafa olympiunefndir
sömu landa lýst yfir þátttöku,
eða aö minnsta kosti látiö aö þvi
liggja. Eins og oft endranær
hafa Bretar tekið meö hvaö
mestum ákafa undir áskoranir
Bandarikjamanna og bæöi
rikisstjórnin breska og þingiö
lagst gegn þátttöku. Hins vegar
hefur breska olympíunefndin
lýst þvi yfir að breskir Iþrótta-
menn muni taka þátt I olympiu-
leikunum i Moskvu.
Nú er þaö svo, aö olympiu-
nefndir eru úrskuröaraðili I
þessum efnum og yfirlýsingu
olymplunefndarinnar bresku
hefur Thatcher svarað á þá leiö,
aö allt yröi gert til aö hindra
þátttöku hinna bresku iþrótta-
manna. Þeir m uni ekki fá fri frá
störfum vinni þeir hjá hinu
opinbera, ekki verða veitt aö-
stoö I sendiráöinu I Moskvu og
heföbundnum f járstuöningi
kippt til baka. Þaö er kald-
haeönisleg staðreynd.aö eftir þvi
sem rikisstjómir á Vesturlönd-
um ganga lengra i þá átt aö bola
Iþróttamönnum sinum frá þátt-
töku I Moskvu veröa athafnir
þeirra æ llkari hinum mjög svo
gagnrýndu aðgerðum Sovét-
manna gegn andófsmönnum
þar.
Einnig hefur verið bent á aöra
kaldhæðnislega staðreynd.
Ákvöröunin um að taka ekki
þátt I Moskvuleikunum hefur
verið varin á grundvelli
olympiuhugsjónarinnar, nefni-
lega þeirrar, aö leikarnir eigi að
stuöla aö friði og alþjóðlegri
samkennd og aö Afganistaninn-
rásin sé i fullkominni andstöðu
viö þetta takmark. Eigi aö siöur
er þetta sjónarmið rangtúlkun á
anda olympiuhugsjónarinnar.
Hin eldforna og virta olymplu-
hugsjón var aö þegar leikarnir
voru haldnir lögöu striösþjóðir
niöur vopnin, leikmenn voru
friöhelgir, og þjóöir sem böröust
á banaspjótum gerðu vopnahlé
til þess aö eigast viö I kappleikj-
um I Olympiuþorpinu forna.
Þannig skyldi hugsjón friðarins
haldið á lofti I miöjum hamför-
um striösins. Þaö var lika segin
saga aö þegar olympiuleikarnir
lögöust af I Grikklandi til foma
var þaö til marks um versnandi
tima og upphafiö aö „endalok-
unum”.
Hvaö sem segja má um
ástæöur þeirra rikja sem ætla
að nota Ólympiuleika til skipu-
legrar móögunar og refsiaö-
geröa fer ekki hjá þvi' aö þær eru
Kannski misreiknaði Kremlstjórnin sig þegar hún fór inn I
Afganistan. En hefur Bandarfkjastjórn reiknað dæmið til enda...?
aö brjóta á anda olympluhug-
sjónarinnar. Þaö þarf mjög
friöelskandi Sovétþjóö (og
bandamenn hennar) til þess að
mæta á olympluleikum i Los
Angeles aö fjórum árum liönum
takist Bandarlkjunum aö fá
fjölmargar þjóöir til aö hunsa
olympíuleikana i Moskvu. For-
seti oly mpíunefndarinnar
bandarisku hefur enda gengið
svo langt aö vara viö þvi aö „viö
veröum álitin svikarar við
olympiuhugsjónina... og mjög
liklega bera ábyrgö á eyöilegg-
ingu olympiuhreyfingarinnar”.
Aðvaranir hans eiga vissulega
viö gild rök aö styöjast.
Að þvi leyti hafa Bandarikin
rétt fyrir sér, aö hunsun
olympiuleikanna i Moskvu er
eitthvað það versta sem þeir
geta gert Kremlstjórninni. En
þar með er ekki öll sagan sögð.
Hunsun olympiuleikanna er svo
rækilega úti látin móðgun við
nánast hvern einasta þegn
Sovétrikjanna, aö ekkert er llk-
legra (eins og i trankrisunni I
Bandarlkjunum) aö hún muni
styrkja Kremstjórnina i sessi I
Sovétrikjunum. Þaö er mesti
misskilningur aö Sovétþjóöin sé
andófsmenn upp til hópa, svo
galið er ekki kommúniska úpp-
eldiskerfið. Og eins og hver önn-
ur skapmikil þjóö mun Sovét-
þjóöin líta á olympíuhunsunina
sem grófa móögun og staöfest-
ingu á öllu þvi illa sem Kreml-
stjórnin hefur ávallt sagt um
Vesturlönd, óbilgirni þeirra og
ósannindi. Og þaö aö móöga
stórveldi hefur ekki hingaö til
kunnaö góöri lukku aö stýra eöa
oröiö til aö tryggja friöinn.
Olympiuhunsunin gæti hæglega
orðiö afdrifarikustu mistök
Carters Bandarikjaforseta — og
er þá nokkuö mikiö sagt.
Undirbúningur Sovétmanna á
olympiuleikahaldinu er' til
marks um hvprsu gifurlega þeir
leggja upp úr leikunum.
Olympiuþorpiömun vera-hið til-
komumesta sem um ræöir i
sögu olympiuleikanna og er þá
mikiö sagt. Aörar framkvæmdir
I byggingariönáöi hafa gjörsam-
lega setið á hakanum og
kostnaðurinn er oröinn gífurleg-
ur, kenna jafnvel sumir honum
um ýmsa efnahagsöröugleika
Sovétmanna um þessar mundir.
Lappaöhefur veriö upp á Rauöa
torgið, Kremlmúra og ótal aðr-
ar byggingar i Moskvu. Nýr
flugvöllur hefur verið smíðaður
viö Moskvu, neðanjaröarjárn-
brautakerfiö endurbætt og
stækkað. 150 nýir veitingastaöir
hafa verið byggöir, 36 hótel
byggð eöa endurbyggð, komiö
upp fréttamiöstöö fyrir 7400
blaöamenn. Gifurleg iþrótta-
mannvirki hafa veriö reist og
aragrúa Sovétmanna kennd
undirstöðuatriöi i' ensku og
þjálfaðir til aö sinna þörfum
Vesturlandabúa. t olympiu-
þorpinu hafa verið reist 18 sex-
tán hæða hús til aö hýsa 12700
iþróttamenn i tveggja og
þriggja herbergja ibúðum. Allt
olympiuþorpið er nýrisið og þar
er aö finna leiksali, æfingahall-
ir, þrjár sundlaugar, bókasafn,
tvö kvikmyndahús og allt sem
tilheyrir. Og hvarvetna má sjá
tákn Moskvuleikanna, björninn
Misha. Eöa eins og-einn vest-
rænn fréttamaöur sagöi: „Hann
hefur tekiö viö af Lenln”.
Öneitanlega hafa Sovétmenn
meö þessu stefnt að stórkost-
legristundog nokkurri uppreisn
æru meöal þjóöa heimsins.
Bandarikineru hins vegar staö-
ráðin I að néita þeim um þessa
stund. tíuð gefi aö þau viti hvaö
þau eru aö gera.