Tíminn - 13.04.1980, Blaðsíða 11

Sunnudagur 13. aprfl 1980
n
Jónas Jónsson, forma&ur Skóg-
ræktarfleags íslands.
hefur verkiö aö nýju og hvetur til
nýrrar sóknar. Þá er aftur tekiö
til aö reyna erlendar trjátegundir
og fljótlega hafin víötæk leit aö
heppilegustu tegundum og kvæm-
um til aö rækta hér viö hinar
breytilegu aöstæöur eftir lands-
hlutum. SU leit um lönd og álfur
stendur enn og er sífellt aö skila
árangri. Hún er ekki aöeins bund-
in viö skógartré og fjölmarga
runna. Skógræktarmenn hafa vis-
alj öörum ræktunarmönnum veg-
inn á þessu sviöi og meöal annars
flutt til landsins eina merkileg-
ustulandgræöslu- og landbótajurt
sem viö höfum fengiö, Alaska-
lúpinuna.
Þó aö viöa væri vel af staö fariö
á næstu tveimur áratugum, er
þaö ekki fyrr en upp úr 1950, aö
virkilegur skriöur kemst á plönt-
un nýmarka — meö erlendum
trjátegundum. Þá hefur leitin
boriö sinn fyrsta árangur, og þá
eru gróörarstöövarnar á vegum
Skógræktar rikisins og skógrækt-
arfélaganna orönar fleiri og öfl-
ugri, fleiri skógarveröir eru ráön-
irog fleiri skógfræöingar koma til
starfa.
Árangurinn
síðustu
áratugina
Af framansögöu er ljóst, aö
flestir þeir skógarreitir, sem eru
aövaxa upp vi*a um héruö lands-
ins, eru mjög ungir eöa á bilinu
tuttugu til þrjátlu ára, miöaö viö
elstu trén í þeim, en megin fjöldi
plantnanna er þó enn yngri.
Löngum hafa vantrúarmennirnir
á möguleikum til skógræktar orö-
iö aö viöurkenna þann árangur,
sem náöst hefur á Hallormsstaö,
en síöan bætt þvl viö, aö sambæri-
legskilyröi heföum viö ekki i öör-
um landshlutum. Arangurinn 1
Skorradal, Haukadal, og Þjórsár-
dal fyrir sunnan og I Eyjafiröi og
á bestu stööum i Suöur-Þingeyj-
arsýslu hefur þó hrakiö þetta
þannig, aö Tómasar eru nú hvar-
vetna á skipulegu undanhaldi.
Auövitaö hafa veriö gerö mörg
mistök i tilraunum til skógræktar
og ýmsu þvl veriö plantaö, sem
ekki haföi skilyröi til aö dafna.
Annars var ekki aö vænta meöan
veriö var aö „kanna landiö” og
leita réttra tegunda og kvæma.
Þvl hefur einnig veriö haldiö
fram, aö kröftunum hafi veriö
dreift um of. Of margar og smáar
skógræktargiröingar hafi veriö
geröar og margar þeirra á stöö-
um, sem ekki buöu upp á vaxta-
skilyröi. Hér væri þá helst um
giröingar skógræktarfélaganna
aö ræöa.
Auövitaö er þaö rétt aö skilyrö-
in eru misjöfn eftir héruöum og
landshlutum. En á hitt ber ekki
slöur aö lita, aö þörfin til aö skýla
ogfegra er hvarvetna fyrir hendi,
og viljinn til ræktunar og þráin til
aö veita landi slnu nýjan og betri
gróöur er ekki minni hjá þeim,
sem viö mest hrjóstin búa. Til-
gangur meö viöleitni skógræktar-
fólks er ekki aöeins aö koma upp
nytjaskógum í þess orös þrengstu
merkingu, hann er aö vemda,
fegra og bæta landiö, gera um-
hverfiö vistlegra.
Skógræktargiröingar skóg-
ræktarfélaganna, sem heita má,
aö séu um allt land, hafa ómetan-
lega þýöingu til aö sýna, hvaö
getur vaxiö á hverjum staö, og
hvaö ekki.
Meö hjálp þessara reita, þó
margir séu þeir smáir, hefur nú
tekist aö kortleggja skógræktar-
möguleika landsins i grófum
dráttum. Ötrúlega viöa hefur þaö
komiö I ljós, að árangurinn er
betri en hinir skógfróöu þoröu aö
vona. Fyrir störf skógræktarfé-
laga aö skógrækt og tráræktar-
störf fjölmargra bjartsýnna
áhugamanna I sveitum og þétt-
býli eru möguleikar á aö veita
leiöbeiningar um skógrækt og
trjárækt þannig, aö sett veröi rétt
tré á réttan staö, en þaö er eitt af
kjöroröum árs trésins.
Hér hefur lltiö veriö vikiö aö
möguleikum til skógræktar I stór-
um stil til viöarframleiöslu, auk
annarra nytja. Hún er þó vissu-
lega i sjónmáli. Þar er Hallorms-
staðasvæöiö og Fljótsdalur efst á
blaöi. Aöur var greint frá Gutt-
ormslundi sem er lýsandi vitni
um möguleikana, sem viöfeömar
nýmerkur, sem ekki gefa honum
eftir, eru aö vaxa upp á Hall-
ormsstað, þannig aö þar veröur
innan tiöar samfelldur barrskóg-
ur á stórum svæöum, þar sem áö-
ur var birki eöa skóglaust land.
Mest er þó um þaö vert, hvaö
lerkið vex vel á skóglausu landi
og I mögrum jarövegi.
A næsta ári eru 10 ár liöin siðan
hafist var handa um Fljótsdals-
áætlun, þar sem girt voru á
nokkrum bæjum skóglaus lönd og
plantaö i þau lerki. Samtals voru
þetta um 120 hektarar og hefur
vöxturinn i' þessum bændaskóg-
um verið svo góöur, aö hæstu tré
eru nú um fjórir metrar og full-
vist má telja, aö byrjað veröi a’ö
grisja svæöin og höggva giröing-
arstaura aö 5-8 árum liönum. Nú
er I alvöru talaö um aö gera viö-
tækari áætlun um stuöning viö
skógrækt hjá bændum. Væri
myndarlega að þvl staöiö, er full-
vist, aö skógrækt gæti oröiö bú-
grein I vissum héruðum landsins.
RCONI
slá i gegn um allan heim
Nokkrar staöreyndir:
bremsuhæfni eykst
dekkjaslit minnkar
orkueyðsla minnkar
blllinn liggur betur á vegi
lundargeð bifreiðastjóra og farþega stórbatnar
KONI höggdeyfa þarf einungis að kaupa
einu sinni I hvern bfl
• árs ábyrgð
• ábyrgðar og viðgerðarþjónusta hjá okkur
• ódýrastir miðaö við ekinn km
• ekki bara góðir heldur þeir BESTU
TVÍMÆLALAUST BESTU KAUPIN
Tryggið ykkur KONI höggdeyfa tímanlega fyrir
sumarið. Sérpöntum ef á þarf að halda
ARMULA 7 - SIAAI 84450
Skjólbelti
Skjólbeltaræktun er kannski sá
þáttur skógræktarinnar, sem
minnst hefur verið rætt um, og
allt of litiö miöaö viö þá þýðingu,
sem þaögætihaft fyrir aöra rækt-
un, ef menn kæmust upp á lag
meö aö rækta þau. Þó hefur viss
árangur náöst, og eru verulegur
áhugi vakinn til aö stórauka
skjólbeltagerö.
Þó aö þár, sem best þekkja til,
séu bjartsýnir á framtiö beinnar
nytjaskógræktar, þykir þeim ekki
minna um vert þann þáttinn i
skógræktar- og trjáræktarmál-
um, sem ekki veröur metinn beint
til verðs. Trjárækt viö bæi I sveit-
um og hús i þáttbýli hefur ótvl-
rætt gildi. Þar hefur viöa náöst
svo ótviræöur árangur, aö erfitt
væri aö hugsa sér marga bæi, t.d.
Akureyri, án trjágaröanna. Eng-
inn einn þáttur er mikilvægari til
aö fegra umhverfi manna en
rækta þar tré og runna, sem veita
ekki aöeins mönnum og öörum
gróöri, heldur einnig og húsunum
sjálfum skjól, sem ekki er vert aö
vanmeta.
A þessu sviöi hafa einstaklingar
staöið betur aö verki en félög og
opinberir aöilar. Þaö er nöturlegt
aö sjá nýjar og vel geröar bygg-
ingar, skóla, félagsheimili, dval-
arheimili, orlofsbúöir og aörar
sllkar byggingar rlsa naktar og
skjóllausar uppúr umhverfi sinu,
þar sem augljóslega mætti rækta
I kringum þær trjágróður. Þvi
miöur viröist áhugi á þvl aö fegra
þannig i kringum almennings-
byggingar sums staöar hafa dofn-
að. Eöa aö menn þrýtur dugnaö
og framkvæmdamátt, þegar
sjálfri byggingunni er lokiö.
A ári trésins ættu félög og opin-
berir aöilar sem aö slikum bygg-
ingum stan da, aö hefjast handa á
skipulagsbundinn hátt. Ef ekki er
búið aö skipuleggja, hvernig um-
hverfi bygginganna á að veröa,
þarf aö hafa samband við
kunnáttumenn á þvi sviöi og fá
svo ráðleggingar trjáræktar-
fróöra manna um val á trjáteg-
undum og tilhögun alla.
Alit þaö sama mætti segja um
fjölmargar aörar byggingar,
verksmiöjur, verkstæöi og iöju-
ver hverskonar. Viö viljum hafa
vinnustaöina og umhverfi þeirra
svo hreinlega og heilsusamlega
sem tök eru á. En hvers vegna
ekki að planta trjám á lóö frysti-
hússins eöa verkstæöisins eins og
I kringum heimilin?
r
Utivistarsvæði
og skógrækt
Hvarvetna um landiö veröur nú
vart áhuga á aö koma upp aölaö-
andi útivistarsvæöum fyrir fólk,
sem leitar út frá þéttbýlinu. Flest
stærri bæjarfélög munu vera meö
slikar hugmyndir eða komnar
meö þetta á framkvæmdastig.
A öllum slikum stöðum þykir
skógrækt sjáifsagöur þáttur.
Skógræktarmenn hafa llka gengið
þama á undan. Nægir þar aö
benda á Heiömörk viö Reykjavik,
sem friöuö var eftir langa baráttu
Skógræktarfélags Islands og slö-
ar Skógræktarfélags Reykjavik-
ur, og svo Kjarnaskóg viö Akur-
eyri, þar sem ræktaö hefur veriö
upp af skóglausu landi hiö ákjós-
anlegasta útidvalarsvæöi.
Skógræktarfólk á tslandi hefur
fyrst og fremst oröið aö sigrast
á vantrú og hugardeyfö til aö
vinna hugöarefni sinu fylgi. Skóg-
ræktarfélag Islands, sem er sam-
band þrjátiU' héraösskógræktar-
félaga viösvegar um landiö, hefur
alla tiö veriö I forystu i þessari
baráttu til aö glæöa trú og efla
áhugann á þvi aö bæta landiö meö
hvers konar skógrækt. Ætiö hefur
veriö hin besta samvinna á milli
Skógræktar rikisins og Skógrækt-
arfélags tslands, enda hafa
starfsmenn skógræktarínnar viöa
boriö uppi störf skógræktarfélag-
anna. Meö ári trésins vilja þessir
aöilar og margir aörir, sem hafa
gengiö til liös viö þá, hvetja alla
til meiri ræktunarstarfa, meiri
trjáræktar og skógræktar. Þaö er
von þessara aöila, aö sem allra
flestir gerist nú virkir skógrækt-
armenn og taki þátt i aö prýöa
landiö meö því aö planta trjám.

HJONARUM
Næstu daga bjóðum við alveg einstök
greiðslukjör 100.000.- króna útborgun og
80.000.- krónur á mánuði
duga til að kaupa hvaða rúmsett sem er i
verslun okkar. Um það bil 50 mismunandi
rúmategundir eru á boðstólum hjá okkur.
Littu inn, það borgar sig.
Arsaiir sýningarhöllinni
Bildshöfða 20, Ártúnshöfða.
Símar: 91-81199 og 91-81410.
Ertuaöbyggja
vntubreyta
þarftu aö bæta

Viö eigum: gólfteppi
lím,þéttiefni
dPUTAVER
Grensásveg18 I
Hreyfilshúl!mi82444