Tíminn - 04.01.1981, Side 13

Sunnudagur 4. janúar 1981
ilHljlil'.H*
13
á, að atburðum, málefnum og
sjónarmiðum fólks utan sjálfs
höfuðstaðarins sé gert jafnhátt
undir höfði og því, sem við ber í
næsta nágrenni við ritstjórnar-
skrifstofurnar, hugmyndum og
skoðunum manna þar. Héraða-
blöðin eru þess vegna öðrum
þræði nauðvörn og ómissandi
tæki í baráttu fólks fyrir því, að
hagsmunir heimahaga þess
verði ekki fyrir borð bornir.
Þau eru tæki til vakningar,
sóknar og varnar í samfélagi,
þar sem hlutur þeirra, er ekki
halda sínum málstað fast f ram,
verður fyrir borð borinn.
Þessi héraðablöð eru að sjálf-
sögðu misjafnlega vel úr garði
gerð. Sum kunna að vera slök og
máttlítil, en önnur eru prýðilega
að heiman búin, alúðin, sem við
þau er lögð, augljós. Eitt þeirra
blaða er einmitt Norðurslóð.
Það er jólablað Norðurslóðar
1980, sem varð kveikjan að því,
að þessi orð voru fest á blað.
Þar er svo myndarlega að verið,
að hvert dagblað hafði verið
fullsæmt af viðlíka jólablaði.
Þar hefur fjöldi Svarfdæla,
heima og heiman, tekið höndum
saman. Þeirra á meðal eru Gísli
Kristjánsson, Jóhann Svarf-
dælingur, Kristján Eldjárn, Sig-
rún Eldjárn og Júlíus J.
Daníelsson. Framlag til svarf-
dælskrar sögu er grein Gísla um
brúna á Svarfaðardalsá hjá Ár-
gerði, þættir Tryggva Jónsson-
ar um rafmagnsmál Dalvíkinga
Gamli bærinn á Upsum á Upsaströnd, þar sem Hans Baldvinsson bjó. Málverk eftir Jón Stefán Brimar.
og frásögn Jóhanns Svarfdæl-
ings af því, er fyrst kom út-
varpstæki í dalinn. Sumir hafa
talið, að þeir bræður á skeiði,
Sveinn og Hjörtur, hafa riðið
þar á vaðið, en Jóhann ætlar, að
það hafi verið kunnur bóndi á
Bakka, Vilhjálmur Einarsson,
sem var manna fyrstur til
ýmissa nýjunga og hafði meðal
annars löngu fyrr fengið sér
yfirtjaldaða fólksf lutninga-
kerru af svipaðri gerð og Dana-
konungur átti til ferða út á sinn
Bakka.
Grein Kristjáns Eldjárns er
einnig sögulegs efnis, þótt um
andlegar íþróttir þeirra svarf-
dæla sé. Hann fjallar um
rímnakveðskap Hans Baldvins-
sonar á Upsum, sem kunnur
maður á sinni tíð, þótt við fá-
tækt byggi, náfrændi Jónasar
Hallgrímssonar.
Tillag Sigrúnar Eldjárn eru
skemmtilegar teikningar, sem
fylgja kafla eða köflum úr
Svarfdælu, þar sem segir frá
hinum ófyrirlátssama forn-
manni, Klaufa Hafþórssyni,
sem átti konu fegurri en hvað
hún var honum holl.
En samtíðinni eru einnig gerð
skil í þessu jólablaði Norður-
slóðar. Einn úr flokki Svarf-
dæla Baldvin Gíslason skip-
stjóri, er á vegum íslendinga
við leiðbeiningastörf í Mom-
basa í Kenýu og segir fréttir
þaðan, Hjörtur Eldjárn á Tjörn
talar við brosleita, kanadiska
fjósakonu, sem er á vist í
Svarfaðardal til þess að kynn-
ast íslenzkum háttum, langt
viðtal er við einn svarfdælskra
myndlistarmanna, Jón Stefán
Brimar, og skíðaíþróttinni, leik-
listinni, f erðaf élaginu og
barnaheimilinu eru gerð skil.
Ekki er svarfdælskri náttúru
heldur gleymt. í blaðinu eru til
dæmis fuglaþættir og dálítil
grein um Gljúf urárjökul og
rannsóknir á honum.
Þetta er aðeins lausleg upp-
talning, til þess gerð að vekja
athygli á blaði, sem á hinn
myndarlegasta hátt er haldið
uppi fyrir eina sveit og einn
miðlungsf jölmennan kaupstað,
sjálfsagt að langmestu leyti
með vinnu, þar sem ekki er til
neinna launa séð, annarra en
þeirra, sem fólgin eru í því
gagni, er blaðið gerir, og ánægj-
unni af alúðinni, sem við það er
lögð.
Enn f innst fólk, sem f úst er til
þess að leggja á sig amstur og
fyrirhöfn, án þess að einblína á
það, hvað það uppsker sjálft.
— JH.
ininn”
einnig í Reykjavik. Var kon-
ungsekill áriB 1907 vi6 komu
Friðriks áttunda. Eftir það
fékkst hann mest viö ritstörf og
ferðaðist á árunum 1922-1927
landveg hringinn i kringum ís-
landog um allar sýslur þess, til
að kynnast skilyrðum Islands
sem ferðamannalands. Seldi
jafnframt rit sin, og safnaði
myndum, eins og sjá má i bók-
inni.
Loks er hér mynd af timbur-
flutningum i gamla daga. Sú
mynd er birt i bók Daniels
Bruun „Gennem beboede
egne”. (1 byggöum) 1924.
Flutningar á stórtimbri voru
erfiðir fyrrum, er engir voru
vagnarnir og vegir aðeins reiö-
götur og flestar ár óbrúaðar.
Drögur ærið fyrirferöarmiklar
og reyndi mjög á burðarklár-
ana. Heybaggar og venjulegar
klyfjar á reiðingi voru leikur hjá
þessu.
„Gróa fornir götuslóöar,
gleymist hestamenning þjóöar
bóndinn nú I bifreið ljóðar,
birtir hreyflum vinarhót.”
Billinn keppir við hestinn og
hefur vlöa sigrað. Margir hafa
þó hestamennsku enn i' heiðri,
og geta gekið sér i munn ljóðlin-
urnar:
„Ég berst á fáki fráum
fram um veg.”
Frk. Málmhildur Magnúsdóttir, Lykkju á Kjalarnesi.
Timburflutningur (drögur) i gamla daga.
Konungskoman 1921. Alexandra drottning i vagninum, Kristján
konungur til vinstri.
Guðmundur Hávarðsson i einni fyrstu hestakerrunni á Austfjörðum
1898.