Tíminn - 08.02.1981, Qupperneq 2

Fáeinar laglegar visur úr gmsum áttum:
„Göngunni lokið og gröfinni náð
og geirfuglinn síðasti dáinn”
Þaft er kominn tlmi til þess, aö
eitthvað fallegt um kvenfólkið
birtist f þessum þáttum, svo að
þeirlendi ekki á svörtum lista hjá
jafnréttisráði ( eða hvað þaö
heitir). Og til þess að hafa nú
vaöiö fyrir neöan sig verður
byrjað á vísu, sem Jón Bjarnason
frá Garðsvlk orti, þegar syndug
öldin gerði yfirbót glæpa
sinna með kvennaári:
Þeirra voru kjörin köld
kugun daga og nætur.
L>oks þær hlutu eitt af öld
ár I sárabætur.
Ef siðan er bætt við annarri
vfsu Jóns frá kvennafrideginum,
ætti aö vera komin nokkur inn-
stæða i sparisjóði jafnréttisins:
Karlar veita konum fri,
kærleiks grænka runnar,
þegar skömmin æpir I
eyru samvizkunnar.
Þegar hér er komið hlýtur að
vera óhætt að söðla um og virða
kvenfólkið fyrir sér af öðrum
sjónarhóli, ekki slzt þar sem við
getum enn seilzt i fórur Jóns frá
Garðsvík. En visu hina næstu orti
hann á dansleik þar sem ýmsar
hugrenningar geta sótt á karl-
manninn, hversu einlæglega sem
hann varast þær snörur, sem
kvenfólkinu er svo gjarnt á að
egna:
Vist er rétt aö varast má
viðbrögð glettinfriðra kvenna.
En hér er létt að hrasa á
háikublettum freistinganna.
Og síðan þessi vísa eftir sama
höfund, er hann fann sárt til þess,
hve semma hann var I heiminn
borinn:
Þótt min freisti fegurð þin,
flý ég raunamæddur,
af því ég var, elskan min,
allt of snemma fæddur.
Næst höfum við okkur upp i
lltils háttar visnahnupl úr visna-
safni Sigurðar frá Haukagili. Við
berum niður þar sem er kveð-
skapur Magnúsar Jónssonar,
simastjóra i Grenivik, er virðist
raunar ætla þess dæmi, að konur
séu öllu ráðameiri heldur en
geröist inni á Svalbarðsströnd-
inni, sé upphafsvisa Jóns i Garðs-
Sauðfjármerki
Bændur, sauðfjárræktarfélög,
búnaðarfélög
Munið að panta sauðfjármerkin timan-
lega.
Pantanir er tilgreini fjölda merkja og rað-
númer annars vegar en bæjar, hrepps og
sýslunúmer hins vegar ásamt lit, óskast
sendar skriflega til að tryggja rétta af-
greiðslu. Merkin eru framleidd i samráði
við Sauðfjárveikivarnir rikisins.
Vinnuheimilið að Reykjalundi
-Söludeild-
270 Varmá.
Land-Rover eigendur
Nýkomið á mjög hagstæðu verði:
öxlarframan &
öxulflansar
Stýrisendar
Girkassaöxlar &
KamburA Pinion
Hosur
Mótorpúðar
Kúplingsdiskar
Straumlokur
Bremsubarkar
Sendum i póstkröfu.
Bílhlutir h/f
aftan
Fjaðrafóðringar
Tanklok
Girkassahjól
Pakkdósir
Hraðamælisbarkar
Kúplingspressur
Hj.dælu gúmmi
M.fl.
Suðurlandsbraut 24 — Reykjavik.
S.38365.
vik algild um sambúöarhættina
þar. En svo kveður Magnús:
Þegar konur komast I
karlmanns vökudrauma,
oft þær hafa upp frá þvi
alla stjórnartauma.
Og,þá er nú nokkuð I húfi, að
taumhaldið sé ekki allt of harð-
neskjulegt.
Karl Sigtryggsson á Húsavik
virðisthafa verið maður hins full-
komna jafnréttis:
Til min komstu, hringahrund,
hlýddir kalli minu
Atti ég marga yndisstund
innst I fangi þinu.
Oft ver hlegið, oft var kysst,
oft f sælu blundaö.
Alls var notið, einskis misst,
aðeins lifið stundað.
Truflaði enginn ys né þys
innsta, dýpsta friðinn,
þegar ölvun óminnis
augnabliks var liðin.
Faðmlög, álög, örlög kyns,
eðli beggja maka,
er að girnast góðleik hins,
gefa, þiggja, taka.
Töfrar lifsins ymja enn
undurþýtt i blóði,
þegar guö og mold og menn
mæla einu hljóði.
Ekki er amalegur sá vitnis-
burður, sem Konráð Vilhjálms-
son frá Hafralæk gaf konu, sem
hann kynntist:
Seint þin minning, meyjan ljós,
mun I sinni dvina.
Sem morgunn rynni að myrkum
ós
met ég kynning þina.
ólína Jónasdóttir á Sauðár-
króki orti um kynsystur sinar og
eplagnóttina i veröldinni:
Epli á kvistum anga senn,
Edens vist ei dvinar,
frtíðleiksþyrstar eru enn
eðlissystur minar.
Löngum hafa konum verið
kveðnir mansöngvar, og af þvi
taginu mun þessi visa Böðvars -
Guðmundssonar frá Kirkjubóli:
Kaldan frýs i kófi þvisu
ktílgan físir snjó á hris.
Eitt mér lýsir leið til visu
Ijtís frá tsagrundar dís.
Eirikur Einarsson, alþingis-
maður frá Hæli, var eldri og
reyndari, er hann kvað þetta:
Háski er aö ala á holdsins þrá,
hun er oft skammvinnt gaman.
Margur er til, sem meiddist á
mýktinni einni samkan.
Og svo að lokum visa úr allt
annarri átt. Skoðanakannanir
Dagblaðsins hafa leitt i ljós, aö
uppreisnarforinginn Gunnar
Thoroddsen á orðið miklu meira
fylgi aö fagna meðal Sjálfstæðis-
manna en Geir Hallgrimsson og
fylgifiskar hans i flokksstjórn-
inni, er talið hafa sig eina útvalda
tilþess að mæla fyrir um, hvað sé
kórrétt breytni á þeim bæ. Hnigi
straumar innan Sjálfstæðis-
flokksins af svipuðum þunga til
þeirrar áttar, sem verið hefur um
skeið, verður mikil auðn i sjálfum
flokksbúðunum við lok : kjör -
timabilsins.
Maður, sem nefnir sig „Sjálf-
stæðismann á vegamótum”
(grunur samt uppi um það, að
hann hafi þegar ákveðið, hvora
leiðina hann kýs) hefur ort þessa
stöku til þess að kveða, þegar
moldunum verður kastað og
grafölið drukkið:
Fallvölt er dýrðin og rösult vorl
ráð
sem reykur, er liður i bláinn,
göngunni lokið og gröfinni náð
og geirfuglinn siðasti dáinn.
Enhvaðumþað — er þettaekki
allrar veraldar vegur? Róma-
veldi fyrir löngu hrunið, heims-
veldið brezka flestum fjöðrum
rúið.
JH.
Oddný Guðmundsdóttir:
Orðaleppar
(„... það eina,
sem hann kunni”)
Vissulega getur nafn myrkra-
höfðingjans gefið orðum áherslu og
notið sín í líkingamáli. En blaða-
mannabölvið/ i tíma og ótíma, er
merkingarlaust stagl, svipað og þegar
fólk temur sér að japla i sífellu
„ókey". Utvarp og sjónvarp hafa
komið sér upp ríkisbölvurum, sem
ekki láta sitt eftir liggja. Blótsyrði,
sem slett er af handahófi, eru mállýti
en lýsa engri andagift. Halldór Lax-
ness segir svo í Heimsljósi: „Mikill
helvítis djöfull, maður, ha, sagði upp-
veðraður smáþjófur. Þetta var það
eina, sem hann kunni".
Skáldið kennir, með réttu, andlegri
fátækt um orðbragðið. Uppveðraðir
blaðamenn tjalda líka því, sem til er:
„Sumar ýjanir eru hvelvíti, djöfull,
andskoti magnaðar", segir Þorgeir
Kjartansson i Þjóðviljanum. „Leikar-
ar geta orðið djöfulli aðstöðulausir",
segir Steinunn Jóhannesdóttir í viðtali.
Fréttamaður í Englandi ritar blaði
sínu um atvinnumál, og ber greinin
fyrirsögnina, „Helvítis verkalýðs-
hreyfingin". Kona ritaði hugleiðingar
um barnaárið og komst svo að orði:
„Þá er helvítis krakkaárinu lokið".
Maður, sem segir frá væntanlegum
skemmtifundi í félagi sínu, orðar það
svo í lokin, að „fjandinn megi vita,
nema fundurinn takist vel". Ungt
skáld yrkir svo: „Svo leyfir þetta hel-
víti sér að koma í leigubíl, eins og
greif i, vitandi, að ekki er til króna fyr-
ir mat handa börnunum." Blótsyrðið
slævir áhrif þess, sem skáldið vill
segja, og beinir athyglinni frá því.
Eitt dagblaðanna birti viðtal og
myndir af tveimur ungum, fallegum
söngkonum, með enn fallegri börn í
fanginu. En mál þeirra var svo meng-
að orðskrípum og bölvi, að þær hljóta
að láta verr en þær vita. „Sumir eru
helvíti frikaðir", segir önnur þeirra.
Merglaus og máttlaus hávaðastíll
rís ekki neitt við merglaust og mátt-
laust bölv.
Ég minntist á það í Orðaleppunum
hérna um daginn, hversu algengt það
er að skeyta „skít" framan við alls
konar orð, og hvað það getur orðið
fáránlegt eins og, til dæmis, lýsingar-
orðið „skítsæmilegur". Hvernig getur
það, sem á annað borð er sæmilegt,
verið óþverralegt jafnframt?
Menn gerast, ef til vill, svo gjör-
sneyddir kímni nú á dögum, að þeim
nægi til skemmtunar að sjá blótsyrð-
um klaufalega skotið inn í ritað mál.
Margir halda líka, að það eitt, að
nefna, eða uppnefna, ákveðin líffæri
líkamans sé skáldskapur, og, meir að
segja, djarfmannleg list. Enda er fátt
auðveldara á íslandi nú á dögum en að
fá hrós fyrir skáldskap — ef menn
„kunna á kerfið",
Oddný Guðmundsdóttir.