Tíminn - 08.03.1981, Blaðsíða 15

14
Sunnudagur 8. mars, 1981. „ Sunnudagur 8. mars, 1981.
23

•iiiiíáSíiv .. .. iíii:
um i Eþiópiu, t.d. meö þvi aö
planta skógi.
En öll svona þróunarhjálp er ó-
skaplega erfið i framkvæmd.
Þróuninni verður ekki snúið við á
örstuttum tima og það mikilvæg-
asta er að byggja á þvi, sem fyrir
er, koma ekki með tækninýjungar
og annað, sem ekki á heima i
samfélaginu.
Kristniboðar mjög vel
þokkaðir i landinu
Kristniboðar eru mjög vel séðir
i landinu. Landiö var aldrei ný-
lenda og Eþi'ópiumenn þekkja
ekki útlendingahatur. Flestir
þeirra eru duglegir og heiðarleg-
ir. Kristniboðsstarfið hefur alltaf
verið hátt metið af fólkinu sjálfu
og yfirvöldum hér áður fyrr, en
sérstaklega af fólkinu sjálfu.
t landinu er koptisk kirkja, sem
er ævaforn, kannski elsta þjóð-
kirkja i' heimi. Hún hafði itök
meðal Amhara-þjóðflokksins i tiö
keisaradæmisins. Þetta er trú
þeirra, sem voru ráðandi i land-
inu. Kirkjan var ekki trúboðs-
sambandsins, þar sem þessum
100.000 manns var gefinn matur i
5-7 mánuði i 2 ár. Upp úr þvi hófst
þetta fyrirbyggjandi þróunar-
starf, sem nú er rekið þar.
Fólkinukennt að
bjarga sér sjálft
Þróunarstarfið er m.a. fólgið i
þvi að leggja vegi innan héraðs-
ins, að betrumbæta vatnsból,
kenna fólkinu smá iðnað, kynna
þvi t.d. rokkinn til að spinna úr
bómullinni, sem þeir rækta. Þeir
læra að smiða sjálfir rokka i iðn-
skóla, sem kirkjan rekur. Þannig
fá þeir sterkariþráð til að vefa úr
og þar með sterkari föt. Einnig
skapar þetta vinnu fyrir nokkra.
Skógrækt er einn stærsti þátt-
urinn i þessu, en þó að ýmsum
finnist það skrýtið, er það nauð-
syn, kannski jafnvel meiri nauð-
syn en á tslandi, að planta þar
trjám. Þarna er uppblástur og
mikil gróðureyðing. Skógur hefur
næstum alhir verið höggvinn
niður þarna, svo að það er bara á
U * '

Hibýli innfæddra eru strákofar
Grafstyttur á gröf heiðingja
Jónas Þórisson kristniboði
við trúum þ>
gott málefni
herðar
seum ao siaria iynr
sem okkur er lagt á
KL — Jónas Þórisson kristniboði
er nú i' leyfi hér á landi frá störf-
um i Konsó i Eþiópiu. Hann hefur
starfað að kristniboði samfleytt
siðustu 7 ár, lengst af i Konsó, og
er öllum hnútum þar kunnugur.
Við báðum hann að segja okkur
frá islensku kristniboðsstarfi og
þá sérstaklega starfinu i Konsó.
menntaða fólk, sem hefur starfað
þarna iáraraðir. Það þekkirallar
aðstæður, fólkið kann málið.
Stjórnvöld kunna vel að meta
þessa félagslegu hjálp, sem
kristniboðin veita og það er ekki
opinber yfirlýst stefna yfirvalda
að berjast gegn kristinni kirkju.
Það var reynt um tima, en þvi
hefur verið breytt. En i hópi yfir-
valda kennir ýmissa grasa, og
það er eins og það sé tilviljunum
háð, fari eftir þvi hver er valdhafi
á hverjum stað, hvaða meðferð
kristnir menn hljóta. En það bitn-
ar fyrst og fremst á Eiópunum
sjálfum. Andstaða yfirvalda
hefur mest komið fram i ofsókn-
um á hendur Eþiópunum sjálfum,
leiðtogum kirkjunnar, starfs-
mönnum og safnaðarmeðlimum.
íslenskt kristniboð i
Konsó i2(> ár
— Samband islenskra kristni-
boðsfélaga, sem er leikmanna-
samtök innan i'slensku þjóðkirkj-
unnar, hefur starfað að kristni-
boði i 26 ár i Eþíópiu. Fyrir þann
tima stóð það á bak við Ólaf
Ólafsson kristniboða, sem var i
Kina i 14 ár. Eftir að Kina lokað-
ist, fluttist mikið af starfseminni
til Eþfópiu, og þar byrjuðu ts-
lendingar að starfa i Konsóhéraði
fyrir 26 árum. Siðan hafa alltaf
verið islenskir kristniboðar starf-
andi þar. Það er bara núna á
meðan ég er hér heima, sem ekki
er islenskur kristniboði i Konsó,
en sonur Ólafs, Jóhannes Ólafs-
son læknir, hefur starfað þar i 20
ár og er nú yfirlæknir á sjúkra-
húsi i fylkisbænum Arba Minch
(merkir 40 uppsprettur). Þar
hefur hann verið yfirlæknir á
sjúkrahúsi sem er eign rikisins,
en rekið af kristniboðinu.
Jóhannes er kristniboði jafn-
framt læknisstarfinu, en þaö
hefur farið mikið út i það undan-
farin ár, að kristniboðar eru ekki
eingöngu prestlærðir menn eða
bibliuskólagengnir, heldur sér-
menntaðir, svo sem kennar ar,
hjúkrunarkonur og -menn, lækn-
ar, landbúnaðarsérfræðingar,
jafnvel bifvélavirkjar og aðrir
iönmenntaðir menn. Á sjúkrahús-
inu og i þeim skólum, sem við
rekum, fer þannig einnig fram
kristniboðsstarf, morgunandakt-
ir, bibliunni er dreift o.s.frv. Það
er sem sagt reynt að hjálpa fólki
bæði andlega og likamlega.
1 Konsó var fyrsti islenski
kristniboðinn Felix ólafsson sem
nú er prestur i Noregi. Starfið var
auðvitað smátt i sniðum i upp-
hafi, en brátt reis skóli og sjúkra-
skýli. Núna er þar myndarlegur
barnaskóli með 6 bekkjardeild-
um, 1.-6. bekk, og árlega eru um
250-300 nemendur i þeim skóla.
Siðan er sjúkraskýlið, sem er i
rauninni einasta sjúkraskýlið i
Konsóhéraði, en þar búa um
100.000 manns. Þangað koma
u.þ.b. 40.000 sjúklingar á ári, og
má segja, að þeir séu farnir að
nálgast milljónina, sem hafa
fengið þar hjálp i þessi 26 ár. Þar
starfa 1-2 hjúkrunarkonur á-
samt innlendu starfsliði reglu-
lega. Þar er hægt að hýsa 20 rúm-
liggjandi sjúklinga og þangað
kemur læknir i heimsókn einu
sinni til tvisvar i mánuði, annað
hvort frá Arba Minch eða Gidole-
stöðinni, sem er 70 km frá Konsó,
en þar er nýtt sjúkrahús rekið af
kristniboðinu og kirkjunni.
smna
Rætt við Jónas Þórisson kristniboða
kirkja, hún reyndi litið sem ekk-
ert, a.m.k. siðustu aldirnar, til að
breiða út trúna og lét sig ekkert
skipta ástand fólksins i landinu.
Hún einangraðist þannig frá
fjöldanum.
Hluti Eþiópiu er múhameðstrú-
ar, en stærsti hluti landsmanna
eru það, sem við köllum heið-
ingja, trúa á stokka og steina, eða
réttara sagt þurfa að bliðka illa
anda, sem búa i stokkum og stein-
um. Satan, eins og þeir kalla hann
sjálfir, er ljóslifandi fyrir þeim.
Þeir þurfa að bliðka þessa illu
anda, sem búa i steinum, trjám og
vfðar til þess að þeir valdi þeim
ekki skaða, hefni sin ekki á þeim
eða valdi sjúkdómum i fjölskyldu
þeirra eða dýrum eða eyðileggi
akra þeirra, eða jafnvel drepi þá
sjálfa. Þess vegna þurfa þeir að
fórna mat, dýrum o.fl. til þess að
bliðka þessa anda.
Þeir vita flestir að guð er til,
a.m.k. þessir þjóðflokkar sem ég
þekki, en guð er þeim fjarlægur,
vegna þess að þeir hafa óhlýðnast
honum, brotið af sér gagnvart
honúm, og hann hlustar ekki á þá,
heyrir ekki til þeirra og lætur þá
afskiptalausa.
Þarna er það, sem kristindóm-
urinn og fagnaðarerindið kemur
inn i og gerbreytir hugsunarhætti
og raunverulegum lifsgrundvelli
fólksins. Þegar það verður krist-
ið, hættir það að óttast andana,
það losar sig við ýmsa siði og
venjur, sem fylgja þeirra trúar-
samfélagi og heldur fólki i hel jar-
greipum. Þá er oft miklu auð-
veldara að kenna fólki ýmislegt
nytsamlegt á eftir. Það hefur
fengið nýja undirstöðu undir lifið.
Það þarf ekki að bera út mat, það
getur gefiðbörnunum hann i stað-
inn. Það þarf ekki að fórna öllu til
seiðmannsins, sem er milligöngu-
maður. Kristnin gerirfólkinu lifið
miklu léttara, og þá er auðveld-
ara aö fræða það og kenna þvi
hluti, sem okkur finnast sjálf-
sagðir.
Færeyinga, sem starfa innan einstökum stöðum, sem finna má
lútherska kristniboðssambands- skóg. Konsó er hrjóstrugt land,
ins. sem minnir á margan hátt á ts-
A kristniboðsstöðinni sjálfri i land, smákjarr, melar, steinótt
Konsó fer auðvitað fyrst og land. Með þvi að planta skógi er
fremst fram safnaðarstarf, það verið að reyna að binda jarðveg-
er fyrsta og aöalatriöið í kristni- inn, sem er á góðri leið með að
boðsstarfi að boða kristna trú, fjúka burtu. En það er lika verið
flytja mönnum fagnaðarerindið. að binda vatn i jörðinni, sem er
Þvi fýlgir svo, eins og áður hefur .. .. ,
komið fram skólastarf siúkra- mikið vandamál í Konsó-héraði,
komio iram skoiastart sjuKra eldivið og tré til að nota i
starf og nú þróunarhjálp ymtss hUsgyggingar setrax og skóginum
' hefur verið plantað sest meira
I Konsó hófst þróunarhjálpin i vatn f jarðveginn, þegar rignir,
hungursneyðinni, sem varð 1974- þah grænkar, vex meira gras og
’75. Þá var komið af stað neyðar- það hjálpast svo að, að jarðeyðsl-
hjálp, sem rekin var af hjálpar- an verði ekki eins mikil, og eyð-
stofnun norsku ktrkjunnar og is- ingin. Einniger það staðreynd, að
lensku kirkjunnar og kristniboðs- þar sem skógur er á undanhaldi,
minnkar úrkoma. Svo að með þvi
að planta trjám, er e.t.v. hægt að
fá meiri rigningu.
Hungursneyðin, sem ég nefndi
áðan, stafaðieinmitt af þurrkum.
Þá brást rigningin i rúmlega eitt
ár. Þetta eru smábændur, sem
eiga heima þarna. Þeir eiga litla
akra, kannski 3-5 akurbletti á við
og dreif. Þeir gefa litið af sér
vegna frumstæðra ræktunarað-
ferða og þetta er rýrt land, sem
hefur verið nýtt i hundruð ára og
hefur litinn sem engan áburð
fengið. Þvi er það, að þegar rign-
ingin bregst, er voðinn vis.
Það er sem sé e.t.v. hægt að
snúa þeirri þróun við, sem átt
hefur sér staðá svo mörgum stöð-
Kristniboðarnir
starfsmenn
lúthersku kirkjunnar í
Eþíópiu
Kristniboöarnir núna eru allir
starfsmenn lúthersku kirkjunnar
i Eþiópiu, Mekane Jesús kirkj-
unnar, en hún hefur starfandi á
sinum vegum marga kristniboða
frá hinum og þessum löndum. Við
störfum i nánu samstarfi við
norsk-lútherska kristniboðssam-
bandiö, sem rekur margar
kristniboösstöðvar og rekur mjög
mikið starf i Eþiópiu og fleiri
Afrikurikjum. Einnig erum við
þar i samstarfi við Dani, Finna og
valda i Addis Ababa, sem voru
betur að sér. Þá var auðveldara
að fá aðstoð þaðan.
Núverandi stjórnvöld hafa lýst
þvi yfir, að þau fylgi marxiskri
stefnu, sem i eðli sinu er guðlaus
stefna, og metur alls ekki kristni-
boð og kristna trú sem slika á
neinn hátt. Hvað það varðar
getum við sagt, að stjórnin sé
andvig kristniboðinu. En þau
meta alla þá hjálp, sem kristni-
boðarnir koma meö, sjúkrahús,
skóla og annað, sem þeir veita, og
þess vegna hafa þeir hingað til
fengið að starfa i landinu. Það
yrði mikill skaði fyrir landið, ef
það yrði að missa allt þetta sér-
Fólkið gerir sér mjög vel grein
fyrir því, þegar það tekur kristna
trú, að þar með er það komið i
andstöðu við stjórnvöld, það er
brýnt vel fyrir þvi, en það er eins
og það styrki það fremur en hitt i
ákvörðun sinni.
Nú orðið erum við kristniboð- gjgj;:
arnir meira og minna undir-
starfsmenn i kirkjunni, leiðbein-
endur. Við stjórnum ekki kirkju-
pólitik, það eru innfæddir, sem ijijijiji:
gera það. Og þeir leggja sig i jgíg
hættu. T.d. má nefna Gudina jijijijiji
Tumsa, fra mk væmdastjóra ;j;j;j;j;j
kirkjunnar, sem hvarf sporlaust ijijijijij
af götu i Addis Ababa fyrir tveim jijijijij;
árum og Amnesty International jijijijiji
hefur oft spurst fyrir um. Hans ijijijijij
eini glæpur var, að hann lét ekki ijijijijij
kúga sig. Hann baröist gegn jijijijij;
óréttlæti og ofsóknum i landinu. jijijijiji
Kona hans hefur nú setið i jijijijij
fangelsi í rúmt ár. Hennar eina :;i;i;ijij:
sök er að vera konan hans. j;j;j;j;j;j
Þaö er varla hægt að segja, að i ;;;;;;i;i;
landinu sé nú ógnaröld. Hins veg- gjjjjj
ar var sannkölluð ógnaröld á ár- jijijijiji
unum 1977 og ’78. Nú er minna ijijijijij
sagt I fréttum frá átökum i ijijijijij
Eritreu, i Ogaden-eyðimörkinni. ;;i;i;;;i;
Á yfirborðinu virðist frekar jijijijíj;
rólegt, en það gerist samt ;g;jí;j
ýmislegt undir niðri. xj&j
Sambúö yfirvalda og
kristinna erfið
Það má kannski segja, að
kristniboðar hafi oft lent i erfið-
leikum við yfirvöld áður fyrr ekki
siður en nú. T.d. kærðu yfirvöld
sig ekki um að fólkið fengi
fræðslu. Kristniboðar lentu oft i
erfiðleikum við yfirvöld, þegar
þeir reyndu að hjálpa fólki til að
ná rétti, sinum, en þau niddust á
þessu fólki, sem enga menntun
hefur og enga möguleika á að
bera hönd fyrir höfuð sér. Það
kom jafnvel fyrir, að kristniboðar
lentu i fangelsi fyrir að standa á
rétti þeirra, sem minna máttu
sin. En þá var auðveldara fyrir
okkur að skjóta málum til yfir-

Hvers vegna kristniboð?
Jónas var að lokum spurður
hvaða ástæður lægju að baki þess
að fólk legði út i kristniboð, eins
og hann sjálfur hefur gert.
— Við stöndum i vissri skuld viö
lönd, eins og t.d. Eþiópiu, og okk-
ur finnst rétt, að við, sem kristnir
menn, sinnum þeim, hjálpum
ibúum þeirra bæði andlega og
likamlega i þeirra vandamálum.
Varðandi það, hvort það sé hættu-
legt að vera þarna eða ekki, þá
eru hætturnar alls staðar. Við
munum reyna að starfa i Eþiópiu
eins lengi og við getum. Við trú-
um þvi, að við séum að starfa
fyrir gott málefni, málefni, sem
okkur er lagt á herðar aö sinna.
Glaðlegar Konsó-dömur.
Fórnartré
Vatn er sótt i djúpar holur
Innfæddum er kennt að bjarga sér. Hér eru þeir að gera við hjólbörur