Fréttablaðið - 17.10.2007, Blaðsíða 29

Fyrir skömmu gagn-rýndi ég í Fréttablað-
inu guðlausa kirkjuathöfn
á vegum Siðmenntar. Ég
deildi á athöfnina vegna
þverstæðunnar að guð-
leysingjar notfærðu sér
kirkju með þessum hætti
og að prestur leyfði slíka athöfn í
húsi sem frátekið er fyrir þjónust-
una við Guð. Ekki deildi ég á persón-
ur þeirra sem í hlut áttu.
Gísla Gunnarssyni sagnfræðingi
þótti grein mín „vond“ og „fordæm-
andi“ í garð Siðmenntar og andmæl-
ir mér með stóryrtum hætti í grein-
inni Kirkjur og þverstæður
mannlegs lífs. Gísli sakar mig um að
tala gegn betri vitund, vera á skjön
við rétta lúterska hugsun, misskilja
eðli kirkjuhússins og upphefja form-
hyggju á kostnað kærleika.
Í viðræðu hef ég ávallt kynnst
Gísla sem öfgalausum manni og
kemur grein hans því á óvart. Í raun
er hún illskiljanleg því mér hafði
þvert á móti skilist að Gísli hefði
gagnrýnt athöfnina á vettvangi Sið-
menntar.
Gísli reynir að drepa málinu á
dreif með því að vísa í Lúter og sið-
bótina, sem hann þó misskilur. Hann
segir að kirkja sé „veraldlegur
umbúnaður utan um heilaga athöfn“
og ber m.a. Lúter fyrir sig. Gísli
horfir þó framhjá því að umrædd
athöfn var alls ekki heilög í kirkju-
legum skilningi, sem auðvitað er
mergurinn málsins. Þótt formlegt
ritúal fyrir kirkjuvígslu kæmi ekki
til fyrr en árið 1869 hafa kirkjur frá
upphafi verið fráteknar undir þjón-
ustuna við Guð. Það gerir ekki húsið
heilagt heldur skilgreinir hvað skuli
fara fram innan þess.
Siðbótin hvílir á þeim grunni að
Guð einan ber að tilbiðja. Lúter var
frjálslyndur upp að því marki. Hann
léti sér fátt um finnast þó við stæð-
um á haus í kirkju eða dönsuðum
léttklædd á strætum svo fremi það
skyggði ekki á aðalatriðið – sem er
að lofa Guð. Þessi skilningur kemur
víða fram í ritum Lúters. En ekkert
bendir til þess að Lúter hefði unað
yfirlýstum guðleysingja að athafna
sig í kirkju á eigin guðlausu for-
sendum. Það hefði Guðbrandur Þor-
láksson ekki heldur gert (mér er til
efs að hann hefði hleypt kaþólskum
presti að). Þá hefur afnám kirkju-
griða, sem Gísli gerir að umtalsefni,
ekkert vægi í þessu sam-
hengi enda fólgið í því að
tryggja að ein lög giltu í
landinu, innan kirkju sem
utan.
Meginmál mitt er ekki
„veraldleg“ kirkjuathöfn,
eins og Gísli telur, heldur
guðlaus kirkjuathöfn:
Fólk æskir ekki inngöngu
í kirkju á þeim forsend-
um að Guði verði fyrst
vísað á dyr. Það er óskiljanlegt ef
Gísla þykir það sjálfsagt. Með því
gerir hann lítið úr eigin gildum um
leið og hann vanvirðir kirkjuna.
Vilji guðleysingjar ekki tilheyra
kirkjunni sannfæringu sinnar vegna
hvet ég þá til að taka sig jafn alvar-
lega og þeir ætlast til að kirkjan
geri. Kirkjan útilokar ekki fólk. Fólk
útilokar kirkjuna. En kirkja sem
kannast við Krist fyrir sumu fólki
en ekki öðru er ekki sönn kirkja.
Mér þykir miður að Gísli væni
mig um kærleiksleysi. Við því er
fátt að segja. Þetta mál snýst ekki
um kærleika heldur gagnkvæma
virðingu og skilning á því sem skil-
ur að. Í ómaklegum útúrsnúningum
sínum spyr Gísli mig hvort ekki sé
kristilegt að fólk bindist böndum
ástar og trúfesti. Sannur kærleikur
er alltaf kristilegur enda þótt kær-
leiksríkt fólk sé ekki allt kristið. Þó
það rýri ekki gildi kærleikans sem
kallaði á umrædda athöfn hafði hún
ekkert með Krist að gera, hvorki í
augum Siðmenntar né brúðhjón-
anna. Það veit Gísli.
Gísli reynir að réttlæta umrædda
athöfn með því að minna á að þver-
stæður sé víða að finna í lífinu. Það
er vissulega rétt og ber málflutning-
ur hans sjálfs í þessu máli því ríku-
legt vitni. Gísli virðist gera sér grein
fyrir rökleysu málsins þegar á það
er horft frá sjónarhóli Siðmenntar.
En umvöndun hans er mikil ef ég
má ekki sjá sömu rökleysuna út frá
sjónarhóli kirkjunnar. Þá minnir
hann á að það að „fordæma þver-
stæður getur aukið skynsemi en
einnig skapað umburðarleysi og
kreddufestu“. Það er leitt að sú
skynsemi sem hefur einkennt Gísla
í okkar viðræðum falli nú í skuggann
af umburðarleysi því sem ég hef
ekki átt að venjast af hans hálfu.
Það umburðarlyndi sem hann krefur
kirkjuna um ætlar hann að þakka
með tómlæti í hennar garð. Honum
er ekki sómi að því.
Höfundur er sóknarprestur í
Hofsóss- og Hólaprestakalli.
Þverstæður Gísla
Menntastofnun heill-ar stéttar landbún-
aðarins sem kennir
þeim allar kúnstir við
að nýta landið sér til
framdráttar, nema þá
að það sé glæpur gagn-
vart framtíðinni að
stunda rányrkju á stórskemmdu
landinu til skaða í stað þess að
stunda ræktunarbúskap, hlýtur
að vera blind á samtímann. Hún
hangir í lausu lofti, því grunninn
vantar í bygginguna, landið sjálft
sem vegna meðferðar okkar á því
missir stöðugt meira af sinni upp-
haflegu gróðurþekju.
Þessi stofnun er samt ótrúlega
ánægð með sjálfa sig þrátt fyrir
þessa skömm og er stöðugt að
telja okkur trú um hvað hér sé
allt til fyrirmyndar og stofnar
jafnvel til námskeiða fyrir
vesalings útlendinga sem eiga
við uppblástur og gróðureyðingu
að stríða til að kenna þeim okkar
aðferð. Við með stærstu
manngerðu eyðimörkina, og
verst farna land af búsetu vegna
rányrkju sem við stundum enn,
ætlum að kenna þeim. Er þetta
ekki brandari á heimsmæli-
kvarða? Við erum þvert á móti
til aðhláturs og varnaðar þeim
sem komast að því, að
við búum hér eins og
Bakkabræður, eyðum
offjár í að hamla gegn
eyðingaröflunum á
meðan á aðra milljón
fjár og a.m.k. á annað
hundrað þúsund
hrossa eru á lausa-
göngu milli fjalls og
fjöru og eyðileggja
meira en vinnst.
Í dag er það ekkert einkamál
okkar hvernig við förum með
landið, það kemur öllum
heiminum við. Þess vegna hafa
alþjóðasamtök um gróðurvernd
sett lög og reglur um það að ekki
megi skaða eða rýra gróðurlendi
með nýtingu. Við höfum tekið
þátt í ráðstefnum og skuldbind-
ingum um náttúruvernd, en
hvergi staðið við þær þó þörfin
sé hvergi brýnni. Eina ráðið til
að ýta við okkur að losna úr
þessum gömlu viðjum virðist
vera að vekja athygli alþjóða-
samtaka á ástandinu svo við
fáum áminningu frá þeim, um að
tími sé kominn til að girða af
búpeninginn í landinu í staðinn
fyrir fólkið eins og hingað til og
stunda ræktunarbúskap eins og
aðrar siðmenntaðar þjóðir.
Höfundur er leikkona og
fyrrverandi formaður Lífs og
lands.
Menntastofnun í
lausu lofti
Ármúla 22 108 Reykjavík Sími 533 5900 Fax 533 5901 skrifstofa@skrifstofa.is
Opnunartími: mánudaga - föstudaga 9:00 - 18:00 www.skrifstofa.is
Góður skrifstofustóll
er það sem þú saknar
mest þegar þú þarft
að vinna annars staðar
ka
ld
al
jó
s
20
07
Margverðlaunaður skrifstofustóll sem
hentar vel fyrir þá sem aðeins velja það
besta. Í þessum stól sameinast bæði glæsileg
hönnun og framúrskarandi gæði.
• Umhverfisvænn heilsustóll
• Fylgir hreyfingum notandans
• Hvetur til hreyfingar
• Mótstöðustilling
• Hæðarstillanlegur bakpúði
• Dýptarstillanleg seta
• Hæðar- og breiddarstillanlegir armar með leðurklæðningu
• Fæst með hærra baki og höfuðpúða
• Parkethjól
Framúrskarandi
HÅG H09
Hönnuður: Svein Asbjørnsen
Þessi skrifstofustóll er með
10 ára ábyrgð og lífstíðarábyrgð
á hæðarpumpu. Tilboð kr. 99.900.-
Mjög sterkur og endingargóður skrifstofustóll,
hannaður fyrir mikla notkun. Þetta er einstak-
lega þægilegur og notendavænn stóll sem slegið
hefur í gegn hjá íslenskum notendum.
• Umhverfisvænn heilsustóll
• Fylgir hreyfingum notandans
• Hvetur til hreyfingar
• Mótstöðustilling fram og aftur
• Stærðarstilling og hæðarstillanlegt bak
• Hæðar- og breiddarstillanlegir armar
• Fæst með höfuðpúða
• Parkethjól
Þessi skrifstofustóll er með
10 ára ábyrgð og lífstíðarábyrgð
á hæðarpumpu.
Þægilegur og sterkur
HÅG H05
Hönnuður: Peter Opsvik
Tilboð kr. 75.760.-
Hönnuður: SørenYran
Þessi skrifstofustóll er með
10 ára ábyrgð og lífstíðarábyrgð
á hæðarpumpu.
Stóllinn sem uppfyllir allar helstu kröfur um
heilsu- og umhverfisvæna stóla. Hann er unninn
úr gosflöskutöppum og öðru endurunnu plasti
sem gerir hann einstakan í sinni röð.
• Umhverfisvænn heilsustóll
• Fylgir hreyfingum notandans
• Hvetur til hreyfingar
• Mótstöðustilling
• Stærðarstilling og dýptarstillanleg seta
• Hæðarstillanlegir armar
• Fæst með lægra baki
• Parkethjól
Einstakur
HÅG H03
Tilboð kr. 43.900.-
Þessi skrifstofustóll er með
10 ára ábyrgð og lífstíðarábyrgð
á hæðarpumpu.