Tíminn - 27.11.1981, Page 9

Föstudagur 27. nóvember 1981
íiri'iií-!.'
%

„Samvinna og félags-
hyggja er grunntónn Fram-
sóknarf lokksins — þess vegna
fögnum við því hve vel hefur
tekist með stjórn borgarinnar
hjá þessum þremur flokkum
—og þar með gjörsamlega af-
sannað hina alkunnu glund-
roðakenningu íhaldsins".
stööunni felst gifta þriggja flokka
stjórnar.
Þá tel ég að Framsóknarflokk-
urinn og fulltrúar hans i borgar-
stjórn eigi aö beita kröftum sin-
um aö þeim málum, sem heitast
brenna — en ekki hafa náö fram
aö ganga á þessu kjörtlmabili.
Borg, sem ekki á rúm fyrir
sjúka eða viðunandi aöstööu fyrir
aldrað fólk og öryrkja hefur ekki
náð þvi aö sinna frumskyldum
sinum. Aöbúnaöur og aöstaöa
margs aldraðs fólks og öryrkja
hér I borg er meö þeim hætti að
ekki veröur lengur viö unaö.
Heilbrigöismálin þurfa slfellda
endurskoðun og heilsuverndin og
læknaþjónusta má vera þar hátt á
blaöi.
Byggingamál sjúkrahúsanna
og tækjakaup eiga þá sögu aö
langtimum.oft lasburða og ein-
mana t.d. vegna starfa fjöl-
skyldunnar, æskir borgarstjórn
þess, aö félagsmálaráö kanni
möguleika á þvi aö setja á stofn
heimili I tilraunaskyni, þar sem
þetta fólk gæti dvalið hluta úr
degi eöa daglangt og aukiö meö
þvl lifsgleöi sina I samfélagi og
starfi viö hæfi.
II. Borgarstjórnin bendir einnig á
nauðsyn þess, aö starfsaöstaöa
aldraös fólks I borginni veröi
bætt til mikilla muna og beinir
þvi til félagsmálaráös, aö þaö
undirbúi og skipuleggi sem vlö-
tækasta vinnumiðlun I þágu
aldraðs fólks undir forsjá
Félagsmálastofnunarinnar.
Skal i þvl sambandi leitaö til
hinna ýmsu stofnana borgar-
innar svo og til einkafyrirtækja
hafa á málefnum aldraöra meö
þeim byggingum sem borgin hef-
ur gengist fyrir hin siöari ár eru
ómetanlega mikilsverö fyrir alla
þá er þess njóta og nú hillir undir
að viö eignumst Hjúkrunarheim-
ili viö Droplaugarstig og hinn
mikli vilji borgarfulltrúa á þvi aö
hraöa þeirri byggingu sem frek-
ast er unnt er mikils metinn.
Eins og fram kom I tillögu
minni þá tel ég vinnumiðlun fyrir
aldraöa mjög brýnt mál og þaö
sama gildir um öryrkja — þvl
veröur aö leita nýrra leiöa I þeim
efnum svo sem aö gangast fyrir
eöa hvetja til og styðja léttan iön-
aö I sem flestum borgarhverfum
— og er þá ekki úr vegi að nefna
Breiöholtshverfin, sem eru eins-
konar borg I borginni — þá þarf
ekki siður aö leita ráöa til þess aö

baki — er sannar aö borg og rlki
mega sannarlega taka höndum
saman og þaö meö festu — ef tak-
ast á aö nýta fjármuni heilbrigð-
isþjónustunnar svo vel sem veröa
mætti. Og ég veit aö núverandi
formann Heilbrigðismálaráös
Reykjavikurborgar skortir
hvorki dug né vilja til að svo megi
veröa.
1 byggingamálum og öðrum
stórframkvæmdum er um mikla
fjármuni aö ræöa og þar geta
ýmsar tafir átt sinar eölilegu
skýringar. En þaö er annaö og
næsta ótrúlegt — hvaö nauösynja-
mál, sem leysa mikinn vanda —
en kalla ekki á neinar svimandi
fjárupphæöir, til þess aö fram-
kvæmdum geti oröiö.saltast. Þar
má nefna aö tillögur sem fluttar
hafa veriö I borgarstjórn og sam-
þykkt einróma aö visa þeim til
nefndar eöa ráös geta fengiö svo
rækilega söltun aö þaö grillir ekki
einu sinni I þær fyrir augum
þeirra sem þar ráöa ráöum. Og
ég skora á núverandi meirihluta
að foröast aö taka þessa ráöleys-
ingjastefnu fyrrverandi meiri-
hluta aö arfi. T.d. flutti ég tillögu 1
borgarstjórn Reykjavlkur 7. jan.
1971 um þörfin á dagheimili fyrir
aldraöa sem ég vildi kalla félags-
kvöld aldaöra þessi tillaga var
svohljóöandi.
I. Meö tilliti til þess, aö hér I borg
mun allalgengt, aö eldra fólk,
sem vill og getur dvaliö á heim-
ilum sinum, þarf nú að vera eitt
meö tilmælum um, aö á
hverjum vinnustað, þar sem
aöstæöur leyfa, veröi einum
eöa fleiri þessa hóps gefinn
kostur á starfi.
Einnig skulu athugaöir mögu-
leikar á þvi aö setja á stofn
vinnuheimili aldraðra. Þá skal
og leitað fanga um verkefni til
hagnýtrar heimavinnu.
Borgarstjórn telur, aö viö und-
irbúning og framkvæmd þeirr-
ar félagslegu aðstoðar, sem hér
um ræöir, beri að hafa samráö
viö þá aöila aöra, sem meö
málefni eldri kynslóöarinnar
fara, svo sem Trygginarstofn-
un rikisins og elliheimilin I
borginni, og væntir þess, aö fé-
lagsmálaráö leiti samvinnu
þeirra.
Þessi tillaga var flutt áriö 1971
— en ekki fyrr en á þvl herrans
ári 1981 kom til framkvæmda sá
hluti tillögu minnar — aö setja á
stofn dagheimili fyrir aldraöa
nánar tiltekiö I september I haust
og heimiliö staösett aö Dalbraut
26.
Þaö var mér aö sjálfsögöu mik-
iö gleðiefni aö eftir 10 ára meö-
göngu félagsmálaráðs fékk þetta
mál loksins aö sjá dagsins ljós.
Hvaö finnst ykkur góöir fundar-
menn, eru þetta ekki andlegar
þrengingar — svari hver fyrir sig.
En nú loks þegar þetta kom til
framkvæmda er félagamálaráð
undir forustu Framsóknarkonu
þ.e.a.s. Geröar Steinþórsdóttur.
Allar þær lausnir sem fengist
gefa öldruöum kost á léttri
heimavinnu, þarna sem annars-
staöar eru óþrjótandi verkefni
fyrir hendi.
Ég tel ástæöu til aö geta þess
hér, aö hinn 21. október s.l. var
haldinn stofnfundur Oldrunar-
ráös Islands, sem hefur það aö
markmiöi aö bæta lifsaöstöðu
aldraöra m.a. meö þvl aö sam-
ræma stefnu I málefnum aldraðra
og framkvæmd hennar.
Allir þættir I verkefnaskrá
ráösins eru hinir athyglisverö-
ustu — en ég nefni einn sérstak-
lega... Þaö er um undirbúning
undir starfslok. Um þaö segir I
verkefnaskránni:
Gert veröi átak I samvinnu viö
stéttarfélög og lifeyrissjóöi um
vinnslu efnis, fræösluefni fyrir
einstök félög og t.d. sjónvarp til
aö vekja almenna umræöu og
undirbúning vegna breyttra aö-
stæöna viö starfslok.
Tilurð þessa ráös og verkefna-
skrá þess er hin merkasta, sem
fagna ber alveg sérstaklega.
Hér hefur verið stiklað á stóru
varöandi stjórnun og fram-
kvæmdir I Reykjavlkurborg.
Ég tel henni best borgið I hönd-
un félagshyggjumanna — þvl llfs-
skoðun min samræmist samvinnu
og jafnaöarstefnu.
I okkar islenska þjóöfélagi eig-
um viö öll megin vandamál og
verkefni saman —þvl veröum viö
aö leysa þau og framkvæma sam-
an — og siöast en ekki sist,
aö eiga sigrana saman
samvinnuþættir
Myndarleg
fram-
kvæmd
■ 1 þessum mánuði var nýj-
um áfanga fagnaö i fram-
kvæmdasögu og uppbygging-
arstarfsemi samvinnumanna.
A Selfossi var hafin starfsemi
i stóru og myndarlegu versl-
unar- og skrifstofuhúsi Kaup-
félags Arnesinga. Enda þótt
byggingu þessari sé ekki að
fullu lokið dylst engum, sem
heimsækir hinar nýju höfuð-
stöðvar K.A., aö hér er ekki
tjaldaö til einnar nætur heldur
hafa framtiðarviöhorf verið
látin ráöa för þegar grunnur
var lagöur aö byggingunni.
Fyrsta húsið
Þaö má með sanni segja aö
öll kaupfélög hafi byrjað með
tvær hendur tömar þegar þau
hófu starfsemi sina. Þau áttu
nánast sagt ekkert til nema
áhuga forgöngumanna. Eng-
inn mun hafa séð þaö fyrir
þegar JAÐAR, fyrsta kaupfé-
iagshúsið var byggt á HUsa-
vik, hvað á eftir kæmi. Jakob
Hálfdánarson vann aö þvl
hörðum höndum svo að segja
einn aö koma þvi undir þak.
Enda þótt þar væri hvorki hátt
til lofts eða vltt til veggja
nægöi húsiö þingeyskum sam-
vinnumönnum til þess aö
leggja á vissan hátt hornstein
aö samvinnubyggingum þessa
lands.
Sú byggingarsaga er orðin
æriö löng og margra skemmti-
legra og myndarlegra áfanga
aö minnast. Þegar Jónas
Jónsson sagöi nemendum sin-
um frá húnvetnskum kaupfé-
lagsmönnum minnti hann á,
aö á Blönduósi heföi einn
kaupfélagsmaöur lagt til allt
byggingarefni sem þurftitil aö
félag þeirra gæti komiö sér
upp þaki yfir höfuðið. Viöa
varö þróunin svo, aö kaupfé-
lögin keyptu hús kaupmanna
þegar þeir annaöhvort lögöu
árar I bát eöa drógu sig I hlé.
Ný aðsetur
Kaupfélögin hafa nú slitið
barnsskónum. Fyrstu starfs-
stöövar þeirra hafa yfirleitt
lokið sinu hlutverki en ný
höfuðsetur komiö I staöinn.
Vlökunn er t.d. byggingarsaga
KEA á Akureyri og myndar-
legur húsakostur þess fyrir
margvlslega starfsemi. Fé-
lögin á Norðfiröi og Egilsstöö-
um eiga nýleg hús og á Fá-
skrúösfirði er veriö aö bæta úr
brýnni þörf fyrir rýmra og
betra húsnæöi.
A Húsavik hefir verið byggt
og endurbyggt og á Sauöár-
króki er veriö að reisa mynd-
arlega stórbyggingu. Svipaöa
sögu er að segja frá Blönduósi.
Þar er á ferðinni viöbótar-
framkvæmd viö annars ný-
byggt og gott verslunarhús. A-
þekka sögu má segja frá öðr-
um landshlutum. Ekki er
langt siðan Borgfiröingar
byggöu verslunarhús sitt og
svo bættu þeir viö fyrirmynd-
ar sláturhúsiog þeirra nýjasta
átak var mjólkurstöö. Eyfirö-
ingar og BorgfirCingar hafa
raunar oröiö svo aö segja
samferöa meö nýjar fram-
kvæmdir á þvi sviöi. Þaö er
sama hvert litið er. Sam-
vinnufélögin eru ekki hætt
endurbótastarfi sinu. Þaö
viröist raunar angra vissa aö-
ila og sjást þess stundum
glögg merki. Nýlokiö er
myndarlegu byggingarátaki I
Hafnarfiröi og I Keflavik hefir
kaupfélagsfólkiö hafiö bygg-
ingu nýrrar þjónustumiö-
stöðvar. Hérhefir aöeins veriö
stiklaö á stóru og aö lokum
skulum viö aftur staldra viö á
Selfossi, þeim staö sem gaf til-
efni til þessara hugleiöinga.
Framfaraspor
Kaupfélag Amesinga hóf
sinn rekstur áriö 1930 og bjó
viö þröngan húsakost fyrstu 17
árin. Egill Thorarensen átti
marga trausta liösmenn i hópi
sunnlenskra samvinnumanna,
sem fylgdu honum trúlega
þótt geyst væri stundum farið.
Sporin sem mörkuö voru hafa
reynst giftudrjúg — um þaö
vitnar fjölbreytt samvinnu-
starf fyrir austan fjall, sem
ibúar höfuðborgarinnar njóta
góðs af á margan hátt. Sam-
vinnuformiö hefir á þessum
slóöum reynst f arsælt svo sem
glöggt má sjá þegar litiö er til
Mjólkurbús Flóamanna, Slát-
urfélags Suöurlands og kaup-
félaganna á Suðurlandi.
Þegar Egill Thorarensen
stóð fyrirþvíaö byggt var 1947
stórt og glæsilegt verslunar-
og skrifstofuhús á Selfœsi
þótti ýmsum glannalega siglt.
Egill sagöist veröa aö viður-
kenna þegar á hann var deilt,
að sennilega væri um einn al-
varlegan „kúnstfeil aö ræöa —
Húsiö væri liklega alltof litiö.”
Þessi spá hefir ræst, en jafn-
framt hefir málum veriö
bjargaö I stil og anda sam-
vinnuforystu austanfjalls-
manna.
Oddur Sigurbergsson, kaup-
félagsstjóri á Selfossi, hefir
leyst vanda félags sins af
miklum myndarskap. Sem
fyrr segir er bygging KA svo
vel á veg komin, að þar er nú
þegar búiö aö koma fyrir
VORUHOSI KA. Siöar bætist
við veitingastofa og lyfjabúð,
skrifstofur félagsins og aörar
starfsgreinar þess.
Samvinnu-
bankinn
Samtimis þvi aö þessu
marki hefur verið náö gerist
þaö, aö á Selfossi opnar Sam-
vinnubankinn nýtt útibú. Þaö
fer vel á þvi', að svo hefir
myndarlega að verki veriö
staöið, aö þetta nýja útibú er
undir sama þaki og VORU-
HÚS K.A. Hlutverk Sam-
vinnubankans á Selfossi verö-
ur að efla samvinnustarf og
samvinnuframtak i Arnes-
þingi. Samvinnufólk byggðar-
lagsins mun væntanlega
stuðla aö vexti og viögangi
bankans og um leið efla eigin
hag og tryggja áframhaldandi
framfarasókn sinnar heima-
byggðar.
\
Hjörtur Hjartar
skrifar