Tíminn - 21.01.1982, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 21. janúar 1982
erlent yfirlit
7
erlendar fréttir
■ Walesa og Glemp erkibiskup
Stjórnar pólski
herinn lengi?
Sitthvað virdist benda til þess
■ ENN eru fréttir frá Póllandi
svo ógreinilegar og mótsagna-
kenndar, að erfitt er að fá glögga
mynd af ástandinu þar. Alyktanir
um það verður að byggja meira á
sögusögnum og likum en stað-
reyndum.
Það virðist stöðugt koma betur
i ljós, að efnahagsmálin voru
komin fullkomlega i kaldakoli,
þegar herinn tók völdin. Um það
vitna m.a. hinar gifurlegu verð-
hækkanir, sem herstjómin hefur
orðið að gripa til á flestum lifs-
nauðsynjum. Verzlanirnar voru
að tæmastog flestar vörur seldar
okurverði á svörtum markaði.
Veröhækkanir voru óhjákvæmi-
legar til að fá vörurnar i'verslan-
ir. Nokkuð hefur verið reynt aö
draga lír verðhækkunum með
launabótum.
Margar lifsnauðsynjar voru
einnig orðnar ófáanlegar á svört-
um markaði, m.a. nauðsynleg-
ustu lyf. ÍJr þessu hefur verið
reynt að bæta með þvi að óska
eftirað fá þau gefin erlendis frá.
Þrátt fyrir ýmsan augljósan
mótþróa, sem sundurlaus hópur
Samstöðumanna beitirsér fyrir,
virðist atvinnureksturinn vera aö
færast i eðlilegt horf og fólk al-
mennt sætta sig skár viö her-
stjórnina en i fyrstu. Flestir telja
að ekki sé annarra kosta völ.
Vonir manna um að herlögum
verði aflétt fljótlega, virðast
dvinandi. Menn þykjast sjá fram
ásvipaðarefndir i þeim efnum og
orðið hafa í Tyrklandi. Þar voru
herlög settfyrir nær einu og hálfu
ári og lofaöi herinn að aflétta
þeim við fyrsta tækifæri. Þau eru
igildi enn idag og engar horfur á,
að þeim verði aflétt fyrr en i
fyrsta lagi 1983 eða 1984.
ÞAÐ STYÐUR þessa skoðun,
að menn sjá ekki i myndinni nú
neinn þann aðila, sem gæti tekið
við stjóminni, ef herinn léti hana
af hendi nú. Kommúnistaflokkur-
inn er ekki fær um það, heldur
ekki Samstaða.
Talað hefur verið um að koma á
samstarfi þessara aðila og kirkj-
unnar,og leggja þannig grundvöll
að samsteypustjórn, sem gæti
leyst herstjórnina af hólmi. Eng-
ar horfur virðast á þvi nú, að sllkt
samstarf takist að sinni.
Herinn mun ekki hafa ætlað sér
að fara lengi með völd, þegar
hann skarst i leikinn. Horfur eru
á, að hann verði að fara með þau
lengur en hann kærir sig um.
Astæðan er sú, að hann er eins og
sakir standa eina aflið, sem virð-
ist fært um að stjórna. Ýmsir ef-
ast þó um, að það haldist til
lengdar.
Nokkuð eru skiptar skoðanir
um hvaða áhrif refsiaðgerðir og
hótanir um refsiaðgerðir hafa
haft, en eins og kunnugt er hafa
Bandarikin þegar gripið til
beinna refsiaðgerða en önnur
vestræn riki hótað þeim. Þessar
aðgerðir hafa bæði beinzt gegn
Sovétrikjunum og Póllandi, m.a.
gegn Póllandi á þann hátt, aö
neita Pólverjum um fyrirgreiðsl-
ur f lánamálum.
Ýmislegt virðist benda til, að
þetta hafi frekar orðið vatn á
myllu herst jómarinnar og Sovét-
ríkjanna en hið gagnstæöa.
Pólverjar eru stolt þjóð, sem
ekki vilja láta beygja sig með
þrýstingieða hótunum. Þaö segir
slna sögu i þessum efnum, að full-
trúar kirkjunnar, sem hafa gagn-
rýnt herlögin, hafa lýst andUð
sinni á refsiaögerðunum og hót-
unum erlendra rikja.
Þá hafa refsiaðgeröirnar og
hótanirnar sennilega fært her-
stjórnina nær Rússum og gert
hana háðari þeim. Þvi meira,
sem vestræn riki þrengja að
henni, þvi meira verður hUn að
leita á náöir Rússa.
EINS OG vænta mátti beinist
athygli fréttamanna mjög að þvi
hvar Lech Walesa sé niður kom-
inn og hver afstaða hans muni
vera. Enn er hann þjóðhetja I
augum Pólverja.
Sögusagnir um Walesa eru
mjög á reiki. Flestum ber þeim
saman um, að hann sé i stofu-
fangelsi og búi við betri kost en
aðrir þegnar. Jafnframt, að hann
hafi stöðug tengsl við fulltrúa
kirkjunnar.
Þegar hér kemur verða sögu-
sagnimar mismunandi. Sumar
heimildir herma aö Walesa hafi
verið búinn að samþykkja að
birta yfirlýsingu, sem hvatti fólk
til að beita ekki harkalegri mót-
spyrnu. Fulltrúar kirkjunnar hafi
komizt að þessuog fengiö hann til
að hætta við þessa fyrirætlun.
Aðrar heimildir greina, að Lech
Walesa hafi sett svo ströng skil-
yrði fyrir viöræðum við her-
stjórnina, að kirkjunnar mönnum
hafi þótt nóg boöiö og hvatt hann
til þess að falla frá sumum
þeirra. Þvi hafi hann neitað.
Erfitt er að dæma um, hvorar
heimildimarséu réttarieöa hvort
þær eru báðar rangar. En þessar
mismunandi sögur um Walesa
draga ekki úr hylli hans. Þær eiga
sinn þátt i þvf, að hann er enn i
sviðsljósinu og gleymistekki, þótt
hann sé bak við loku og lás.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar

Spænska lög-
reglan finnur
mikid magn
skotvopna
■ Spænska lögreglan hefur
komið höndum yfir mikið
magn skotvopna og sprengja
sem tilheyrði aðskilnaðar-
skæruliðum Baska. Útvarpið i
Madrid skýrði frá þvi i gær að
vopnabirgðir þessar hefðu
fundist nærri Bilbao. Var
greint frá þvi að vopnabirgðir
þessar hefðu i heild vegið
fimm tonn.
Fyrir um það bil þremur
vikum lýstu þessi samtök
Baska ábyrgð á hendur sér,
vegna mannránsins, þegar
föður spænska söngvarans
Julio Eglesias. Faðir hans
losnaði úr höndum mannræn-
ingjanna sl. sunnudag þegar
spænska lögreglan réðst til
inngöngu á bóndabæ, þar sem
hann var i haldi. Talið er að
einn mannræningjanna sem
handtekinn var á sunnudag-
inn, hafi ljóstrað upp leyndar-
málinu um það hvar vopna-
birgðir samtakanna voru
geymdar.
Herstjórnin í
Póllandi neyðir
bændur til að
selja sér korn
■ Herstjórnin i Póllandi hef-
ur nú gripiö til nýrra aðgerða
til þess að takast á við mat-
vælaskortinn i landinu. Til-
kynnt var i gær að bændum
yrði ekki leyft að kaupa sáð-
korn til sáningar i vor, nema
þeir lofi þvi að selja rikinu 12
kiló af korni, fyrir hver 10 kiló
af sáðkorni sem þeir kaupa.
Taliðer að herstjórnin hyggist
meö þessu móti tryggja nægt
framboð af brauði og hveiti
seinni hluta þessa árs.
Iranir saka Banda-
ríkjamenn um svik
■ Irönsk stjórnvöld hafa nú
ásakaö bandarisk stjórnvöld
um að hafa brotið samkomu-
lag það sem leiddi til þess að
bandarisku gislunum i Teher-
an var sleppt úr haldi fyrir ári.
Segja stjórnvöld i íran að
Bandarikin hafi ekki skilaö
öllum irönskum fjármunum
sem voru frystir i bandarisk-
um bönkum á sinum tima.
Eins segja stjórnvöld i tran að
bandarisk stjórnvöld hafi neit-
aðaðgefa upplista yfir eignir
þær sem tilheyrðu keisaran-
um i Iran. Sögðust stjórnvöld-
in hafa kvartað yfir þessu við
Alexander Haig, utanrikisráð-
herra Bandarikjanna, sem
hefði átt rikan þátt i gerð sam-
komulagsins á sinum tima.
Verulegur samdrattur í
þjódarframleidslu USA
■ Verulegursamdráttur varö
i efnahagslifi Bandarikjanna
siðustu þrjá mánuði siðasta
árs. Þjóðarframleiðslan
minnkaði um rúm 5% þessa
mánuöi, en þetta mun vera
mesti samdráttur i efnahags-
lifi Bandarikjanna i meira en
tvö ár. Atvinnuleysi jókst um
tæp 9%, en heldur dró úr verö-
bólgu.
Fregnir frá Washington
segja að þessar niðurstöður
hafi ekki komið á óvart og er
búist við að áframhald verði á
þessari þróun i Bandarikjun-
um næstu mánuðina.
SÝRLAND: Rikisstýrða fréttastofan i Sýrlandi hefur greint frá
þvi að ólga mikil sé nú i landinu. Talað er um skemmdarverk og
morðtilræði, og eru kristilegir hægrisinnar frá Libýu ásakaöir
um aðbera ábyrgð á ólguástandinu. Hefur opinbera fréttastofan
visað á bug fréttum þess efnis að byltingartilraun hafi verið gerö
i Sýrlandi, en fréttir þess efnis höfðu verið gefnar I hægri sinnuð-
um málgögnum libönsku pressunnar.
EGYPTALAND: Grein var frá þvi i Kairó, Egyptalandi i gær að
Mubarak, Egyptalandsforseti myndi fara i opinbera heimsókn
til Bretlands þann 6. og 7. febrúar nk.
Mubarak, ásamt konu sinni, mun ræða við Margaret Thatcher,
forsætisráðherra Englands.
BANDARtKIN: Greint hefur verið frá þvi i Washington að Ron--
ald Reagan hafi lýst þvi yfir að 31. janúar verði tileinkaður Ein-
ingu, samtökum óháðu verkalýðsfélaganna I Póllandi. Sagði for-
setinn að tileinkun þessi væri gerð i stuðningsskyni við óháðu
verkalýðshreyfinguna. Skoraði Reagan á Bandarikjamenn og
frjálsamenn hvar sem er, að sýna stuðning sinn I verki þennan
dag með mótmælum gegn herstjórninni i Póllandi.
KAMBÓDIA: Bardagar hafa blossað upp á nýjan leik I Kam-
bódiu. Um 3000 flóttamenn frá Kambódiu flýðu yfir landamærin
til Thailands i fyrrinótt, undan vietnömskum skæruliöum.
Herma fregnir frá Kambódiu að miklir bardagar hafi geisað þar
i landi siðustu fjóra daga. Var greint frá þvi i Thailandi aö lög-
regla Thailands hefði skotið aðvörunarskotum inn I Kambódiu,
eftir að vietnamskar sprengjur heföu lent á thailenskri grund.