Tíminn - 21.01.1982, Side 8

8
Utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttír. Afgreiöslustjori: Sig-
uröur Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jóns-
son. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. olafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon.
Umsjónarmaöur Helgar-Timans: lllugi Jökulsson. Blaöamenn: Agnes
Bragadóttir- Bjarghildur Stefánsdóttir< Egill Helgason, Friörik Indriöason,
Heiöur Helgadóttir, Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin
Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson (iþróttir), Skafti Jónsson. utlitsteiknun:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guöjón
Róbert Agústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Próf-
arkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteins-
dóttir.
Ritsljórn, skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykj.tvik. Simi:
86300. Auqlvsinqasirrii: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verö i lausasölu
s.00. Askriftarqjald á mánuöi: kr. 100.00—Prentun: Blaöaprent hf.
WMNtpJW Fimmtudagur 21. janúar 1982
á vettvangi dagsins
Kennaraskortur
— kennaraskipti
eftir Sigurd H. Þorsteinsson,
uppeldisfræðing
Engin
veisluhöld hjá
atvinnuvegunum
■ Astandiö iija þeim Árvakursmönnum eða
Geirsarminum er likast veðurfarinu. Hjá þeim
skipast veður i ioí'ti á skammri stund.
Fyrir rúmiega viku sáu þeir ekkert nema
móðuharðindi eiginiega hvert sem litið var.
Það riklu moöuharðindi af mannavöldum bæði
hjá fiskvinnslu og sjávarútvegi. Þvi var lýst með
litrikustu oröum tungunnar hversu gifurlega
mikill halli væri á rekstri þessara atvinnugreina.
Þá voru móöuharðindin ekki minni hjá sjó-
mönnum, einnig af mannavöldum. Sjómenn voru
verst settir allra. Ekkert væri skreytt um að bæta
kjör þeirra.
Þannig hljoöaöi harðindasöngurinn i Morgun-
blaðshöllinni fyrir viku. En nú hefur heldur en
ekki verið breytt um lag og ljóð.
Nú sjá Árvakursmenn ekki lengur móðuharð-
indi heldur dyrleg veiziuhöld i hverju horni. f
fyrradag bar aöalforustugrein Morgunblaðsins
yfirskriftina: Veizluhöld Framsóknar.
Veizlustjórinn var að sjálfsögðu formaður
flokksins, Steingrimur Hermannsson sjávarút-
vegsráðherra.
A einum stað hafði Steingrimur efnt til mikillar
veizlu fyrir fiskvinnsluna, á öðrum stað fyrir út-
gerðina og á þriöja staðnum fyrir sjómenn. Það
rikti gleði og glaumur og fögnuður hjá öllu þessu
fólki yfir veizlukrásunum.
Þvi miður er þessi lýsing Morgunblaðsins jafn-
röng hinni fyrri.
Það eru engm veizluhöld hjá fiskvinnslu og
sjávarútvegi, þott hlutur þessara atvinnugreina
hafi veriö bættur þaö mikið fyrir atbeina Stein-
grims Hermannssonar, að rekstur þeirra getur
haldizt áiram og tryggt þúsundum manna at-
vinnu og fært mikla björg i þjóðarbúið.
Það er alveg óþarfi að sjá ofsjónum yfir þess-
um lagfæringum á rekstrargrundvellinum og
likja þeim við veizluhöld. Ef aðstaða hefði verið
fyrir hendi, hefði þurft aö gera miklu betur.
Það eru ekki heldur nein veizluhöld hjá sjó-
mönnum, þott hlutur þeirra hafi verið nokkuð
bættur. Vissulega bæri þeim að bera meira frá
borði, ef staöa atvinnuveganna leyfði það.
En hvað segja menn svo annars um málflutn-
ing af þessu tagi. Fyrir viku er rikisstjórnin húð-
skömmuð fyrir þaö, aö fiskvinnsla og sjávarút-
vegurinn hafi engan rekstrargrundvöll og þús-
undir manna séu aö missa atvinnuna. Nú er hún
úthrópuð vegna þess, aö hún hafi gert svo vel við
hlutaðeigandi atvinnugreinar og stéttir að þvi er
likt við veizluhöld.
Hver tekur mark á stjórnmálaflokki og stjórn-
málamönnum, sem halda uppi málflutningi á
þessa leið? Finnst þjóðinni að slikt fólk verð-
skuldi aukið traust?
Svörin viö þessum spurningum geta ekki orðið
nema á einn veg.
Þ.Þ.
■ Þegar staðið er frammi fyrir
þvi árlega, að kennaraskortur
beinlinis hrjáir fjölda skóla, sem
liggja utan þéttby liskjarna
Reykjanessins, fer ekki hjá þvi,
að þeir sem veita skólunum for-
stöðu, fari að spyrja spurninga.
Hvernig stendur á þessu? Af
hverju fæst ekki fólk með kenn-
aramenntun? Jafnvel fólk til
kennslu yfirleitt.
Meðan undirritaður var við
skólastjórn á Norðurlandi-vestra,
voru þessar spurningar kannske i
brennidepli, t.d. þegar verið var
að bjarga hlutum fyrir horn, á
siðustu stund til að hafa starfs-
krafta við skólann. Voru það
launin, sem þessu ollu? Þau gátu
þó talist þokkaleg, ef yfirvinna
var meðtalin. Aðbúnaður við hina
ymsu skóla er vissulega með
mörgu móti, en þö i flestum til-
fellum þokkalegurog upp iþað að
vera mjög góður. Einn af eldri
vinum minum i stéttinni sagði:
,,Það krefst svo mikils af manni
að vera góður kennari, að yfir-
vinna ætti aldrei að vera til um-
ræðu. Fyrir hana er enginn timi,
nema með þvi að svikjast um á
öðrum sviðum”. Hann gaf mér
auk þess hressilega ádrepu fyrir
að voga mér að taka yfirvinnu,
sem skólastjóri, en sagðist jafn
framtskilja það ósköp vel, að ég
þyrfti þess, þar sem föstu launin
ein væru ekki nóg. Hann sagði
lika: ,,Ef við viljum virkilega
mæta þeirri kröfu að endur-
menntaokkur til að fylgjast með
ogauka inokkru þekkingu okkar,
söfnum við skuldum.”
Hafandi upplifað þetta allt, á-
kvað ég að reyna að leita svara i
kerfinu sjálfu.Timi til þessahefir
ekki gefist fyrr en nú. Út frá
þeirri athugun, sem hér er birt,
vaknar sú spurning fyrst og
fremst. Hvernig er ástandið i
dag? SU var tiðin, að um 50%
kennara i Noröurlandi-vestra
voru réttindalausir, i dag eru það
31,7% . 1 haust hefja 16 nýir kenn-
arar kennslu á svæðinu, af heild
sem er um 140, eða rúm 11%.
Af hverju þarf fræðsluumdæmi
að búa við það að yfir 30% starfs-
krafta sé ófaglært fólk? Það hefir
alla tiö verið bjargföst skoðun
min, að það sé stór ábyrgðarhluti
að setja kennara án uppeldis-
fræðimenntunar. Fúsk i þeim
greinum ætti ekki siður að varða
við lög, en i iðngreinum. Ég bið
lesandannaðtaka þetta ekki sem
árás á hina einstöku kennara, án
kennaramenntunar, sem eru að
hjálpa til við að halda skólakerf-
inu gangandi, ábyrgðin liggur
annarsstaðar.
Rannsókn min nær til 19 skóla,
sem valdireru þannig, að þeir séu
marktæk heild, sem kalla má ,,úti
á landi”. Skoðað er hversu marg-
ir nýir kennarar koma til starfa á
ári hverju, þ.e. settir. Stunda-
kennarar eru ekki með i þessari
mynd. Þvi lækkar stundum stöðu-
gildatala skóla, að bjargað er allt
að einni stöðu, með stundakenn-
urum eitt og eitt ár. Marktækni
eykst með þvi að taka meðaltöl á
ársgrundvelli, yfir 8 ára tímabil.
Staðreyndirnar sem blasa við
er hin mikla árlega breyting á
kennaraliði, 20% i skólum könn-
unarinnar og upp i 50% i einstök-
um skóla, en 34% i tveim öðrum,
miðað við ástand i dag. Miðað við
það og meðalstóra skóla, 12-13
stöðugildi. Réttindalausir kenn-
arar eru eins og áður segir, 31,7%
af heild. Sé svo nefnt einstætt
stórt vandamál, þá eru það hin
miklu kennaraskifti, sem verða
við suma skólana, það jafnvel i
höfuðkennslugreinum eins og
möðurmáli og stærðfræði, einnig
tungumálum. A þetta allt oftast
við um efstu bekki grunnskólans.
Sé ti'mabilið i heild skoðað er
meðaltals ársbreyting 27,84%. Á
einu ári hæst 40%. 1 einstökum
Breytinaar liöi nilli á kennara- ára 1 19 1973 /74 19 7* /75 19 7í >/76 197 ;/77 197 7/78 1978/79 1979/80 1980/P] Meðaltal á ársarundvell
Númer skóla i könnun. Alls iýir Alls nýii All? nýi Allí nýi -All ;nýi -All ;nýi "A11 3 ný >lls lýi j 8Í* % %
Skóli númer 1. 1 1 1 1 2 1 2 1 2 2 2 0 ? 0 1 1 1.62 0 . P' 53. :
M " 2. i L i i i i 0 i í n 1 0 1 n 1 n i. n A. 3'
M M 3 # 5 4 5 2 5 3 5 2 5 3 7 2 P A 8 l 6,0 2,6: 43,7í
" " 4. 7 1 7 3 8 4 8 6 11 6 11 2 1 3 4 1 3 6 9,78 4 r0 4L0:
" " 5. 6 2 7 3 6 4 8 5 8 5 10 4 9 n 8 1 778 3RZ'
" " 4 .1 1 4 0 4 3 6 3 6 2 6
V " 7. 1 J2 4 l j 7 3 1D 4 3 1 ? ? i n í 1 2 4 8.6?
" " a. £ 2 fi —Q— ,7 4 6— —2 -.8-1 —] 11 | .4 11 7 1 7 4
" " 9. 10 4 11 6 12 4 13 3 13 3 14 3 14 ? 15 3 1 ?(78 350 2 75 (
- •• —L0 -1— -0-.. ■ 1 1 J Q 1 .1 . - 1 n 1 n n n
M M -11 —3— 1— —3— ?.n 0,78 28 . (
" " 12. 7 2 8 ? 8 4 6 ? 7 7
" " 13. 8 4 8 i 8 8 a 8 2 7 ?. 10 3 9 0 828 1;RR 22/7:
" " 14. 21 2 20 5 21 7 20 5 23 4 21 1 24 9 ? 3 5 216 4/75 2 2. C
" " 15. 1 0 1 0 2 1 2 1 2 0 2 0 2 0 ? 1 1 78 1378 21/4:
" " 16 . \ 0 2 2 i 2 o ? 0 ?. 0 ? o 2 o 2.0 )378 1 R;7C
" . " 17, 10 2 11 3 11 ? 1 1 ?. 10 í in 2 í n 2
" " 18. 3 0 3 0 3 0 3 0 3 0 3 1 3 3.0 1^128
19. 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 ~0 1 0 1,0 3»0 3,0
Samtals; 99 32 104 35 : H 2 42 114 40 124 34 131 26 L 38 31 140 26 36 3 268 2^8*
Meöalt.á ársgrundvellí 121)3 33,5 2 7;8*
borgarmál
Hvert stefnir f
borgarmálum?
■ Prófkjör Framsóknarmanna i
Reykjavik fer fram um næstu
helgi, og vil ég hvetja alla Fram-
sóknarmenn tilþess að njóta rétt-
ar sins og velja þvi lólki stað á
listanum sem eru i framboði eftir
þvf sem það telur best flokknum
til framdráttar. Ef full samstaða
næst innan Framsóknarflokksins
um frambjóðendur sina við næstu
borgarstjórnarkosningari vor, þá
ætti flokkurinn að ná þremum
borgarfulltrúum inn í borgar-
stjórn. Baráttan stendur um
fjórða sætið. Til þess að ná fjórurn
sætum þurfa allir Framsóknar-
menn að vinna m arkvisst að settu
marki, og má þá enginn skorast
undan.
Stjórnkerfi Reykjavikurborgar
hefur verið til endurskoðunar á
þessu kjörtimabili. en ekki hefur
enn náðst nein samstaða um
breytingu, nema að fjölga borg-
arfulltruum úr 15 i 21. En fyrir
liggja ýmsar aðrar góðar tillögur
sem stefna að þvi að styrkja
borgarstjórn sem æðsta vald i
stjórnkerfi borgarinnar, og auka
áhrif kjörinna fulltrúa i virkri
stjórn borgarinnar. Einnig er
nauðsynlegt að auka áhrif borg-
arbúa á stjórn borgarinnar.
Stjórnkerfi Reykjavikurborgarer
að mörgu leyti meingallað. Þetta
kemur að sjálfsögðu ekki á óvart
begar tekið er tillit til þess, að það
hefur byggst upp á liðlega hálfri
öld,án nokkurra augljósra mark-
miða, utan þess eins að styrkja
einn stjórnmálaflokk til valda og
að stjórna borgarmálummeðein-
valdsaðgerðum. Þessu hefur
vissulega verið hnekkt á þessu
kjörtimabili, en þvi miður hafa
meirihlutaflokkarnir ekki getað
komiðsér saman um að gera þær
nauðsynlegu breytingar, sem all-
ir voru þó i' upphafi sammála um
að gera. Framsóknarflokkurinn
ætti að beita sér fyrir þvi að þessi
mál verði vakin upp að nýju á
næsta kjörtimabili.
Fjárhagsáætlun Reykjavikur-
borgar fyrir þetta ár var sam-
þykkt á borgarstjórnarfundi fyrir
stuttu siðan. Þó margt gott sé um
þessa fjárhagsáætlun að segja þá
vekur eitt atriði áhyggjur minar,
það erað föst útgjöld borgarinnar
eru komin upp i 80% af tekjum.
Þetta þýðir að hlutfallslega
minna af tekjum borgarinnar