Fréttablaðið - 28.04.2008, Blaðsíða 16

16 28. apríl 2008 MÁNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björgvin Guðmundsson og Björn Ingi Hrafnsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Fjöðrin sem varð að hænu
UMRÆÐAN
Anna Pála Sverrisdóttir skrifar um
skólagjöld
Fólk hefur aðeins verið að tapa sér í umræðu um skólagjöld við opinberu
háskólana að undanförnu. Það sem skiptir
máli í þeirri umræðu er þetta: Í nýju frum-
varpi um opinbera háskóla er upptaka
skólagjalda ekki heimiluð og það er af því
að Samfylkingin er á móti skólagjöldum.
Einhvern veginn tókst Sigurði Kára, formanni
menntamálanefndar Alþingis, að búa til nokkuð
moldviðri í kringum þetta sérlega áhugamál sitt.
Það mun hins vegar ekki leiða til neins af fyrr-
greindum ástæðum. En það var athyglisvert að sjá
hvernig Vinstri græn höguðu málflutningi sínum. Í
stað þess að leggjast með á árarnar í því að vinna
málstaðnum gagn var reynt að klína því á Samfylk-
inguna að vilja skólagjöld þegar það blasir við að
hefði Sjálfstæðisflokkurinn fengið að ráða yrðu
skólagjaldaheimildir í frumvarpinu, en eru það ekki
vegna afstöðu Samfylkingarinnar.
Það eru ekki að koma skólagjöld. Punktur basta.
Við getum því öll snúið okkur að öðru, svo sem því
neytendamáli að lækka verð á hvítu kjöti eins og
formaður Samfylkingarinnar hefur lagt
til.
Varðandi frumvarpið um opinberu
háskólana eru hins vegar nokkur atriði
sem þarf að laga. Samfylkingarfólk, s.s.
Katrín Júlíusdóttir úr menntamálanefnd
Alþingis, hefur gert athugasemdir. Í álykt-
un Ungra jafnaðarmanna um frumvarpið
er einkum staldrað við tvennt. Í fyrsta lagi
eru gjaldtökuheimildir á nemendur aukn-
ar, s.s. vegna inntöku-, upptöku- og fjar-
prófa. Ekki er sett hámark á heimildirnar
og setja Ungir jafnaðarmenn fyrirvara við þessi
ummæli í greinargerð: „ [G]jaldtakan [á] að vera
stjórntæki til að stýra eftirspurn eftir þeirri þjón-
ustu sem um er að ræða hverju sinni.“ Á að fækka
upptöku- og fjarprófum?
Þá vilja UJ að fulltrúar skólanna sjálfra hafi
meirihluta í háskólaráðum en ekki utanaðkomandi
aðilar eins og frumvarpið gerir ráð fyrir. Akademí-
an sjálf er best til þess fallin að móta menntastefn-
una eins og er m.a. hlutverk ráðsins. Og það á að
viðhalda hinni lýðræðislegu hefð gróinna háskóla-
samfélaga. Háskólarnir eru ekki fyrirtæki sem
byggja á gróðamarkmiðum.
Höfundur er formaður Ungra jafnaðarmanna.
ANNA PÁLA
SVERRISDÓTTIR
Ekki ég,“ tauta ég gjarnan með sjálfum mér þegar smeðjulegi
maðurinn kemur í útvarpinu og
segir að allir elski KFC: það er ein
tegund andófs. Og eiginlega það
eina sem ég stunda í seinni tíð.
Annars er urgur í mönnum – og
ekki bara vörubílstjórum þó að
þeir breiði úr sér í sviðsljósinu:
eða tekur enginn eftir því að
neyðarástand vofir yfir á spítöl-
um landsins út af því að heilbrigð-
isyfirvöld virðast ófær um að tala
og semja við hjúkrunarfræðinga?
Þarf maður að slást við löggur
til að einhver taki eftir manni?
Vörubílstjórarnir hafa svo
sannarlega náð eyrum okkar þó að
kröfur þeirra séu nokkuð óljósar:
Sturla Jónsson fer alltaf að tala
um Afganistan þegar fréttamenn
leita svara. Hann hljómar
stundum eins og helsta krafa
bílstjóranna sé sú að leggja niður
utanríkisráðuneytið.
Sturla sem afrísk kona
Ætli flestir landsmenn hafi ekki
farið svolítið hjá sér þegar Sturla
tók á móti sendinefnd Palestínu-
manna með afrískt kvenhöfuðfat
á hausnum þarna á Bessastaðaaf-
leggjaranum – maður þakkaði
sínum sæla fyrir að löggan skyldi
ekki hleypa honum nær hinum
erlendu gestum. Ætli hann hefði
ekki sagt: Go home to Afganistan.
Þarna urðu þáttaskil: lögreglu-
yfirvöld ákváðu að reka af sér
slyðruorðið eftir ótal frýjanir um
að þeir tækju bílstjórana meiri
vettlingatökum en Saving Iceland-
fólkið. Að vísu var ádeilan meint
þannig að löggan ætti að koma
jafn mildilega fram við umhverf-
isverndarsinnana en lögreglan
kaus að túlka þetta sem kröfu
almennings um meiri hörku.
Bílstjórarnir vissu ekki sitt
rjúkandi ráð.
En þáttaskilin urðu sem sé
þarna þegar Sturla stóð glaðbeitt-
ur á Álftanesveginum með
einhvers konar afrískt kvenhöfuð-
fat til háðungar hinum vinafáu
Palestínumönnum. Þarna fór
almenningur að upplifa andófið
sem tóma vitleysu. „Er þetta ekki
að verða ágætt,“ fór að heyrast og
jafnvel: „Þurfa þessir menn aldrei
að vinna?“
Allt í einu sáum við Sturlu með
afríska kvenhöfuðfatið með
útlenskum augum. Og sjá: hann
var eins og fífl. Fjölmiðlamenn
eru því miður svo uppteknir af
sjálfum sér og hasarnum að þeir
hafa alveg gleymt að spyrja
Sturlu að því hvers vegna hann
hafi sett upp þetta höfuðfat. Hélt
hann að þetta væri palestínusjal?
Palestínusjalið er eitt af helstu
táknum þjáningarinnar í heimin-
um. Var hann að setja upp sína
eigin þyrnikórónu?
Óhjákvæmilegur samanburður
Með því að setja upp þessa
þyrnikórónu segir hann: þið eigið
ekki að vera að skipta ykkur af
þjáningum fólks úti í heimi á
meðan ég þjáist hér... Þið eigið að
sinna mér. Eins og athyglisþurfi
barn fer að rella og sífra ef
foreldrarnir gefa sig óhóflega að
öðru barni.
Voru vörubílstjórarnir þarna
fulltrúar hins afskipta íslenska
barns sem aldrei fær neitt nema
dót? Kannski. Sem kallar á
neikvæða athygli frekar en enga?
Kannski. En þeim varð samt á í
messunni. Margir fóru hjá sér
yfir uppákomunni og ýmsum þótti
sem vörubílstjórnarnir yrðu
þarna landi og þjóð til skammar.
Við erum enn viðkvæm fyrir því.
Með því að setja upp þyrnikór-
ónuna og gefa þar með til kynna
að sér bæri píslarvættið fremur
en fulltrúum palestínsku þjóðar-
innar neyddi Sturla okkur öll til
að horfast í augu við það hversu
fáfengilegar kröfur íslenskra
vörubílstjóra virðast í raun og
veru andspænis daglegum
veruleika Palestínumanna –
sérstaklega á vesturbakkanum
þar sem þeim hafði orðið það á að
kjósa aðra stjórn í kosningum en
Ísraelsmenn og Bandaríkjamenn
höfðu ákveðið. Þar er skotið á
börn. Þar stöðva Ísraelsmenn
flutninga á eldsneyti og öðrum
nauðsynjum án þess að hika. Þar
er rafmagn tekið af eftir duttlung-
um. Þar er fólki meinað að stunda
vinnu sína. Þar er fólk markvisst
niðurlægt í samskiptum. Þar er
sérhver viðleitni til að byggja upp
stofnanir brotin niður jafnharðar.
Þar starfar herraþjóðin eftir
lögmálinu: hús fyrir auga, bær
fyrir tönn.
Með fullri virðingu fyrir
þjáningum íslenskra vörubílstjóra
þá voru mótmælaaðgerðir Sturlu
og félaga gegn því að forseti
Íslands tæki á móti fulltrúum
Palestínumanna ákaflega mis-
ráðnar.
Stjórnvöld hafa þegar sótt um
undanþágu á hinum fáránlegu
reglum um hvíldartímaákvæði
sem sjálfstæðishetjurnar í
Sjálfstæðisflokknum innleiddu
hugsunarlaust eins og aðrar reglu-
gerðir Evrópusambandsins.
Eftir standa kröfur um að
bensínverð lækki – sem það mun
aldrei framar gera – og handan
við hornið bíða umhverfisgjöld.
Og bensínhákar eru að verða
tímaskekkja.
Kannski kominn tími til að
beina kastljósinu að öðru andófi –
til dæmis hjúkrunarfræðingum?
Tilkall til píslarvættis
GUÐMUNDUR ANDRI THORSSON
Í DAG | Andóf vörubílstjóra
Þ
egar málefni miðborgar Reykjavíkur ber á góma ætla
viðhorf yfirmanna í lögreglunni á höfuðborgarsvæð-
inu seint að hætta að vekja furðu. Um liðna helgi urðu
öryggisverðir í verslun 10-11 í Austurstræti fyrir árás
viðskiptavina í þriðja sinn á einum mánuði. Í þetta skipt-
ið vildi svo til að ekki var veist að starfsmönnum verslunarinnar
á lífshættulegan hátt, en árásarhrinan hófst fyrir fjórum vikum
þegar öryggisvörður var sleginn í höfuðið með flösku. Blæddi inn
á heila hans og læknar sögðu hann heppinn að hafa haldið lífi.
Þegar fréttastofa Ríkisútvarpsins leitaði í gær viðbragða hjá
Geir Jóni Þórissyni, yfirlögregluþjóni, við þessum atburðum, voru
svör hans á þá leið að lögreglunni finnst ómögulegt að 10-11 fái að
hafa opið allan sólahringinn í miðborginni um helgar.
Þetta kallast að stinga höfðinu í sandinn. Tilfellið er að 10-11 er
með öll tilskilin starfsleyfi frá borgaryfirvöldum fyrir sólahrings-
opnun við Austurstræti. Á meðan sú heimild er í gildi er viðbúið að
drukkið fólk geti orðið þar til vandræða. Þetta ætti hver og einn,
sem er haldinn snefil af almennri skynsemi, að geta gefið sér. En
ekki lögreglan á höfuðborgarsvæðinu. Að minnsta kosti virðist
hún ekki átta sig á þessu, nema hún kjósi að leiða það hjá sér þar
sem skoðun hennar sé að 10-11 eigi ekki að hafa opið alla nóttina?
Því miður enduróma orð yfirlögregluþjónsins um 10-11 sjónar-
mið sem virðast ríkjandi innan lögreglunnar í garð veitingastaða-
eigenda og verslunarmanna í miðborginni. Og ekki aðeins þeirra,
heldur líka fólksins sem leggur leið sína þangað að nóttu til um
helgar. Lögreglan lætur nánast eins og henni komi næturlífið ekki
við. Nánast það eina sem yfirmenn lögreglunnar hafa til málanna
að leggja er að kannski þurfi að endurskoða opnunartíma veitinga-
húsa og ef til fækka þeim í miðbænum.
Þetta athafnaleysi er ekki viðunandi. Hlutverk löggæslu á ekki
aðeins að vera að bregðast við framferði sem getur mögulega varð-
að við lög. Hlutverk löggæslu er ekki síður að leitast við að koma
í veg fyrir að slíkt ástand geti skapast. Þetta kallast forvarnastarf
og er, hvað snertir næturlífið, mjög einfalt í framkvæmd.
Lögreglan verður að vera sýnileg í miðborginni um helgar. Við
þurfum að fá þangað gamaldags fótgangandi lögreglumenn. Þetta
er ekkert flókið. Það er ekki eins og eftirlitssvæðið sé víðfeðmt.
Með einum hópi, sem gengi um Austurstræti og næsta nágrenni,
og öðrum sem sæi um svæðið frá Klapparstíg að Bankastræti, er
hægt að hafa yfirsýn yfir megnið af næturlífi Reykjavíkur.
Þið getið verið alveg handvissir um það, lesendur góðir, að við-
skiptavinir 10-11 myndu hugsa sig tvisvar um að hjóla í örygg-
isverði verslunarinnar, ef þeir væru nýbúnir að mæta lögreglu-
mönnum á gangi í Austurstræti. Ef ekki, þá væri viðbragðstími
laganna varða að minnsta kosti margfalt styttri.
Kannski verður lögreglunni að ósk sinni einhvern daginn og
borgaryfirvöld gefast upp á því frelsi sem nú ríkir í næturlífinu.
Það væri synd því flestir umgangast það af sóma þó skuggi örfárra
dóna sé stór. En á meðan bannbréfin liggja óútfyllt í skúffum borg-
arkerfisins verður lögreglan að fara að halda uppi lögum og reglu
í miðbænum. Það dugar ekki að mæta aðeins á svæðið þegar skað-
inn er skeður.
Miðborgin og furðuviðhorf innan lögreglunnar:
Upp úr sandinum
með höfuðið
JÓN KALDAL SKRIFAR
Hans, formaður Frjálslyndra
Eftir óvænt stökk Ólafs F. Magnús-
sonar, oddvita F-listans, til hæstu
metorða í Reykjavík breiddu flestir
(fyrrverandi?) félagar hans í Frjáls-
lynda flokknum út faðminn og fögn-
uðu árangri hins frjálslynda. Sigurjón
Þórðarson, fyrrverandi þingmaður,
vonaðist til að Ólafur yrði næsti for-
maður Frjálslynda flokksins. Magnús
Þór Hafsteinsson, varaformaður
frjálslyndra, virðist minna
hrifinn af Ólafi og segir á
bloggi sínu að Reykvíking-
ar væru betur settir með
skáldsagnapersónuna
Hans klaufa sem borgar-
stjóra en Ólaf. Frjálslyndir
væru þá líklega betur settir
með Hans sem næsta
formann en Ólaf.
Sviðsettar fréttir
Lára Ómarsdóttir, fréttamaður á Stöð
2, sagði upp störfum á föstudag
vegna gruns um að hún hafi hvatt
mótmælendur á Suðurlandsvegi til
að kasta eggjum fyrir framan mynda-
vél og hafi þannig ætlað að sviðsetja
frétt. Í nýrri grein á Vefritid.is skrifar
Eva Bjarnadóttir um svipað atvik við
Ráðhús Reykjavíkur í janúar, þegar
Ólafur F. tók við sem borgar-
stjóri. „Eitthvað þótti þetta
óáhugavert sjónvarpsefni
fyrir fréttastofuna sem hafði
dröslað öllu sínu hafurtaski
niður í bæ. Fréttamaðurinn
skammaðist í þeim sem
honum þóttu bera ábyrgð
á samkomunni og bað um
að safnað yrði saman hópi
fólks fyrir utan húsið sem
yrði með almennileg mótmæli fyrir
myndavélarnar. Og það var gert.“ Ekki
fylgir greininni hvaða fréttamaður
hafi þarna verið að verki.
Lögreglan ber samlanda
Aftur að frjálslyndum. Formaður
Landssambands ungra frjálslyndra,
Viðar Helgi Guðjohnsen, var dreginn
afsíðis af lögreglu í mótmælunum
við Suðurlandsveg og faðir hans
handtekinn. Á meðan lögreglan
dró hann burt hrópaði hann til
myndatökumanna á svæðinu:
„Þeir eru að berja Íslendinga!
Þeir eru að berja samlanda
sína!“ Hvers lenskt fólk þykir
Viðari rétt að lögreglan berji?
steindor@frettabladid.is