Tíminn - 23.03.1982, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 23. mars 1982.
þess verða aörir. Þaö kemur
samt ekki i veg fyrir endurskoöun
sem hefur átt sér staö frá ári til
árs, án þess aö grundvellinum
hafi veriö breytt.
Skipulagsstjóri rikisins sjálfur
og fuUtrúar hans i skipulagsnefnd
Kópavogs hafa stööugt meö setu á
fundum nefndarinnar fylgst meö
þvi hvemig aöalskipulaginu hefur
veriö beitt viö skipulagningu i
bænum og viö stjórnun á þróun
hans og vexti. Viö þaö hafa ekki
veriö geröar athugasemdir.
Um staðfestingu skipu-
lags
1 skipulagslögum er gert ráö
fyrir aö skipulagsstjórn láti gera
alla skipulagsuppdrætti og
sveitarstjórnir eru þá umsagnar-
aöili til samþykktar eöa synjunar
hugmyndum skipulagsstjórnar.
Þaö einkennir einnig uppbygg-
ingu skipulagslaga aö uppdráttur
skipulags er megin atriöi skipu-
lags en ekki athuganir og áætl-
anagerö á þeim byggöar.
I ljósi þessa veröur aö skoöa
þær greinar laganna, sem fjalla
um staöfestingu uppdrátta.
Ekki veröur annaö skiliö af
lögunum en aö staöfestingin feli i
sér aö staöfestar eru hugmyndir
skipulagsstjórnar meö samþykki
sveitarstjórnar.
Þó eru engin ákvæöi i skipu-
lagslögum sem skuldbinda
sveitarstjórn til að láta staöfesta
skipulag. Hins vegar eru ákvæöi i
skipulagslögum sem veita ótvi-
„í mínum augum er það því
smekksatriði hvort ummæli
skipulagsstjóra ríkisins, að í
Kópavogi séekki til aðalskipu-
lag, beri að telja gleymsku,
misskilning eða ósannindi."
ræöar heimildir til aö fresta eöa
jafhvel aö láta ekki staöfesta
skipulag.
I 20. grein skipulagslaga segir:
„Heimilt er sveitarstjórn meö
samþykki skipulagsstjórnar aö
fresta um óákveöiö árabil, þó
ekki lengur en 10 ár i senn, staö-
festingu skipulagsuppdráttar
ákveöins svæöis samkvæmt 10.
(og 11.) gr., enda sé land það sem
uppdrátturinn tekur til aö öllu
leyti i' eign sveitarfélagsins eða
aðila, sem samþykkja þá tilhög-
un.
Þá er sveitarstjórn meö sama
hætti heimilt aö fresta staöfest-
ingu, ef sérstök óvissa rikir um
þýðingarmikil atriöi, sem haft
geta veruleg áhrif á framkvæmd
skipulagsins. Þegar svo stendur
á, sem 1. mgr. segir er heimilt aö
falla frá þeirri opinberu auglýs-
ingu og birtingu skipulagstillaga,
sem um ræðir i þessum kafla.
Þótt uppdráttur hljóti ekki
staðfestingu samkvæmt 1. mgr.
er sveitarstjórn (byggingar-
nefnd) skylt að fara eftir honum
og verður honum ekki breytt
nema gætt sé reglna 19. gr. eftir
þvi sem við á.”
19. gr. fjallar um breytingar á
staðfestum skipulagsuppdrætti.
Af þessu er augljóst aö I Kópa-
vogi er aöalskipulag i fullu gildi
með sömu réttarstöðu og staö-
festur uppdráttur.
Þvi má bæta viö:
— aö samþykkt skipulag gildir á
meöan þvi hefur ekki veriöbreytt
samkvæmt lögum.
— aöi Kópavogi hefur ekki aöeins
veriö beitt uppdrættinum viö
stjórnun skipulagsmála I bænum
heldur einnig athugunum, áætl-
unum og markmiöum þeim sem I
greinargeröinni eru.
Engum getur blandast hugur
um að byggöarþróun hefur veriö
bæjarfélaginu hagstæö og jafnvel
öllu höfuöborgarsvæöinu, þegar
athuguð er sú stefna aöalskipu-
lags Kópavogs aö stuöla aö dreif-
ingu atvinnusvæöa um byggöina
til m.a. aö draga úr umferöar-
álagi og atAvelda tengsl Ibúöa-
byggöar, þjónustu og atvinnu-
svæöa.
1 ljósi framanritaös má ljóst
vera aö ummæli skipulagsstjóra
rikisins eru ekki aöeins rangmæli
heldur koma úr hörðustu átt i
garö sveitarfélags, sem I einu og
öllu hefur stuöst viö skipulagslög
viö gerö sins skipulags og hefur
notaö sina skipulagsáætlun til
skipulegrar stjórnunar mála i
byggöarlaginu og boriö gæfu til
aö hafa um þau mál pólitiska
samstööu í öllum grundvallar
atriöum.
1 framhaldi þess, sem hér hefur
veriö ritað er fyllsta ástæöa til að
taka til alvarlegrar umræöu gild-
andi skipulagslög og reglugerö og
tengsl skipulagslaga og bygg-
ingarlaga og reglugeröar.
Aö þvi skal vikiö siöar.
Kópavogi 19. mars 1982.
Skúli H. Norödahl ark. F.A.l.
skipulagsarkitekt Kópavogs
galdramann á Vogsósum, með
svofelldum oröum (seinustu tvö
erindin):
En ljósan dag um leið og nár
lesinn var tii moldar
drupu úr lofti daggartár
demantskær til foldar.
Hæstum tróni að honum gazt
og hjartaþelið signdi
guðsmenn klingdu glösum fast
guðaveigum rigndi.
Ungmenna-
félögin og
bindindissagan
— eftir Halldór Kristjánsson
■ Snemma þessa vetrar birtist I
ritinu 16 viðtal viö formann Ung-
mennafélags Islands. Þar var
fljótt yfir sögu fariö og meö þvi aö
einstök atriöi mætti misskilja vil
ég rif ja upp nokkur söguleg atriöi
sem máli skipta.
Ungmennafélag Islands var i
upphafi bindindisfélag. Hver sá
sem gekk I félag innan sam-
bandsins undirritaði skuldbind-
ingu þess. Sú skuldbinding var
orörétt skuldbinding góö-
templarareglunnar, nema félags-
nafni breytt eftir þvi sem viö átti.
Þar var ekki neitt um bindindi á
tóbak og um þaö hefur aldrei ver-
iðaö ræöa hjá ungmennafélögun-
um nema einstök félög hafa haft
tóbaksbindindisflokka.
Afnám bindindisheits ung-
mennafélaganna stóö ekki I neinu
sambandi við bannlögin. Þaö var
fellt niöur eftir 1930, mig minnir
1933.
Þaö er ekkert efamál aö skuld-
binding ungmennafélaganna var
komin frá templurum eins og
raunar fleira i lögum þeirra.
Þessu hefur þó litt veriö haldiö á
lofti og má vel vera aö sumum
málsvörum ungmennafélaga hafi
ekki verið þetta ljóst.
Ungmennafélagshreyfingin
kom frá Noregi. Norsku ung-
mennafélögin voru fyrirmyndin.
Ég hygg aö skuldbindingarskrá
UMFl hafi verið komin frá
norsku ungmennafélögunum, en
til þeirra hafi hún komiö frá
templurum. Ungmennafélögin
áttu aö vera þjóöleg bindindis-
hreyfing þar sem góöteplararegl-
an var alþjóöleg.
Þaö kom fram i þessu viötali aö
ungmennafélögin hafi alltaf unniö
gegn áfengisnautn og geri enn.
Þvi er ekki aö neita aö stundum
hefur mér fundist aö þar væri
sums staöar heldur linlega unnið.
Þó skal þaö tekið fram aö engar
sögur kann ég um þaö aö ung-
mennafélög hafi gengiö áfengis-
tiskunni á vald og sem félag oröiö
drykkjuklúbbur eins og sum
æskulýösfélög önnur. Þá á ég viö
aö þau hafa ekki áfengi á sinum
borðum, verölauna menn ekki
meö konjakki eöa kampavini
o.s.frv. Þeirra samkomur eru
ekki kokkteilboö eöa jólaglögg.
Slikt viönám gegn drykkjutisk-
unni er góöra gjalda vert og
skyldi slst vanmetiö. Væri gott ef
önnur samtök stæöu eins aö vigi
og héldu aldrei áfengi aö fólki,
notuöu ekki nafn sitt og áhrif til
aö auka áfengisneyslu. Hins veg-
ar er ekki um neina raunverulega
bindindishreyfingu aö ræöa með
slikum félagsskap þó aö gætt sé
velsæmis aö þessu leyti. H.Kr.
9
landfari
Samvinnustarf
á íslandi 100
ára
Eftir Sighvat Torfason ort 20.
Aöeins hafa æskusporin
aldargömul samtök gengið.
Þó er kunnugt þeirra þorið
þrekið manndómsára fengið.
Út um byggðir allar standa
ótal verk er máttinn sanna
samspil bæði hugar og handa
heiðursmerkið samtakanna.
Uppbygging á öllum stöðum
i atvinnu og ræktun landsins
hefur sýnt á sagnablööum
að samvinna er hagur manns-
ins.
febr. 1982.
Auðgildi hún ofar setur
allt sem tryggir velferö
sanna
aldna styöur, unga hvetur
eflum samhug félagsmanna.
Hyllum samstarf 100 ára
heiðrum minning feðra vorra
eftir ógnar áþján-sára
afl þeir fundu á köldum þorra
| Eflist það um okkar daga
ofar risi samstarfsmerkiö
svo óbornum birtist saga
bændanna sem hófu verkiö.
Milljón sjó-
birtingar?
Hr. ritstjóri.
í blaöi yöar fimmtudaginn
18. mars er frétt um Rangár-
svæöiö og þeirri spurningu
varpaö fram: „Hefur laxinn
drepiö niöur sjóbirtings-
veiði?”
Hruninn stofn
Þaö er oft talaö um, aö þessi
eöa hinn fiskistofninn sé
hruninn. Þá er átt viö, aö of fá-
ir einstaklingar nái aö hrygna
til aö endurnýja stofninn.
Ljóst hefur veriö um fjölda
ára, aö stofn sjóbirtings viö
suöurströnd landsins hefur
veriö hruninn. Fram á þessa
öld var óhemju sjóbirtings-
veiði meö allri suöurströnd-
inni, allt frá ölfusá austur á
Hornaf jörö. Þessi veiöi viröist
hafa veriö meiri en stofninn
þoldi og þá hrundi hann.
Þegar f dag er talaö um aö
sjóbirtingsveiöi sé aö hverfa I
Rangánum, er þaö einungis
staöfesting á þvi, aö seinustu
leifar af þessum stofni eru aö
hverfa.
Endurrein sjó-
birtingsstofnsins
Stangaveiöifélag Rangæ-
inga og Veiöifélag Rangæinga
hafa reynt siöustu árin aö
hefja ræktunRangánna. Þessi
áhugi er lofsveröur, en hann
dugar litiö, þegar um mjög
stdrt verkefni er aö ræöa.
1 dag er mikil umræöa um
hlut þárra viö suöurströndina
i sambandi viö uppbyggingu
atvinnutækifæra. Ef fjármagn
fæst, þá er hægt aö endurreisa
sjóbirtingsstofninn og þaö
kæmi mörgum til góöa, bæöi
bændum og Öörum.
Milljón sjóbirtingar
A þaö má benda, aö sjóbirt-
ingurhér viöland, og er þá átt
viö allt landiö, hefur vel getaö
náö stofnstærö, sem nálgast
hefur eina milljón, áöur en of-
veiöi skerti stofninn.
Meö skipulagöri ræktun má
koma upp nýjum stofni sjó-
birtings. Sérstaklega eru góð
skilyröi til þess meö allri
suöurströndinni.
Þama þarf einungis betri og
skipulagöari vinnubrögö og
aukiö fjármagn.
Þetta er verkefni fyrir
Sunnlendinga aö sameinast
um.
Lúðvik Gizurarson,
hæstaréttarlögmaður.
Húrra fyrir
Samvinnuferðum
■ Stórkostlegt nýmæli hjá
Samvinnuferðum, aö bjóöa
öllum landsmönnum jafnt
verö I sólarferðir, hefur farið
fyrir brjóstiö á sumum. En
vonandi sjá allir samhengiö.
Samvinnuferöir hafa haft upp
úr viöskiptunum undanfarin
ár, nóg til þess aö láta fólkiö
njóta þess. Einkaframtakiö
hefir lika upp úr sinu starfi en
verágóöanum ööru visi. Þetta
er grundvallarmismunurinn á
einka- og samvinnurekstri.
Afram Samvinnuferöir og á-
fram samvinnufólk og allir
sem vilja stuöla aö lækkuöu
veröi til þess aö komast i sól-
ina.
f.h. margra vinnufélaga
Ferðalangur (J.K.)