Tíminn - 01.04.1982, Blaðsíða 8

8
Fimmtudagur 1. april 1982
llimm
, útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiöslustjóri: Siguröur Brynjólfs-
son. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur V. Olafsson. Fréttastjóri: Pálí Magnússon. Umsjónarmaöur Helgar-Tim
ans: lllugi Jökulsson. Blaöamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghild-
ur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friörik Indriðason, Heiöur Helgadóttir, Jónas
Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson
(iþróttir), Sigurjón Valdimarsson, Skafti Jónsson. Utlitsteiknun: Gunnar Trausti
Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guöjón Einarsson, Guöjón Róbert Agústsson, Elin
Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson,
Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavik. Simi: 86300. Aug-
lýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verö i lausasölu 7.00, en 9.00 um
helgar. Askriftargjald á mánuði: kr. 110.00. — Prentun: Blaðaprent hf.
Þróun atvinnulífs
á komandi árum
■ Framsóknarflokkurinn hefur frá öndverðu
lagt á það megináherzlu að markviss fram-
leiðslustefna væri grundvöllur þess að þjóðin nyti
batnandi lifskjara. Þessi stefna er enn á ný
áréttuð mjög rækilega i stjórnmálaályktun ný-
lokins aðalfundar Framsóknarflokksins.
I ályktuninni er þvi lýst, að þjóðin sé stödd á
vissum vegamótum. Þjóðin geti ekki vænst sam-
bærilegrar aukningar i fiskveiðum og þeirrar^em
hefur verið grundvöllur velmegunar á siðustu ár-
um. Við þetta bætist vaxandi erfiðleikar i
markaðsmálum af völdum heimskreppunnar.
Þessum nýju aðstæðum verði að mæta með
áætlun um þróun atvinnulifs á komandi árum,
þar sem lögð verði áhersla á eftirfarandi:
Eflingu byggðar um allt land i samræmi við
byggðastefnu Framsóknarflokksins, sem miðist
við fulla nýtingu náttúrugæða og jafnvægi i að-
stöðu fyrirtækja og heimila.en til þess þarf m.a.
jöfnun á orkukostnaði og félagslegri þjónustu.
1 sjávarútvegi verði i vaxandi mæli lögð
áhersla á aukna hagkvæmni, vöruvöndun og betri
nýtingu. Unnið verði að endurnýjun fiskiskipa-
flotans, án aukins sóknarþunga og að samræm-
ingu veiða, vinnslu og markaðar. Þeim miklu
erfiðleikum, sem fylgja munu gifurlegum sam-
drætti á loðnuveiðum, verði mætt með skipulegri
leit að nýjum atvinnutækifærum.
Framsóknarflokkurinn hafði árið 1979 forgöngu
um lagasetningu, sem lagði grundvöll að þeirri
framleiðslubreytingu sem nú er hafin i land-
búnaði. Þannig hefur tekist að halda mjólkur-
framleiðslunni i samræmi við markaðsmögu-
leika. Minnkandi erlendur markaður fyrir dilka-
kjöt bendir til þess, að draga verði úr þeirri fram-
leiðslu til að koma i veg fyrir stóráföll sauðfjár-
bænda. í stað þess samdráttar komi nýjar at-
vinnugreinar i sveitum, sérstaklega loðdýra-
rækt.
Á sviði iðnaðar og iðnþróunar er það frumskil-
yrði að atvinnulifinu séu búin hagstæð vaxtar-
skilyrði. Iðnþróunin þarf að eiga upptök sin hjá
fólkinu sjálfu og fyrirtækjum þess, en varast ber
ofstjórn af hálfu rikisins. Megináherzlu ber að
leggja á að nýta jarðefni og orku. Forsenda þeirr-
ar orkunýtingar, sem Framsóknarflokkurinn
hefur boðað er að byggðar verði þrjár meirihátt-
ar virkjanir á næsta áratug, eða fyrst Blöndu-
virkjun og siðar komi Fljótsdals- og Sultartanga-
virkjanir. Hafnar verði skipulegar rannsóknir á
háhitasvæðum.
Harðnandi samkeppni og vaxandi styrkjum til
atvinnuvega erlendis verði mætt með afnámi sér-
gjalda og öðrum markvissum aðgerðum til að
bæta starfsgrundvöll þeirra.
Ráðstafanir verði gerðar til þess að tæknifram-
farir svo sem tölvubyltingin verði til þess að auka
almenna farsæld en leiði ekki til ójafnaðar eða at-
vinnuleysis.
Mikið átak hefur verið gert i samgöngumálum
og er nauðsynlegt að fylgja i hvivetna þeim
áætlunum, sem gerðar hafa verið.
Þ.Þ.
á vettvangi dagsins
BLÖNDU-
STRÍÐIÐ
eftir Rósmund G. Ingvarsson
■ Það er löngu orðið augljóst að
deilan um Blönduvirkjun er ekki
neinn venjulegur ágreiningur
heldur strið eða styrjöld. Það
kæmi mér ekki á óvart, þótt
Blöndustríðið veröitalið frægasta
strið álslandinæstá eftir þorska-
striði. Það minnir lika dálitið á
þorskastriðið. Sitthvað er likt
með þeim.
Er þaö ekki dáli'tið svipað þegar
smáþjóðin islenska átti i striði við
stórveldið Bretland og stórveldið
beitti smáþjóöina ofriki og yfir-
gangi og notaði aðferðir sem voru
vægast sagt ódrengilegar og ljót-
ar. Reyndu t.d. oft aö sigla varð-
skipin i kaf en viöurkenndu það
aldrei. Þeir beittu lika áróðri og
lygum. NU er það stórveldi sem
samanstendur af áhrifamönnum i
þjóðfélaginu og fjöldanum i
kaupstöðum og þorpum hér
norðanlands sem er að niðast á
nokkrum bændum, sem eru að
reyna að verja eignir sinar og
undirstöðuatriði bUsetu i viðkom-
andi sveitum og jafnframt að
verja gróðurlendi fósturjaröar-
innar. Blöndungarnir nota ekki
allir sömu aðferðirnar og Bretar
áður enósköp er þetta nU keimlikt
samt.
Unnið fyrir
andstæðinginn
Eitt áhrifamesta tæki sterka
aðilans i Blöndustriðinu er hinn
gifurlegi þrýstingur sem beitt er
og sannleikur ekki alltaf ráöandi.
Aberandi er, aö hinir svonefndu
Blöndungar standa höllum fæti
málefnalega en bætaþaðupp með
áðurnefndum striösvopnum o.fl.
og hefur tekist aö afla sér fylgis
harösviraðra hópa i hverju
samningsaðila sveitarfélagi. Er
eigi annað aö sjá en aö foringjar
þeirra hópa vinni beinlinis fyrir
virkjunaraðila enláti lönd og Ieið
hagsmuni sinna sveitarfélaga.
Hafa þeir haft veruleg áhrif til að
veikja samningastööu sveitar-
félaganna. Með þessu taka þeir á
sig mikla siðferöislega ábyrgð en
túlka málið þveröfugt. Forsendur
þeirra eru margar hverjar ekki
réttar.
M.a. ganga þeir út frá þeirri
forsendu að mikill skortur sé á
rafmagnií landinu og þó einkum
á vestanverðu Norðurlandi og þvi
sé bráðnauðsynlegt að virkja
Blöndu tilað bæta úr þvi ástandi.
Orkuspáin sýnir hins vegar, að
miðað við að engin stóriðja bætist
við þá verður næg raforka næstu
10 árin. An meiri stóriðju er ekki
fyrirsjáanlegur markaður fyrir
raforkufráBlöndu fyrr en eftir 10
ár, en gert er ráð fyrir ca. 6 ára
byggingartima.
Rangar forsendur
Margt af þvi sem haldið var
fram sem forsendu fyrir Blöndu-
virkjun haustið 1980 hefur reynst
rangt. T.d. var sagt að Villinga-
nesvirkjun kæmi alls ekki til
greina. En eigi voru liðnir nema
fáir mánuðir þegar frumvarp til
laga um raforkuver var lagt fram
á Alþingi og siðar samþykkt en
það eru heimildarlög fyrir fjórum
virkjunum, þ.m. Villinganes-
virkjun og Blönduvirkjun. 1 júli
s.l. var rætt um Villinganes-
virkjun i ráðherranefnd og
ákveðiðaðljúka undirbúningi. Og
i lok jan. s.l. sagði svo fjármála-
ráðherra á fundi á Sauðárkróki,
aö Villinganesvirkjun geti orðið
næsta virkjun á eftir Blöndu-
virkjun. Þannig er það með fleiri
fullyrðingarfrá haustdögum 1980.
Annað slikt dæmi er um notkun
raforku frá Blöndu. Þaö hefur
alltaf verið reynt aðbreiðayfir þá
staðreynd að rafmagnið er ætlaö
til stóriðju. En það er bara engin
sölumöguleiki fyrir orkuna á
þeim tima sem hún á að koma á
markaðinn (1. áfangi 1887) nema
til komi stóriðja (með hlutdeild
erlendra aöila). Þetta vita t.d.
framámenn á Akureyri, sem
knýja á um Blönduvirkjun og
vilja fá orkuna handa álveri við
Eyjafjörð. Andstaða við álver viö
Eyjafjörð er tiltölulega litil ennþá
þvimargirEyfirðingar sofa enn á
málinu. Mál er fyrir þá að vakna
þvi vegna staðhátta og hægviðra
er hætta á alvarlegri loftmengun
þar um slóðir.
Af framanrituöu sést aö ýmsar
fullyrðingar frá haustdögum 1980
og forsendur fyrir nauösyn
virkjunar voru settar fram I
blekkingarskyni.
Hinir ýmsu valkostir
Þaðhefur veriðfundið aðþviað
ég hafi hvergi i minum skrifum
gert samanburð á stærð
miðlunarlóns við hinar ýmsu „til-
haganir”, sem um er talað. Þetta
er ekki eins auðvelt og ætla mætti
þvi mönnum ber ekki saman.
Ætla verður þó, að tölur Ingva
Þorsteinssonar (Rannsóknar-
stofnun landb.) séu réttari.enda
hefur hann gert þær beitarþols-
rannsóknir sem gerðar hafa verið
á Blöndusvæðinu. Samkv. bréfi
hans til Rarik dags. 03.03.81
verður tap á algrönu landi við til-
högun I 5505 hektarar og við til-
högun II 2984 ha. og við tilhögun-
IA 4848 ha. Af þessu verður aust-
an Blöndu: við tilh. I 1002 ha., við
tiih. II 1505 ha. og við tilh. IA 345
ha. Þetta er allt miðað við 400 Gl.
lón. Tilhögun IIA er ekki nefnd og
ekki heldur tilhaganir með 220 G1
miðlun ( þ.e. minna lónið). At-
hygli vert er, að tilhögun IA spar-
ar mikið land austan ár, saman-
boriö við tilh. I (6,5 ferkm.) en
eyðir þó ekki meira landi vestan
ár.
Verkfræðistofa Sigurðar
’. horoddsen hefur gert saman-
buröarskrá dags. 06.04.81, yfir
nokkra valkosti Blönduvirkjunar
og óska ég eftir þvi aö hún veröi
birt hér með. Þvi miöur vantar
bæði IA og IIA á þessa skrá en
hún sýnir samt glfurlegan mis-
mun á graseyöingu og að virkjun
með 220 Gl. miðlun er mjög hag-
kvæm (meölægstan stofnkostnað
á orkueiningu).
Þungur þrýstingur
Sem dæmi um þau vinnubrögö
sem viöhöfö eru af hálfu stór-
veldisins i Blöndustriðinu má
nefna að hreppsnefndamenn hafa
verið sóttir heim (jafnvel af
ráðherrum) til að hafa áhrif á
þeirra afstööu. Þrýstingurinn
sem beitt er, er þungur og hafa
nokkrir sveitastjórnarmenn látið
Samanburdur á orkuspá og hugsanlegri
orkuvinnslugetu 1981-1991
Samanburdur á orkuspá og hugsanlegri orkuvinnslugetu 1981—1991.
Ár Orkuvinnslu- geta GWh Orku- spá GWh Mis- munur GWh Uppsctt afl MW
1980 Landskerfið (Krafla = 40 GWh) 3140 3275 - 135 528
1981 Viðbót Hrauneyjafossv. 1 (60 d.) 100 GWh
— Kvíslavcita 70 — 3310 3407 - 97 598
1982 Viðbót: Hrauneyjafossv. I (70 MW.) 400 —
— Hrauneyjafossv. 11 (70 MW.) 300 GWh 668
- — Kvíslaveita 10 —
— Sultartangaslífla 15 — 4035 3540 + 495
1983 Viðbót Hrauneyjafossv. 11 50 —
— Kvíslaveita 40 —
— Sultartangastífla 135 — 4260 3673 + 587
1984 Viðbót Hrauneyjafossv. III (70 MW.) 50 —
— Kvíslaveita 40 — 4350 3803 + 547 738
1985 Viðbót Kvíslaveita 15 — 4365 3932 + 433
1986 Viðbót Kvíslaveita') 140 — 4505 4058 + 447
1986/87 Viðbót Nývirkjun2)(FDV I/BLV)(80 MW) 390 4895 4182 + 713 818
1987/88 Viðbót — — (80 MW) 390 — 5285 4307 + 987 898
1988/89 Viðbót — — (80 MW) 390 — 5675 4424 + 1251 978
1989/90 Viðbót — — (80 MW) 390 — 6065 4540 + 1525 1058
1990/91 Viðbót — — (80 MW) 390 — 6455 4658 + H97 1138
]) Auk þess mismunar sem hér að ofan kemur fram eru uppi áætlanir um lúkningu Kröfluvirkjunar, sem
gefa mundi allt að 350(iWh/ári aukningu og um aukningu Þórisvatnsmiðlunarmeðdýpkun oghækkun
sem gefa myndi allt að 350 GWh/ári.
2) Meðaltalstölur á afli ob orku frá fvrri áfanea Fliótsdalsvirkiunar ov Blönduvirkiunar.