Tíminn - 15.04.1982, Blaðsíða 6

mrnrn
Fimmtudagur 15. april 1982
6
stuttar fréttir
■ Krá Þorlákshöfn.
„Hefur valdið
mikilli reiði meðal
Sunnlendinga”'
SUÐUHLAND: „Samkvæmt
niðurstöðum Iðnaöarráðu-
neytisins, er Sauðárkrókur
sisti valkosturinn sem til
greina gat komið að reist yrði
steinullarverksmiðja. Allir
rekstrarþættir verksmiðj-
unnar stórir og smáir eru ó-
hagstæöari á Sauðárkróki en i
Þorlákshöfn”, segir i
samþykkt sérstaks fundar
Samtaka sunnlenskra sveitar-
félaga, atvinnumálanefndar
samtakanna og stjórnar Iðn-
þróunarsjóðs Suðurlands, er
haldinn var s.l. föstudag. En
sú ráðagerð iðnaðarráðherra
að mæla með staðsetningu
verksmiðjunnar á Sauðár-
króki hefur valdiö mikilli reiði
meðal Sunnlendinga og mót-
mælti fundurinn henni harö-
lega.
Jafnframt segir, að ef
byggöasjónarmiö eigi alfariö
að ráða um staðsetningu verk-
smiöjunnar megi ljóst vera,
að hvergi sé meiri þörf á at-
vinnuuppbyggingu en á Suður-
landi. „Þar tala tölur sinu
máli”.
Framkominni þingsá-
lyktunartillögu frá þingmönn-
um Suðurlands um steinullar-
verksmiðju í Þorlákshöfn er
fagnað og skorað á Alþingi að
samþykkja hana.
—HEI
40% þátt-
taka í
prófkjöri
IIÖFN: Helgina 3. og 4. april,
fór fram sameiginlegt
prófkjör Alþyðubandalags,
Framsóknarflokks og Sjálf-
stæöisflokks á Höfn i Horna-
firði, vegna sveitarstjórna-
kosninga i mai n.k. Alls tóku
374 þátt i prófkjörinu og eru
það um 40% þeirra sem á kjör-
skrá eru.
Úrslit urðu þau að listi
Alþýöubandalags hlaut 95 at-
kvæði, listi Framsóknarflokks
143 atkvæði og listi Sjálf-
stæðisflokksins 134 atkvæði.
Eftirtaldir urðu i l'jórum
efstu sætum hjá hverjum
fiokki: Hjá Alþýöubandalagi:
Haukur Þorvaldsson, Þor-
steinn Þorsteinsson, Sigurður
Geirssonog Úlafia Gisladóttir.
Hjá Framsóknarflokki: Birnir
Bjarnason, Guðbjartur öss-
urarson, Asgerður Arnar-
dóttir og Sveinn Sighvatsson.
Hjá Sjálfstæðisflokki: Unn-
steinn Guðmundsson, Eirikur
Jónsson, Ingólfur Waage og
Aöalheiður Aðalsteinsdóttir.
t sveitarstjórnakosningun-
um 1978hlaut Alþýðubandalag
157 atkvæði og tvo menn
kjörna. Framsóknarflokkur
221 atkvæði og tvo menn
kjörna. Sjálfstæðisflokkur 244
atkvæði og þrjá menn kjörna.
HH/SV
Framboðslisti
framsóknar-
manna í
Njarðvík
■ Framboðslisti f:ram-
sóknarmanna i Njarðvik fyrir
bæjarstjórnarkosningarnar i
vor hefur nýlega verið ákveð-
inn. Tiu efstu sæti listans eru
óbreytt frá úrslitum sam-
eiginlegs prófkjörs sem efnt
var til i Njarövik i vetur. List-
inn er þannig skipaður:
1. Ólafur t. Hannesson, lög-
fræðingur, Brekkustig 4.
2. Ólafur Eggertsson, húsa-
smiður, Kirkjubraut 9.
3. Gunnar Ólafsson, lög-
regluþjónn, Hæðargötu 4.
4. Steindór Sigurðsson, sér-
leyfishafi, Klapparstig 10.
5. Ólafur Þórðarson, vél-
stjóri, Hæðargötu 3.
6. Sigurjón Guðbjörnsson,
framkvæmdastjóri, Hliðar-
vegi 76.
7. Margrét Gestsdóttir, hús-
móðir, Njarðvikurbraut 12.
8. Ólafur Guðmundsson, toll-
vörður, Grundarvegi 1.
9. Gunnlaugur Óskarsson,
rafvirki, Hjallavegi 5.
10. Einar Aöalbjörnsson,
lagermaður, Hjallavegi 5.
11. Jónas Pétursson, bilstjóri,
Fifumóa 5.
12. Páll Ólafsson, rafvirki,
Njarövikurbraut 11.
13. Sigurður Sigurðsson, yfir-
lögregluþjónn, Grænási 3.
14. Kristján Konráðsson, skip-
stjóri, Þórustig 14.
—HEI
Kristján
Eidjárn
flytur erindi
SAUÐARKHÓKUR: tbúar á
Króknum verða þeirrar á-
nægju aðnjótandi i kvöld, að
dr. Kristján Eldjárn mun
flytja erindi, sem hann nefnir
„Sumardvöl á Grænlandi fyrir
40 árum”.
Erindið verður flutt i Safna-
húsinu og hefst klukkan 21.
Gó/Sauöarkróki.
þingfréttir
Sykurverksmiðja
í Hveragerði
■ Iðnaðarráðherra hefur mælt
fyrir frumvarpi um sykurverk-
smiðju i Hverageröi. Þaö er ráö
fyrir gert aö rfkisstjórninni sé
heimilt aö taka þátt i hlutafélagi,
er eigi og reki sykurverksmiðju I
Hveragerði og aö leggja fram allt
aö 40% hlutafé þess, enda veröi
hlutaféð minnst 30% af stofn-
kostnaði. Málefni verksmiöj-
unnar heyra undir iönaðarráð-
herra.
í athugasemdum er grein gerð
fyrir þeirri ákvörðun að reisa
verksmiðjuna og reka hana og
segir þar m.a.:
„Með frumvarpi þessu er stefnt
að stofnsetningu sykurverk-
smiðju i Hverageröi. Reiknað er
með að rikið sé eigandi allt að
40% af hlutafé félagsins. Ein-
staklingar, fyrirtæki og sveitar-
félög verði eigendur 60% hluta-
fjár.
Hugmyndin um byggingu
sykurverksmiðju á sér nokkurn
aðdraganda. Máliö kom til kasta
Alþingis voriö 1977, þegar
samþykkt var þingsályktunartil-
laga þess efnis að gerð yrði hag-
kvæmniathugun á aö byggja
sykurhreinsunarverksmiðju á
tslandi. Var finnska fyrirtækið
Finska Socker AB fengið til að
gera skýrslu um málið.
Skýrslan var tilbúin i október
1977. Lagt er til i skýrslunni aö
framleiða sykur úr melassa og
var hérum grundvallarbreytingu
aö ræða, þar sem áöur hafði verið
reiknaö með að hreinsa hrásykur.
Rófumelassi er tiltölulega ó-
dýrtog vannýtt hráefni, sem fell-
ur til i venjulegum sykurverk-
smiðjum.sem framleiða sykur úr
rófum.
Niðurstöður úr skýrslu Ahuga-
félags um sykuriönaö hf. og
Finska Socker AB frá þvi i febrú-
ar voru þessar m.a.:
Á árinu 1978 er stofnaö Áhuga-
félag um sykuriðnað hf. Beitti
félagið sér fyrir þvi i samvinnu
viö Finska Socker AB með
stuðningi Norræna iönaöarsjóös-
ins aö vinna ýtarlega skýrslu um
sykurvinnslu i Hverageröi.
Skýrslan inniheldur m.a. for-
hönnun á verksmiöjunni.
Niðurstöður úr skýrslu Ahuga-
félags um sykuriðnað hf. og
Finska Socker AB frá þvi I febrú-
ar voru þessar m.a.:
1. Þaöerfullkomlega tæknilegur
möguleiki að byggja sykur-
verksmiðju sem grundvallast
á melassahráefni.
2. Það er mögulegt að framleiöa
fyrsta flokks kristallaöan
sykur úr sykurinnihaldi frum-
melassa með venjulegri
kristöllunaraöferð.
3. Sú orka, sem vinnslan þarf á
mismunandi stigum, sérstak-
lega eiming á sykurupplausn-
inni og lokamelassanum, fæst
úr jarögufu. Einnig er hægt að
framleiða raforku til eigin
þarfa með jarögufunni.
4. Það er hagkvæmt að velja
verksmiöjunni staö i Hvera-
gerði, þar sem nauðsynlegar
forsendur fyrir framleiðslu af
þessu tagi eru fyrir hendi:
vinnuafl, vatn, kælivatn og
það, sem er mikilvægast,
jarögufa, en tilraunir sýna, að
nægjanleg gufa meö heppileg-
um eiginleikum er fyrir hendi.
5. Núverandi dreifi- og sölukerfi
á tslandi getur séð um dreif-
ingu og sölu á allri ársfram-
leiöslunni, um 10.000 tonnum á
ári.
6. Tilraunir sýna, aö þaö er
mögulegt aö þurrka þann
hluta hráefnisins, sem ekki er
sykur, hinn svokallaöa loka-
melassa, og gera úr honum
þurrt fóður, svokallað
melassamjöl (mjölkenndur
melassi). Það ætti aö vera
mögulegt að koma melassa-
mjölinu meö tiltölulega skjót-
um hætti á markaöinn með
hjálp islensku fóður-
blöndunarfyrirtækjanna.
7. Á grundvelli tiltölulega ná-
kvæmrar forhönnunar er fjár-
festing f verksmiðjunni áætluð
um FIM 106.300.000, reiknuö á
verðlagi i nóvember 1979.
Fjárfestingin nær yfir verk-
smiðjulóð, verksmiðju-
byggingar og vélbúnað, búnaö
til öflunar og dreifingar á
orku, geymslur fyrir hráefni
og framleiösluvörur og
flutningstæki svo og annan
óhjákvæmilegan kostnað. Það
vekur athygli, að hlutdeild
tolla, skatta og opinberra
gjalda í heildarf járfestingunni
er um 20%.
8. Ef 15 ára endurgreiðslutimi og
12% ársvextir eru notaðir á
fjárfestinguna, þá veröur
kostnaðarverö sykursins FIM
2,4/kg. Þegar 36% verslunar-
álagningu er bætt viö, fæst
verðið isl. kr. 350/kg á venju-
legum kristölluðum sykri.
Þetta verð er vel samkeppnis-
hæft við sykurverð eins og það
var á Islandi I nóvember-des-
ember 1979.
Almennt er hægt að draga þá
ályktun, að sykurframleiðsla
á íslandi tryggir sykurverð til
neytenda, sem er hóflegt og
sambærilegt verðlagi i öðrum
Evrópulöndum.
■ Lagðir hafa verið fyrir Alþingi
til staðfestingar fjórir Noröur-
landasamningar um vinnu-
markaðsmál og viðurkenningu
starfsréttinda. Þeirra viðamestur
er samningur um sameiginlegan
norrænan vinnumarkað sem
undirritaður var i Kaupmanna-
höfn 6. mars s.l.
Um samninginn um sameigin-
legan norrænan vinnumarkað
segir:
„Hinn 22. mai 1954 var geröur
Norðurlandasamningur um sam-
eiginlegan vinnumarkað. Island
gerðist aldrei aöili að þeim
samningi. Meginregla þess sam-
ings var aö ekki skyldi i
samningsríkjunum krefjast at-
vinnuleyfis fyrir rikisborgara
neins hinna samningsrikjanna.
Ariö 1978 ákvað norræna ráö-
herranefndin (vinnumálaráð-
herrar) að láta endurskoða
samninginn frá 1954. Arangur
þessarar endurskoðunar var nýr
samningur um sameiginlegan
norrænan vinnumarkaö sem
undirritaöur var i Kaupmanna-
höfn 6. mars 1982. Samingurinn er
prentaöur sem fylgiskjal 1 með
þingsályktunartillögu þessari.
Eins og i samningnum frá 1954
er meginreglan sú að i samnings-
löndunum skuli ekki krafist at-
vinnuleyfis fyrir rikisborgara
neins hinna samningslandanna
(1. gr.). 1 nýja samningnum er
meiri áhersla lögð á hlutverk
hinna opinberu vinnumiölana i
samningslöndunum (3. gr.). Enn-
fremur skulu samningslöndin
leitast við að tryggja að
flutningur starfsfólks milli landa
skuli fara fram við félagslega
tryggar aöstæður sem fyrirfram
eru kunnar.
Islensk stjórnvöld tóku ekki
beinan þátt i endurskoðun
samningsins. A siðastliönu ári
var þó athugað hvort grundvöllur
væri fyrir aðild Islands aö
væntanlegum samningi. Félags-
málaráðuneytið leitaði umsagnar
Þetta er mögulegt viö nú-
verandi aðstæður án niður-
greiðslna eöa með litilsháttar
stuðningi eins og Ukast i flest-
um löndum Evrópu.
9. Hin áframhaldandi mikla
hækkun á eldsneytisveröi
eykur stöðugt verðið á hreins-
uðum sykri á heimsmarkaðin-
um. Þar sem jarðvarmi er
fyrir hendi á Islandi, býður
eigin sykurframleiðsla upp á
mikilvægan möguleika til aö
hagnýta þessa orku. Þurrkun
lokamelassans i fdðri eykur
enn notkunargildi jarðvarm-
ans.
10. Þjóðhagsleg áhrif fjár-
festingarinnar verða í fyrsta
lagi tiltölulega jafnt og hóflegt
sykurverð, I öðru lagi næst
umtalsverður gjaldeyris-
sparnaður, um það bil FIM 15-
18 milljónir á ári. Þar fyrir ut-
an er hægt að reikna með hag-
stæðum áhrifum á atvinnuá-
standið, þar sem verksmiðjan
býður upp á ný störf fyrir 60-70
manns. Einnig hlýtur hin nýja
tækni sem berst til landsins að
vera áhugaverð.”
samtaka vinnumarkaðarins hér á
landi. 1 ljós kom aö áhugi væri
fyrir hendi á þátttöku Islands að
uppfylltum vissum skilyrðum,
m.a. að islenskum stjórnvöldum
yrði heimilt aö gera sérstakar
ráðstafanir til að koma i veg fyrir
röskun jafnvægis i vinnu-
markaðnum vegna t.d. hóp-
flutninga starfsfólks. A þaö var
bent að atvinnumarkaöur á
tslandi væri svo litíll að jafnvel
tiltö lulega litlir flutningar gætu
raskaö jafnvægi og skaðað efna-
hagslega og félagslega þróun i
landinu.
Aö loknum viðræðum við full-
trúa hinna samningslandanna
var ákveðið að koma til móts við
óskir tslendinga og í 7. lið bók-
unar við samninginn er að finna
eftirfarandi ákvæði:
„7. Samningurinn skal ekki
vera þvi til fyrirstööu að
íslensk stjómvöld geti, i sér-
stökum tilvikum og að höfðu
samráði við hin samningslönd-
in, áskilið atvinnuleyfi i þvi
skyni aö koma i veg fyrir rösk-
un jafnvægis vegna hóp-
flutninga starfsfólks eða meiri
háttar flutninga einstaklinga
sem beinast að sérstökum
svæðum, störfum eöa atvinnu-
greinum.”
Fyrir Alþingi liggur frumvarp
til laga um atvinnuréttindi út-
lendinga (nd. 93. mál). Þar segir i
11. gr.:
„Ekki þarf að sækja um at-
vinnuleyfi fyrir útlendinga, sem
undanþegnir eru atvinnuleyfi
samkvæmt alþjóðasamningum
sem ísland er aöili að.”
„Ekki þarf að sækja um at-
vinnuleyfi fyrir útlendinga, sem
undanþegnir eru atvinnuleyfi
samkvæmt alþjóðasamningum
sem Island er aðili aö.”
Lögfesting sliks ákvæðis er for-
senda fyrir þvi aö hægt verði að
fullgilda samninginn.”
OÓ
Samningur um sameiginlegan
norrænan vinnumarkað:
Island vill
fyrirvara
svo að hópflutningar hingað
raski ekki jafnvægi