Tíminn - 22.06.1982, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 22 JÚNÍ 1982.

7
eríént yfirlit
.................
■ BRETAR eiga viðar í deilum út af
eyjum en í Suður-Atlantshafi. Ný deila
virðist nú i uppsiglingu um Indlands-
hafseyjuna Diego Garcia eftir kosninga-
sigur vinstri hreyfingarinnar á Máritius.
Þegar Bretar. veittu eyjarskeggjum á
Máritíus sjálfstæði árið 1968, drógu þeir
Diego Garcia undan, en áður hafði hún
lotið sömu stjóm í nýlenduráðuneyti
Breta og Máritius. Þessu var þá
mótmæit af stjórn Máritíus, en hún sæíti
sig við þetta, enda mat hún þá mest að
tryggja Máritius sjálfstæði.
Bretar létu ekki við það sitja að halda
áfram yfirráðum á Diego Garcia. Þeir
fluttu alla íbúana þar, 1400 talsins, til
Máritíus og hafa þeir dvalizt þar síðan.
Eftir þetta leigðu svo Bretar Bandaríkja-
stjórn Diego Garcia til 50 ára og hafa
Bandarikjamenn siðan unnið að þvi að
koma þar upp flotastöð og herflugvelli.
Þetta mun verða aðalbækistöð banda-
ríska hersins á Indlandshafi.
Á siðustu árum hefur sú krafa fengið
aukinn hljómgrunn á Máritius, að Diego
Garcia tilheyrði Máritius að nýju, enda
þótt fjarlægð sé mikil milli eyjanna, eða
um 1200 mílur. Þá hefur það verið
gagnrýnt að Máritíus þyrfti að annast
innflytjenduma frá Diego Garcia.
Verkamannaflokkurinn, sem hefur
farið með stjórn á Máritius undir forustu
Seewoosagurs Ramgoolam, hefur kraf-
izt að undanförnu að Máritíus fengi
yfirráð yfir Diego Garcia, en heitið þvi
að rjúfa ekki 50 ára leigusamninginn við
Bandaríkin. Bretar hafa hafnað þessu,
en nýlega fallizt á að leggja fjórar
milljónir sterlingspunda i sjóð til
styrktar innflytjendum frá Diego Garcia.
■ Paul Bérenger.
Bretar lenda í
nýrri Indlandsdeilu
Nu berst leikurinn til Indlandshafs
ÚRSLIT þingkosninganna, sem fóm
fram á Máritius 11. þ.m. munu
gerbreyta stöðunni. Verkamanna-
flokkurinn tapaði öllum þingsætum, en
nýja vinstri hreyfingin, sem gengur
undir skammstöfuninni MMM, vann öll
þingsætin, sem kosið var um á Máritius,
62 talsins.
MMM-hreyfingin var stofnuð fyrir
nokkmm árum af Paul Bérenger, sem
varð þekktur á sínum tíma fyrir þátttöku
í stúdentaóeirðunum i Paris 1968.
Bérenger, sem er nú 37 ára, hélt
nokkm siðar heim og stofnaði áður-
nefnda hreyfingu, sem nú hefur náð
völdum á Máritíus. Hann er fram-
kvæmdastjóri hennar og ætlar að halda
því starfi áfram en fela öðmm að annast
rikisstjómina
Bérenger telur MMM-hreyfinguna
frekar hægfara sósíalíska hreyfingu, sem
hafi tekið franska sósíalista og griska sér
til fyrirmyndar. Hreyfingin mun beita
sér fyrir takmarkaðri þjóðnýtingu,
a.m.k. fyrst um sinn.
Markmið hennar er að gera Máritius
að lýðveldi, en nú heyrir hún undir
brezku krúnuna. Gefið hefur verið til
kynna, að Ramgoolam, sem verið hefur
forsætisráðherra síðan 1968, verði gef-
inn kostur á að verða fyrsti forsetinn
og sýna á þann hátt þjóðareiningu.
Ramgoolam er orðinn 82 ára. Ekki er
talið útilokað, að hann taki þessu tilboði
og fái þannig sárabætur vegna ósigursins
i kosningunum.
KOSNINGARNAR voru sóttar af
miklu kappi. Verkamannaflokkurinn
fékk til ráðuneytis ameriska auglýsinga-
stofnun, sem á sinum tima skipulagði
kosningabaráttu Huberts H. Humphrey
i forsetakosningunum 1968. MMM-
hreyfingin túlkaði þetta á þann veg, að
raunvemlega væri það leyniþjónusta
Bandarikjanna, CIA, sem legði á ráðin
um kosningabaráttu Verkamanna-
flokksins.
Leiðtogar Verkamannaflokksins
töldu sig hafa fengið gott svar við þessu,
þegar þeir birtu bréf, sem átti að sanna,
að Bérenger hefði fengið um eina
milljón dollara í styrk frá Líbýustjórn.
Bérenger færði rök að því, að bréfið væri
falsað og að hann hefði engan slíkan
styrk fengið, enda myndi hann ekki hafa
þegið hann.
Ibúar á Máritius eru taldir tæp
milljón. Meirihluti þeirra er indverskrar
ættar. Enda þótt eyjan sé ekki stór að
flatarmáli, tæplega 800 fermílur, er
sykurrækt helzta atvinnugreinin.
Lágt sykurverð hefur valdið efnahags-
legum erfiðleikum að undanfömu og
atvinnuleysi verulega aukizt. Talið er að
það eigi mikinn þátt í ósigri Verka-
mannaflokksins.
MMM-hreyfmgin hefur lýst yfir því,
að rikisstjórn hennar muni fylgja
hlutleysisstefnu í utanríkismálum. Þvi
verði herskipum risaveldanna ekki leyft
að hafa viðkomur á Máritíus, en það
hefur verið gert að undanförnu. Þá
muni hún fylgja miklu fastara fram
tilkallinu til Diego Garcia. Það mun
bæði gert innan Einingarsamtaka Afríku
og Sameinuðu þjóðanna. Einnig verði
leitað tilstyrks Asiurikjanna.
Á fundi Einingarsamtaka Afriku fyrir
tveimur árum, var lýst stuðningi við
tilkall Máritius til Diego Garcia og
mótmælt ameriskri herstöð þar.
Hinir nýju stjórnendur segjast vilja
hafa góða samvinnu við öll ríki, en mest
áherzla verði þó lögð á nána samvinnu
við Frakkland og Indland. Frakkar réðu
um skeið yfir Máritius en urðu að láta
hana af hendi við Breta 1814 eftir ósigur
Napóleons. Frönsk áhrif eru sögð
sterkari en brezk áhrif á Máritius.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
erlendar fréttir
Enn er bar-
ist í Beirút
— þrátt fyrir að
eigi að vera í
■ ísraelsmenn og Palestinumenn
skiptust á stórskotahríð í kringum og
í Beirut mestan hluta gærdagsins
þrátt fyrir að vopnahlé eigi að vera i
gildi milli þeirra.
Fréttamenn staddir í Beirut segja
að sprengjuskotum ísraelsmanna
rigni niður i borgina, allt að 2-3 á
minútu, og standi skothríðin bæði af
landi og sjó. Talið er að mannfall sé
mikið.
Palestinumenn segja að einn af
spítölum þeirra hafi orðið fyrir
sprengjuskotum með þeim afleiðing-
um að tveir óbreyttir borgarar fórust
og 13 særðust.
Palestinumenn saka ísraelsmenn
um að hafa byrjað skothríðina til að
dylja áframhaldandi sókn sína, en
ísraelsmenn svara þvi til að þeir séu
að svara árásum Palestínumanna.
Fréttastofan TASS sagði að í einni
vopnahlé
gildi
skothriðinni hefði sendiráð Sovét-
rikjanna i V-Beirut orðið fyrir
skotum, og hefði sendiráðsbyggingin
skemmst, en ekki var getið um annað
i fréttinni.
Enn er reynt að leysa þessa deilu
og mun Begin forsætisráðherra
ísraels eiga viðræður við Reagan i
Washington, þar sem meðal annars
verður rætt um hugsanlega þátttöku
Bandarikjamanna i alþjóðlegum
sveitum sem eiga að halda friðinn I
Libanon.
Sarkis forseti Líbanon hefur átt
viðræður við Philip Habib sérlegan
sendifulltrúa Bandarikjanna i Mið-
austurlöndum.
ísraelsmenn hafa ákveðið að leyfa
sjálfboðaliðum hjálparstofnana að-
vinna að hjálparstörfum í Líbanon
og mun leyfa að fluttar verði birgðir
um hafnir i ísrael.
Thatcher sækir Reagan heim:
Munu ræða um
Falklandseyjar
■ Margret Thatcher, forsætisráð-
herra Breta, hefur verið boðið til
Washington til viðræðna við Reagan
forseta á morgun, miðvikudag.
Falklandseyjadeilan mun vera
aðalmál fundar þeirra, en vangavelt-
ur hafa verið um það, að Bandarikja-
stjórn sé miður sin vegna harðrar
afstöðu Thatcher i þvi máli, sérstak-
lega að hún hefur sagt að hún muni
ekki ræða við Argentinumenn um
stjórn eyjanna.
Reiknað er með að leiðtogamir
tveir muni einnig ræða ástandið i
Líbanon. Thatcher mun fara til
Washington frá New York þar sem
hún situr afvopnunarráðstefnu SÞ
Viðræðurnar um Gíbraltar:
Spánn hættir
■ Stjórnvöld á Spáni hafa ákveðið
að hætta við þátttöku í áframhald-
andi viðræðum um framtið Gibraltar
og jafnframt hefur verið frestað þvi
að opna landamærin á milli höfðans
I og meginlandsins, sem hafa verið
! lokuð i 13 ár.
Talsmaður stjórnarinnar i Madrid
sagði að eins og málin stæðu nú væru
Bretar í engri aðstöðu til að uppfylla
skilyrðin fyrir áframhaldandi viðræð-
um, og mun hér vera skírskotað til
Falklandseyjadeilnanna.
Viðræðum átti að halda áfram i
Portúgal síðar í þessari viku og áttu
þá að ræðast saman utanríkisráðherr-
ar landanna og sögðust þeir báðir
vera leiðir yfir því að hætta varð við
viðræðumar.
V-Þjóðverjar reiðir ígarð Reagan:
Vilja afnám banns
á Siberíuleiðslunni
■ Vestur-Þjóðverjar munu vera
Reagan Bandarikjaforseta mjög
reiðir eftir að sá siðamefndi ákvað
að framlengja bannið á afhendingu
bandariskra tækja til gasleiðslunnar
frá Siberiu og til Evrópu.
Talsmaður stjórnarinnar í Bonn
sagði, að þeir mundu leggja að
Frökkum, Bretum og ítölum að fá
Reagan til að hætta við þessa
ákvöröun. Hann sagði ennfremur að
vegna þessarar ákvörðunar væri
hætta á að þúsundir misstu vinnuna.
Argentína:
Ágreiningur innan
herstjórnarinnar
■ Stöðugir fundir eru nú hjá
herstjórninni i Argentinu um eftir-
mann Galtieris, sem sagði af sér eftir
töku Breta á Falklandseyjum. Á-
greiningur mun vera kominn upp
meðal hinna þriggja greina hersins
og mun flugherinn hafa litinn áhuga
á fyrirætlunum landhersins, sem
ávallt hefur ráðið embætti forseta,
um að setja hershöfðingja á eftir-
launum í embættið en flugherinn
þótti standa sig best i Falklandseyja-
átökunum.
Breska flutningaskipið Noland er
komið til hafnar i Argentínu með
2000 striðsfanga Breta frá Falklands-
eyjum, og er þetta i annað sinn sem
slikir flutningar eiga sér stað.
Karl prins viðstaddur fædinguna
■ Þúsundir Englendinga fögnuðu
fyrir utan St. Mary sjúkrahúsið i
London í gærkvöldi þegar tilkynnt
var að Diana prinsessa af Wales
hefði eignast hraustan dreng.
Diana var flutt á sjúkrahúsið
snemma i gærmorgun og þá þegar
byrjaði fólk að safnast fyrir utan og
fögnuður var mikill þegar tilkynning-
in um burðinn kom laust eftir
klukkan 21 i gærkvöldi. Karl prins af
Wales var viðstaddur fæðingu sonar
sins. Drengurinn vó um 14 merkur.