Tíminn - 23.06.1982, Qupperneq 8

8
MIÐVIKUDAGUR 23.JÚNÍ 1982.
Útgefandi: Framsóknarfiokkurínn.
Framkvæmdastjóri: Gisli Sigurösson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur V. Ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon. Umsjónarmaður Helgar-Timans:
lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghildur
Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriðason, Heíður Helgadóttir.lngólfur
Hannesson (iþróttir), Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristín
Leifsdóttir, Sigurjón Valdimarsson, Skafti Jónsson, Svala Jónsdóttir. Útlits-
teiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón
Róbert Ágústsson, Elín Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir:
Flosi Kristjánsson, Kristín Þorbjarnardóttir, María Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavík. Sími: 86300.
Auglýsingasími: 18300. Kvöldsímar: 86387 og 86392.
Verð i lausasölu 8.00, en 10.00 um helgar. Áskrift á mánuði: kr. 120.00.
Setning: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent hf.
Samvinnan um
saltfisksöluna
■ Reynslan hefur jafnan sannað, að þegar erfiðleikar
steðja að, verður þeim bezt mætt með samvinnu. Fyrir
100 árum, þegar hér ríkti mikill harðindatími og við það
bættist óhagstæð verzlun, stofnuðu þingeyskir bændur
fyrsta kaupfélagið, sem nú er starfandi. Kaupfélagshreyf-
ingin breiddist síðan um landið og hefur orðið lífskjörum
og framförum landsmanna mikil lyftistöng.
íslendingar hafa hagnýtt sér samvinnuna á mörgum
fleiri sviðum, þótt í öðru formi sé. Nýlega hélt t.d.
Sölusamband íslenzkra fiskframleiðenda upp á 50 ára
afmæli sitt. Það var stofnað, þegar heimskreppan mikla
var í algleymingi, verð á saltfiski sem þá var helzta
útflutningsvaran, féll gífurlega og við það bættist að
útflytjendur fóru að undirbjóða hver annan. Framsýnir
menn í hópi útflytjenda og forráðamenn banka sáu, að
þetta bauð mikilli hættu heim. Niðurstaðan varð sú, að
helztu útflutningsfyrirtækin tóku höndum saman og brátt
bættust nær allir útflytjendur í hópinn.
Sú reynsla, sem fengizt hefur af hálfrar aldar starfi SIF,
er tvímælalaust hagstæð. Markmið þess hefur verið að
tryggja sem hagstæðast verðlag, afla nýrra markaða
jafnhliða því, sem unnið er að því að treysta stöðuna á
eldri mörkuðum, og að kappkosta vöruvöndun. Það má
benda á stórfelldan árangur á öllum þessum sviðum.
SIF er opið öllum saltfiskframleiðendum og þeir hafa
rétt til að sitja fundi þess. Félagar í samtökunum eru
samvinnufélög, samlög útgerðarmanna, útgerðarfélög og
einstakir útgerðarmenn. Félagsmenn eru nú um 250.
í ræðu, sem Tómas Árnason viðskiptamálaráðherra
flutti á 50 ára afmæli SIF, lét hann þá skoðun i ljós, að
bezt færi á því, að SIF annaðist áfram saltfiskverzlunina
á líkan hátt og verið hefir og alveg sérstaklega þegar
framleiðendur óska þess sjálfir.
Sölusamband íslenzkra fiskframleiðenda er gott dæmi
þess, að samvinnan hentar á margvíslegustu sviðum og í
mismunandi formi. Það mun gefast þjóðinni vel að efla
samvinnustarfið sem víðast.
Óvandaðar
kveðjur
■ Geirsblöðin með Morgunblaðið í fararbroddi halda
áfram hörðum ádeilum á þá flokksmenn Sjálfstæðisflokks-
ins, sem taka þátt í ríkisstjórninni eða standa að henni
með einum eða öðrum hætti. í þeim hópi eru þeir Gunnar
Thoroddsen, Friðjón Þórðarson, Pálmi Jónsson, Albert
Guðmundsson og Eggert Haukdal, svo nokkrir séu
nefndir.
Ríkisstjórninni er kennt um efnahagserfiðleikana, sem
stafa af aflabresti og verðbólgu. Við það er svo bætt, að
hún sé alveg í vasanum á kommúnistum.
Meðan þessum áróðri er haldið uppi í Geirsblöðum, er
lýst yfir með miklum hátíðleika, að eining ríki í
Sjálfstæðisflokknum. Það ber þó vissulega vott um
eitthvað annað en einingu, þegar Gunnari Thoroddsen,
Friðjóni Þórðarsyni og öðrum flokksmönnum Sjálfstæðis-
flokksins, sem standa að ríkisstjórninni, eru sendar
kveðjur eins og hér er lýst.
- Þ.Þ.
Samvinnu-
hreyfingarinnar
I. Grundvöllur og
markmið
1. Skilgreining
Til samvinnuhreyfingarinnar á íslandi teljast sambands-
kaupfélögin, Samband íslenskra samvinnufélaga, eignar- og
samstarfsfélög þessara aðila og þau fyrirtæki önnur sem eru
að meirihluta i eigu samvinnufélaganna. Ennfremur önnur
samvinnufélög sem aðhyllast stefnuskrá þessa.
Samtök starfsmanna samvinnuhreyfingarinnar teljast einn-
ig innan raða hennar.
2. Lífsviðhorf
Samvinnuhugsjónin er lifsviðhorf, sem virðir jafnan rétt
allra til lífsbjargar og andlegs þroska. Samvinnustefnan er
byggð á grundvelli félagshyggju og hefir mannúð og rétt-
læti i heiðri.
Það er markmið samvinnufélaga að menn leysi saman þau
verkefni sem sameiginlegt átak þarf til, og styðji með þvi eigin
velferð og hag annarra jafnframt.
3. Starfsemi
Samvinnuhreyfingin byggir á því að samstarf frjálsra
einstaklinga i samvinnufélögum sé öðru fremur vænlegt til að
tryggja almenningi réttláta viðskiptahætti og bætt lífskjör.
Hún er andstæða fjármagnshringa og einokunar.
Samvinnuhreyfingin leggur áherslu á að öll fyrirtæki innan
hennar starfi ávallt í samræmi við hugsjónagrundvöll
samvinnumanna. Hreyfingin vill vera öflugur þátttakandi í
framfarasókn íslensku þjóðarinnar og vinna með öðrum
þjóðhollum öflum við að byggja upp traust efnahagslíf og
heilbrigt mannlíf í landinu.
Reglurnar eru þessar:
1. Aðild að samvinnufélagi skal vera frjáls og opin, án
nokkurra tilbúinna hindrana og án allrar félagslegrar,
stjórnmálalegrar, trúarlegrar eða kynþáttalegrar mismun-
unar, fyrir alla menn sem geta hagnýtt sér þjónustu þess
og eru reiðubúnir til að taka á sig þá ábyrgð sem aðildinni
fylgir.
2. Samvinnufélög eru lýðræðisleg samtök. Málefnum þeirra
skal stjórnað af mönnum sem eru kosnir eða tilnefndir á
einhvern þann hátt er félagsmennirnir samþykkja, og sem
eru ábyrgir gagnvart félagsmönnunum. Félagsmenn sam-
vinnufélaga skulu hafa jafnan kosningarétt, hver maður eitt
atkvæði, og jafnan rétt til hlutdeildar í ákvarðanatöku í
málum varðandi félög sin. Samvinnusamböndum og öðrum
óbeinum samvinnufélögum skal stjórnað á lýðræðislegum
grundvelli eftir þeim leiðum sem best eiga við.
3. Af framlögðu stofnfé félagsmanna skal einungis greiða
mjög takmarkaða vexti, ef slíkir vextir eru greiddir.
4. Hagnaður eða uppsafnað fjármagn - ef um slíkt er að ræða
- sem til er orðið í rekstri samvinnufélags, tilheyrir
félagsmönnum í því félagi, og skal slíku fé dreift á einhvern
þann hátt sem miðar að þvi að koma í veg fyrir að nokkur
félagsmaður hagnist á kostnað annarra félagsmanna. Þetta
getur gerst - eftir ákvörðun félagsmanna - á einhvern
eftirtalinn veg:
a) Með því að leggja fé til að efla starfsemi
samvinnufélagsins.
b) Með þvi að leggja fé til málefna sem snerta
almannaheill.
c) Með þvi að skipta fénu á milli félagsmanna i hlutfalli
.við viðskipti þeirra við félagið.
5. ÖIl samvinnufélög skulu annast fræðslu fyrir félagsmenn
sína, kjörna trúnaðarmenn, starfsmenn og allan almenn-
ing, um grundvallarreglur og starfsvenjur samvinnuhreyf-
ingarinnar, bæði hina viðskiptalegu og félagslegu hlið
hennar.
4. Rekstur
í samræmi við framangreind markmið hafa aðildarfélög
samvinnuhreyfingarinnar með höndum starfsemi á sviði
verslunar, þjónustu, framleiðslu og fræðslu. Þau telja það
meðal annars hlutverk sitt að leita nýrra leiða í
atvinnuuppbyggingu og atvinnurekstri.
6. í þeim tilgangi að þjóna sem best hagsmunum félagsmanna
sinna og samfélagsins skulu öll samvinnufélög taka virkan
þátt - innan hagkvæmnismarka - í samstarfi við önnur
samvinnufélög, bæði innan landshluta, landa og á
alþjóðlegum vettvangi.
5. Forsendur
Rekstur samvinnuhreyfingarinnar skal byggjast á traustum
fjárhagslegum og félagslegum forsendum og miða að aukinni
hagkvæmni í atvinnurekstri. Stefnt skal að því að efla
hreyfinguna og treysta atvinnuöryggi byggða til hagsældar
fyrir félagsmenn.
6. Erlent samvinnusamstarf.
Samvinnuhreyfingin á íslandi tekur þátt í alþjóðasamvinnu-
starfi meðal annars með aðild Sambands ísl. samvinnuféiaga
að Alþjóðasamvinnusambandinu - International Co-opera-
tive Alliance. Ennfremur tekur samvinnuhreyfingin þátt í
norrænu samstarfi með aðild að Nordisk Andelsforbund og
öðru samvinnustarfi á þeim vettvangi. Hún telur það meðal
verkefna sinna að rétta þeim þjóðum hjálparhönd sem höllum
fæti standa, með fræðslu og fjárstuðningi eftir þvi sem ástæður
leyfa.
7. Samvinnureglurnar.
Samvinnuhreyfingin á íslandi leitast við að haga starfsemi
sinni í samræmi við reglur Alþjóðasamvinnusambandsins.
Hugsjónagrundvöllur þess markast af grundvallarreglum
samvinnufélaga (Rochdale-reglunum) sem samþykktar voru
á 23. þingi Alþjóðasamvinnusambandsins 1966.