Tíminn - 11.08.1982, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR U. ÁGÚST 1982
7
B Mynd þessi var gerð í tilefni af stofnfundi OAU í Addis Ababa 1963 og sýnir þjóðarleiðtogana, sem þar maettu. Þekktastur
þeirra var Haile Selassie, keisari Eþíopíu, en hann var aðalhvatamaður þess, að samtökin voru stofnuð.
Klýfur Kadhafi sam-
tök Afríkuríkjarma?
Mikil andstaða gegn honum sem formanni
■ FYRIR 19 árum eða 1963 komu
þjóðhöfðingjar eða þjóðarleiðtogar
Afríku, 36 að tölu, saman til fundar í
Addis Ababa, höfuðborg Eþíopíu, og
ákváðu að stofna samtök Aíríkuríkja,
sem hlutu nafnið Einingarsamtök
Afríku. Samtök þessi hafa síðan verið
þekkt undir skammstöfuninni OAU
(Organization of African Unity)
Miklar vonir voru bundnar við þessi
samtök, enda markið sett hátt í Addis
Ababa fyrir 19 árum. Þau áttu að stuðla
að samvinnu Afríkuríkja á mörgum
sviðum.
Þau skyldu vinna að því að leysa
deilur, sem kynnu að rísa milli
Afríkurfkja, svo að ekki þyrfti að kalla
til utanaðkomandi aðila. Þau skyldu
vinna að efnahagslegri samvinnu, menn-
ingarlegri samvinnu, vísinda- og tækni-
legri samvinnu og þar fram eftir
götunum.
Til að sjá um allt þetta margvíslega
starf, var komið upp bækistöð í Addis
Ababa með allfjölmennu starfsliði. Þá
skyldu utanríkisráðherrar ríkjanna hitt-
ast eftir þörfum og árlega skyldi haldinn
fundur þjóðarleiðtoga.
Fundir þjóðarleiðtoganna skyldi
haldnir á víxl í höfuðborgum ríkjanna
og fylgdi það því, að þjóðarleiðtoginn í
því ríki, þar sem fundurinn var haldinn,
skyldi teljast formaður Samtakanna
næsta ár.
Þær vonir, sem hinir bjartsýnustu
gerðu sér um þessi samtök, hafa
áreiðanlega ekki rætzt. Hins vegar
verður því ekki neitað, að þau hafa á
ýmsum sviðum náð sæmilegum árangri
og stundum leyst deilur milli ríkja. Af
þeim ástæðum hafa staðið verulegar
vonir til þess, að starfsemi OAU ætti
eftir að styrkjast og ná vaxandi árangri.
NÚ RÍKIR hins vegar nokkurt vonleysi
í þessum efnum.
Ástæðan er sú, að nítjándi þjóðhöfð-
ingjafundurinn, sem átti að halda í
Trípolí í Líbýu í síðustu viku, fór út um
þúfur og vafasamt þykir, að hægt verði
að halda nýj an fund, a. m. k. ekki í bráð.
Fjölgað hefur verulega í samtökunum
síðan 1963. Þátttökuríki eru nú 50.
Samkvæmt lögum OAU, eru þjóðhöfð-
ingjafundimir því aðeins löglegir, að
mættir séu fulltrúar frá tveimur þriðju
þátttökuríkjanna, eða í þessu tilfelli
fulltrúar frá 34 n'kjum.
Á Tripólifundinn voru mættir fulltrú-
ar frá 29 ríkjum, þar af voru 17
þjóðarleiðtogar. Fjórtán höfðu sent
fulltrúa í stað sinn en það er leyfilegt,
ef viðkomandi þjóðarleiðtogi telur sig
ekki eiga heimangengt.
Nítján þjóðarleiðtogar höfðu til-
kynnt, að þeir myndu ekki sækja
fundinn né senda fulltrúa í sinn stað. Þar
■ Kadhafi
með var ljóst, að fundurinn gæti ekki
orðið löglegur.
Það vom þjóðarleiðtogarnir frá eftir-
töldum ríkjum, seem höfnuðu þátttöku:
Kamerún, Fílabeinsströndin, Comoros,
Djibouti, Egyptaland, Gabon, Gambía,
Guinea, Miðbaugs-Guinea, Efri-Volta,
Líbería, Marokkó, Niger, Mið-Afríku-
lýðveldið, Senegal, Somalia, Súdan,
Túnis, Zaire.
Þjóðhöfðingjar Uganda og Sierre
Leone höfðu ekki sent afboð, en hins
vegar ekki sent fulltrúa, svo að afstaða
þeirra var óráðin.
Meðal þeirra þjóðarleiðtoga, sem
vom komnir til Tripoli, vom Chadli,
forseti Alsír, Mengistu Haile Mariam,
forseti Eþíopíu, Julius Nyerere, forseti
Tanzaniu, Kenneth Kaunda, forseti
Zambiu, Robert Mugabe, þjóðarleið-
togi Zimbabwe og Jerry Rawlings,
þjóðarleiðtogi Ghana.
Sérstaka athygli vakti, að Sekou
Toure, sem eitt sinn var talinn róttækasti'
þjóðarleiðtogi Afríku, sendi afboð.
TVÆR ÁSTÆÐUR em taldar hafa
ráðið mestu um það, að ekkert varð af
þjóðhöfðingjafundinum í Trípoli.
Hin fyrri var sú, að á fundi
samtakanna, sem haidinn var í Addis
Ababa í febrúarmánuði til að ræða um
fjárlög þeirra, kom framkvæmdastjóri
þeirra því þannig fyrir, að skæmliðasam-
tökin í Vestur-Sahara, Polisario, vom
skráð sem fulltrúi Vestur-Sahara og
þannig bættist 51. ríkið í samtökin.
Vestur-Sahara var áður spænsk ný-
lenda og stefndu Spánverjar að því að
veita henni sjálfstæði. Marokkó gerði
þá innrás í nýlenduna og var niðurstað-
an, að Spánverjar féllust á, að henni yrði
skipt milli Marokkó og Mauritaníu.
Síðar féllst Mauritanía á, að afsala
Marokkó sínum hluta.
Þjóðfrelsishreyfingin í Vestur-
Sahara, Polisario, hefur neitað að
viðurkenna yfirráð Marokkó og haldið
uppi öflugum skæmhemaði með tilstyrk
Alsír, Líbýu og fleiri ríkja. Mörg
Afríkuríki hafa viðurkennt Polisarío
sem hina réttu stjórn Vestur-Sahara, en
neitað að viðurkenna yfirráð Marokkós.
Þetta hefur verið eitt erfiðasta deilumál-
ið, sem OAU hefur fengizt við.
Sennilega er meirihluti Afríkuríkja
nú á bandi Polisarió, og eina leiðin til
að hindra það, að Polisario fengi fulla
viðurkenningu á Tripólí-fundinum hef-
ur verið að afstýra því, að fundurinn yrði
haldinn.
Hin ástæðan hefur líka vafalítið verið
þung á metunum, en hún er að Kadhafi,
forseti Libýu, hefði orðið forseti OAU
næsta ár, ef fundurinn hefði verið
haldinn í Tripólí. Til þess hafa sumir
þjóðarleiðtogarnir, sem höfnuðu þátt-
töku, ekki getað hugsað.
Andstöðuna gegn Kadhafi má nokk-
uð ráða af því, að 17 Afríkuríki hafa
ekki stjómmálasamband við Líbýu.
Kadhafi hefur eins og vænta mátti,
tekið því mjög illa, að fundurinn í
Tripólí fór út um þúfur. Hann hefur haft
orð á því að kveðja saman sérstakan
fund Afríkuríkja og er ekki ósennilegt,
að hann geri alvöru úr því, ef hann fær
meira en heldming þeirra til að taka þátt
í honum.
Af Kadhafi og fleiri er því haldið
fram, að Bandaríkin hafi átt vemlegan
þátt í því, að ekkert varð úr Tripólí-
fundinum. Víst er það, að Bandaríkin
em mjög andstæð Kadhafi og hefðu illa
getað sætt sig við hann sem formann
OAU. Flest þau ríki, sem höfnuðu
þátttöku, hafa meira og minna nána
samvinnu við Bandaríkin.
Það þykir ljóst af þessum málalokum
í Tripóli, að Afríkuríkin em enn meira
skipt en þau vom yfirleitt álitin vera.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
eriendar f réttir
■ Um 10 þúsund manns hafa nú
fallið eða særst í átökum þeim sem
staðið hafa í Líbanon að undanförnu •
og samkvæmt frétt í Extra blaðinu
danska nú eftir helgina munu af þeim
um 2000 manns hafa misst hand- eða
fótlegg.
Læknirinn Fatha Arafat, bróðir
leiðtoga PLO, segir í samtali við
blaðamann Extrablaðsins að íbúa
Beirut skorti nú sárlega mat, vatn og
umönnun. Hið litla vatn sem fengist
væri mengað og því stórhætta á að
farsóttir breiddust út í borginni.
„ísraelsmenn gera sprengiárásir á
neyðarsjúkrahús okkar og við meg-
um stöðugt finna nýja staði til að
Míkill skortur er á sjúkrahúsrými
í Beirut og hefur neyðarsjúkrahúsum
viða verið komið upp.
annast
Fatha.
þá sem særst hafa“ segir
■ Afganistan: Harðir bardagar munu að undanfömu hafa geisað í Kabúi
höfuðborg landsins á milli skæruliða og stjómarliða. Sagt er að um 30
stjómarliðar hafi fallið er skæmliðar gerðu árás á vopnabúr sovéska hersins
í borginni.
Ekki mun hafa verið barist í höfuðborginni af jafnmikilli hörku s.l. ár.
Skæruliðar hafa gerst æ ágengari að undanförnu og að sama skapi hefur
stjómin átt í æ meiri erfiðleikum við að endumýja herlið sitt.
■ Bandaríkin: Hæstiréttur San Francisco hefur komist að þeirri niðurstöðu
að fómarlömb og ættingjar þeirra sem tilheyrðu söfnuði Jim Jones
Musterisfólkinu er framdi sjálfsmorð í Gyana fyrir 4 ámm eigi að fá bætur
úr sjóðum safnaðarins sem munu vera alldigrir. Hæstu bætumar fær
aðstoðarmaður Leo Ryans I- Bandaríkjaþingmanns sem myrtur var er hann
heimsótti söfnuðinn til að kynna sér aðstæður þar.
Skaðabætumar til hans nema 360 þús. dollara.
■ PóIIand: Forráðamenn Einingar í PóIIandi hafa hvatt meðlimi
samtakanna til að halda áfram mótmælum gegn stjóminni. í nýjasta blaði
samtakanna segir að nýlegar tilslakanir stjómarinnar þar séu aðeins til
málamynda
um brott-
|flutiiing PLO frá Beirut:
ísraelsmenn
samþykkja en
með skilyrðum
ísraelsmenn gáfu út yfirlýsingu
þess efnis í gær að þeir fallist á
aðalatriði þeirrar áætlunar sem
Philip Habib sérlegur sendifulltrúi
Bandaríkjamanna hefur lagt fram til
lausnar deilunni í Líbanon. Þeir
setja þó nokkur skilyrði fyrir sam-
þykki sínu þeirra á meðal að allir
PLO-menn sem nú em í Beirut fari
til landa þeirra er sagt hafa að muni
taka við þeim en auk þess vilja
ísraelsmenn fá nákvæmari upplýs-
ingar um hver þessi lönd séu.
Skömmu eftir að þetta hafði
komib fram gerðu ísraelsmenn svo
enn eina loftárásina á Beirut sem
stóð j um hálfa klukkustund en ekki
mun hafa verið mikið mannfall
vegna hennar.
Fregnir herma að ísraelsmenn
setji ýmis önnur skilyrði fyrir
brottflutningi PLO-mannai sem
ekki er að finna í áætlunum Philips
Habib eins og að friðargæslusveitir
þær sem koma á fyrir í Beirut komi
ekki fyrr en að liðsflutningum PLO
frá borginni sé að mestu lokið.
Sharon vamarmálaráðherra ísraels
á þó að hafa sagt Philip Habib að
fsraelsmenn hefðu nú nógsvigrúm og
tíma til að semja um öll skilyrðin.
■ Algeng sjón á götum Beirut.
Um 10 þús-
und hafa
fallið eða