Tíminn - 25.08.1982, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR 25. ÁGÚST 1982
7
■ Tekur Palme við stjórnarskútunni að nýju?
SV3ÁR BÍÐA EFTIR
FYRSTA SEPTEMBER
Þá geta úrslitin í kosningunum ráðizt
■ SVÍAR bíða nú eftir sjónvarpsein-
vígi þeirra Thorbjöms Fálldin forsætis-
ráðherra og Olofs Palme, fyrrverandi
forsætisráðherra, en þad fer fram næst-
komandi miðvikudag (1. september).
Ýmsir fréttaskýrendur spá því, að það
geti ráðið úrslitum í þingkosningunum,
sem eiga að fara fram 19. september.
Enn er svo mjótt á mununum milli
sósíalísku flokkanna annars vegar og
borgaralegu flokkanna hins vegar, að
ekki þarf mikið til þess að ráða úrslitum.
Palme hafnaði slíku einvígi fyrir
síðustu þingkosningar, sem fóru fram
16. september 1979. Síðan hafa sósíal-
demókratar séð eftir því. Margir telja
nú, að slíkt einvígi hefði tryggt sigur
þeirra þá.
Úrslitin í þingkosningunum 1979
þóttu tvísýn fyrirfram og reyndust það
líka. Alla kosninganóttina var sýnt, að
sósíalísku flokkarnir fengu 175 þingsæti
og hinir borgaralegu einnig 175 þingsæti,
en óvissa var um 351. þingsætið, sem
réði úrslitum.
Ellefu sinnum fluttist það á milli
þingflokkanna. Að síðustu hafnaði það
hjá borgaralegu. flokkunum og tryggði
stjórn þeirra á því kjörtímabili, sem nú
er að ljúka.
Aðeins 8404 atkvæðum munaði á
samanlögðu fylgi borgaralegu flokk-
anna annars vegar og sósíalísku flokk-
anna hins vegar.
Skoðanakönnun, sem vikublaðið Vec-
kans Affárer birti um miðja síðustu
viku, spáði því, að sósíalísku flokkarnir
fengu 49% en borgaralegu flokkarnir
47%. Um 4% skiptust milli smáflokka.
Reynist það rétt mun Umhverfis-
flokkurinn (Miljöpartiet) ekki fá þing-
menn, en ýmsar skoðanakannanir höfðu
spáð þvf áður.
Samkvæmt umræddri skoðanakönn-
un fengju sósíaldemókratar 44.5%, eða
1.3% meira en síðast. Kommúnistar
fengu 4.4%, sem er 1.1% tap frá síðustu
kosningum. Ýmsar skoðanakannanir
hafa spáð því, að kommúnistar næðu
ekki 4% markinu, sem þarf til þess að fá
þingsæti. Færi svo, væri sigur borgara-
legu flokkanna sennilega tryggður.
Samkvæmt áðumefndri skoðana-
könnun myndi íhaldsflokkurinn fá 26%
og bætti við sig 5.7%. Miðflokkurinn
fengi 13% og tapaði 5.1%. Frjálslyndi
flokkurinn fengi 8% og tapaði 2.6%.
BORGARALEGU flokkamir komu
til valda haustið 1976 eftir mikinn
kosningasigur Miðflokksins. Sósíal-
demókratar höfðu þá farið samfleytt
með völd í nær hálfa öld. Thorbjörn
■ Ulf Adelsohn.
Fálldin myndaði ríkisstjórn með þátt-
töku borgarlegu flokkanna þriggja.
Samstarf flokkanna rofnaði eftir tvö
ár, eða í október 1978. Ágreiningsefnið
var afstaðan til kjarnorkuvera. Mið-
flokkurinn var andvígur byggingu
þeirra, en hinir flokkarnir ekki. Eftir
nokkurt þóf myndaði Ola Ullsten,
formaður Frjálslynda flokksins, minni-
hlutastjórn flokksins, sem sat að völdum
fram yfir kosningamar 1979.
Kosningarnar 1979 fóru á þann veg,
eins og áður segir, að borgaralegu
flokkarnir hlutu eins þingsætis meiri-
hluta á þingi. Peir komu sér saman um
stjórnarmyndun og varð Fálldin for-
sætisráðherra í annáð sinn.
Ekki tókst frekar nú en áður að halda
þessari stjórn út kjörtímabilið. Hún
rofnaði vorið 1981 sökum ágreinings um
skattamál, þegar Miðflokkurinn og
Frjálslyndi flokkurinn sömdu við sósíal-
demókrata um ný skattalög.
fhaldsflokkurinn dró þá ráðherra sína
úr ríkisstjórninni. Eftir talsvert þóf féllst
hann þó á að styðja minnihlutastjórn
Miðflokksins og Frjálslynda flokksins
undir forustu Fálldins. Sú stjórn hefur
farið með völdin síðan í maí 1981.
Svíar hafa á þessum tíma þurft að
glíma við vaxandi efnahagserfiðleika
eins og flestar aðrar þjóðir. Sennilega á
það sinn þátt í því, að skoðanakannanir
spá þessum tveimur flokkum nokkru
tapi.
BARÁTTAN hefur verið allhörð milli
flokkanna að undanförnu. Mikil deila
hefur staðið um tillögur sósíaldemó-
krata og verkalýðshreyfingarinnar um
hina svokölluðu launþegasjóði.
Samkvæmt þeim verður fyrirtækjum,
skylt að greiða í þá hluta af arði sínum,
en sjóðurinn leggi síðan fé sitt í
atvinnurekstur. Peir verða undir stjórn
verkalýðssamtakanna.
Andstæðingar sósíaldemókrata halda
því fram, að hér sé um dulbúinn
sósíalisma að ræða.
Margt bendir til, að hugmyndin um
launþegasjóðina hafi heldur þyngt
róðurinn hjá sósíaldemókrötum.
Tæpur mánuður er nú til kosn-
inganna. Ólíklegt er ekki, að þegar til
lokaþáttar kosningabaráttunnar dregur,
ráði tiltrú til forustumanna stjómmála-
flokkanna engu minna eða jafnvel
meira en afstaða til vissra málefna.
Það er af þessari ástæðu, sem beðið
er með nokkurri eftirvæntingu eftir
einvígi þeirra Olofs Palme og Thor-
bjöms Fálldin. Palme er meiri ræðu-
garpur en Fálldin, en getur stundum
verið harðskeyttur um of. Samherjar
hans óttast helzt að hann verði fylginn
sér um of og Fálldin geti grætt á því.
Gæti Palme sín muni hann bera sigur úr
býtum.
Ulf Adelsohn, hinn nýi leiðtogi
Ihaldsflokksins, krafðist þess að fá að
heyja einvígið við Palme, því að hann
væri formaður stærsta borgaralega
flokksins. Þegar því var neitað, hafnaði
Adelsohn að heyja einvígi við Kjell-
Olof Feldt, sem er talinn annar mesti
áhrifamaður sósíaldemókrata.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
erlendar f réttir
Líbanon:
Átök á
þjóðveg-
inum til
Damaskus
— PLO-menn eiga að
fara þar um í dag
■ Fréttir hafa borist af átökum í
Líbanon, í grennd við þjóðveginn til
Damaskus, en þar um á hópur
PLO-manna að fara frá Beirut í dag,
fyrsti hópurinn sem yfirgefur borgina
landleiðina.
Ekki var ljóst í gær hverjir ættu
aðild að þessum átökum, en bæði var
um að ræða þunga stórskotahríð og
vélbyssuskothríð. Sagt var að átök
ættu sér stað á milli ísraelsmanna og
Sýrlendinga. Hinsvegar neitaði tals-
maður ísraelska hersins að þeir ættu
hér hlut að máli og sagði að
bardaginn hefð verið á milli Sýrlend-
inga og hermanna kristinna manna
í Líbanon.
Brottflutningur PLO-manna sjó-
leiðina frá Be.rut gekk hnökralaust
fyrir sig í gær og þa fór bátur með
nokkur hundruð PLO-menn áleiðis
til Norður-Yemen. Áður höfðu
bátar haldið til Iraks og Túnis.
Bandaríkjamenn hafa nú 800
landgönguliða í Líbanon sem hjálpa
til við brottflutninginn og hefur
Reagan forseti enn áréttað að þeir
séu ekki þarna til neinna bardaga, og
sagði hann í bréfi til aðalritara Sþ að
þeir myndu hafa fullt samstarf við
gæslumenn Sþ á svæðinu.
Yasser Arafat leiðtogi PLO hefur
ásakað Evrópumenn og Bandaríkja-
menn um að hafa staðið aðgerðar-
lausir hjá meðan Beirut var eytt. I
viðtali við ítalskt dagblað segir
Arafat að PLO-menn hafi yfirgefið
borgina til að koma í veg fyrir frekari
tortímingu hennar, en hinsvegar
muni barátta PLO halda áfram eftir
sem áður.
fsraelsmenn segja að þeir hafi
byrjað að leysa úr haldi marga
PLO-menn sem þeir tóku til fanga í
átökunum, en talið er að ísraels-
menn hafi allt að 7000 fanga í haldi
frá því að innrás þeirra hófst.
Fregnir herma að sveitir ísraels-
manna séu þegar farnar á brott frá
Beirut í einhverjum mæli og greint
er frá því að herbílalest ísraels-
manna sé á leið suður á bóginn frá
Beirut.
Nokkur
hundruð
falla í
Afganistan
■ Fréttir frá Afganistan herma að
nokkur hundruð manna hafi fallið
eða særst alvarlega í smábæ 18 km.
norður af Kabúl höfuðborg landsins.
Þetta munu hafa verið meðlimir
kommúnistaflokks Afganistan sem
héldu hátíð á þessum stað, en
skæruliðar munu hafa gert árás á
staðinn er hátíðin stóð sem hæst.
Vcstrænir diplómatar segja að tvö
sjúkrahús í Kabúl séu enn troðful! af
fórnarlömbum árásarinnar. Ekkert
hcfur heyrst um þessa árás frá
stjórnvöldum í Afganistan.
Indland:
Yfir 250
lögreglu-
menn reknir
— kröfðust betri kjara
■ Yfir 250 lögreglumönnum í
héraðinu Hariana í norðurhluta
Indlands hefur verið vikið frá
störfum fyrir að taka þátt í baráttu
fyrir bættu kaupi og kjörum.
Mönnunum var skipað úr stöðum
sínum og síðan sendir heimleiðis
með rútum, en lögreglumenn í
höfuðborg héraðsins munu hafa
haldið mótmælagöngu í samúðar-
skyni við hina brottreknu.
Kornuppskeran
bregst í Sovét
■ Allar líkur benda til þess að
kornuppskeran í Sovétríkjunum
muni bregðast enn á ný og jafnvel
verða sú vcrsta s.l. fjögur ár.
í grein í Prövdu um uppskerumál-
in segir m.a. að sérfræðingar standi
sig ekki sem skyldi, uppskerutækin
virki ekki og í sumum tilfellum noti
bændur tvisvar til þrisvar sinnum
lengri tíma en eðlilegt getur talist til
að ná inn uppskerunni, og þá séu
komgeymslumar svo lélegar að
mikið fari forgörðum.
Sumar fregnir herma að allt að
20% uppskemnnar rotni.
Vegna þessa er áætlað að Sovét-
menn verði að flytja inn allt að 15
millj. tonna af korni, og er reiknað
með að þeir flytji það inn frá
Bandaríkjunum, Kanada og Argen-
tínu.