Tíminn - 12.09.1982, Blaðsíða 24

■ Meðan það marghrjáða land,
Uganda, reynir að feta sigáfram veg-
inn til efnahagslegs jafnvægis, vaða
liðsflokkar stjórnarinnar um borg og
byggð, stelandi, pyndandi og myrð-
andi og verður ekki séð að þeir þurfi
að óttast minnstu refsingu. Talið er að
i á valdatíma núverandi stjórnar hafi
tugum þúsunda verið komið fyrir katt-
arnef.
Starfsmaður hjálparstofnunar einn-
ar í Uganda, vesturlandamaður, segir
orðrétt:„Ástandið erverraenþað
nokkru sinni var í tíð Idi Amins.
Obote forseti sagði við mann einn sem
var gestkomandi hjá honum nýlega:
„Já, ástandið er slæmt. En hvað er
hægt að taka til bragðs...?“
Hér verða á eftir rakin þrjú dæmi
um ástandið, scm sendisveitarmaður
einn frá Evrópu lýsti sem „ógnaröld án
yfirstjórnar.“
Allir gerðust þessir atburðir á þrem-
ur vikum og innan 20 mílna frá höfuð-
borg Uganda, Kampala. Lundúna-
blaðið Sunday Times hefur birt ná-
kvæmar frásagnir sjónarvotta af at-
" burðunum.
í fyrstu viku júlímánaðar sl. voru
um 100 manns drepin í bænum Kas-
anje, sem er í kjördæmi Paul Ssemog-
ercre, en hann er leiðtogi stjórnarand-
stöðuflokksins, Lýðveldisflokksins.
Flestir hinna myrtu voru stuðnings-
menn Ssemogererc. Segja sjónarvott-

WÆif'
wÆNBEIbhf:
wsœf /■
kennslugrein, en kýs að halda nafni
sínu leyndu, hefur sagt frá því sem
hann þurfti að líða í Lubiri herbúð-
unum og Malindye fangelsinu, eftir að
hann kom þar að sem hermenn voru að
stela úr bifreið nágranna hans hinn 25.
júní sl. Var hann handtekinn sem
„grunaður um skæruliðastarfsemi".
„Um það bil klukkan 6 um kvöldið
komu tveir hermenn inn í klefann til
mín. Hóf annar þeirra að pynda mig.
Lauk hann því með því að berja mig
í andlitið, uns logblæddi úr enninu á
mér. Dró hann þá upp hníf og reyndi
að krækja úr mér annað augað, en
lagið geigaði og kom hnífurinn í vanga
og nef...Um klukkan 10 sama kvöld
kom hermaðurinn aftur og sló mig í
höfuðið með stórum hamri. Hann fór
þegar hann taldi að ég væri dauður.
Ég gat ekki staðið upp úr blóðpollin-
um og gat aðeins velt mér til á gólfinu.
Þakinn flóm
Hinn 30. júní var ég tekinn út úr klef-
anum í Lubiri og hent á grúfu upp í Land
Rover jeppa. Ég leit skelfilega út.
Komin var ígerð í sárin og vall úr þeim
gröfturinn. Paðlagði af méróþefogég
var þakinn flóm. Hermennirnir skirptu
á mig.. .Þegar bíllinn stansaði og mér var
fleygt út varð mér Ijóst að ég var kominn
í Makindye fangelsið. í fangelsinu hitti
ég fyrir þrjá fanga úr hópi almcnnra
borgara. Hver þeirra hafði verið barinn
Ognaröldin í Uganda
er stöðugt við lýði
s
ar að morguninn 5. júlí hafi Edward
Kabira, formaður flokksdeildar Al-
þýðuflokks Obotes á svæðinu, lýst því
yfir að varaforseti landsins og varnar-
málaráðherra, Paul Muwange, væri
væntanlegur í heimsókn daginn eftir.
Átti varaforsetinn að ávarpa heima-
menn.
Óvænt birtust herflokkar
Muwanga kom þó ekki, en í þess stað
birtust óvænt flokkar hermanna sem
menn héldu vera lífvörð varaforsetans,
sem sendur væri á undan honum. Beið
fólkið til klukkan 4 um daginn, en þá
birtust fleiri hermenn. Gaf Kabira þeim
þá skipun um að taka höndum 70 manns
úr hópi fólksins. Þetta fólk og nokkrir
sem síðar voru gripnir voru nú fjötraðir
og fleygt upp í jeppabifreiðar. Næstu
daga fundust margir fanganna dauðir á
þremur nærliggjandi skógarsvæðum,- í
Bimbyeskógi, Kabwaskógi og Lumpe-
woskógi. í hópi þessara manna voru
söngvarinn Nelson Ssabavuma, skóla-
stjóri Kanjebarnaskólans, Nkugwa, og
kennari við sama skóla að nafni Haruna
Kiwumbi.
Viku síðar smalaði umdæmisstjóri
flokks Obotes saman um 50 manns
meðal þjóðflokka sem studdu stjórnar-
andstöðuflokkinn. Þeim var hent upp í
Land Rover jeppa og farið.með þá inn
í Kaladaziskóginn. Þar voru þeir skotnir.
í þeirri sömu viku gerðist þaðjyVerra
Lwanga, umdæmisstjóri Alþýðuflokks
Obote, tók höndum tvo menn. Dró
hann fram langt vopn, líkast hval-
skurðarhníf á skafti, sem nefnist
„banga“ og hjó mennina með þessu
áhaldi til dauðs að þorpsbúum viðstödd-
um.
Aðeins fáar vikur eru liðnar frá því
er hermenn tóku 40 manneskjur og
fluttu þær til húss þess sem „Argen-
tína“ nefnist, en það stendur gegnt
hótelinu „Silver Springs" í útjaðri
Kampala. Samkvæmt áreiðanlegum
heimildum voru mennirnir pyndaðir
og drepnir.
50 lík í Viktoríuvatni
Amnesty International hefur undir
höndum fjölda frásagna um áþekk
grimmdarverk. Segir þar á meðal að nú
í sumar hafi lík 50 ungmenna fundist í
Viktoríuvatni í grennd Entebbe. Voru
líkin sundurtætt eftir byssukúlur og
höfuðið hafði verið skorið af mörgum.
Þá höfðu kynferðislegar misþyrmingar
átt sér stað. Amnesty International hef-
ur lýst þungum áhyggjum af ástandinu
og segja skrá Obotes hvað mannréttindi
varðar ömurlega.
Afstaða Obotes til þessara mála vcrð-
ur æ furðulegri í augum þeirra sem ann-
ars hafa samúð með viðleitni hans til
þess að koma efnahagslífinu á kjöl. For-
ingi stjórnarandstöðunnar, dr. Ssmemo-
gorere hefur þrívegis sent Obote ná-
kvæmar frásagnir af óöldinni í Kasanje,
þar sem fram hefur komið dagur og
stund, nöfn fórnarlamba og ofbeldis-
manna. „f serhvert skipti hefur forsetinn
neitað því ýmist munnlega eða í bréfi að
frásagnir mínar hefðu við rök að styðj-
ast,“ segir hann.
Sumir vestrænir sendisveitarmenn
hafa bent á að Obote hafi ekki tök á að
ávíta herinn, þar sem hann þurfi á stuðn-
ingi hans að halda til þess að tryggja völd
sín. „Líklegt er að forsetinn vilji um-
gangast herinn með gætni og fá í staðinn
frið til þess að gegna landstjórninni, og
halda efnahagslífinu gangandi," segir
einn sendisveitarmanna.
En því lengur sem Obote lítur fram
hjá ódæðum hersins (Ssemegorere telur
að „tugum þúsunda" hafi verið fargað
frá því í desember 1980 og þar á meðal
5 þúsund manns á Vestur-Nílarsvæðinu
einu) því örðugara verði að koma á
lögum og reglu.
Kynleg stjórnarstofnun
Ekki sýnist afskipt ileysi Obote þó
koma í veg fyrir að Öryggisþjónusta
ríkisins, kynleg stjórnarstofnun ein,
hljóti vöxt og viðgang. Stofnun þessi er
til húsa í hóteli sem fyrrum hét „Park
Hotel" og er þess vendilega gætt með
vegatálmum. Segir að hér sé komin á
legg stofnun sem í einu og öllu megi
jafna við Ríkisrannsóknastofnunina svo-
nefndu, sem starfaði í tíð Amins og var
nafn hinnar skelfilegu leynilögreglu
hans.
Öryggisþjónusta ríkisins heyrir beint
undir stjórn Obote og er hin mesta leynd
yfir athafnasviði hennar. Virðist hún
vera sá rekstur sem hvað blómlegast ber
sig í Uganda samtímans. Hafa fjárfram-
lög til hennar tólffaldast á þessu ári frá
því sem var í fyrra. Allar tilraunir
stjórnarandstöðuþingmanna til þess að
knýja fram umræðu um þessi útgjöld
hafa verið til einskis, - aðeins þögn.
Hins vegar er farið að losna um mál-
beinið á þeim sem verða að líða fyrir
ógnarstjórnina, - sé þá hægt að tala
um nokkra stjórn. Kennari nokkur
með stærðfræði og eðlisfræði sem
sundur og saman af herforingjunum.
Fórnarlömbin voru neydd til að játa að
þau hefðu haft byssu f fórum sínum og
myrt starfsmenn flokks Obote hér og þar
í landinu...
Síðar var farið með mig í klefana og
þar varð mér ekki um sel, þegar ég sá
þá fanga sem fyrir voru. Þeir voru
gangandi beinagrindur. Sumir þeirra
gátu ekki gengið en skriðu um... Dag-
lega dóu svo sem tveir fanganna úr
hungri og líkin voru látin liggja í klef-
unum í sólarhring, áður en þau voru
fjarlægð."
Kennarinn sem segir frá hér á undan
var látinn laus hinn 30. júlí. Var það
Iíklega vegna þess að yfirforingi einn,
sem hann hafði kennt sem dreng, kom
auga á hann. Þetta var aðeins ein frásögn
af mörgum sem sýna að fangelsin í
Uganda, sem öðluðust heirfisfrægð á
dögum Amin, eru enn sama helvítið og
þau þá voru.
Undralækningar eða
sjálf sblekkingar ?
■ f Sovétríkjunum er
heilbrigðisþjónusta vitaskuld í
höndum ríkisvaldsins. Frá því eru þó
athyglisverðar undantekningar; menn
sem á íslandi hafa verið kallaðir
„straum - og skjálftalæknar" fá að
stunda iðju sína á frjálsum markaði,
að mestu óáreittir af eftirlitsmönnum
ríkisins. Guðlaus efnishyggja
marxismans hefur ekki megnað að
uppræta gömul hindurvitni, svo sem
trú á dulrænar lækningar. Jafnvel
foringjar í Kommúnistaflokknum
kjósa stundum að leita á náðir þessara
undralækna og orðrómur hefur verið
á kreiki í Moskvu um að sjálfur
flokksleiðtoginn, Bresnjef, hafi í fyrra
fengið stundarbata eftir nudd og
strokur frægasta „læknisins" þar í
borg; fertugrar konu, Djunu
Davitashvili að nafni.
Djuna þessi varð mikil
fjölmiðlastjarna á Vesturlöndum í
fyrravor, enda þurfa afþreyingablöð
okkar alltaf öðruhverju á
„dásamlegum sönnunum" fyrir tilveru
dulrænna afla að halda. Á dögunum
var nafn Djuna enn nefnt í breska
stórblaðinu Sunday Times; að þessu
sinni var tilefnið það að fréttaritari
blaðsins í Moskvu, Edmund Stevens,
taldi sig hafa hlotið nokkurn bata, þó
ekki fullan, af gigtar - og fótarmeini,
eftirstrokur Djunu. Hann sá líka aðra
sjúklinga yfirgefa læknastofu hennar,
að því er virtist með batamerki.
Ekki vilja allir Sovétmenn kyngja
því að unnt sé að stunda árangursríkar
„straum - og skjálftalækningar"
samhliða, eða í stað nútíma
læknisaðferða sem byggja á
umfangsmikilli þekkingu á vefrænni
starfsemi mannslíkamans. Hópur
lækna í Moskvu fékk Dunju til að
ganga undir próf í fyrra, og samkvæmt
frásögn Literatura Gazeta féll hún á
því; reyndist enga yfirnáttúrlega
hæfileika hafa. Þessir læknar telja að
„straum - og skjálftaaðferðin“ sé ekki
meinlaus hindurvitni. Oftrú á
dulrænum lækningum letji fólk frá því
íð leita til menntaðra lækna, oft með
skelfilegum afleiðingum. Frásögn
Sunday Times af nokkrum sjúklingum
í borginni Voronezh sem létust eftir að
hafa fengið „dulrænan rafstaum" úr
einhverju tæki eins undralæknisins,
styrkir þessa skoðun læknanna. Þeir
telja ennfremur að „lækningar“ Djunu
og annarra líkra, sé fyrst og fremst af
sálrænu tagi, bati manna sé yfírleitt
stundarímynd þeirra sem vilj a umfram
allt trúa. Læknamir óttast líka að
ofmatið á gildi undralækninganna geti
reynst hefðbundnu læknisstarfi, sem
við reiðum okkur öll á á neyðarstundu,
varasamt. Til hvers, má spyrja, að
eyða fjármunum og mannafli í
vísindalegt læknisstarf þegar fólk sem
ekkert veit um innviði og starfsemi
mannslíkamans getur sinnt þessum
störfum af árangri?