Tíminn - 05.01.1984, Blaðsíða 5

FIMMTUDAGUR 5. JANUAR 1984
5
B.St. og K.L.
Á
kemur í nýjum leöurgalla og með
nýja „bjútí-boxið“ sitt og heilsar upp á aðdáendur sína á flugvellinum
við heimkomuna til Danmerkur.
segja í nýja starfinu?
„Það er náttúrulega frum-
skilyrði að hafa áhuga á
bókmenntum en það er alls
ekki nauðsynlegt að vera
sérfræðingur. Ákvarðanir
um útgáfu hvíla ekki á
mínum herðum. Hér er
starfandi bókmenntaráð,
sem er hópur valinkunnra
manna og þeir velja hvað á
að gefa út. Einnig er hér
starfandi bókmenntafræð-
ingur."
- Nú er háannatímanum
í bókaútgáfu nýlega lokið.
Eru ekki tiltölulega rólegir
mánuðir framundan?
„Þó að mánuðirnir fyrir
jól séu auðvitað hápunktur-
inn í á árinu hjá AB eins og
flestum forlögum öðrum er
alls ekki setið auðum hönd-
um fyrstu mánuði ársins.
Það er þó nokkur útgáfa
allan ársins hring hjá okkur
- mest hjá bókaklúbbnum.
Svo er gott fyrir mig, sem
nýjan yfirmann hjá fyrirtæk-
inu, að koma inn á þessum
tíma. Ég fæ nokkurn tíma
til að átta mig, kynnast sam-
starfsfólkinu, sem margt
hefur mikla reynslu og getur
miðlað henni til mín. Ég
efast ekki um að það verður
strax nóg að gera."
- Liggur fyrir hvernig
jólabókasalan kom út hjá
AB?
„Hún kom út líkt og
menn bjuggust við, sam-
drátturinn var nokkur. Hér
var búið að gera rað fyrir
því, útgáfan var nokkru
minni en undanfarin ár.
Þegar upp var staðið kom í
ljós að það var rétt stefna að
draga seglin örlítið saman,“
sagði Kristján.
Kristján Jóhannsson er
rekstrarhagfræðingur,
cand, merc. Hann nam við
Viðskiptaháskólann í Kaup-
mannahöfn. Hann er giftur
Ingibjörgu Sigurðardóttur,
meinatækni, og eiga þau tvö
börn.
- Sjó
erlent yfirlit
■ RÉTT fyrir áramótin áttu
tveir þekktustu stjórnmálamenn
Vestur-Þýzkalands. Willy
Brandt og Helmut Schmidt.
merkisafmæli. Willv Brandt varð
70 ára og Schmidt 65 ára. Af-
niæla þeirra var ekki sízt minnzt
vegna þess. að þeir hafa lengi
verið nánir samherjar. en heldur
hefur kólnað milli þeirra í seinni
tíð.
Horfur virðast nú þær. að Willy
Brandt ntuni haldy áfram for-
ustuhlutverki sínu. sent hann
hefur gegnt í nær fjörutíu ár í
þýzkum stjórnmálum. en
Schmidt dragi sig út úr llokks-
pólitík og verði ritstjóri við eitt
virtasta vikublað Þýzkalands.
Die Zeit.
Fyrir rúmum fjórunt árum
voru framtíðarhorfurnar aðrar.
Schmidt stóð þá á hátindi valda
sinna og vinsælda. Honum samdi

■ Helmut Schmidt og Willy Brandt
Willy Brandt heldur áfram
en Schmidt ætlar að hætta
— Willy Brandf merkastur núlifandi stjórnmálamanna Evrópu
ekki við Carter Bandaríkjafor-
seta ogfannst hann m.a. óákveð-
inn og ráðalítill í varnarmálum
Evrópu.
Þess vegna bar hann fram þá
hugmynd og fckk hana sam-
þykkta, að Nato setti Rússum
þau skilyrði, að hafist yrði handa
um staðsetningu meðaldrægra
bandarískra eldflauga innan
fjögurra ára, ef ekki hefði áður
náðst samkomulag um tak-
mörkun slíkra eldflauga í Evr-
ópu.
Stjarna Brandts virtist mjög
lækkandi á þessum tíma og næst
á eftir. Hann varð fyrir hjartaá-
falli og þurfti góðan tíma til að
jafna sig. Jafnframt átti hann í
skilnaðarmáli við ko.nu sína eftir
30 ára hjónaband.
Brandt komst vonum fyrr yfir
þessa erfiðleika. Hann náði aftur
sæmilegri heilsu og skilnaðar-
málið leystist friðsamlega. Hann
hóf aftur fulla þátttöku í stjórn-
málum og varð m.a. formaður í
alþjóðlegri ncfnd, sem skilaði
merkum tillögum um útrýmingu
hungursogfátæktar í heiminum.
Á sama tíma snerist honum
hugur í sambandi við Natoáætl-
unina frá 1979, eða a.m.k. vildi
hann láta reýna bctur á sam-
komulagsleiðina áður cn upp-
setning bandarísku eldflauganna
yrði hafin. Þessi stefna sigraði á
aukaþingi sósíaldemókrata í
nóvember síðastl. Hún var sam-
þykkt með 384 atkvæðum gegn
14, enda þótt Schmidt beitt scr
gegn henni.
Líklegt er talið nú, að Brandt
geti átram kost á sér sem flokks-
formaður á flokksþingi sóstal-
demókrata, sent haldið verður
næsta vor. Schmidt mun hins
vegar ekki óska eftir endurkosn-
ingu sem varaformaður. Senni-
lega verður Hans-Jochen Vogel
kanslaraefni flokksins kosinn
varaformaður í stað Schmidt.
Willy Brandt hcfur verið for-
maður flokksins samfleytt síðan
1964, eða í rétt tuttugu ár.
WILLY Brandt á hins vegar
miklu lengri stjórnmálasögu að
baki. Enginn núlifandi forustu-
maður í Evrópu á orðiö eins
langan stjórnmálaferil. Það er
ekki ofmælt. að Brandt sé merk-
astur núlifandi stjórnmálaleið-
toga í Evrópu.
Með vissum rétti má segja. að
pólitískur ferill Willy Brandts
hafi hafizt þegar hann var um
tvítugt og hann flúði til Noröur-
landa vegna þess.að hann átti
yfir höfði sér að nasistar settu
hann í fangabúðir. Þar gerðist
■ Willy Brandt og hin nýja eiginkona hans, sem vinnur nú að
doktorsrítgerð um Erích Ollenhauer, sem var formaður sósíaldemó-
krata næst á undan Brandt
Willy Brandt þekktur grcina-
höfundur um erlend málcfni og
hnuplaði Tíminn stundum grcin-
unt cftir hann á þeim tíma, því
að þær voru skriíaðar af óvcnju-
legri yfirsýn og báru þannig af
flestu því sem birtist í norrænum
blöðum um þýzk málcfni.
Eftir heimsstyrjöldina sncri
Willy Brandt afturtil Þýzkalands
til þcss að vcra fréttaritari nor-
rænna blaða viö Núrnberg-
réttarhöldin. Árið 1946 réöi
norska stjórnin hann í utanríkis-
þjónustuna. en hann hafði þá
fengið norskan ríkisborgararétt.
Norska stjórnin scndi hann til
Vestur-Bcrlínar sem fulltrúa
sinn.
í Vcstur-Bcrlín komst Willv
Brandt fljótt í kynni við forustu-
menn sósíaldemókrata. scm
vildu fá hann til starfa í
flokknum. Hann hikaði þóþang-
að til Rússar gcrðu byltingu í
Tékkóslóvakíu. Þá tók hann sér
þýzkan ríkisborgararétt að nýju
og varð brátt cinn hclzt leiðtogi
sósíaldcmókrata í Vestur-
Bcrlín. Árið 1949 var hann einn
af þingmönnum Vcstur-Bcrlínar
á þinginu í Bonn.
Árið 1956 gat Willy Brandt sér
sérstaka frægð. Vcgna atburð-
anna í Ungvcrjalandi varö á-
standið mjög eldfimt í Vcstur-
Berlín. Eitt sinn strcymdi múgur
og margmenn'i til Austur-Berlin-
ar og fcngu lögrcgla og borgar-
yfirvöld ekki viö neitt ráðið.
Willy Brandt var kvaddur á
vettvang, cn hann hafði þá áunn-
ið sér mikið traust. Hann varð
eini ræöumaöurmn, sem fékk
áheyrn, og tókst honum mcð
hyggilegum fortölum að stöðva
mótmælagönguna. Eftir þetta
var Willy Brandt ekki aöeins
frægur í Vestur-Þýzkalandi,
hcldur allri Evrópu.
Þórarinn
Þorarinsson,
ritstjóri, skrifar
NÆSTA ár varð Willv Brandt
kjörinn borgarstjóri í Vestur-
Berlín og gcgndi hann því starfi
til 1966. Vegna álits þess, scm
hann hafði unnið sér. varð hann
miklu áhrifameiri í því embætti
en svaraði til þeirra valda, sem
fylgdu því.
Það var á þcssum árum. sem
Willy Brandt gcrðist talsmaður
bættar sambúðar vcsturs og aust-
urs í Evrópu, en það hefur Itann
verið jafnan síðan. Enginn mað-
ur hefur vcrið áhrifameiri tals-
ntaöur slökunarstefnunnar svo-
ncfndu eöa áorkaö ntcira í þcim
cfnum. Fvrir þctta var hann
sæmdur friðarvcrðlaununt Nó-
bels 1971.
Eins og áður segir, var Willy
Brandt kosinn formaður sósíal-
dcmókrata 1964. Leiö hans hlaut
að liggja fljótlcga frá Berlín cftir
það. Árið 1966 átti hann mikinn
þátt í að koma á sambræðslu-
stjórn sósíaldemókrata og kristi-
legu flokkanna og var hann utan-
ríkisráöherra í henni.
Willy Brandt varð svo forsæt-
isráðhcrra í stjórn sósíaldcmó-
krata og frjálslyndra 1969 og
gegndi því starfi lil 1974,. cr
uppvíst varð að austur-þýzkur
njósnari hcfði vcriö lionunt
handgenginn. Hann hefur ekki
gcg'nt ráöherraembætti síðan, cn
vcrið áfram formaður flokksins
og annar hclzti leiðtogi hans.
Willy Brandt hcfur jafnan ver-
ið ákvcðinn stuðningsmaður
Nato, en lagt áhcrzlu á. að Nato
starfaöi í anda slökunarstefn-
unnar, sem á að vcra annar
aöalþátturinn í starfi þess. Það
var í samræmi við fortíð Brandts
að hann beitti sér fyrir því, að
uppsctningu eldflauganna væri
frestað mcðan frckari samninga-
tilraunir væru rcyndar.
Willy Brandt giftist skömmu
fyrir áramótin 37 ára gamalli
konu. Brigitte Seebacher. cn
hún var um skeið cinkafulltrúi
hans. Síðar varö kunningsskapur
þeirra mciri og þó einkum cftir
að hann fékk hjartaáfaílið. Talið
er að hún hafi átt ntikinn þátt í
því, að hann hrcsstist fyrr en
búizt var viö.
Sagt er nú í gamni og alvöru,
að haldi Willy Brandt áfram til
næstu þingkosninga vcrði hann
þá á sama aldri og Adenauer,
þegar hann varð fyrst forsætis-
ráðherra.
Óhætt er að'segja. að enginn
stjórnmálamaður hafi haft eins
mikil áhrif á þróun ntála í Evr-
ópu eftir síðari heimsstyrjöldina
og Willy B randt, og er þá eink-
um átt við þann þátt að vinna að
bættri sambúð þar.