Tíminn - 16.02.1986, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Sunnudagur 16. febrúar 1986
GADDAFI
BYLTING
HANS
D
I 1EAGAN Bandaríkjaforseti
hefur kallað hann „hættulegasta
mann í heimi". Breska blaðið
Guardian segir hann „meistara
og herra hryðjuverkamanna".
Egypski forsetinn, Anvar el Sa-
dat kallaði hann „algjöran djöful
í mannsmynd", og ekki eru þeir
fáir sem segja þennan mann,
sem á einkennisbúning fyrir
hvert fylki hersins og að auki
hinn óbrotna kyrtil „sonar eyði-
merkurinnar11, vera kolvitlaus-
an.
En þegar menn sitja andspæn-
is leiðtoga Líbýu, Muammar
Gaddafi, þá virðist hann hreint
ekki svona slæmur. Hann brosir
vingjarnlega, hlustar þolinmóð-
ur og af athygli, er kurteis og
hljóðlátur. Úlfur í sauðarklæð-
um? Enn betri leikari er Ronald
Reagan?
Eftir að herforinginn ungi velti
hinum duglitla kóngi Idris úr valda-
stóli árið 1969, hefur hann skarað
glóðum elds að höfði sér um allan
heim. Ástæðan er sú að hann hefur
ekki viljað fara að dæmi annarra
valdaræningja, hygla sjálfum sér í
næði og treysta völd sín, heldur
hefur hann viljað gerast byltingar-
leiðtogi. Tvö markmið setur Gadd-
afi efst: Að vinna að einingu araba-
þjóðanna og mynda ríki Palestínu-
araba, um leið og fsrael verður
afmáð. Þótt margir arabaleiðtogar
séu á sama máli, þá ' fylgja þeir
skoðunum sínum ekki eftir af sömu
hörkunni.
Gaddafi telur sig málsvara undir-
okaðra hvar sem þá er að finna.
Þessi hirðingjasonur, sem að hluta
til hlaut menntun í Englandi, veitir
minnihluta og andófshópum um
heim allan ráð og peningaaðstoð.
Talið er að slík aðstoð hafi náð til
um 40 landa.
Gaddafi hefur fengið það óþveg-
ið í vestrænum blöðum um margra
ára skeið og á sér þar formælendur
fáa, en samt sýnast litlar líkur á að
honum verði velt úr sessi á næst-
unni. Hann hefur fengið mörgu til
leiðar komið heima fyrir þau 16 ár
sem hann hefur setið við völd og sér
verka hans víða stað, sé saman-
burður gerður við ýmis önnur
olíuríki. Sérhverri líbýskri fjöl-
skyldu er til dæmis tryggð íbúð og
42 þúsund króna mánaðartekjur.
Ætlast er til að fjölskyldan geti
veitt sér að eiga bæði bíl og
sjónvarp. Skólaskylda er fyrir bæði
drengi og stúlkur og öll læknisþjón-
usta er ókeypis. Sé um erfiðari til-
felli að ræða er fólk sent til Evrópu
í læknismeðferð.
Einkum hefur Gaddafi þótt taka
byltingarsinnaða afstöðu í málefn-
um kvenna. Hann hefur barist fyrir
Nokkrar ásýndir Gaddafi. Hann á sér einkennisbúninga fyrir öll tilefni.
jafnrétti og vakið mikla reiði þeirra
sem vilja halda við gömlu hefðun-
um. Líka hefur hann gert skilnað
að flóknara máli en var samkvæmt
Kóraninum. Konur, sem annars
staðar í islamska heiminum eru nær
alveg réttlausar, eiga nú kröfu á
framfærslueyri eftir skilnað og
halda bæði börnunum og húsinu.
Hann varð líka óvinsæll af því að
hann lagði alla smásöluverslun
undir ríkið. Hefur af því leitt skort
á fjöldamörgum nauðsynjum, því
stórmarkaðir eiga nú að gegna
hlutverki torgsölunnar og gengur
það ekki vel.
Einn daginn má ef til vill sjá 50
km langa biðröð við stórmarkað-
inn. Lögreglan hleypir tíu manns
inn í einu. Fólkið kemur út með
þvottaefnispakka, sem ekki hafa
fengist vikum saman. í stóru vöru-
húsi við höfnina var skammtað eitt
par af skóm og ein nylonskyrta á
mann. Matvara er og af skornum
skammti: Fá má tómata í dósum,
kínverskt te, en ekkert kaffi.
En þrátt fyrir allt standa menn að
baki leiðtoga sínum og eftir að Re-
agan lýsti yfir viðskiptabanni tóku
meira að segja andstæðingar hans
málstað hans. Að utan fékk hann
líka stuðning. Arababandalagið
varaði við bandarískri innrás í Lí-
býu og Saudi-Arabar, sem hefur
fundist and-bandarísk afstaða
Gaddafi allt of ströng, vildu ekki
taka afstöðu gegn honum.
Audvitað vildi ég
deyja fyrir hann
„Auðvitað vildi ég deyja fyrir
hann, það er mérheilagt mál,“ seg-
ir ein þeirra ungu kvenna sem eru í
lífverði einvaldsins. Þessi 25 ára
gamla kona, sem jafnframt er við
nám í viðskiptafræðum við háskól-