Tíminn - 11.07.1986, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Títnirm
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjóri:
Aðstoðarf réttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
NíelsÁrni Lund
OddurÓlafsson
Guðmundur Hermannsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686392 og
686495, tæknideild 686538. Setning og umbrot: Tæknideild Tímans.
Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 45.- kr. og 50.- kr. um helgar. Áskrift 450.-
Fréttaflutningur dagblaða
í könnun sem Hagvangur hf. gerði fyrir ríkisfjölmiðl-
ana nú í júlí, voru þátttakendur spurðir hversu ábyrgar
og trúverðugar þeir teldu að fréttir sjónvarps og útvarps
væru, í samanburði við fréttir dagblaðanna.
Niðurstaðan gefur til kynna að yfirgnæfandi meiri-
hluti landsmanna telur fréttir ríkisfjölmiðlanna mun
trúverðugri og ábyrgari en fréttir dagblaðanna.
Hér skal ekki farið út í að meta áreiðanleika þessarar
könnunar, eða hversu rétta mynd hún gefur en nokkur
atriði er vert að hugleiða í þessu sambandi.
Fullyrða má að íslendingar fylgjast vel með fréttum
og eru vel upplýstir um flest það sem gerist.
Fréttatímar ríkisfjölmiðlanna ekki síst útvarpsins eru
á þeim tíma sem fólk á gott með að hlusta á þá. Útvörp
eru opin á vinnustöðum og án þess að fólk sé e.t.v.
sérstaklega að sækjast eftir því hlustar það á fréttir.
Séu íslenskar fréttir skoðaðar má að einhverju leyti
flokka þær í þrennt.
í fyrsta lagi má nefna fréttir sem hafa mikið
upplýsingagildi, s.s. fréttir frá atvinnuvegunum, um
tilraunir og nýjungar í atvinnumálum, af kjaramálum
og um stöðu landsmála yfirleitt.
Á þessar fréttir hlýða landsmenn í útvarpi og
sjónvarpi með öðrum fréttum. Oft gefa þessar fréttir
ekki tilefni til stórfyrirsagna í dagblöðum og því fara
þær framhjá mörgum eða að fólk gefur sér ekki tíma til
að lesa þær. Þeta eru þó í flestum tilvikum vel unnar
fréttir og ábyggilegar ■ og gerð jafn góð skil í blöðum sem
í ríkisfjölmiðlunum. Þó er það mismunandi hversu
vel blöðin sinna þessum fréttum og veldur þar stærð
blaðanna og ekki síður til hverra þau vilja höfða með
skrifum sínum og hversu ábyggileg þau vilja vera.
í öðru lagi má nefna fréttir sem geta talist til æsifrétta
eða slúðurfrétta. Þessar fréttir eru óábyrgar og lítt
trúverðugar, en fer mikið fyrir þeim í .blöðum sem
treysta hvað helst á lausasölu. Ríkisfjölmiðlarnir birta
ekki fréttir af þessu tagi að fyrrabragði og eru þessar
fréttir kannski helsta orsök þess að fólk treystir síður
fréttum dagblaðanna.
Fyrir þessum fréttum eru oft litlar heimildir en hægt
að slá þeim upp og gera þær forvitnilegar. Oft reynast
þessar fréttir nánast hreinn uppspuni eða ýktar svo að
fólki ofbýður fréttaflutningurinn. Samt er það svo að
þetta eru fréttir sem fólk kaupir og væri fróðlegt að gera
könnun á því hvers konar fréttir fólk vill helst lesa.
Að síðustu má nefna fréttir með afmarkað og oft lítið
upplýsingagildi. Má þar nefna ýmsar fréttatilkynningar
sem oft er fremur hægt að flokka undir auglýsingu
fremur en frétt. Þessum fréttatilkynningum sinna ríkis-
fjölmiðlarnir lítið sem ekkert, en blöðin líta á það sem
skyldu sína að birta þær eftir því sem kostur er.
Það skal þó enn ítrekað að mjög mismunandi er
hversu mikinn metnað blöðin leggja í fréttaflutning
sinn, og því óraunhæft að setja þau öll undir sama hatt
þegar leitað er álits landsmanna um áreiðanleika frétta
dagblaða.
Föstudagur 11. júlí 1986
GARRI
Miðstjórnarfundur
um „jakann“
Deilurnar og átÖkin innan Al-
þýðubandalagsins halda áfram. í
fyrradag fjallaði framkvæmda-
stjórn Alþýðubandalagsins undir
forsæti Ólafs Ragnars Grínissonar
um málefni Guðmundar J. Guð-
mundssonar. Frainkvæmdastjórn-
in ákvaö að kalla miðstjórn flokks-
ins saman með stuttum fyrirvara á
óvenjulegum tíma til að ræða mál
Guðmundar J. og „atburði síöustu
vikna“. Umræðan mun fara fram í
fjarveru Guðmundar J. Guð-
mundssonar, en hann liggur nú á
sjúkrahúsi og gctur því ekki borið
hönd fyrir höfuð sér.
Á félagsfundi í Alþýðubandalag-
inu á ísafirði st. þriðjudagskvöld
var samþykkt einróma ályktun,
þar sent þess var krafist að Guð-
mundur J. Guðmundsson segði af
sér þingmennsku fyrir Alþýðu-
bandalagið. Áður hafði Alþýðu-
bandalagið á Akureyri gert sams-
konar ályktun.
Svavar er undrandi
Á miöstjórnarfundi á mánudag
má búast við að heitt verði í
kolunum. Fullvíst má telja að
„Heimsmyndar“-viðtal Össurar
Skarphéðinssonar, ritstjóra Þjóð-
viljans, verði þar rætt.
I viðtali við DV í gær segir
Svavar Gestsson, formaður Al-
þýðuhandalagsins, aðspurður um
þá spá Össurar Skarphéðinssonar,
að „IýðræðLshópurinn“ í Alþýðu-
bandalaginu muni klofna frá
flokknum og taka saman við vinstri
krata, Bandalag jafnaðarmanna og
Kvennalista:
„Ég er satt að segja nokkuð
m
Ólafur Ragnar. Guðmundur J.
0
Svavar. Össur.
undrandi á þessum ummxlum. Ég
hefði talið eðlilegra að Össur
Skarphéðinsson tæki þessi mál fyr-
ir í framkræmdastjórn fíokksins.
Ég hef ekki orðið var við það að
okkar flokksmenn eigi samleið
með til dæmis Bandalagi jafnað-
armanna. sem núna hefur gerst
aðili að samsteypu hægriftokka á
Norðurliindum. Auðvitað verður
hver og einn að gera þessa hluti
upp við sjálfan sig, en þessi um-
mæli koma méralgerlega á óvart. “
Össur afneitar
orðum sínum enn
í Þjóöviljann í gær skrifar svo
ritstjórinn, Össur Skarphéðinsson,
í þættinum „Klippt og skorið“, að
það sé allt saman rangt, sem menn
hafi verið að lesa út úr viðtalinu,
sem hann hafði við tímaritið
Heimsmynd. Það sé buil að hann
sé með einhvern „klofningsvilja".
Hann bregður á ný fyrir sig sjón-
varpsstilnum. Hann afneitaði orð-
um sínum á bíófundinum í sjón-
varpi kvöldið fyrir kjördag
frammi fyrir allri þjóðinni. Nú
segir hann að menn lesi bara vit-
laust það, sem hann sagði við
tímaritið Heimsmynd. Hann hafi
þvert á móti verið að sækja Al-
þýðubandalaginu nýjan styrk!
Össur segir:
„Á þetta benti sá sem hérklippir
og sker í viðtali við tímaritið
Heimsmynd, og var af einhverjum
sakaður um klofningsvilja. Það er
auðvitað tómt bull. Menn verða
einfaldlega að geta gert sér grein
fyrir væntanlegri þróun, til að
flokkur einsog Alþýðubandalagið
geti sem lifandi hreyfing aðlagað
sig breytingum og svarað nýjum
þörfum. Ef rétt er á spöðum haldið
er nefnilega hægt að nýta þetta
ástand til að sækja Alþýðubanda-
laginu nýjan styrk. Og það er
auðvitað það sem máli skiptir. “
Neyðarástandsfundur
í viötali Svavars Gestssonar í
gær við DV upplýsir hann, að
verkalýðsráð Alþýðubandalagsins
hefur ekki enn verið kosið. Hann
segir að það muni verða kosið á
næsta miðstjórnarfundi. Kosning
þess er samt ekki á dagskrá fundar-
ins á inánudaginn, ef marka má
Þjóðviljann. Hún á sjálfsagt að
bíða þar til úrslit liggja fyrir í
Guðmundarmálinu. Mánudags-
fundurinn er hreinn neyðar-
ástands-fundur.!
Garri
Blettur á verslunarfrelsinu
Viðbrögð talsmauna heildsala við ■
verðsamanburði á vöru í Skotlandi
og á íslandi hafa verið undarleg, en
samt komið kunnuglega fyrir sjónir.
Þeir sem gengið hafa fram fyrir
skjöldu til að sýna fram á að
vöruverð á íslandi sé eiginlega ekk-
ert hærra en í Skotlandi hafa nær
undantekningarlaust byrjað á að
fullyrða að verðkönnun og saman-
burður Verðlagsstofnunar sé
marklaus. Illa sé að könnuninni
staðið, starfsmenn Verðlagsstofn-
unar hafi yfirleitt ekkert vit á
verðlagningu og nánast óhæfir til
að gera marktæka verðkönnun eða
verðsamanburð.
Það skiptir engu máli þótt verð-
lag á sömu vörutegund sé að öllu
jöfnu þrisvar sinnum hærri á ís-
landi en í Skotlandi og að munur-
inn á innkaupsverði heildsala hér
komist allt upp í að vera sex
sinnurn hærri en útsöluverð á sömu
vörutegund í Skotlandi.
Enginn neitar því, heldur ekki
Verðlagsstofnun, að ekkert sé
óeðlilegt við að margar vöruteg-
undir séu dýrari hér á landi en í
nágrannalöndunum í Evrópu. Þar
kemur margt til. Oft er um fram-
leiðslu eigin lands að ræða, þannig
að varan er seld í sama landinu og
hún er framleidd í. Meðal fjöl-
mennari þjóða eru markaðir stærri
og stórkaupendur geta fengið
magnafslátt.
Flutningar til íslands eru dýrir
oginnflutningsgjöld bætast við vöru.
En tollar eru líka til í útlöndum, og
alls kyns gjöld eru lögð á vöru áður
en hún lendir í höndum endanlegs
kaupanda og söluskattur er ekki
séríslenskt fyrirbæri.
Við einir vitum
Talsmann heildsalanna,sem ekki
hafa vit á að gera hagkvæm inn-
kaup, leggja sig í líma við að gera
könnun Verðlagsstofnunar tor-
tryggilega. En rökin sem þeir eru
að rembast við að færa fyrir því að
ekkert sé eðlilegra en að álagning
á varningi til íslenskra neytenda se
þrisvar og upp í sex sinnum hærri
en annar staðar tíðkast, eru fárán-
leg og sýna að álagningameistar-
arnir bera hag flestra annarra en
neytenda fyrir brjósti.
Kunna ekki sitt fag
Frjáls verslun er einn af horn-
steinum sjálfstæðisins. Það tók
langan tíma að berjast fyrir frelsi
verslunarinnar og sem betur fer
eru íslendingar yfirleitt hlynntir
frjálsri verslun og vilja hafa allar
viðskiptahömlur í lágmarki. Frjáls
samkeppni og frjáls verðmyndun
er hluti af verslunarfrelsinu og
neytendur vilja hafa frjálsar hend-
ur um að velja og hafna.
Þeir sem setja blett á frjálsu
verslunina eru þeir verslunarmenn
sem nýta sér fáfræði og lélegt
verðskyn neytenda til að smyrja
óhóflega álagningu á söluvarning
sinn. Eða þá þeir sem ekki bera
skynbragð á hvernig gera á hag-
kvæm innkaup í útlöndum.
Spjótum beint í
ranga átt
Talsmönnum innflytjenda og
þeirra stórkaupmanna, sem ekki
kunna að gera innkaup eða leggja
óhóflega á vöru, væri nær að snúa
sé að þeim vesölu aðilum, en að
beina spjótum sínum að Verðlags-
stofnun og halda því fram að þar
kunni ekki nokkur maður til verka
og að þær upplýsingar sem sú
stofnun veitir neytendum séu gall-
aðar og marklausar.
Verslunarfrelsið er ekki eingöngu
til að einstakir kaupmenn græði
óhóflega á kostnað neytenda. Það
á að tryggja að aliir hafi hag af
viðskiptunum.
Verslunarráð og samtök innflytj-
enda og kaupmanna og málgögn
þeirra ættu að gera sér ljóst að
frjálsri verslun er gerður mikili
ógreiði með því að leggjast ein-
hliða í vörn fákunnandi kaupmanna
og okrara, en ráðast í þess stað á
þá sem benda á slæmar veilur í
mikilsverðri atvinnugrein.
OÓ