Tíminn - 30.03.1988, Blaðsíða 8

. 8 JTíminn
Miðvikudagur 30. mars 1988
Tímiim
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU 0G FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideiid
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverð kr. 465,- pr.
dálksentimetri.
Verð í lausasölu 60,- kr. og 70,- kr. um helgar. Áskrift 700.-
Palestínumál
Þrátt fyrir ruglingslegan fréttaflutning ýmissa
fjölmiðla og fjaðrafok í röðum Sjálfstæðisflokks-
ins, eru augu íslensks almennings að opnast fyrir
því hver séu aðalatriði umræðunnar um Palestínu-
og ísraelsmál.
Steingrímur Hermannsson utanríkisráðherra
lýsti yfir því áður en hann fór á fund utanríkisráð-
herra Norðurlanda, sem haldinn var í Noregi 23.
og 24. þ.m., að hann myndi beita sér fyrir því að
málefni Palestínumanna, sem kúgaðir eru af
ísraelsmönnum, yrðu rædd á fundinum. í ljós kom
að um það var samkomulag milli allra utanríkisráð-
herranna að þetta mál skyldi rætt.
Fundur utanríkisráðherra Norðurlanda gaf síð-
an út yfirlýsingu, þar sem fram kemur að ráðherr-
arnir hafi þungar áhyggjur af þróun mála á
hernámssvæðum ísraels. Ráðherrarnir lýsa yfir því
að hernámsstefna ísraelsmanna, sem felur í sér
undirokun Palestínumanna, íáarjóti í bága við
ákvæði mannréttindayfirlýsinga og alþjóðalög.
Utanríkisráðherrar Norðurlanda lýstu sameigin-
lega yfir því að þeir legðu ítrekaða áherslu á, að
haldin yrði alþjóðleg ráðstefna á vegum Samein-
uðu þjóðanna um ástandið í ísrael og á hernáms-
svæðum þess. Taka ráðherrarnir sérstaklega fram
að á slíkri ráðstefnu verði að tryggja að palestínska
þjóðin eigi sína fulltrúa. Slíkt er auðvitað óhjá-
kvæmilegt.
í sambandi við það atriði, hvaða samtök eða
félagsskapur eigi að ákveða hverjir vera skuli
fulltrúar Palestínumanna, þá er athyglisvert, mið-
að við t.d. skoðanir ungra sjálfstæðismanna, að
utanríkisráðherrar Norðurlanda telja ekkert því til
fyrirstöðu að það verði fulltrúar og frammámenn
úr röðum PLO sem tali máli Palestínumanna á
slíkri ráðstefnu. Stjórnmálamenn úr öllum flokk-
um á Norðurlöndum eru löngu vaxnir upp úr þeirri
fáfræði og fordómum, sem íslenskir íhaldsstrákar
ala á, gagnvart Frelsissamtökum Palestínumanna
og foringja þeirra, Jassir Arafats.
Á Norðurlöndum og í Evrópu yfirleitt ber
enginn sómakær stjórnmálamaður sér í munn
lengur að PLO sé hryðjuverkasamtök, og Arafat
sé byssubófi. Þótt ísraelsmenn ali á slíkum áróðri
og bandaríska þjóðþingið hafi af annarlegum
ástæðum mótað stefnu á grundvelli slíkra hleypi-
dóma, þá ættu íslenskir stjórnmálamenn og frétta-
menn ekki að verða sér til skammar með því að
trúa áróðri af þessu tagi.
Eins og Steingrímur Hermannsson hefur rétti-
lega bent á í umræðum hér á Iandi þá er naumast
til nokkurt stjórntæki á vegum Palestínumanna,
sem stendur nær því að vera sameiningarafl þeirra,
en Frelsissamtökin PLO undir stjórn Jassirs Ara-
fats. Þessi samtök vilja leita pólitískra lausna á
vanda sínum. ísraelsmenn vilja hins vegar halda
styrjaldarástandinu áfram. Þótt Norðurlandabú-
um, þ.á m. íslendingum, sé hlýtt til ísraelsmanna,
þá er ekki hægt að styðja ófriðar- og kúgunarstefnu
þeirra gagnvart Palestínumönnum.
l!l GARRI
LINAN FUNDIN
Nú hefur tilvistarkreppa Al-
þýðubandalagsins verið leyst. Við-
varandi stefnuleysi er lokið. Línan
er fundin aftur. Alþýðubandalagið
er komið með stefnu á nýjan leik.
Að vísu gamalkunna, en það sakar
ekki. Nýja línan er að stefna að
blóðugri byltingu gegn helvítis auð-
valdinu.
Þetta kemur Ijóslega fram í litlu
Ijóði sem birt var í síðasta sunnu-
dagsblaði Þjóðviljans. Þar verður
að hafa í huga að Þjóðviljann
verður að lesa líkt og Prövdu, fara
vandlega á milli línanna. Færustu
sérfræðingar Tímans í málefnum
Alþýðubandalagsins hafa nú farið
yfir málið, og niðurstaða þeirra er
einróma. Hin nýja stefna flokksins
er bylting.
Nú skal með öðrum orðum hætt
öllu frjálslyndistali. Bleikur sósíal-
ismi síðustu ára tilheyrir liðinni tíð.
Nú skulu öreigarnir saineinast gegn
aldalöngu arðráni kapítalistanna.
Þeim verður velt. Byltingin er það
sem koma skal.
... og fá sér byssu?
Ljóðið, sem hér um ræðir, heitir
því sakleysislega nafni „ó kjara-
samningar enn á ný“. Það er eftir
ungt skáld og bersýnilega ort og
birt í tilefni af nýjustu fréttum af
kjarasamningunum. Það hefst á
tiltölulega meinleysislegan hátt,
með lofgjörð um verkamanninn,
eða svona:
þú
sem gerir að gjaldeyrinum
hállTrednum fíngrum
og bölvar froslkaldri sólinni
í bitrum vindi
Síðan er haldið áfram á sömu
nótum, verkamaðurínn nefndur
„órólegt hugleysi þingmannsins“,
og „hugsjónaeldur lopa-hagfræð-
inga og hetjanna sem grafa eftir
visku í neftóbaksdósum“, og þarf
víst ekki að fara í grafgötur um það
við hvern sé átt.
Síðan er því lýst í Ijóðinu að
verkamaðurínn heyri þytinn í lofti
þegar launaskriðan falli niður hlíð-
ina liinum megin. Enn segir svo að
óþrjótandi þolinmæði verka-
mannsins leiði hugann að eilífð-
inni, og löngu gefln loforð liggi
svikin í ómerktri gröf. Og krufning
fari aldrei fram, en samviskan slái
lán og flatmagi á heilsuhæli í Flór-
ida. Og Ijóðinu lýkur með þessum
orðum:
Því spyr ég:
er ekki kominn tími á ad
fleygja neftóbakinu,
lopapeysunni
daufri týru hugsjónaeldsins
fleygja þessum deigu vopnum
og fá sér byssu?
Uppsetningin
Að því er að gæta að hér er í
VÍTTOG BREITT
rauninni ekkert við skáldið að tala.
Skáld hafa vitaskuld fullt leyfi til
að láta hugann reika og gefa hug-
myndafluginu byr undir vængi, og
þar með til að boða byltingu ef
þeim sýnist svo. Menn geta svo
tekið boðskapinn mismunandi al-
varlega, allt eftir geðslagi hvers og
eins.
En hitt vekur meiri athygli að
Þjóðviljinn setur þetta Ijóð upp
þannig að ekki fer á milli mála að
því er ætiað þungt og mikið vægi í
blaðinu. Það leynist engum, sem
skoðar, að Ijóðið er sett upp og
prentað með þeim hætti að þannig
á að lesa milli línanna að hin nýja
stefna Alþýðubandalagsins sé loks-
ins komin fram í dagsljósið.
Hér á öldinni sem leið og fram
eftir þcssari var það boðskapur
kommúnista að ekki þýddi að
semja við auðvaldið. Það eina,
sem það skildi, værí að vopnunum
væri veifað framan í það. Þess
vegna þýddi ekkert annað en að
öreigarnir tækju völdin með bylt-
ingu.
A seinni árum hafa alþýðu-
bandalagsmenn hins vegar látið
þannig að þeir vildu fara sér hægar.
Hin kommúníska bylting hefur
a.m.k. ekki verið beinlínis á hinni
opinberu stefnuskrá. En nú undan-
faríð hefur flokkurinn lent í póli-
tísku tómarúmi og fylgið hrunið af
honum. Við slíkar aðstæður er
kannski cðlilegt að flokkar reyni
að ná fótfestu aftur. En í lcngstu
lög verður þó að vona að skynsam-
ari menn í flokknum taki ráðin af
strákunum á Þjóðviljanum. Byssur
eru leiðinlegt stjórntæki og fara
illa í lýðræðisríki eins og er hérna
hjá okkur. Garri
MEINL0KUR
Bítlar og blómabörn er samheiti
á þáttaröð sem Stöð 2 lét gera um
framsæknustu byltingarkynslóð
allra tíma, að eigin mati. Það sem
bítlakynslóðin, nú á fimmtugs-
aldri, hafi að segja um sjálfa sig í
þessum þáttum er svo stórbrotið
að þeir sem eru svo óheppnir að
alast upp á undan henni eða eftir
munu aldrei fá botn í að hvaða
leyti síbernskir skallapopparar eru
öðrum kynslóðum markverðari.
En eitt mega þó blómabörnin eiga,
þau innleiddu hass og önnur fíkni-
efni sem almenna neysluvöru ung-
menna, en það hafði æskublómi
mannkyns aldrei haft döngun til að
gera áður, og mun það vera höfuð-
byltingin í lífsviðhorfum sem marg-
lofuð umbyltingarbörn náðu að
framkvæma.
Það að dægurlagatónlist var um-
sköpuð úr einum takti í annan
breytti heimsmyndinni var boð-
skapur framhaldsþáttanna um bítl-
ana og blómabörnin. Af því hlaust
allur byltingarmóðurinn og fortíð-
in var strikuð út.
Og hugsið ykkur barasta hvað
skeði. Blómabörnin fundu upp
vangadansinn. Unglingarnir fóru
að klæða sig öðruvísi en foreldrarn-
ir vildu. Dyraverðir ballhúsa fóru
allt í einu að skipta sér af hálstaui
og átakanlegar sögur voru sagðar
um það. Hártískan breyttist.
Æskufólk með svipuð áhugamál
safnaðist í klíkur. Oft var gaman á
æskuárunum og er nú viss eftirsjá
að þeim. Foreldrarnir þóttu gam-
aldags. Unglingarnir skemmtu sér
á öðrum stöðum en þeir fullorðnu.
Svona þusaði hver miðaldra
manneskjan af annarri í þáttaröð-
inni og er allt það fólk svo lánsamt
að lifa í eilífri æskuvímu, en þeir
sem bornir voru á undan því fædd-
ust gamlir og komust aldrei í kynni
við vangadans, fatatísku, jass,
æskuvini, foreldravandamál eða
dyra^erði skemmtanahúsa, hvað
þá aðra unaðsgjafa en brennivín.
Daufleg æskuár það.
Einföld heimsmynd
í umræðunni um stöðu og hlut-
verk kvenna er iðulega borin á
borð álíka einföld heimsmynd og
dregnar af henni allt eins fávíslegar
ályktanir og blóma- og byltingar-
börn af sínum eigin æsicuárum.
Algeng staðhæfing er að íslenskar
konur hafi yfirleitt aldrei bardúsað
við annað en uppþvott á leirtaui,
matseld og barnastúss. Þær séu
fyrst núna að leita út á vinnumark-
að utan heimilanna og séu orðnar
fyrirvinnur á borð við karla.
Þetta háborgaralega viðhorf til
vinnu kvenna hljómar allt úr svip-
uðum áttum, frá dætrum og sonum
efnafólks sem nutu óskiptrar móð-
urumhyggju í uppvextinum.
Einn af ritstjórum DV skrifar
hugvekju um helgina og fjallar um
glæsilegt kannanafylgi Kvennalist-
ans og telur eins og margir aðrir að
það sé æðsta hnoss kvenna sem
karla að komast á þing eða stjóma
og ráðskast með annarra hagi á
öðrum vígstöðvum. Ekki skal það
dregið í efa, en algengri meinloku
skýtur upp í þeirri röksemdafærslu
að konur séu nú fyrst að hasla sér
völl í atvinnulífinu.
Framúrstefna?
„Konur vom upp til hópa þægar
og undirgefnar. Einhverjar voru
búnar að tileinka sér þá framúr-
stefnu að vinna utan heimilis, en
oftast nær var það óþarfi að mati
þjóðfélagsins og ekki gert nema í
ýtrustu neyð.“ Hér kemur rétt einn
ganginn þröngt sjónarmið velvilj-
aðs góðborgara, sem heldur að það
sé einhver framúrstefna að konur
vinni utan heimilis.
Óþarfi er að hlaupa yfir alla
kvennasöguna til að sýna fram á að
konur hafa alla tíð þrælað í útiverk-
um og sinnt heimilisstússi að auki.
Ef aðeins er litið á atvinnusögu
þessarar aldar sést að konur eiga
þar stærri hlut en söguskoðarar
uppþvottarins ætla þeim.
Heyannir, gegningar og fjósverk
voru á verksviði kvenna ekki síður
en karla. Skyldu góðborgarabörnin
ekki einu sinni hafa séð ljósmyndir
af hverjir unnu á saltfiskreitum
þegar sú atvinnugrein var undir-
staða útflutningsins? Hverjir sölt-
uðu síldina þegar silfrið flóði inn í
þjóðarbúskapinn? Hraðfrystiiðn-
aðurinn hefði aldrei orðið svipur
hjá sjón nema vegna vinnuframlags
kvenna.
Lyklabarn er nýyrði, en fyrir-
bærið gamalt. Eflaust muna margir
núlifandi fslendingar eftir ein-
manalegum morgnum þegar pabbi
var á sjó en mamma farin að berja
ísinn ofan af þvottakörunum til að
vaska og himnudraga saltfiskinn.
Svona má lengi telja því það er svo
sannarlega engin framúrstefna að
íslenskar alþýðukonur sæki vinnu
utan heimilis.
Hitt er svo annað mál að ávallt
er skömm að því hve lítils þjóðfé-
lagið mat þeirra vinnuframlag og
skammtaði konum naumt og enn
bera þær skarðan hlut sem erfið-
ustu verkin vinna.
Með þeim dæmum sem hér eru
tekin er leitast við að sýna hve
mönnum er gjarnt á að rífa hug-
myndir og baráttumál úr öllu sam-
hengi og líta þau aðeins frá þröngu
sjónarhorni og umskapa sagnfræð-
ina eftir eigin höfði. Það þjónar
aldrei öðrum tilgangi en að afvega-
leiða sjálfan sig og aðra. Og hvers
á minning allra þeirra kvenna að
gjalda sem skópu þjóðinni auð
með erfiði sínu utan heimilanna?
OÓ