Tíminn - 11.05.1988, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Miðvikudagur 11. maí 1988
Tímiim
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoöarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskriff og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverð kr. 465,- pr.
dálksentimetri.
Verð í lausasölu 60,- kr. og 70,- kr. um helgar. Áskrift 700.-
Sigur miðjumanna
Forsetakosningar í Frakklandi vekja jafnan
heimsathygli. Þótt varla verði sagt að Frakkland sé
það stórveldi sem það eitt sinn var, þá eru Frakkar
eigi að síður svo mikils háttar meðal þjóða heims
að nokkru skiptir fyrir heimsstjórnmálin hvaða öfl
halda þar um stjórnvölinn.
Þótt Frakkland hafi skroppið saman sem ný-
lendu- og heimsveldi, þá hefur staða Frakka meðal
Evrópuþjóða síst orðið áhrifaminni. Frakkar eru
vissulega forystuþjóð í fremstu röð í Evrópu. Allt,
sem varðar evrópsk málefni og afstöðu Evrópu-
þjóða innbyrðis og út á við, markast ekki að litlu
leyti af viðhorfum franskra stjórnvalda.
Þrátt fyrir dapran ósigur Frakka fyrir Þjóðverj-
um í upphafi síðari heimsstyrjaldar og niðurlæg-
ingu þeirra undir þýsku hernámi og leppstjórn
Vichymanna 1940-44, þá heppnaðist Frökkum eigi
að síður að láta líta á sig sem sigurvegara í
heimsstyrjöldinni fyrir áhrif frá framgöngu hinna
svonefndu Frjálsu Frakka undir einbeittri stjórn
Charles de Gaulle hershöfðingja.
Það var því ekki ófyrirsynju að Charles de
Gaulle varð að átrúnaðargoði Frakka eftir heims-
styrjöldina. Fyrirhafnarlítið varð hann að leiðtoga
eins konar þjóðfylkingar, sem réð lögum og lofum
í frönskum stjórnmálum um áratugaskeið. Þessi
þjóðfylkingarmóður sem var á Frökkum á eftir-
stríðsárunum og tengdist raunar beinlínis nafni de
Gaulles, tók að vísu að fjara út eftir óeirðabylgj-
una, sem hófst 1968 og beindist gegn stöðnuðu
þjóðfélagskerfi á flestum sviðum, ef ekki persónu-
dýrkun, sem yfirleitt er ekki lagið að standa til
eilífðarnóns í lýðræðislöndum.
Nýafstaðnar forsetakosningar í Frakklandi leiða
í ljós að þjóðfylkingarhugmyndin í anda de
Gaulles er búin að vera. Það kom greinilega fram
í því, að þjóðfylkingin gamla er sundruð og ný
flokkaskipting að koma til sögunnar. Ekki er
annað sýnna en Frakkar hneigist til að efla
hófsama framfarastefnu til vegs að sinni og ætli að
hvíla sig á öfgum til hægri og vinstri. Kommúnista-
flokkurinn sem var atkvæðamikill í frönskum
stjórnmálum, ekki síst á blómaskeiði Gaullismans,
er næsta áhrifalítill.
Francois Mitterrand, sem verið hefur forseti
Frakklands í sjö ár og hefur nú verið endurkjörinn
til sjö ára, er forystumaður lýðræðis- jafnaðar-
manna og hlýtur að horfa til þeirra sem aðalstuðn-
ingsmanna sinna í franska þinginu. En það eitt
getur ekki dugað honum. Til þess að mynda
meirihlutastjórn verður að koma til samstarf við
aðra flokka. Yfirleitt er talið að Mitterrand muni
beita sér fyrir samstarfi við miðjumenn í frönskum
stjórnmálum, en sækjast ekki eftir stuðningi
kommúnista eins og hann gerði 1981.
Úrslit frönsku forsetakosninganna eru því sigur
fyrir miðjustefnu. Það hlýtur að vera kærkomin
tilbreytni eftir hægrisinnaða persónudýrkun á ann-
an kantinn og ruglingslega vinstrimennsku á hinn
bóginn.
GARRI
„Garri Tímason“
Frú Magdalena Schram sendi
Garra heldur betur tóninn hér i
biaðinu í gær. Meðal annars upp-
nefndi frúin Garra og nefndi hann
Garra Tímason. Ekki sjá þó menn
hér á Tímanum ástæðu til að
reiðast frúnni fyrir þetta. Þvert á
móti felst í þessu ættfærsla sem
allir hlutaðeigandi eru ánægðir
með, enda síður en svo nokkur
skömm að því að vera kenndur við
Tímann. Eins og allir vita, sem lesa
Tímann að staðaldri, er hann gott
blað og heldur uppi með fullum
heiðri því hlutverki sínu að vera
málsvari frjálslyndis, samvinnu og
félagshyggju í landinu.
En hitt er annað mál að það var
eitthvað minnst á meiðyrði í grein
frúarinnar. Þar var hún að tala uni
Garragrein frá því á fimmtudaginn,
þar sem fjállað var um þá alkunnu
staðreynd að kvennalistakonur eru
áberandi ómálefnalegar í öllum
málflutningi sínum á þingi. Ætli að
þegar öllu er á botninn hvolft þá
séu uppnefni af þessu taginu ekki
nær því að vera meiðyrði heldur en
málcfnalcgar ádeilur á pólitískan
flokk, líkt og þær sem voru á
ferðinni í áminnstri Garragrein?
Málið er nefniiega að stjórnmál
snúast nú einu sinni um það að
stjórnmálamenn geti þolað ádeilur
frá andstæðingum sínum. Stjórn-
málaflokkar eru ekki sammála um
það hvemig stjórna cigi landinu og
eiga hcldur ekki að vera það.
Alvörustjórnmálamenn vita hins
vegar vel að það er síður en svo
verið að ráðast á þá persónulega
þegar pólitískir andstæðingar deila
á þá. Það hvarflar ekki að þeim að
taka slíkt til sín prívat, hvað þá að
rjúka upp. Þeir vita sem er að
pólitísk umræða byggist á því að
flokkarnir deUi hver á annan, skýri
eigin sjónarmið og gagnrýni við-
horf og vinnubrögð hinna. Þetta er
hin pólitíska umræða, og út úr
hcnni kemur svo að línurnar milli
ilokkanna skýrast og kjósendum á
að vera mögulegt að vclja mcð
málefnalegum hætti á milli þeirra í
kosningum.
Og alvörustjórnmálamenn læra
lika fljótlega að í stjómmála-
umræðu þýðir lítið að vera með
æsing. Þar er fyrir öllu að halda ró
sinni og taka á málunum af stiU-
ingu. Sá stjómmálamaður cr ekki
verður mikils trausts sem rýkur
upp í ofstopa um leið og einhver
leyflr sér að gagnrýna vinnubrögð
hans. Að ekki sé talað um ef hann
fer að uppnefna andstæðinginn.
Þvert á móti er slíkum manni Ula
trcystandi tU að fara með stjórn
landsmála. Eða hvað fyndist
mönnum um það ef Steingrímur
Hcrmannsson, Þorsteinn Pálsson,
Jón Baldvin Hannibalsson og
Ólafur Ragnar Grímsson stunduðu
það að finna sem háðulegust upp-
nefni hver á annan? Ætli einhverj-
um myndi ekki blöskra vitleysan?
Dúkkuleikurinn
Sannleikurinn er sá að menn af
báðum kynjum úr öllum gömlu
flokkunum era famir að gerast
býsna langeygir eftir því að sjá þær
lausnir sem Kvennalistinn hefur á
vandamálum þjóðarbúsins. Menn
hafa beðið þess lengi að sjá hvað
þær hcfðu nýtt fram að færa til þess
til dæmis að efla og styrkja atvinnu-
vegi þjóðarinnar, halda efnahags-
lífinu í skorðum, viðhalda eðlilegu
jafnvægi á milli dreifbýlis og þétt-
býlis, efla og bæta samgöngumálin,
heilbrigðiskerfið eða skólamálin,
eða hvar annars staðar sem menn
vilja bera niður.
Hin nýju ráð Kvennalistans hafa
þó látið bíða eftir sér. Þingkonur
hans hafa haldið hugljúfar ræður á
þingi um nauðsyn þess að bæta hag
sjúklinga, mæðra og barna. Þessar
ræður hafa verið þess eðlis að fyrir
þeim gæti allur þingheimur klapp-
að ef sá siður tíðkaðist á þingi. En
á raunhæfum tillögum um þessi
mál eða önnur hefur lítið bólað.
Og líka er þess skemmst að
minnast að í vor leið var gengið
mjög ákveðið eftir þeim um að
taka sæti í ríkisstjórn, og stóðu þar
ýmsar leiðir til boða. Með því móti
hefðu kvennalistakonur fengið
ráðherrastóla og komist í beina
aðstöðu til að hrinda baráttu-
málum sínum í framkvæmd. Slíkt
tækifæri hefðu hinir flokkarnir
gripið fegins hendi í þeirra spomm.
En þær afþökkuðu.
Eftir vinnubrögðum þeirra á
þingi að dæma er þvi ekki annað
að sjá en að Kvennalistinn vilji
eiga fulltrúa á löggjafarsamkomu
þjóðarinnar sem sitji þar til þess
eins að halda fallegar ræður um
mjúku málin. Það er ekki að sjá að
Kvennalistinn kæri sig hið minnsta
um að fulltrúar sínir á þingi láti
alvörustjórnmál til sín taka. Og
spurningin er svo hve lengi þær
ætla að halda þessu áfram. Hætt er
við að langlundargeð kjósenda
verði farið að dvína við næstu
kosningar ef þær halda þessnm
dúkkuleik áfram allt kjörtímabilið.
Garri.
VÍTTOG BREITT
Neytendur einir stjóma neyslunni
Skemmtanastjórar kvarta sár-
lega yfir því að búið sé að þurrka
sjö þúsund fyllirafta upp og stóru
ballhúsin með allar sínar ærandi
hljómsveitir og vínstúkur eru ekki
svipur hjá sjón miðað við það sem
var á velsældarárunum þegar
drykkjusjúkiráttu ekki íönnurhús
að venda en þau sem sjá um að
brynna þeim. En eftir því sem fleiri
þungaviktarmenn í áfengisþambi
hafa tekið upp á þeim skratta að
hætta að vera fullir nokkra daga og
nætur í viku hafa húsin smátt og
smátt verið að tæmast flest kvöld
vikunnar.
Sjálfsagt kemur fleira til en of-
þornun brennivínsberserkja en
hún er ein af ástæðunum sem
sérfræðingar í skemmtanahaldi
bera fyrir sig þegar reynt er að
útskýra stórminnkandi aðsókn að
stóru dansiböllunum.
En þó stórtækir veitingamenn
sjái með sjö augunum eftir sjö
þúsund fyrrum viðskiptavinum er
ekki þar með sagt að ekki séu enn
liðtækir drykkjumenn á meðal vor.
Að minnsta kosti liggur fyrir að
7% aukning varð í áfengissölu í ár
miðað við sama tímabil í fyrra.
Bráðum mega allir
Hér eru engar getgátur uppi um
hvar sollurinn er mestur og bestur.
En einhvers staðar eru greinilega
vel rekin trippin því þrátt fyrir
gestafæð stóru danshúsanna kemur
maður í manns stað og þótt upp-
þurrkunin sé mikil er samt aukning
í sölu alkóhóls í ríkinu.
Rúmlega 70 ára gamalt bjórbann
er úr gildi fellt og eftir tæpt ár
verður ölþamb löglegt, en hefur
ekki verið það nema að einhverju
leyti undanfarin ár og jafnvel ára-
tugi. Stórir þjóðfélagshópar hafa
fengið að belgja sig út af áfengu öli
þótt öðrum hafi verið bannað og
stórfelld allt að því lögleg bruggun
hefur átt sér stað og bjórbannið
ekki verið annað en hallærisleg
sýndarmennska og siðaðri þjóð
ekki bjóðandi.
En Alþingi hefur sem sagt mann-
að sig upp í að veita öllum lögráða
landsins börnum aðgang að áfengu
öli, en ekki aðeins nokkrum út-
völdum eins og hingað til.
Þarna er stigið stórt skref í
jafnréttisátt.
Verst að bíða þarf eftir réttlæt-
inu í nær tíu mánuði. En þeir
hljóta að líða eins og hver annar
meðgöngutími.
Alþingi stjórnar
ekki drykkju
Ekki lánaðist þingmönnum að
samþykkja bjórfrumvarpið eins og
það kom fyrir af skepnunni, sem
sagt að leyfa bruggun, innflutning
og sölu á bjór sem maður verður
fullur af að drekka.
Inn var sett klásúla um að ein-
hver nefnd eigi að draga úr heild-
arneyslu áfengis, vara við hættum
sem fylgja neyslu þess og svo á
nefndin að rjúka upp til handa og
fóta mánuði áður en sterki bjórinn
flæðir yfir og sjá um fræðsluherferð
um áfengismái, einkum meðal
skólafólks, eins og stendur í lögun-
um um lögleiðingu áfengs öls.
Það er undarlegur skratti að fara
að setja lög um að fjölga áfengis-
tegundum og að hleypa af stað
stöðugri dagdrykkju fjölda manns
og í sama orðinu er varað við
hættum sem fylgja bjórþambinu og
að setja í gang áróðursherferð
gegn því sem lögin eru að heimila.
Þar sem Alþingi ákvað að lög-
leiða sterkt öl er eðlilegast að það
verði gert undanbragðalaust. Þeir
sem ekki kunna sér hóf verða
einfaldlega sífellt góðglaðir og fá
bjórvömb og skorpulifur í fyllingu
tímans og það er þeirra mál.
Það er ekki hlutverk Alþingis að
stjórna drykkju, aðeins að ákveða
hvað má drekka. Dómsmálaráðu-
neytið ákveður síðan hvar og hve-
nær afgreitt er og fjármálaráðu-
neytið hvað dropinn á að kosta.
Það er tvískinnungur hjá þeim
sem samþykktu sterka bjórinn að
halda að þeir geti ráðið einu eða
neinu um hvort unglingar eða aðrir
drekka meira eða minna, oftar eða
sjaldnar eftir að áfenga ölið kemur
á markaðinn. Enda þurfa þeir
ekkert um það að vita. Þeim kemur
ekkert við hvort heildarneysla
eykst eða minnkar.
Það eru nefnilega neytendurnir
sem sjá um þá hlið málsins og
fræðsla og valdboð koma því ekk-
ert við.
Svo er að sjá hvað skemmtibar-
ónar og stórbruggarar hafa upp úr
öllu saman. OÓ