Tíminn - 11.05.1988, Blaðsíða 15

Miðvikudagur 11. maí 1988
Tíminn 15
GuðrúnSigríður
Gísladóttir
Fædd 26. desember 1918
Dáin 17. febrúar 1988
Hið mikla geymir minningin
en mylsna og smælkið fer.
J.Þ. (Fornl)
Þegar hringt var til mín, og mér
var tilkynnt að Gunna væri dáin, var
undrun mín fyrstu viðbrögð. Dáin ]
hún Gunna Gísla. Löngu liðnu árin
koma þjótandi til mín og þau hafa
sannarlega frá mörgu að segja.
Æska, söngur og gleði tengjast þess-
um minningum. Man ég kvöldin |
þegar Gunnar kom með gítarinn I
sinn. Þá var spilað, sungið og dansað I
á Laugavegi 84. Þau eru flest horfin
af sviðinu: Laufey, Siggi, Grímur,
Hjörtur, Stína og Lindi. Öll horfin
og hér er ég - hvers vegna - og nú
síðast Gunna. Ég var komin fram í
eldhús, auðvitað til að hita kaffi
handa gestunum, Gunna kemur
hlaupandi og dregur blað upp úr
vasa sínum. Þetta voru gamanvísur
um eitthvað, sem var að gerast á
Króknum. Gunna var næm fyrir því
skoplega. Allt var þetta undir ljúfum
lögum og þarna vorum við farnar að
syngja hástöfum eins og við værum
einar í veröldinni. Gunna sagði
skemmtilega frá og kryddaði ljóðin
með fyndnum frásögum. Það var
kallað: „Fer ekki kaffið að koma?“
Þetta var ekki í fyrsta skipti sem við
gleymdum okkur við Gunna, en nú
vorum við fljótar og brátt var kaffið
komið á borðið. Gunna var rösk að
hverju sem hún gekk, bráðlagin og
handfljót. Og hvað henni Gunnu gat
dottið í hug. Hugmyndarík var hún
í besta lagi og skemmtilegast mun
henni hafa þótt að vinna það sem
hún fann upp sjálf.
Gunnar var ung þegar hún kynnt-
ist Inga Sveinssyni vélsmið. Hann
var sonur Sveins Helgasonar, er
lengi var verkstjóri í prentsmiðjunni
Gutenberg. Þau voru glæsilegt par
Ingi og Guðrún og ekki skorti bjart-
sýnina og dugnaðinn. Fjögur urðu
börn þeirra hjóna, eru þau öll mynd-
arlegt fólk, er sinna þörfum og
velmetnum störfum. Nú eru einnig
barnabörn komin til sögunnar.
Gunna var félagslynd og naut sín
vel í fjölmenni. Á Sauðárkróki þar
sem hún hafði alist upp og þekkti
alla, var hún vel þegin sem skemmti-
kraftur. Hún orti gamanvísur um
það sem var að gerast hverju sinni.
Vöktu þær ósvikna gleði án þess að
vera rætnar. Einatt samdi hún lög
við þær. Söngur hennar gleymist
aldrei þeim sem heyrðu. Hann kom
beint frá hjartanu. Gunna hafði
djúpa altrödd, sem hún beitti á
sérstakan hátt. Þegar hún sló nokkra
takta á gítarinn og hóf að syngja var
ekki hægt að komast hjá að hlusta
og hrífast.
Ég veit að Gunna hefur fengið í
vöggugjöf frábæra listamannshæfi-
leika á mörgum sviðum. Mörgu varð
að sinna. Húsmóðir, móðir fjögurra
barna, einnig starfandi í alls konar
félögum. Þetta tekur allt sinn tíma.
Öllu var sinnt með umhyggju og
hlýju. Heimili Gunnu og Inga á
Skagfirðingabraut var rómað fyrir
myndarskap. Þar var ekki slegið
slöku við: Veisla var búin þeim er
áttu erindi við þau hjón, og þeir voru
margir. Sumir kusu andleg veislu-
föng svo sem ljóð, söng og hljóð-
færaslátt. Þeim var einnig veitt af
rausn og hjartahlýju. Þar var alltaf
úr miklu að moða.
Ingi hafði mikil umsvif á Sauðár-
króki. Skagfirðingar kunnu vel að
meta þennan snjalla iðnaðarmann.
Hagur þeirra mun hafa verið góður
og allt virtist leika í lyndi. Gunna
hafði margt í takinu. Leikfélag Sauð-
árkróks átti hauk í horni þar sem
hún var. Alltaf átti hún til efni hvort
sem var í bundnu eða óbundnu máli.
Mun hún einatt hafa komið meira en
lítið við sögu hjá Sæluviku Skagfirð-
inga. Kvenfélagið mun einnig hafa
átt góðan liðsmann þar sem Gunna
var.
Ef til vill fannst þeim báðum orðið
of þröngt um sig á Sauðárkróki.
Varð þeim þá sem fleirum litið til
höfuðstaðarins, þar kynnu draumar
að rætast og allt að verða stærra í
sniðum. Mörgum hafa hillingar orð-
ið tálsýn ein og vonbrigði sjá fáir
fyrir. Svo fór að leiðir þeirra hjóna
skildu. Mun það í raun hafa orðið
báðum sárt, en þetta hefur átt svo að
fara.
Guðrún var félagslynd og eftirsótt
á gleðifundum, en þó mun hún hafa
verið einfari í raun. Sorgir sínar bar
hún ekki á torg. Það fer ekki hjá því,
að fólk sem er með þætti í eðli sínu
líkt og Guðrún hafði, verður fyrir
skilningsleysi hjá skyldum og vanda-
lausum. Þetta getur valdið óbærileg-
um sársauka einkum þegar nákomn-
ir eiga í hlut. Við erum öll orðin til
úr „ættanna kynlega blandi" eins og
skáldið okkar góða segir svo fallega.
Vissir þættir eru kynfylgja, sem
getur komið til skila fyrr eða síðar.
Þar koma jafnt til greina vankantar
ýmsir og snilld. Ég held að Gunna
hafi erft margt frá Sölva á Löngu-
mýri, langafa sínum, en hann fór til
Ameríku nokkru fyrir aldamótin
1900. Próf. Sigurður Nordal kvað
Sölva og föður hans Sölva Sveinsson
hafa verið listfenga og merkilega
menn. Nordal hefur skrifað um
Ólöfu Sölvadóttur, sem eignaðist
sína furðusögu vestanhafs. Gísli
Ólafsson faðir Guðrúnar var þjóð-
kunnur fyrir ljóð sín. Flestir íslend-
ingar, miðaldra og eldri, kunna
ógrynni af vísunum hans snjöllu.
Gunna var ekki gömul þegar hún fór
að ríma. Gladdist Gísli er hann varð
var við hagmælsku hjá telpunni og
telpan hélt áfram að yrkja. Ör og
viðkvæm lund Gunnu litlu Gísla átti
eftir að kynnast bæði skini og
skúrum.
Degi hallar, hvíldin er góð eftir
misvindi lífsins. Gott er að sofna
þegar rökkvar í ranni. Gott er að
sleppa við langvarandi þjáningar og
gott er að þurfa ekki að þola niður-
lægingu Elli kerlingar. Og gott er að
mæta horfnum ástvinum og gott
verður að sjá óuppfylltar óskir
rætast. Guð huggi og styrki ástvini
Guðrúnar, börnin hennar, eigin-
mann, systkini og barnabörn. Ég
þakka frænku minni gömul kynni og
allt.
Þórhildur Sveinsdóttir.
Saga Austurríkis
Barbara Jelavich: Modern Austria.
Empire and Republic, 1815-1986
Cambridge University Press 1987
346 bls.
Austurríkismenn eru flestum
þjóðum stoltari af sögu sinni og
myndi margur ætla, að þeir megi
muna fífil sinn fegri, enda ekki fullar
tvær aldir liðnar síðan keisari þeirra
réð miklum hluta þeirra landsvæða
þar sem þýsk tunga er töluð og að
auki miklum hluta núverandi Ítalíu,
Ungverjalands, Júgóslavíu, Tékkó-
slóvakíu og Póllands. En margt
breytist á skemmri tíma en tveim
öldum og nú er Austurríki eitt af
minnstu ríkjunum á meginlandi Evr-
ópu og keisararnir löngu gengnir á
vit feðra sinna. Herma þó fregnir, að
á síðustu misserum hafi margir
Austurríkismenn saknað þeirra sárt,
áhugi á keisaraveldinu, keisaraætt-
inni og sögu hennar hafi aukist
stórlega og að afkomendur keisara-
ættarinnar hafi endurnýjað kröfur
sínar til ríkis.
Þessi bók er yfirlitssaga þess
tímabils, sem sumir Austurríkis-
menn vilja nefna hnignunar- eða
samdráttarskeið landsins. Hún hefst
á Vínarfundinum 1815 og lýkur með
frásögn af kosningunum, sem fram
fóru í landinu í nóvember 1986.
Höfundur leggur megináherslu á
stjómmálasögu og sögu utanríkis-
mála og víkur nokkuð að menning-
arsögu, en segir Iítið sem ekkert frá
öðrum þáttum. Bókinni er skipt í
tvo meginþætti og fjallar hinn fyrri
um síðustu hundrað árin í sögu
keisaradæmisins, þ.e. 1815-1918, og
greinir þar mest frá þeim málefnum,
sem áttu eftir að hafa sérstök áhrif á
þróun mála í sögu lýðveldisins, sem
stofnað var að lokinni fyrri heims-
styrjöld. í síðari hlutanum fjallar
höfundur ítarlega um þróun stjórn-
mála á millistríðsárunum, um stjóm-
arár Dollfuss og Schussnigg og um
innlimun Austurríkis í Þriðja ríkið
og þátttöku Austurríkismanna í
seinni heimsstyrjöldinni. Að því
loknu greinir frá endurreisn Aust-
urríkis að styrjöldinni lokinni, frá
hernámi landsins og frá samningum
bandamanna um hlutleysi þess árið
1955. í síðustu tveim köflunum segir
frá stjórnmálaþróun í Austurríki
eftir 1955 og leggur höfundur þar
megináherslu á frásögn af stjórn-
skipun Austurríkis og á valdatíð
Bmno Kreiskys forsætisráðherra.
Eins og getið var hér að framan er
þessi bók yfirlitsrit. Höfundur kafar
hvergi djúpt, en lesandinn fær dá-
góða heildarmynd af gangi mála í
Austurríki síðustu tvær aldirnar. f
bókarlok er birt ítarleg ritaskrá, sem
þeir, er vilja afla sér frekari fróðleiks
um einstök atriði, geta farið eftir.
Bókarhöfundur, Barbara Jela-
vich, er prófessor í sagnfræði við
háskólann í Indiana í Bandaríkjun-
um. Hún hefur ritað bækur um
síðari alda sögu, m.a. tveggja binda
verk um sögu Balkanskaga frá önd-
verðri 18. öld og fram á okkar daga.
Jón Þ. Þór
Ath. breyttan
opnunartíma
Á tímabilinu 16. maí - 19. september verður
skrifstofa B.S.R.B. opin frá kl. 8-16 alla virka daga.
Ég þakka af alhug öllum vinum mínum og vanda-
mönnum fyrir vináttu og hlýjan hug í tilefni af
sjötugsafmæli mínu 4. maí s.l.
Þakka góðar gjafir, skeyti og hlýtt handtak um allan
bæ.
Gangi ykkur allt í haginn.
Guðmundur Haraldsson
Þakka heimsóknir, gjafir, blóm og skeyti 29. apríl sl.
Blessunar bið ég öllum þeim, sem mundu eftir mér og
hugsuðu til mín þann dag. Karlakór Bólstaðahlíðar-
hrepps, sem ég er búinn að vera samferða alla hans
tíð, þakka ég samfylgdina gegnum árin, síðasta daginn
ekki síst. Óska ég honum heilla og góðrar framtíðar,
svo hann megi áfram sem hingað til bæta mannlífið og
krydda tilveruna í annars versnandi veröld, gullkálfa-
dansleikja og mammonsdýrkunar,
VinarkveðjafráGuðmundiTryggvasyniSölvatungu
t
Móðir okkar
Margrét Guðmundsdóttir
Dalbæ, Hrunamannahreppi
verður jarðsungin frá Hrepphólakirkju laugardaginn 14. mal kl. 14.
Börnin
t Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og útför eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður og afa
Kristins Björnssonar rafvirkjameistara Ásgarðl 3, Keflavík
Magnea Jónsdóttir
Fanney Kristinsdóttir Einar Jónsson
Björn Kristinsson Jón Kr. Kristinsson Jóhanna Þormarsdóttir
Agnar H. Kristinsson Rósa Steinsdóttir
Guðbjörg Kristinsdóttir Sævar Jóhannsson
Gylfi Kristinsson fris Jónsdóttir
og barnabörn