Tíminn - 09.06.1988, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 9. júní 1988
Tíminn -3;
j Norskir fiskeldismenn óttast samkeppni við (sland og búa til furðusögur:
Islensku seiðin þola
ekki pestarbæli Noregs
Norskir seiðaframleiðendur ótt-
ast samkeppni við íslenska fram-
leiðendur það mikið, að þeir hafa
gripið til þess ráðs að búa til sögur
um að ónæmiskerfi íslenskra seiða
sé óvirkt, þar sem þau séu alin upp
í vernduðu umhverfi og hreinu
vatni. Þegar seiðin séu síðan flutt
til annarra landa, eins og til dæmis
Noregs, þá deyi þau strax, þar sem
Forráðamenn Landssambands
fiskeldis- og hafbeitarstöðva gengu
í gær á fund Friðriks Sophussonar,
sem gegnir stöðu forsætisráðherra
í fjarveru Þorsteins Pálssonar, og
afhentu honum álit þeirra á skýrslu
starfshóps sem ríkisstjórnin skip-
aði til að fjalla um erfiðleika í
fiskeldi.
Friðrik Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri LFH, sagði í samtali
við Tímann í gær að þeir fögnuðu
áliti starfshópsins og hröðum
vinnubrögðum hans. Hópurinn
hefði lagt áherslu á eftirfarandi
atriði:
1 fyrsta lagi að til að tryggja
örugga framkvæmd, verði fjárfest-
ingalánasjóðum heimilt að lána
allt að 500 milljónum króna á
þessu ári, en það sem upp á 800
milljónirnar vantaði, yrði þá fengið
á næsta ári. Forsætisráðherra hafði
hins vegar gert það að tillögu sinni
að 300 milljónir yrðu fengnar á
þessu ári en 500 milljónir á því
næsta.
þau þoli ekki nema íslenskt vatn.
„Norðmenn halda uppi svo vit-
lausum staðreyndum um fiskeldi á
íslandi og íslensk seiði, að þeim er
vart við bjargandi. Ég vil kalla það
fáfræði og heimsku. Þeir telja til
dæmis að seiðin séu svo ofvernduð
á íslandi að þau muni drepast í því
pestarbæli sem Noregur er þegar
þau komi þangað, svo ég noti
„Við erum einfaldlega ekki vissir
um að það hrökkvi til, og því
gerum við það að tillögu okkar að
þeir megi lána allt að 500 milljón-
um ef þörfin yrði til staðar," sagði
Friðrik.
í öðru lagi vill LFH hraða fram-
kvæmdum hugmyndar um eignar-
haldsfyrirtæki, þannig að láns-
heimildir til uppbyggingar nýtist. í
þriðja lagi segir LFH að afurða-
lánahlutfall til fiskeldis sé mun
lægra en til annarra útflutnings-
greina, sem að sjálfsögðu væri ekki
viðunandi. í fjórða lagi vill LFH að
hraðað verði störfum nefndar sem
gera á úttekt á starfsskilyrðum
greinarinnar og ákveðið að þau
verði sambærileg við það sem gerist
hjá helstu keppninautum okkar.
„Þarna teljum við að mjög sé
hallað á hlut okkar, þegar menn
skoða málið. Við höfum lauslega
kynnt okkur þetta hjá samkeppnis-
aðilum okkar og þeir búa við mun
betri kjör, hvað varðar ábyrgðir á
rekstrarlán. Ef það er stefna stjórn-
þeirra eigin orð. Þetta er náttúrlega
fáránlegt að halda því fram að
ónæmiskerfi fisksins hafi eyðilagst
á því að hafa alist upp í svo góðu
vatni. Þetta sýnir bara í hvílíka
rökleysu Norðmenn eru komnir
núna í tilraunum sínum tii að
hindra innflutning á seiðum frá
íslandi,“ sagði Friðrik Sigurðsson,
framkvæmdastjóri Landssam-
valda að íslenskir atvinnuvegir eigi
að búa við svipuð ytri skilyrði og
atvinnugreinar í helstu samkeppn-
islöndum, þá þarf heldur betur að
taka til hendinni,“ sagði Friðrik.
í fimmta lagi vekur LFH athygli
á að hröðun á uppbyggingu fiskeld-
is kalli á mjög aukið rekstrarfé.
Samkomulag verði að nást við
viðskiptabankana um þennan þátt,
ella komi aukin fjárfesting ekki að
notum.
„Þá værum við að setja á mjólk-
urkýrnar, en ætlum ekki að selja
mjólkina. Ef rekstrarféð er ekki
tryggt, þá væri betur heima setið.
Þar erum við enn komnir að tregðu
bankanna til að lána. Þetta eru
náttúrlega ríkisbankar sem hafa
lánað og manni finnst það hálf
furðulegt, að fyrst ríkið á bankana,
að það geti ekki beitt áhrifum
sínum til að þeir endurskoði af-
stöðu sína,“ sagði Friðrik.
Landssambandið styður því í
meginatriðum skýrslu starfshóps-
ins og þakkar ríkisstjórninni það
bands fiskeldis- og hafbeitarstöðva
í samtali við Tímann í gær.
Með þessum áróðri vilja Norð-
menn koma í veg fyrir samkeppni
frá íslenskum seiðaframleiðend-
um, til að geta haldið verðinu uppi
í Noregi.
Með furðusögunum eru þeir til
dæmis að reyna að koma í veg fyrir
að íslandslaxi takist að selja
200.000 seiði til Noregs, en nú er
unnið að því að koma á sölusamn-
ingi þess eðlis.
„Ég er nú sjálfur líffræðingur og
ég hef aldrei heyrt um að lífverur
missi ónæmishæfileika sína á því
að vera aldar upp í hreinu um-
hverfi, samanborið við óhreint um-
hverfi. Það er ákveðinn pólitískur
þrýstingur frá norskum seiðafram-
leiðendum á norsk stjórnvöld að
Friðrik Sigurðsson.
traust að fá að fjalla um greinar-
gerðina áður en málið hlýtur loka-
afgreiðslu í ríkisstjórninni í dag.
Friðrik sagði ennfremur að nú
væri stóra tækifærið til að byggja
upp öflugt fiskeldi á íslandi, með
öll þessi seiði hér heima.
„Þetta er ekkert minna en
bylting. Fyrri spár gerðu ráð fyrir
2.500 til 3.000 tonna framleiðslu
loka á innflutninginn. Þeir sjá að
íslendingar eru komnir með norsk-
an fisk í eldi, geta boðið stærri
seiði, öruggari sjúkdómaeftirlit og
þegar á heildina er litið mun betri
seiði og því grípa þeir til þessara
örþrifaráða í sínum röksemdar-
færslum. Með því að ioka fyrir
innflutninginn, þá verður stöðug
eftirspurn eftir seiðum þar og fram-
leiðendurnir geta haldið verðinu
uppi,“ sagði Friðrik.
Hann vildi einnig minna á að
framleiðendum og kaupendum
mistókst í fyrsta skipti í ár, að
sameinast um verð á seiðum.
Framleiðendurnir hafi krafist 15%
hærra verðs en kaupendur hafi
viljað greiða og það sýni að þeir
séu að reyna að halda uppi verði
sem ekki standist. -SÓL
um 1990, en nú erum við að tala
um 18.000 tonn og verðmæti þeirra
svarar til 140 til 150.000 tonna af
þorski upp úr sjó, sem er 50%
aukning. Við erum því búnir að
stökkva yfir 3^1 ár. Það er því
engin spurning um að þetta er
stóra tækifærið, ekki bara fyrir
atvinnugreina, heldur allt þjóðar-
búið,“ sagði Friðrik. -SÓL
Friðrik Sigurðsson, framkvæmdastjóri LFH:
Stökkvum yfir 4 ár
llllllllllllllllllllllll //W W/ W//»/L/ VK./iWK ' ' , . ;
Tími, vatn og dans
í kvöld býður Listahátíð til
tónleika finnska óperusöngvar-
ans Jorma Hynninen með Sin-
fóníuhljómsveit íslands undir
stjórn landa hans Petri Sakari.
Tónleikarnir hefjast kl. 20.30.
Þjóðleikhúsið frumsýnir Ef ég
væri þú, eftir Þorvarð Helgason,
á Litla sviðinu kl.20.30 í kvöld.
í Ásmundarsal heldur Hilde-
brand Machleit fyrirlestur um
sýninguna Byggt í Berlín og hefst
hann kl. 20.30.
í kvöld verður einnig brúðu-
leikhús í Lindarbæ, en þá sýnir
austur-þýski brúðuleikhúsmað-
urinn Peter Waschinsky Ána-
maðka. Þetta er síðasta sýning og
hefst kl. 20.30.
Auk ofangreindra atriða eru
myndlistasýningar á vegum Lista-
hátíðar í öllum helstu sýningar-
sölum borgarinnar. IDS
íslenska óperan var sannarlega
fyllt af söng og dansi í gærkvöldi og
fyrrakvöld. Þar voru frumflutt tvö
ný íslensk verk, annarsvegar kór-
verkið Tíminn og vatnið eftir Jón
Ásgeirsson við texta Steins Steinars
í flutningi Hamrahlíðarkórsins undir
stjórn Þorgerðar Ingólfsdóttur og
hinsvegar Petrouschka-verðlauna-
ballett Hlífar Svavarsdóttur, Af
mönnum, í uppfærslu fslenska dans-
flokksins.
Hamrahlíðarkórinn sá um að ylja
fjölmörgum áheyrendum (sl. þriðju-
dagskvöld) fyrri hluta dagskrárinnar
með að mörgu leyti ágætum flutningi
á “Tíminn og vatnið“.
Jón Ásgeirsson réðist í mikið verk
þegar hann skrifaði þessa tónlist við
mergjuð ljóð Steins. Ljóðin eru 21
að tölu, blæbrigðarík, það skiptast á
skin og skúrir eins og títt er í
kveðskap Steins. Að mínu mati nær
Jón ekki nægilega vel að draga fram
þessar sveiflur Steins í tónlistinni.
Þó eru vissulega ýmsar bráð-
skemmtilegar „slaufur“ í verkinu
sem undirstrika þetta en mér þótti
sem of langir kaflar væru of líkir,
m.ö.o. hreinarhljómaendurtekning-
ar voru of áberandi.
Hvort sem það er tilviljun eða
Jón Ásgeirsson
ekki þá tókst kórnum langbest upp í
þeim kafla verksins sem Jón hefur
lagt mesta alúð við, þ.e. miðkaflan-
um. Kórinn virtist nokkuð trekktur
í fyrsta kaflanum, kórfélagar voru
Steinn Steinarr
einfaldlega „stressaðir“. Það er að
sjálfsögðu að vissu leyti eðlilegt, en
það kom óneitanlega niður á flutn-
ingnum, innkomur voru til dæmis
oft á tíðum ónákvæmar.
Aðalsmerki Hamrahlíðarkórsins
hefur löngum verið einkar nákvæm
samstilling radda, sem hefur skilað
sér í gullfallegum hljómum. Slíkir
hljómar heyrðust oft í Óperunni, en
ég tel þó að kórinn hafi í heildina oft
gert betur en í þetta skipti. Ef til vill
er skýringin sú að kórinn hafi ekki
náð, vegna tímaskorts, að fitla við
smáatriði verksins eins og kannski
hefði þurft.
En þrátt fyrir nokkra annmarka,
vil ég þakka Þorgerði og kómum
kærlega fyrir ánægjulega
kvöldstund.
íslenski dansflokkurinn sá um
fjörið eftir hlé þegar hann steig spor
balletts Hlífar Svavarsdóttur, Af
mönnum.
Sökum skorts á ballettinnsæi
treysti ég mér ekki til tjá mig um
smáatriði í túlkun dansaranna, en ég
get þó ekki annað sagt en að ballett-
inn var hin besta skemmtan. Mér
þótti mest til koma samspils tónlistar
Þorkels Sigurbjömssonar og ballett-
spora dansaranna. Þetta var sterk
heild, sem mér þykir í senn eðlilegt
og umfram allt gleðilegt að skyldi
hafa unnið til viðurkenningar á er-
lendri grund. óþh