Tíminn - 06.01.1989, Qupperneq 14

14 Tíminn
Föstudagur 6. janúar 1989
Austur-Þýskaland:
Verour hershöf ðingi
arftaki Honeckers?
Erich Honecker, leiðtogi austur-þýskra kommúnista er
orðinn aldraður maður og þykir ekki lengur í takt við
tímann. Hann er m.a. tregur tii að tileinka sér stjórnmála-
andrúmsloft Gorbatsjovs og viil haida tryggð við gamia
stjórnarhætti. En miklar hræringar eru nú í Austur-
Þýskalandi og ber þar hæst hvernig haga skuli samskiptum
þýsku ríkjanna í framtíðinni. Þykir ýmsum líklegt að aðrir
og yngri menn en Honecker séu færari um að takast á við
vandann. Vestur-þýska blaðið „Welt am Sonntag“ velti
nýlega þeirri spurningu fyrir sér hver líklegastur sé til að
verða arftaki Erichs Honecker og komst að þeirri niður-
stöðu að Heinz Kessler yfirhershöfðingi, rótgróinn kom-
múnisti og náinn samstarfsmaður Honeckers um áratuga
skeið, standi starfinu nærri.
undir stjórn útlægra meðlima
þýska Kommúnistaflokksins. Pað
var einmitt á 45 ára afmælisfagnaði
þessa félagsskapar í sumar sem
Kessler vakti fyrst athygli um-
heimsins sem hugsanlegur arftaki
Honeckers.
Kessler hefur átt sæti í æðstu
stjórn Kommúnistaflokksins, sem
síðar var nefnd miðstjórn SED
(núverandi nafngift stjórnarflokks-
ins). Áárunum 1947-1960 var hann
meðlimur miðstjórnar æskulýðs-
samtakanna og hann hefur verið
þingmaður síðan 1949.
Erich Honecker ritar um Heinz
Kessler í endurminningum sínum:
„Allt frá fyrstu kynnum okkar í
júní 1945 er ég bundinn honum
einlægum vináttuböndum. Sú vin-
átta byggist ekki einungis á sameig-
inlegu áliti okkar á heimsmálunum
og pólitískum skoðunum og
margra ára samvinnu í æskulýðs-
starfi, heldur líka á opinskáu og
vinsamlegu viðmóti hans.“
Samkvæmt fyrirskipun flokksins
gerðist æskulýðsstarfsmaðurinn
Kessler hermaður eftir stofnun al-
þýðulýðveldisins. 1950 tók hann
við embætti yfirforingja leynilög-
reglunnar, 1952 varð hann yfir-
maður þeirrar stofnunar sem var
undanfari núverandi þjóðvarðliðs,
sem stofnað var 1956. Síðar varð
hann yfirmaður lofthersins og her-
ráðsins.
í janúar 1979 tók hann við
embætti yfirmanns pólitísku yfir-
stjórnar þjóðvarðliðsins, sem er
lífsspursmál fyrir flokkinn hvernig
er rekið. Því embætti gegndi hann
allt til þess að hann var útnefndur
varnarmálaráðherra 3. desember
1985, þegar fyrirrennari hans He-
inz Hoffmann féll frá.
Margt bendir til að
Kessler standi embætti
Honeckers næst
Þegar tilkynningin um að XII.
flokksþing SED yrði kallað saman
dagana 15. til 19. maí 1990 varlátin
út ganga 3. desember sl. var enn á
ný farið að velta vöngum yfir því í
Sambandslýðveldinu hvort Hon-
ecker væri að draga sig í hlé. Þegar
rætt hefur verið um hugsanlegan
arftaka hans hefur nafn Kesslers
aldrei borið á góma.
Hins vegar er heil röð vísbend-
inga sem gefa til kynna að þessi
virti SED-embættismaður í ein-
kennisbúningi gæti alvarlega kom-
ið til greina sem eftirmaður Hon-
eckers til bráðabirgða, í stað Egon
Krenz, sem lengi hefur verið álitinn
standa því næst en er bæði áfengis-
sjúkur og sykursjúkur. Meðal vís-
bendinga má telja:
■ Hinn gamli trúnaður milli hins
aldraða Honeckers og bardagafé-
laga hans, sem er átta árum yngri.
■ Hið nána samband milli Kes-
slers og Rússa, sem hefur staðið
allt frá árinu 1941.
■ Þekking og stjórn Kesslers á
eigin hernaðarvél um áratuga
skeið.
■ Versnandi ástand í innanrík-
ispólitík í alþýðulýðveldinu. Sú
þróun gæti leitt til þess að stjórnar-
flokknum verði nauðugur einn sá
kostur að hafa í forystu mann
klæddan herbúningi.
Pólskir kommúnistar hikuðu
ekki við það í desember 1981, á
neyðarstundu að setja hershöfð-
ingja í fararbrodd til að styrkja
völd flokksins. Kæmi slíkt ástand
upp í Austur-þýska alþýðulýðveld-
inu væri Heinz Kessler álitlegur
fulltrúi stjórnarflokksins.
Áhrifamaður
bak við tjöldin
Stjórnarflokkur Austur-Þýska-
lands ýtir æ oftar fram í sviðsljós
vestrænna fjölmiðla einum æðstu
í manna sinna, sem til skamms tíma
Ivar lítið hafður í frammi þó að
honum hafi ekki verið borið á brýn
! að vera algerlega áhrifalaus. Þessi
maður er Heinz Kessler hershöfð-
| ingi, 68 ára gamall, liðhlaupi úr
| þýska hernum í síðari heimsstyrj-
| öíd og náinn baráttufélagi Erichs
| Honecker, meðlimur forsætis-
} nefndar flokksins og varnarmála-
\ ráðherra Austur-þýska alþýðulýð-
| veldisins. Eitt gleggsta dæmi þess
; að Kessler hefur hafist til áhrifa í
| Austur-Þýskalandi er fundur sem
{ hann átti nýlega í Austur-Berlín
í með afvopnunarsérfræðingi vest-
i ur-þýskra sósíaldemókrata, Egon
t Bahr.
I1 Þessi gamalgróni kommúnisti
hafði sig aldrei í frammi á æðstu
a valdastigum austur-þýska Komm-
únistaflokksins. Hann vann hins
vegar áratugum saman í kyrrþey,
að tjaldabaki, að framgangi
flokksins. Það var ekki fyrr en sl.
sumar sem sól hans tók að rísa á
opinberum vettvangi. Sem dæmi
um það má nefna eftirfarandi:
■ 12. júlí 1988 hélt Kessler ræðu
í við aðalhátíðahöldin þegar minnst
> var 45 ára afmælis „Nationalkomit-
\ ees Freies Deutschland“ í Austur-
| Berh'n. Þar lagði hann út af árang-
ursríkri framkvæmd á „hugmynd-
unum um einingu og sameiningu
fólksins", en innan þess ramma
: reiknar Kessler sameiningu
• Kommúnistaflokksins og Sósía-
listaflokksins í Austur-Þýskalandi,
sem gengur undir nafninu SED og
* er núverandi stjórnarflokkur.
■ 30. september 1988 birtist í
f vestur-þýska vikublaðinu „Die
Zeit“ á tveim og hálfri síðu viðtal
sem aðalritstjóri blaðsins, sem
jafnframt er fréttaritari þess í Aust-
ur-Berlín, átti við Kessler. Aðeins
einum degi síðar endurprentar
„Neue Deutschland", málgagn
austur-þýskra stjórnvalda, þetta
viðtal þar sem hæst setti hermaður
Austur-þýska alþýðulýðveldisins
kann vel upplýst og sveigjanleg
svör við öllum spurningum vestur-
þýska blaðamannsins. Hann víkur
1 sér jafnvel ekki undan að svara
Ierfiðum spurningum eins og þeim
sem varða þær fyrirskipanir til
þjóðvarðliðsins að „skjóta á“ fólk
á flótta yfir landamæri og „rækta
óvinarímyndina".
| Að vísu eru svör hans í þessu
; samhengi ekki sannleikanum sam-
: kvæm en þau eru, hvað orðaval
áhrærir, ekki heldur ósönn, þegar
j hann segir: „Það hefur aldrei -
f aldrei! - verið til skipun um að
( „skjóta á flóttafólk á landamærun-
E um“. Það sem til var, og til er, er
lagasetning um ríkismörk Austur-
þýska alþýðulýðveldisins. í þeim
lögum er að finna, í greinum 26 og
27, réttlætingu á því að „beita
skotvopnum".
I þessu viðtali er það ekki aðferð
Kesslers að leggjast í duftið til að
réttlæta gerðir Austur-Þýskalands.
Frantar öðru vill hann beita þrýst-
ingi á vestur-þýsk stjórnvöid og
varnarmálaráðherra þeirra, Rup-
ert Scholz, sem hann hefur hvað
eftir annað skorað á að mæta til
fundar við sig, til að staðfesta
„friðarvilja" þjóðvarðliðsins, og
þar með sennilega nýju hernáðar-
kenningu austur-þýskra stjórn-
valda.
Þar að auki lítur hann á pólitíska
slökunarandrúmsloftið í Sam-
bandslýðveldinu sem dýrmætan
bandamann þess herkænskulega
aðalmarkmiðs auslur-þýskra
kommúnista að tryggja í sessi ólög-
mæt yfirráð sinna manna, með
hjálp stjórnmálamanna í alþýðu-
lýðveldinu.
Fundurinn með Kessler og Bahr
sem átti sér stað 22. nóv. sl. í
Austur-Berlín og vestur-þýsk
stjórnvöld sögðu „stríða gegn
stöðu borgarinnar undir stjórn
fjórveldanna", verður að skoðast í
samhengi við þetta viðtal við Kessl-
er og er enn sem komið er sá
atburður þar sem honum hefur
hæst verið haldið á loft af austur-
þýskunt stjórnvöldum.
Ævilangur kommúnisti
og mikill vinur Rússa
Kessler fæddist 1920 í Lauban í
Slésíu. Faðir hans var kommúnisti.
Þrem vikum eftir upphaf stríðsins,
þegar hann var skytta í þýska
hernum á austurvígstöðvunum,
gerðist hann liðhlaupi og gekk í lið
með Rússunt. Hann gekk á svokall-
aðan „Antifa“skóla og að beiðni
Rússa var hann einn stofnenda
„Nationalkomitees Freies De-
utschland“, samtaka fangaðra að-
standenda þýska hersins og þeirra
sem gengið höfðu Rússum á hönd,
Erich Honecker (fánaberi og for-
maður æskulýðssamtakanna) og
Heinz Kessler marséruðu hlið við
hlið í kröfugöngu æskulýðssamtak-
anna í Austur- Berlín á árinu 1950.
Vestur-þýski stjórnmálamaðurinn
Egon Bahr fékk hlýjar móttökur
hjá Heinz Kessler í Austur-Bcrlín
22. nóv. sl.
Heinz Kessler yfirhershöfðingi,
meðlimur forsætisnefndar stjórn-
arflokksins og varnarmálaráðherra
Austur-þýska lýðveldisins, er einn
af elstu og virtustu samverkamönn-
um Erichs Honecker.