Tíminn - 03.08.1989, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 3. ágúst 1989
f 3á 4J J M.JJ 114« «J JJ 1
t. *,.« *« • 1

r.r;irni i í
Tíminn 5
Einar G. Gunnarsson framkvæmdastjóri Ramma hf. segir að skipta þurfi um glugga í stórum stíl
í nýlegum húsum og Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins segir gluggamál ekki í góðu lagi:
Stöndum frammi fyrir
víðtækum gluggavanda
„Já, því miður er svo mikið af tiltölulega nýlegum en
handónýtum gluggum að menn standa frammi fyrir því á
næstu árum að skipta þeim út í mjög stórum stfl. Það er
þegar byrjað að bera á þessu í aðeins tíu ára gömlum
húsum,“ sagði Einar Guðberg Gunnarsson framkvæmda-
stjóri Ramma hf. í Njarðvík. Eftir honum hefur fréttabréf
FII m.a., að þótt 60% allra bygginga hér á landi séu innan
við 20 ára muni innan fárra ára blasa við stórkostlegt
vandamál vegna ónýtra glugga, í líkingu við alkalískemmd-
irnar á sínum tíma. Einar sagði þama raunar vægt til orða
tekið með þá skelfingu sem menn eigi eftir að upplifa í
þessu efni
„Menn hafa verið að kaupa að-
eins 15-20 ára gömul hús og þeir
verða svo skelfingu lostnir þegar
þeir standa frammi fyrir því að
gluggarnir í þeim eru ónýtir, sem
vitanlega hefur ekki hvarflað að
þeim við kaup svo nýlegra húsa.
Þeir spyrja: Hvað var eiginlega að,
hvers á ég að gjalda, er hægt að
sækja einhvern til saka, eða er
enginn sem verndar mig fyrir
þessu?“.
Bara kallað á
ódýra glugga
Nú búa samt margir í 40-50 ára
gömlum húsum enn með upphaf-
legu gluggana.
Einar segir þá skýringu á því að
hér áður fyrr voru aðeins notaðir
náttúrlegir skógar. I framleiðslu-
skógum, þar sem plönturnar eru
fengnar til þess að vaxa á tvöföld-
um hraða sé viðurinn miklu gljúp-
ari en áður var, eiginlega hálfgert
frauð. Af þeim sökum hafi menn á
hinum Norðurlöndunum upp úr
1960 farið að herða mjög kröfur
um betri meðhöndlun og gagnvörn
á öllu gluggaefni. Hér hafi þetta
verið sniðgengið - markaðurinn
kalli bara á glugga fyrir sem fæstar
krónur. „Þessvegna vöðum við
áfram í þessari blindu þar til í óefni
er komið, eins og á mörgum öðrum
sviðum".
Gefa veikum
gluggum „magnyl“
Einar segir því miður nú þegar
orðið mikið um að menn þurfi að
skipta um glugga í fremur nýlegum
húsum. „Það viðgengst líka, í þess-
um 15-20 ára húsum núna, þarsem
verið er að skipta um gler og pósta,
að menn séu að „lækna“ til bráða-
birgða með því að skipta bara um
undirstykki og svolítið upp á hlið-
arstykkin. Þá er yfirleitt notað
óvarið efni til viðgerðanna. Þetta
hefur enn skemmri endingartíma.
Með þessu er einfaldlega verið að
gefa gömlum veikum gluggum
„magnyltöflu" sem varir skammt. “
Einstaklingarnir munu væntan-
lega treysta á fagmennina, sem
Einar segir því miður einnig illa
upplýsta að þessu leyti. Þarna segir
Einar ekki vafa að stór viðgerð-
armarkaður opnist á næstu árum.
Spurningin sé hins vegar hvernig
tekið verði á honum: Verður skipt
alveg um gluggana, þannig að þeir
verði þá varanlegir í götunum,
ellegar svona „billegar bráða-
birgðalausnir", með „magnyl-
töflu“, sem endist aðeins nokkur
ár.
Til að átta sig nokkuð á umfang-
inu sló Einar á, að dæmigerður
herbergisgluggi með fagi, gleri og
ísettur geti kostað um 30-35 þús.
kr., og þá í kringum hálfrar millj-
ónar kr. dæmi í meðalhúsi.
„Þeim peningum sem fjárfestir
voru í þessum húsum á sínum tíma
held ég að hafi verið illa varið - því
fólk hefur engan verndara í þessu
máli. Neytandinn er óvarinn fyrir
þessu.“
Sílikonið „krabbamein“
Þá röngu aðferð sem lengi hafi
viðgengist við glerjun segir Einar
enn stytta endingu glugganna.
Hann á þarna við sílikonið sem
valdi því að vatn komist inn fyrir
gler og verði þar fast, vegna þess
að það er engin útöndun eða
hreinsun.
„Aðferðin er röng að því leyti að
sílikonið á að vera í túbunni, en
ekki í glugganum - það á ekki að
koma nálægt gluggum. Þannig
erum við búin að sprauta „krabba-
meini“ í gluggana í fjölda mörg ár
- og erum enn á fullri ferð. Þetta
verkar eins og innvortis skemmd
sem lítið verður vart við fyrr en allt
í einu á kannski að fara að skipta
um gler eða gera við. Með þessu er
verið að valda stórum skaða á
hverjum einasta degi um allt land,
þv í það spornar enginn við þessu. “
Hver smiður sína aðferð
Einar tók fram að þetta sé alls
ekki hans uppfinning. Heldur hafi
hann kynnt sér gluggaframleiðslu á
hinum Norðurlöndunum ásamt
með áralöngum rannsóknum rann-
sóknastofnana þar. Allir sem einn
mæli þeir með einni og sömu
aðferð við glerjun. „Fjölda okkar
aðferða við glerjun getur þú hins
vegar best fundið út með því að
komast að því hvað smiðirnir í
landinu eru margir. - Já, þeir nota
allir hver sína aðferð.“
Leiðbeiningar
um „björgun“
Byggingarrannsóknir á Norður-
löndum eru núna m.a. að gefa út
leiðbeiningar um hvernig best megi
bjarga gluggum, sem hafa verið
settir í með kítti. Þar er það orðið
stór atvinnugrein að rífa upp
glugga og reyna að ná burt því kítti
sem einhverntíma hefur verið sett
í þá, og ná þannig fram öndun í
gluggunum," sagði Einar.
Ekki til fyrirmyndar
„Gluggar eru ekkert til fyrir-
myndar í íslenskum húsum og alls
ekki heldur nýir gluggar. En það er
engin katastrófa á leiðinni, viðlíka
og steypuskemmdirnar, eins og
Einar er þarna að lýsa,“ sagði Jón
Sigurjónsson hjá RB.
„f fyrsta lagi eru gluggarnir
miklu minni hluti byggingarinnar
og þótt það þyrfti að henda þeim
öllum og endurnýja þá, þá kostar
það aldrei eins mikið og steypu-
skemmdafárið allt saman. Og í
öðru lagi er ástandið heldur ekki
svo slæmt.“
Engin útihurð
sem heldur vatni
En hefur kannski of lítið verið
hugað að gæðum glugganna?
„Ég get alveg tekið undir það að
það má gera átak í gluggamálum
og hurðamálum einnig. Eg fullyrði
það t.d. gjarnan að það sé engin
útihurð á Islandi, sem opnast inn,
sem heldur vatni á móti suðaustan-
átt, hérna sunnanlands a.m.k. Og
það hefur enginn smiður getað
afsannað það fyrir mér ennþá. Það
er því ýmsu ábótavant í þessum
efnum."
Jón segir það alveg rétt, að
megnið af gluggum sé smíðað úr
óvönduðu timbri - nánast móta-
timbri. Áður fyrr hafi verið auð-
veldara að fá gott timbur. Vandað-
ir gluggar séu nú annað hvort
smíðaðir úr eðaltimbri (harðvið)
eða þá að notað sé gagnvarið
timbur.
Að sögn Jóns er ekki mjög mikið
um skemmda glugga hér, en hins
vegar töluvert um að gluggar leki.
„Ástandið er svo sem ekkert til
að fagna, eða lýsa neinni ánægju
yfir. En það er heldur ekki eins
svart og Einar lýsir því. Líklega
einhversstaðar þarna mitt á rnilli."
-HEI
Það hefur verið „brjálað að gera“ hjá starfsmönnum Bifreiðaskoðunar nú í
vikunni, þar sem allir vilja hafa bílinn í lagi fyrir helgina. Hér er verið að
leggja einn inn til skoðunar. Tímamynd: Pjciur
Bifreiöaskoðun íslands hf:
Órtröð fyrir helgina
Svo virðist sem margir leggi mikið
kapp á að hafa bílinn sinn í topp-
standi um verslunarmannahelgina.
Mikil örtröð hefur verið við Bif-
reiðaskoðun íslands hf. nú í vikunni
og er upppantað fram í miðja næstu
viku.
Að sögn starfsmanns Bifreiða-
skoðunar er óvenju mikið að gera og
eru þá aðallega tilgreindar tvær
ástæður, þ.e. komandi helgi sem og
„herferð" lögreglunnar til að koma
bílum í skoðun. Bíleigendur sem
ekki koma bílnum sínum í skoðun
fyrir helgi þurfa þó að öllum líkind-
um ekki að óttast að þeir sitji uppi
bíllausir úti á þjóðvegi.
„Lögreglan getur varla klippt af
bílum númerin því við höfum ekki
getað sinnt öllum sem hafa komið í
skoðun,“ segir starfsmaður í Bif-
reiðaskoðun. „Lögreglan eru nú
mannleg.“ GS.
Jón Sigurösson viðskiptaráðherra vill ýta á eftir því aö ríkisbönkum
veröi breytt í hlutafélög. Forsætisráðherra:
„Er ekki stefna
stjórnarinnar“
Haft er eftir Jóni Sigurðssyni við-
skiptaráðherra í viðtali við Morgun-
blaðið fyrir skömmu, að stofnun
íslandsbanka muni án efa ýta á eftir
því að rekstrarformi ríkisbankanna
verði breytt og þeir gerðir að hluta-
félögum. Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra segir þetta pers-
ónulega skoðun viðskiptaráðherra,
en ekki stefnu ríkisstjórnarinnar.
„Ég tel það óhjákvæmilegt fyrir
ríkið að eiga að minnsta kosti einn
öflugan hreinan ríkisbanka", sagði
Steingrímur. „Það hefur sýnt sig að
slíkt er meðal annars ákaflega mikil-
vægt í þeim aðgerðum sem ríkið þarf
að ráðast í vegna atvinnuveganna.
Steingrímur sagði að banki sem
hefði ábyrgð ríkisins á bak við sig
nyti einnig betra lánstrausts hjá
peningastofnunum erlendis heldur
en þeir bankar sem væru reknir af
einkaaðilum.
í sama viðtali varpar Jón Sigurðs-
son einnig fram að að hans mati væri
það jákvætt að lífeyrissjóðirnir
kæmu inn sem hluthafar í bankakerf-
inu, líkt og þeir gera í gegnum
verkalýðsfélögin sem eru eignaraðil-
ar að lslandsbanka. Það væri mikil-
vægt fyrir þjóðina í heild að lífeyris-
sparnaður væri ávaxtaður víðar en í
húsakosti þjóðarinnar. Þessu er
Steingrímur Hermannsson sammála
og kveðst ekki sjá neitt athugavert
við það að lífeyrissjóðirnir komi í
gegnum bankana til með að taka
þátt í uppbyggingu atvinnulífsins.
-ÁG
Þolreið
Flugleiðaþolreiðin var haldin um
helgina í annað sinn. Riðið var frá
Laxnesi til Þingvalla, eða 30 km.
Hérsést fyrsti keppandinn, Þórunn
Þórarinsdóttir, leggja í hann, en
sigurvegari var Hjördís Bjartmars
Árnadóttir. GS.
Tímamynd: OÓ