Tíminn - 10.03.1990, Qupperneq 8

8 Tíminn
Laugardagur 10. mars 1990
Þróun r iunávöxtuuar skuidabréfa 1989 (%)
pjtiy |AN. APKÍl |Úll OKT. 1490 )AN. IAN.1989 Ureyting (AN.19
Spun&kirteini 7.3-0,0 6.0-7.3 5.5-6.0 5.5-6 3 6.0 -1.3 til -2.0
tí.mkabrét 0.5-9.0 7.8-9.0 7.0-7.5 7.0-7.5 t .6-7.5 -1.5 til -1.7
Tuust fyiirtæki .. 10 6—11.5 11.0-11.2 9.1-10.0 8.0-10.1 8.0-10 0 -1.5 til -2.6
Veöskuldabréf , ... 11.5-14.5 12.0-15.0 10.0-15.0 10.0-15.0 10.0-15.0 -0.5 til -1.5
Veröbréfasjóöir':
Kjarabréf 12.3 10.2 8.9 9.0 6.0 -6.3
Markbref 16.4 10.2 8.8 8.1 8.4 -8.0
Tekjubréf 12.2 10.2 9.9 0.8 7.3 -4.9
Skyndibréf 9.9 0.4 7.5 6.3 6.0 -3.9
Einingubréf 1 12.6 11.5 10.0 8.3 8.1 -4.5
tmingabréf II . . . . 7.7 6.6 6.9 7.0 6.0 -1.7
tiningabref III . ... lö.O 13.4 9.4 10.4 9.4 -8.6
Skummtimabréí 0.2 8.6 8.3 7.1 6.0 -2.2
Sjóösbréf 1 10.0 10.0 9.5 9.1 9.3 -1.5
Sjóösbréí II 12.7 11.8 11.3 10.2 9.6 -3.1 ■
Sjóðöbrei III . . . . 9.6 9.1 8.5 7.6 7.7 -1.9
Vaxturbref 14.1 1 1.8 1U.2 9.9 9.0 -5.1
ll Ht'imild. Mui^unblaöiö, (<cniu^amarkaöur.
Fer ávöxtum hjá verðbréfasjóðum niður fyrir vexti spariskírteina?
Raunvextir lækkað
Skipta þarf um stálplötur í stefni Bessa ÍS 410 sem eru knúsbeyglaðar.
Bessi er nýtt skip og plöturnar í stefni hans eru svo þunnar að þær
hafa beyglast undan álagi sjávar. Tímamynd; pjetur.
Togarinn Bessi ÍS
á leið í viðgerð
Togarinn Bessi ÍS 410 frá Súðavík
hafði stutta viðkomu í Reykjavíkur-
höfn í gær en skipið var á leið í
siglingu til Englands en þaðan fer
það til viðgerðar í Flekkefjord skipa-
smíðastöðina í Noregi þar sem það
var smíðað.
Bessi er nýtt skip en þarf að fara
til viðgerðar vegna þess að í ljós
hefur komið að plötur í stefni þess
eru of þunnar og skipta verður um
þær. Eins og sjá má af myndinni er
stefni Bessa knúsbeyglað. Það er
vegna þess að plöturnar í því hafa
hreinlega dældast undan álagi sjávar
og öldugangs.
Að sögn Halldórs Jónssonar skrif-
stofustjóra Frosta h.f. á Súðavík
sem gerir Bessa út hefur eitthvað
farið úrskeiðis hjá norsku skipa-
smíðastöðinni við smíði Bessa en öll
fyrri verk hennar fyrir Frosta h.f. og
önnur íslensk fyrirtæki hafa ætíð
verið til fyrirmyndar með þessari
einu undantekningu. Halldór sagðist
gera ráð fyrir að viðgerðin á stefni
Bessa tæki um hálfan mánuð. -sá
um allt að helming
Algengt virðist að raunvextir á hlutdeildarbréfum sumra
stærstu verðbréfasjóðanna hafi lækkað um 4-5% og allt upp í
8% frá ársbyrjun 1989 til sama tíma á þessu ári. Raunvaxta-
lækkunin er í mörgum tilfellum tvöfalt til þrefalt meira heldur
en á þeim bréfum sem fé sjóðanna er gjarnan ávaxtað í, þ.e.
spariskírteinum ríkissjóðs, bankabréfum og veðskuldabréfum.
Virðist athyglivert að ávöxtun
sumra verðbréfasjóðanna ekki orðin
hærri heldur en á á spariskírteinum
ríkissjóðs í byrjun þessa árs og þar
með í sumum tilfellum lægri heldur
en á ríkistryggðum bankabréfum.
Fréttabréf Verðbréfaviðskipta
Samvinnubankans vakti í apríl í
fyrra athygli á töluverðri raunvaxta-
lækkun á bréfum verðbréfasjóðanna
í ársbyrjun 1989.
Varpað er fram spurningum um
ástæður lækkandi raunávöxtunar:
Vaxandi kaup á öruggari bréfum
með lægri vöxtum? Hafa sjóðirnir
þurft að afskrifa meira af eignum
sínum en ráð var fyrir gert? Og hvert
stefnir næstu mánuði? í nýju frétta-
bréfi kemur glöggt fram að þessi
þróun hélt áfram út árið, eins og að
framan greinir. Og samkvæmt nýj-
ustu auglýsingum í Morgunblaðinu
hafa vextir margra sjóðanna enn
farið lækkandi frá áramótum.
Kjarabréf eru glöggt dæmi, en í
þeim var ríflega þriðjungur af sam-
tals 9 milljarða kr. eign landsmanna
í hlutdeildarbréfum verðbréfasjóð-
anna um síðustu áramót. í janúar
1989 báru þau 12,3% raunvexti (um-
fram verðtryggingu) miðað við
næstu 3 mánuði á undan. í janúar í
ár höfðu þeir lækkað um meira en
helming, niður í 6% (en höfðu aftur
þokast upp í 6,8% þann 1. mars sbr.
peningamarkað Morgunblaðsins).
SKIPULAGSBREYTINGAR I
MENNTAMÁLARÁÐUNEYTINU
Gerðar hafa verið breytingar á
skipulagi og starfsháttum
menntamálaráðuneytisins, sem
þegar eru komnar til framkvæmda
eða eru í undirbúningi. Þær lúta
að því að styrkja stjórnþætti er
varða rekstur ráðuneytisins,
færslu afgreiðsluverkefna út úr
ráðuneytinu eftir því sem kostur
er og auka svigrúm þess til að
sinna stefnumörkunar- og þróun-
arhlutverki sínu.
í þessu sambandi hafa m.a. eftir-
farandi breytingar verið gerðar.
Stofnuð hefur verið sérstök skrif-
stofa er kallast almenn skrifstofa til
að sinna málum er varðar rekstur
ráðuneytisins og sameiginlega þjón-
ustu. Með tilkomu hennar skiptist
ráðuneytið í fjórar skrifstofur, en
auk almennu skrifstofunnar er
fjármálaskrifstofa, háskóia- og
menningarmálaskrifstofa og skóla-
málaskrifstofa. Skrifstofustjórar
þeirra hafa verið ráðnir.
Þá hafa verið gerðar ráðstafanir til
að flytja út úr ráðuncytinu ýmis
verkefni er varða undirbúning og
afgreiðslu starfsmannaráðninga við
skóla og aðrar stofnanir á stjórn-
sýslusviði ráðuneytisins. Fræðslu-
stjórum verður falið að annast mörg
þessara verkefna í umboði ráðuneyt-
isins, allt frá því að auglýsa í lausar
Menntamálaráðherra Svavar Gestsson kynnir skipulagsbreytingarnar á blaðamannafundi. Til vinstri situr
Árni Gunnarsson starfandi ráðuneytisstjóri og til hægri við ráðherra situr Gerður G. Óskarsdóttir.
Tímamynd Pjetur
stöður og hafa á sinni hendi ráðning-
ar eftir umfjöllun lögmætra umsagn-
araðila. Þá fá skólameistarar fram-
haldsskólanna hliðstæð verkefni,
auk þess sem til Háskóla íslands
verða færð ýmis afgreiðsluverkefni
er tengjast ráðstöfun starfa í há-
skólanum og stofnum hans, eftir því
sem lög heimila.
í þriðja lagi verðu deildaskipan
innan ráðuneytisins breytt. Starfs-
mannahaldsdeild verður komið á
fót, en samfara breytingum á skipan
ráðningarmála verða þau afgreiðslu-
verkefni á því sviði sem eftir verða í
höndum ráðuneytisins sameinuð í
þeirri deild. Jafnframt verður skóla-
þróunardeild og grunnskóladeild
sameinarðar undir heiti þeirrar
síðarnefndu. Þriðja deildin verður
framhaldsskóladeild en hún kemur
til eftir sameiningu framhaldsskóla-
deildar og verk- og tæknimenntunar-
deildar, og til viðbótar verðu stofnað
til nýrrar deildar er fjallar um mál-
efni fullorðinsfræðslu. Þá var fyrir
hendi deild er nefnist leikskóladeild.
Menntamálaráðherra segir að
þessar ráðstafanir ættu ekki að leiða
til aukins kostnaðar. Miðað sé við að
hann haldist svipaður.
Skrifstofur menntamálaráðuneyt-
isins sem verið hafa til húsa á fimm
stöðum í Reykjavík flytjast í húsið
að Sölvhólsgötu 4 og hefur húsinu
verið gefið nafnið Sölvhóll. -ABÓ
Á þessu sama eins árs tímabili
lækkuðu raunvextir Markbréfa úr
16,4% niður í 8,4, Einingabréfa I úr
12,6% niður í 8,1% og Einingabréfa
III úr 18% niður í 9,4%. Lækkun
raunvaxta á nefndum bréfum hefur
því verið á bilinu 4,5 til 8,6% á sléttu
ári.
Á sama tímabili lækkuðu raun-
vextir spariskýrteina aftur á móti
aðeins um 1,3 til 2%, vextir banka-
bréfa heldur minna og raunvextir
veðskuldabréfa og bréfa traustra
fyrirtækja mest um 1,5 til 2,6%.
Þetta er athyglivert í ljósi þess að
eignir verðbréfasjóðanna eru að
stórum hluta ávaxtaðar í fyrrnefnd-
um verðbréfum. Sjóðirnir gefa út og
selja svonefnd hlutdeildarbréf/skírt-
eini (t.d. Kjarabréf, Einingabréf,
Sjóðsbréf). Fyrir söluandvirði þeirra
kaupa sjóðimir að mestu verðbréf
(spariskýrteini, bankabréf, veð-
skulabréf og kröfur svo dæmi séu
nefnd).
Þeir raunvextir sem eigendur hlut-
deildarbréfanna fá (við innlausn
þeirra) ráðast af ávöxtun þeirra
verðbréfa sem sjóðirnir kaupa fyrir
andvirði þeirra. Ávöxtunin ræðst
m.a. af því hvernig tekst til um
innheimtu þessara verðbréfa. Þurfi
sjóðirnir t.d. að afskrifa keypt
verðbréf í einhverjum mæli (t.d.
vegna ónógra trygginga) kemur það
fram sem lækkun á ávöxtun hlut-
deildarbréfa í viðkomandi sjóðum.
Kunnugir menn í þessum efnum
benda t.d. á að veð sem þóttu góð,
t.d. í atvinnuhúsnæði, fyrir tveim
árum væri í mörgum tilfellum orðið
mun ótryggara í dag eftir að verð
slíks húsnæðis hafi í krónum talið
nánast staðið í stað þann tíma auk
þess sem það sé jafnvel illseljanlegt.
Svipað getur átt við um bréf með
sjálfskuldarábyrgð sem þótti góð og
gild fyrir 2-3 árum, en ekki lengur.
(Fyrirtæki sem voru í uppgangi fyrir
nokkrum árum eru nú t.d. sum
komin á hausinn.)
Tekið skal fram að framangreindir
raunvextir verðbréfasjóðanna (á bil-
inu 6-9%) eru af flestum talin hin
ágætasta ávöxtun á fjármunum, þ.e.
ef þeir lækka ekki að mun úr þessu
(og fara t.d. undir ávöxtun ríkis-
tryggðra spariskírteina sem bera
fasta vexti).
Sú allt að helmings lækkun raun-
vaxta á einu ári sem nú hefur átt sér
stað er hins vegar glöggt dæmi um
það hve varlega verður að fara í að
reikna sér svo og svo mikinn „vaxta-
gróða" langt fram í tímann (að ekki
sé talað um milljónalífeyri eftir 30
eða 40 ár) út frá háum vaxtaprósent-
um sem kannski eiga aðeins við um
nokkurra mánaða skeið. í verð-
bréfakaupum fellst alla jafnan þeim
mun meiri áhætta sem hærri vextir
eru í boði. - HEI