Tíminn - 09.05.1990, Page 8
8 Tíminn
Miövikudagur 9. maí 1990
Miðvikudagur 9. maí 1990
Tíminn
—
_
Fangageymslur lögreglunnar
voru athvarf og „félagsmálastofn-
un“ 1267 Reykvíkinga, sem ekki
höfðu í annað hús að venda:
Á HÓTELI
GÖTUNNAR
ER BODIN
GISTING
HJÚKRUN
RÁÐGJÖF!
Á undanfomum árum hefur sífellt færst í
vöxt að utangarðsfólk óski eftir að fá að
gista í fangageymslum lögreglunnar við
Hverfísgötu, þar sem ekki er í önnur hús að
venda. Lögreglustjóri hefur kallað á sinn
fund formann félagsmálaráðs og forstöðu-
mann félagsmálastofnunar til að leita leiða
til að bæta úr þessu ástandi en úrbætumar
hafa hins vegar látið á sér standa.
Að sögn Guðfmns Sigurðssonar, forvam-
arfúlltrúa hjá lögreglunni í Reykjavík, er erf-
itt að neita þessu fólki um að fá að liggja
inni. Ætla mætti að fjöldi gistinátta þar sem
óskað er eflir gistingu í fangageymslum lög-
reglunnar teldist í tugum, eða jafnvel ein-
hveijum hundmðum, svo er hins vegar ekki.
í fyrra var 1267 sinnum óskað eftir að fá að
gista i fangageymslum lögreglunnar, þar
sem fólk hafði ekki í önnur hús að venda. Að
meðaltali fara því á bilinu þrír til fjórir fram
á slíka gistingu á hverri nóttu allt árið. Árið
1988 var í 1141 tilfelli óskað eftir gistingu í
fangageymslum.
Drukknum vísaö frá
Að sögn Guðfinns var á sínum tíma opn-
að gistiskýli í Þingholtsstræti fyrir heimilis-
Hótel götunnar þar sem veitt er hjúkrun, gisting og ráðgjöf.
lausa karla sem sváfú á víðavangi, en ekki
var nóg að gert. Skýlinu er lokað á daginn
auk þess sem sérstakt leyfi þarf til að fá að
gista þar. Jörundur Olafsson, áfengismála-
fulltrúi Félagsmálastofnunar, sagði í samtali
við Tímann að Félagsmálastofnun sam-
þykkti ekki að fólk væri þar við drykkju og
menn mættu ekki vera verulega undir áhrif-
um áfengis, þegar þeir óski eftir gistingu.
Hann sagði að þeim sem væru áberandi
drukknir væri vísað frá. í gistiskýlinu eru
rúm fyrir 14 manns og sagði Jörundur að
undanfarið hafi ástandið þar verið nokkuð
gott og yfirleitt gætu þeir leyft þeim sem
óska að gista þar, með ofangreindum skil-
yrðum.
153 neyöartilfelli
vegna vímuefna
— Hvað eiga þeir að gera sem ekki fá
inni hjá ykkur? „Við viljum eiginlega ekkert
við þá tala, því það er stefna stofnunarinnar
að hjálpa fólki til sjálfshjálpar. Við viljum
aðstoða það við að komast í meðferð, öðrum
sinnum við ekki,“ sagði Jörundur. Hann
sagði aðspurður að ef drukkinn einstaklingur
kæmi í gistiskýlið og óskaði eftir aðstoð og
komast í meðferð, þá yrði orðið við því.
Hvað vímuefnaneysluna varðar sagði
Guðfmnur að hún væri öðruvísi en áður. Það
fólk sem ieitaði til þeirra væri mikið til fólk
sem biði eftir að komast inn á meðferðar-
stofnanir. Þessi breytta neysla hefur leitt til
þess að oftar hefúr þurft að kalla til lækni
vegna ástands þessa fólks. Á síðasta ári
þurfti í algerum neyðartilfellum að kalla
borgarlækni 153 sinnum til, en árið á undan
107 sinnum. Það sem af er þessu ári hefur
borgarlæknir verið kallaður til í 48 tilfellum.
Guðfmnur sagði ástæðuna vera ástand fólks-
ins vegna Iangvarandi vímuefnaneyslu og
geðveiki vegna neyslunnar. „Rótin að þessu
öllu saman er áfengi og önnur vímuefni,“
sagði Guðfinnur.
Eins og áður sagði hafa forstöðumenn fé-
lagsmálayfirvalda í Reykjavík verið kallaðir
á fúnd lögreglustjóra til að ráða bót á þessum
málum, en að sögn Guðfinns hefúr ekkert
gerst. Nú hefur verið leitað til Rauða kross-
ins með það fyrir augum hvort hann geti ekki
tekið við fólkinu, þar til það komist á með-
ferðarstofnanir, en að sögn Guðfmns eru um
300 vistrými íyrir áfengis- og vímuefnaneyt-
endur í landinu, sem öll eru full og biðlistar
langir. Guðfmnur sagði Rauða krossinn hafa
tekið vel í þessa málaleitan og væri málið í
vinnslu hjá þeim.
Kom 640 í meðferð í fyrra
„Félagsmálastofnun hefur ekki sinnt
þeim einstaklingum sem eru á vergangi, á
meðan lögreglustöðin er nánast orðin að
gistiskýli og hjúkrunarstofhun,“ sagði Guð-
finnur, „við erum ekki að skorast undan að
aðstoða þetta hrjáða og sjúka fólk.“ Hann
sagði að á síðasta ári hafi hann komið 640
manns i meðferð eða til ráðgjafa og 1012
sinnum rætt við áfengis- og fikniefnaneyt-
endur um mál þeirra. Þetta væri hins vegar
hlutverk Félagsmálastofnunar, en fyrir tveim
árum var farið fram á að fá félagsráðgjafa
staðsettan á lögreglustöðinni, þá sérstaklega
til að sinna þessum málum og málum bama
og unglinga. Guðfinnur sagði að sjálfshjálp-
arstofhanir, s.s. AA og Alanon, sem em víðs
vegar um borgina, vinni mikilvægt starf og
hópurinn væri stór. Nefhdi hann sem dæmi
að um 3000 manns hafi mætt á afmælisfúndi
AA.
Er það ekki frekar hlutverk Félagsmála-
stofnunar sem hefur fagfólki á að skipa, að
sinna þessu fólki en lögreglu? „Jú, það er
Eftir
Agnar B.
Óskarsson
hlutverk Félagsmálastofnunar. Við gemm
það einnig. Komum þeim í meðferð sem til
okkar leita og reynum að tala fólk inn á það,“
sagði Jömndur.
Finnst þér nóg að gert til að aðstoða þá
sem fá ekki inni í þessu eina gistiskýli sem
Reykjavíkurborg rekur? „Eg veit það ekki.
Þetta er erfitt vandamál þegar fólk er ekki til-
búið til að gera neitt í sínum málum og lend-
ir á götunni, þá vill eiginlega enginn gera
neitt fýrir það, fyrr en það tekur af skarið
sjálft,“ sagði Jömndur. Hann sagði að stofn-
unin sem heild skilyrði fjárhagsaðstoð við
fólk sem svo er ástatt fyrir, og íjárhagsaðstoð
fáist ekki nema fólk leiti sér aðstoðar.
Samvinna félagsmála-
stofnunar og lögreglu
Nú er í 1267 tilfellum óskað eftir gistingu
í fangageymslum, hver á að sinna þeim
hópi? „Það em sveitarfélögin, eða félags-
málastofnanir þeirTa, sem eiga að sinna þeim
sem ekki geta séð sér farborða, þessar reglur
hafa þróast hjá stofnununum og erfitt að
breyta þeim,“ sagði Jömndur.
Þá benti Guðfinnur á að breytt vinnu-
brögð Félagsmálastofnunar Kópavogs hefðu
leitt til þess að afskipti af Kópavogsbúum
hafi snarlega minnkað. Að sögn Braga Guð-
brandssonar, félagsmálastjóra Kópavogs,
hefúr tilraunaverkefni verið í gangi hjá þeim
í um eitt og hálft ár, í samstarfi við lögreglu í
Kópavogi og fangageymsluna í Reykjavík.
Þetta felst í því að þessir aðilar tilkynna af-
skipti af einstaklingum og fjölskyldum þar
sem ofneysla áfengis kemur við sögu og síð-
an hlutast Félagsmálastofnunin strax til um
að vinna úr þeim vanda. Að sögn Braga er
stofhunin mjög treg til að veita almennan fé-
lagslegan stuðning til fólks sem er virkt í
neyslu. „Við þekkjum það mjög vel að þegar
áfengisvandi er vemlegur þá fer að halla
undan fæti hjá ljölskyldunni,“ sagði Bragi.
Þegar inn á borð koma óskir um aðstoð
vegna t.d. íjárhagsvandræða eða húsnæðis-
vandræða, þá er litið á ofneyslu áfengis sem
mögulega ástæðu íyrir aðstoðarbeiðnum. „í
slíkum tilvikum veitum við ekki aðstoðina
nema viðkomandi sé tilbúinn að axla ábyrgð
á eigin lífi og leita sér hjálpar. Með svona
vinnubrögðum hefur okkur tekist að knýja á
um að menn gefist fyrr upp fyrir áfenginu,
þ.e. Félagsmálastofnunin hér er ekki tilbúin
að aðstoða menn við neyslu,“ sagði Bragi.
Hann sagði að lengst af hafi félagsmála-
stofnanir starfað þannig að litið hefur verið
svo á að ofdrykkja sé fremur afleiðing af fé-
lagslegum, tilfinningalegum og sálrænum
vanda. Með því að hjálpa fjölskyldum að
leysa sín félagslegu vandamál, s.s. fjármál
og húsnæðismál, þá geti maður hjálpað þeim
til að hætta að drekka. „Þessu viðhorfi höfn-
um við og lítum á alkahólismann sem sjálf-
stæðan skýringarþátt í óforum manna. Menn
verða að byrja á því að hætta að drekka, svo
getum við farið að tala um stuðninginn til að
hjálpa fólki að ná áttum á nýjan Ieik,“ sagði
Bragi. Hann sagði að þessi aðferð hafi skilað
árangri og segja mætti að sífellt hafi saxast á
þann hóp sem hefur verið virkur og sífellt að
lenda inni í fangageymslum.
Líkamsárásum
fjölgað um 30%
Fyrir dyrum stendur að efla forvamadeild
lögreglunnar í Reykjavík til muna, m.a. hvað
varðar vímuefnafræðslu, unglingamál og af-
brotafræðslu. Guðfinnur sagði að forvama-
deildin óski eftir góðu samstarfi við alla þá
aðila er vinna að þessum málum og þá aðila
sem þessi mál skipta. Þá leggur lögreglu-
stjóri áherslu á að efla tengsl við almenning
og auka samskipti milli lögreglu og almenn-
ing.
Guðfinnur benti á að ástandið sem skap-
ast hafði í miðbænum um hverja helgi í vet-
ur hafi ekki farið að lagast fyrr en samstarf
tókst með lögreglu, tómstundaráði og félags-
málaráði. Hins vegar er ekki nóg að gert að
sögn Guðfinns, því líkamsárásum hefur
fjölgað um 30% það sem af er þessu ári mið-
að við sama tíma í fyrra. Með líkamsárásum
á hann við ryskingar á heimilum, slagsmál á
almannafæri og á veitingahúsum, sem lög-
reglan þarf að hafa afskipti af. Hann sagði að
líkamsárásir hafi orðið alvarlegri í seinni tíð
og lögreglan lagt hald á kylftu- og fleiri tól
sem notuð eru til barsmíða.