Tíminn - 12.05.1990, Blaðsíða 7

Laugardagur d 2. maíM 890 -1
Tírfllnh 'a7
að kenna sambúð Alþingis og
fjölmiðla. Fram að fjölmiðla-
byltingunni, sem hófst ekki
endilega með sjónvarpssend-
ingum heldur þegar fjölmiðlar
vildu fara að hafa áhrif á stjóm-
málamenn og flokka með því
sem liðsoddar þeirra kölluðu
„fijálslyndi“. Fram að þeim
tíma höfðu stjómmálamenn lif-
að í einskonar vemduðu um-
hverfi. Flokksblöðin sáu um að
tíunda ágæti þeirra og flytja mál
þeirra til almennings. Andstæð-
ingar notuðu sín blöð til að
skamma þá og sverta og gera
grín að þeim, og helst að taka
sem hlálegastar myndir af þeim,
svo sem eins og þegar þeir vom
að pissa. Þótt margt væri gróft
og grátt í þessum leik var það
alltaf huggun harmi gegn að það
var alltaf andstæðingurinn sem
lét eins og fifl, og varla við því
að búast að nokkur tæki mark á
því. Þetta vemdaða umhverfi
var alltaf viðráðanlegt. Þegar
stjómmálamenn fóm svo í
auknum mæli að fást við aðila,
sem átti að vera hlutlaus, og gaf
sig út fyrir að vera fijálsari og
óháðari en aðrir, kom til klunna-
legra aðferða við að fá stjóm-
málamanninn til að hlýða ein-
hverri sérviskunni og helst af
yfirlýstri en óttablandinni und-
irgeftii. Sjónvörp em auðvitað
fijálsust og óháðust allra, og þar
mættu stjómmálamenn fyrst
umtalsverðri tilætlunarsemi við
tækið. Það var til þess tekið, og
sýnir viðhorfíð, að þegar maður
nokkur var að fara i upptöku á
hundleiðinlegum kjaftaþætti var
hann beðinn síðast allra orða að
gera allt vitlaust. Þar var verið
að tala um þarfir tækisins.
Stofnun fyrir
ákvæðisvinnu?
Þrátt fyrir það nána samlíf sem
stjómmálamenn hafa tamið sér
við fjölmiðla, em þeir samt leið-
ir og svekktir yfir því, að ekki
skuli sýnd af þeim skynsamlegri
mynd. Af þeim ástæðum ræða
þingmenn núna um talsmann
Alþingis. Á það hefur verið bent
að hann yrði þeim alveg vita
gagnslaus. Þá er ljóst að í
breyttum heimi em sum þing-
mál ekki upp á marga fiska. Þau
ókjör af ffumvörpum, sem af-
greidd em á hveiju þingi í ekki
stærra eða umsvifameira þjóð-
félagi en hér er, teljast til undr-
unarefha. Ef ekki er alltaf verið
að afgreiða frumvörp koma
gagnrýnendur og segja að ekk-
ert sé verið að gera á Alþingi.
Þingmenn virðast eiga að vera
sítalandi á löngum þingfúndum
svo þeir vinni fýrir kaupinu
sínu. Spuming er hvort Alþingi
á að vera stofhun fyrir ákvæðis-
vinnu. Álíta má að meirihlutinn
vilji það ekki.
Nú er verið að brydda á því,
samhliða því að þingið er orðið
svo þreytt á mglandi umfjöllun
að það vill talsmann, að opna
beri stjómarstofhanir upp á gátt
fyrir Qölmiðlum. Þama er F-
köppunum lifandi lýst. Eflaust
em einhverjir svo smeykir við
kappana að þeir þora ekki annað
en opna ráðuneytin. En þeir sem
búa við pólitískt forræði í einu
og öllu, eins og nútímamaður-
inn gerir, getur varla óskað þess
að flölmiðlamir birti meira úr
pólitíkinni en þeir gera. Þeir
sem halda hins vegar að fjöl-
miðlun sé að liggja á skráargati
hvers manns og við dyr hvers
ráðuneytis em varla að hugsa
mikið um nauðsynlega upplýs-
ingu vegna almennings. Þeir em
að hugsa um skerminn eða hvað
þau nú tól heita, sem sú nýja
ævintýramennska heitir sem
lengi var ekki annað en góð og
gild fféttamennska.
r
Ur þingflokki
vegna blaðs
Sé eitthvað bogið við virðingu
Alþingis, sem er alveg vafamál
og gæti bara verið tilbúningur
fyrir tækin, er alveg ljóst að
þingmenn þurfa þar einhveiju
að svara. í eitt þúsund og sextíu
ára þingsögu okkar hafa þess
orðið mörg dæmi, að orðið hafi
slarksamt á þingi, ekki einvörð-
ungu vegna þess að þing vom
haldin undir bem lofti lengi vel
og stundum rigndi, heldur líka
vegna þess að innlendir og út-
lendir höfðingjar vom ríklund-
aðir. Síðan þingið komst í hús á
síðustu öld og var ekki lengur
„haukþing á bergi“, fer engum
sögum af róstusömu þinglífi.
Þingveislur em meira að segja
orðnar hæglætissamkomur, þar
sem laglega hagorðir menn
gamna sér við vísnagerð. Síð-
ustu fjöldaumsvif í kringum
þing urðu 30. mars 1949, eða
skömmu eftir að Jósep Stalín af-
þakkaði Marshallaðstoð.
Og svo gerðist það í vor, að
einn þingmaður Alþýðuflokks-
ins taldi að Alþýðublaðið hefði
skrifað sig út úr þingflokknum.
Slík uppákoma er óvenjuleg
vegna þess að þótt fjölmiðlar
vilji gjaman ráða einu og öllu,
hafa þeir ekki enn vald til að
skáka mönnum úr þingflokki.
En málið er athyglisvert fyrir
þær sakir, að það sýnir ofurvið-
kvæmni fyrir fjölmiðlum. Kost-
ur væri að taka sér dæmi James
Callaghan og segja þeim á pen-
an hátt að þegja, eða sem betra
er að taka ekki mark á þeim
þegar þeir fara með vitleysu.
Þingmenn þurfa engum að
svara, eða standa reikningsskil
gerða sinna nema kjósendum.
Það er ljóst að virðing Alþingis
næst ekki með talsmanni þings-
ins, vegna þess að hann yrði
sniðgenginn af báðum, en skorti
eitthvað á hana gætu ráðherrar
og þingmenn prófað að sýna
meiri hörku á skerminum og
vera fátalaðri um mál sem eru
meira og minna ófrágengin.
Nógu margir tala um veðrið nú
þegar, og ekki á það bætandi.