Tíminn - 22.06.1990, Blaðsíða 5

Föstudagur 22. júní 1990
« rnj (
Tímínn 5
Patreksfirðingar á ný sólarmegin í lífinu - og með „sólarlandabúa" í saltfiskinum sem:
Éta beitu og hausa og
safna laununum í sjóð
Sólin skín nú aftur á Patreksfirði í tvennum skilningi.
Hjól atvinnulífsins eru nú aftur komin í fullan gang og
atvinnuleysi, sem var þar töluvert fyrir ári, hefur nú
verið óþekkt í marga mánuði. Auk nægrar vinnu fýrir
allt heimafólk og skólafólk nú í sumar hefur verið tölu-
vert um útlendinga á Patreksfirði.
Þeirra á meðal er um nú um tugur
sólbrúnna Portúgala, sem reynast
víkingar til verka við saltfiskvinnslu
og - ótrúlegt nokk - telja slíkar upp-
gripatekjur í fiskvinnslu á íslandi, að
þeir snúa jafhvel heim „auðugir"
menn eftir nokkurra ára dvöl. Portú-
galir telja nefnilega ýmislegt, sem
hér er hent í gúanó, til kóngafæðu og
hvarflar ekki að þeim að éta út meiri-
hluta launa sinna.
Um þessa ólíku afstöðu þjóða í mill-
um til launakjara og hvað telja megi
til matar og hvað ekki frétti Tíminn í
samtali við Halldór Leifsson hjá hinu
nýja Frystihúsi Odda á Patreksfirði,
sem fyrir nokkru er tekið til starfa í
fýrrum Hraðfrystihúsi Patreksfjarðar.
A Patreksfírði hafa þau umskipti orð-
ið að vart nokkur maður hefúr þar
komist á atvinnuleysisskrá mánuðum
saman, borið saman við 25 atvinnu-
lausa á sama tíma i fyrra og allt upp í
50 manns í byrjun síðasta árs.
íbúðaverð rokið upp
„Já, sólin skín nú allan sólarhring-
inn hér á Patreksfirði. Og hér er líka
mikið að birta yfir fólki og allt annað
yfirbragð á þessu öllu. T.d. eru nú
nær allar íbúðir, sem áður voru til
sölu, gengnar út, varla nokkur smuga
að fá leiguíbúð, og íbúðaverð hefúr
rokið upp á ný“. Þegar brottflutning-
ur var sem mestur frá Patreksfirði
sagði Halldór íbúðaverð hafa farið
niður í um 30-40% af brunabótamati
en það sé nú komið upp í 70-80%,
sem gæti svarað til svona 6-7
millj.kr. fýrir venjulegt hús. Eigin-
lega sé kvótinn að verða eina hallær-
ið, sem við er að búa, því hann fari
stöðugt minnkandi. Ef ekki væri
kvótakerfið væri allt á fúllu og meira
til á Patreksfirði.
Portúgalir klárir
í saltfiski
Hvað vinnu snerti sagði Halldór alla
heimamenn hafa nóg að starfa og
sömuleiðis sé nú allt fullsetið af
skólafólki. „Það er líka þó nokkuð af
Bank-
inn ber
ábyrgð
„Við höfum ekki þurft að fúnda
vegna þess að málið er fúll upp-
lýst. En það er ljóst að við berum
ábyrgð í þessu sambandi, en við
vitum ekki enn hvort okkur verði
staðið skil á fjármununum," sagði
Sverrir Hermannsson Lands-
bankastjóri aðspurður um hvað
bankinn hefði gert í sambandi við
peningastuldinn á Seyðisfirði.
„Vitanlega hefur viðkomandi
starfsmanni verið sagt upp.“
Sverrir sagði að eftir þessa
reynslu þá verði framkvæmd
þessi skoðuð betur til þess að setja
undir hugsanlega leka. „Það leiðir
að sjálfu sér að gerð verður aðsjón
í þessu og jafhffamt hindrað að
slík ógæfa hendi menn.“ -hs.
útlendingum hjá okkur, bæði hér í
Odda og Straumnesi. Flestir voru
þeir yfir veturinn og margir eru enn-
þá. Þeirra á meðal hafa verið nokkrir
Portúgalir og aldrei eins margir og á
þessu ári. Ætli þeir séu ekki um tíu
um þessar mundir. Þetta eru alveg
hörkumenn til vinnu í saltfiskinum
og svo höfúm við líka verið að kenna
þeim að beita", sagði Halldór.
Og þar virðast þeir hafa komist í
feitt. „Þeir borða líka beituna - enda
borða þeir eiginlega allt“, sagði Hall-
dór. „Þeir hafa verið að steikja loðn-
una og síldina sem þeir handera á ótal
vegu og þykir herramannsmatur. Þeir
hirða líka hausa og sundmaga og
fiskinn, sem eftir er á hryggnum úr
bolfiskinum, sem annars færi beint í
þróna. Þetia segja þeir alveg úrvals-
mat, jafnvel bestu bitana af fiskinum,
sem hreint fáránlegt sé að henda í gú-
anó“.
...og safna hér „auöi“...
Halldór segir algengast að útlend-
ingar ráði sig til svona hálfs árs í
senn. Þótt Portúgalimir séu yfirleitt
fjölskyldumenn framlengi þeir oftast
dvölinni, jafnvel í nokkur ár. Nokkrir
séu t.d. nýfamir núna til að heim-
sækja fólkið sitt í Portúgal, en séu
væntanlegir aftur ef'tir nokkrar vikur
eða mánuði. „Þess séu dæmi að þeir
hafi verið hér ámm saman, enda
finnst þeim það svoddan rífandi laun
sem hér em borguð. Einn þekki ég á
Tálknafirði, sem búinn er að vera hér
f 4 ár, síðasta árið með konuna með
sér. Hann stefnir nú á að flytja heim í
haust, og er þá orðinn vellríkur á
portúgalskan mælikvarða".
Einhveijum þykir nú ólíklegt að
saltfiskvinna bjóði mönnum upp á að
safna auði á nokkrum ámm?
„Launin hjá þessu fólki í þeirra
heimalandi em ekki neitt á okkar
mælikvarða. Þeir sjá að maturinn og
margt sem við kaupum er mjög dýr,
en þeir lifa öðruvísi. Þeir borða eins
og fyrr segir mjög ódýrt með því að
nota til matar ýmislegt sem við leggj-
um okkur ekki til rnunns".
Frá Siguröi Boga Sævarssyni fréttarítara
Tímans á Selfossi
„Við fögnum þessu verki. Það eina
sem dugir til vamar byggðinni er að
byggja svona volduga sjóvamar-
garða", sagði Magnús Karel Hannes-
son, sveitastjóri á Eyrarbakka í sam-
tali við Tímann en þessa daganna er
verið að byggja upp sjóvamargarða
framan við byggðimar á Eyrarbakka
og Stokkseyri. Magnús Karel fúllyrðir
að ef garðamir hefðu verið til staðar í
ofsaveðrinu við suðurströndina hinn
9. janúar f vetur heföu þeir breytt
miklu.
Að sögn Gústafs Jónssonar hjá vita-
og hafharmálastofnun verða 720 metr-
ar byggðir upp á Stokkseyri og 690 á
Eyrarbakka. Þetta er það sem á að
byggja á þessu ári en annað eins verð-
ur byggt í náinni framtíð. Garðamir
em að meðaltali 10 metrar yfir stór-
straumsfjöm og í þá fara 50.000 rúm-
metrar af gijóti. Lægsta tilboð í gerð
þeirra var 37,8 milljónir en það hæsta
Vanir fjarvistum frá
fjölskyldunni
Hvað snertir langar fjarvistir frá fjöl-
skyldum sínum segir Halldór það ekk-
ert nýtt fyrir þessa menn. „Margir
þeirra, sem verið hafa að koma hing-
að, vom áður vanir útilegum í marga
mánuði á togurum sem hafa saltað afl-
ann um borð. Einn var búinn að vera
samfleytt í 9 mánuði að heiman“.
var aftur á móti í kringum 87 milljón-
ir. Kostnaðaráætlun var 55,9 milljónir.
Að sögn Magnúsar Karels verður það
að ráðast hvort höfnin á Eyrarbakka
Fiskvinnslu á Patreksfirði sagði Hall-
dór að mestu hafa verið í saltfiski. En
einnig sé nú töluvert orðið fryst eftir
að tvö frystihús vom svo sett á stofn
s.l. vetur. Jafnan sé reynt að láta fisk-
inn í þá vinnslu sem gefúr betur af sér.
Stærsti fiskurinn sé t.d. yfirleitt settur
í salt. Hráefnisöflunina segir Halldór
að mestu byggjast á togaranum Látra-
vík (áður Þrym), auk afla handfæra-
og dragnótabáta. - HEI
verður byggð upp aftur eða þá afskrif-
uð en hún því sem næst eyðilagðist í
ofsaveðrinu í vetur. Framtíð hafnar-
innar breytir ekki öllu fyrir Eyrbekk-
BrQtlenti
á Oxna-
dalsheiði
Lítil tveggja hreyfla flugvél brot-
lenti á Öxnadalsheiði í fyrradag. Vél-
in var á leið frá Reykjavík til Akur-
eyrar. Flogið var sjónflug. A Öxna-
dalsheiði var mikil þoka og hugðist
flugmaðurinn snúa við af þeim sök-
um. Er vélinni var snúið vildi svo
óheppilega til að annar vængur henn-
ar rakst í jörðina og féll hún við það
til jarðar. Þrír menn vom í flugvélinni
og sluppu þeir allir ómeiddir.
Vélin, sem er af gerðinni PA-23 og
ber einkennisstafina TF-REF, er mik-
ið skemmd. Hún var flutt til Reykja-
víkur í gær. Málið er í rannsókn.
-EÓ
inga því eftir að Óseyrarbrúin var tek-
in í notkun, fýrir tæpum tveim ámm,
hefur höfnin nær ekkert verið notuð,
en Þorlákshöfn hennar í stað.
Gömlu vamargarðamir þoldu ekki álagið þegar á reyndi. Tímamynd: Ámi Bjama
Þrír lögreglubílar frá Saab sem lögreglan hefiir keypt. Naestur er Saab 9000 CD en hinir tveir eru af gerð-
inni Saab 900 sem fer til lögregiunnar í Hafnarfirði og á Sauðárkróki.
I AADCAI AM CICD
L\/Li tiEiLiL/ÁIM r/tn
ÞRJÁ SAAB-BÍLA
Þrír bflar frá Saab-verksmiðj-
unum sænsku hafa nú bæst í lög-
reglubflaflota landsmanna. Einn
er af geröinni Saab 9000 CD og
veröur hann notaður við vegaeft-
írlit lögreglunnar en hinir eru Sa-
ab 900 sem fara til iögreglunnar á
Sauðárkróki og í Hafnarfirði.
Böðvar Bragason lögreglustjóri í
Reykjavík tók við lyklum Saab
9000 úr hendi Agústs Ragnars-
sonar hjá Globus.
Bfllinn sem fer í vegaeftirlitið er
af gerðinni Saab 9000 CD og er
búinn aflmikilli vél og sjálfskipt-
ingu og að öllu leyti útbúinn sem
Iögreglubfll af hendi verksmiðj-
anna eins og sænska lögreglan
notar. Siðan hafa tækninienn lög-
reglunnar búið hann tækjum og
Öðrum búnaði sem nauðsynlegur
er. Hinir bílarnir eru Saab 9000
Turbo með aflmikilli 16 ventla vél.
Athuganir og samningar vegna
kaupanna hafa staðiö lengi og
náðust hagstæð kjör hjá Saab-
vcrksmiðjunum. Böðvar Braga-
son lögreglustjóri í Reykjavfk seg-
ir hugsanlegt að fleíri Saab-bflar
verði keyptir verði reynslan af
þeim góð. AUs eru nú um 20 lög-
reglubílar af Saab-gerð vítt og
breitt um landið.
Sjóvarnargarðar í byggingu